آیا نور آبی برای سلامتی مضر است؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد، تا قبل از ورود روشنایی مصنوعی به زندگی بشر، انسان از نور خورشید به عنوان منبع روشنایی استفاده می‌کرد و در طول شب در تاریکی به سر می‌برد؛ اما با ظهور روشنایی مصنوعی شب نیز روشن شد. نور شبانه از طریق تاثیرگذاری بر ریتم شبانه روزی بدن انسان باعث اختلال در خواب می‌شود. تحقیقات جدید نشان داده که این امر ممکن است در ایجاد سرطان، چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی و عروقی موثر باشد.

نور آبی با طول موج ۴۵۰ تا ۴۹۵ نانومتر دارای کوتاه‌ترین طول موج و بیشترین انرژی است. این نور که به طور طبیعی طیفی از نور خورشید را تشکیل می‌دهد، از نمایشگر دستگاه‌های الکترونیکی، لامپ‌های LED و فلورسنت (لامپ‌های کم مصرف پیچی) نیز تولید می‌شود.

هر چند که مواجهه با آن در طول روز مفید بوده و باعث بهبود عملکرد‌های شناختی مانند توجه، هوشیاری و سرعت عکس العمل می‌شود، اما مواجهه با آن در طی شب می‌تواند الگوی خواب و چرخه شبانه روزی بدن را مختل کند و موجب انواع بیماری‌های جسمانی و روانی شود.

نور آبی در همه جا وجود دارد. خورشید مهمترین منبع تولید کننده نور آبی طبیعی است، اما به غیر از خورشید منابع غیر طبیعی دیگر هم نور آبی تولید می‌کند. از جمله این منابع غیر طبیعی می‌توان به نور آبی تلویزیون ها، نمایشگر رایانه ها، لپ تاپ ها، تلفن همراه، تبلت، لامپ‌های فلورسنت (لامپ‌های کم مصرف) و لامپ‌های LED اشاره کرد.

نور آبی طبیعی که از نور خورشید ساطع می‌شود برای بدن مفید و ضروری است. این نور که در طول روز از خورشید دریافت می‌کنیم، باعث می‌شود در طول روز هوشیار و سرحال باشیم و احساس خواب آلودگی نداشته باشیم. این در حالی است که تشعشع مصنوعی نور آبی احتمال دارد برای سلامتی مضر باشد و می‌تواند تولید «ملاتونین» (هورمون تنظیم کننده خواب و ریتم بدن) را کاهش دهد.

تحقیقات نشان داده است که کاهش سطح ملاتونین در بدن در دراز مدت می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مثل چاقی، دیابت و سرطان شود.

چشم انسان می‌تواند تا ۹۹ درصد اشعه UV یا فرابنفش را خنثی کند، اما نمی‌تواند نور آبی را مانند اشعه UV فیلتر کند؛ به همین دلیل نور آبی به شبکیه می‌رسد.

قرار گرفتن بیش از حد چشم در معرض نور آبی به سلول‌های حساس به نور آبی در شبکیه آسیب‌های جدی می‌رساند و حتی ممکن است منجر به بیماری تباهی لکه زرد یا Macular Degeneration شود و یا فرد برای همیشه بینایی خود را از دست بدهد. از دیگر عوارض ناشی ازنور آبی مصنوعی می‌توان به تاری دید، مشکل در تمرکز، سردرد، خشکی، تورم و قرمزی چشم اشاره کرد.

همچنین خستگی چشم ناشی از نور آبی تاثیر جدی در یادگیری مغز و راندمان یادگیری فرد دارد. لازم است به این نکته توجه داشته باشیم نور آبی (Blue Light) برای افرادی که مشکل آب مروارید دارند بسیار خطرناک است و تا حد امکان نباید در معرض این نور قرار گیرند.

نور به ویژه نور آبی، به دلیل انرژی بیشتر باعث مهار هورمون ملاتونین (هورمون خواب) به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی در بدن می‌شود و شواهد نشانگر آن است که پایین آمدن سطح ملاتونین ممکن است با سرطان در ارتباط باشد. نتایج مطالعات انجام شده در دانشگاه هاروارد نشان داد که نور شبانه با تغییر تدریجی در ریتم شبانه روزی بدن، منجر به افزایش قند خون و سطح لپتین می‌شود. نور آبی باعث کاهش کمیت و کیفیت خواب می‌شود و از طرفی محققان نداشتن خواب کافی را با افزایش ریسک ابتلا به افسردگی و بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت مرتبط می‌دانند.

· از لامپ‌های با دمای رنگ پایین (زرد متمایل به قرمز) برای روشنایی شب استفاده کنیم. چرا که لامپ‌های با دمای رنگ پایین کمترین قدرت را برای تغییر ریتم شبانه روزی و سرکوب ملاتونین دارد.

· نور صفحه نمایش تلفن همراه یا رایانه را در حد امکان کاهش دهیم.

· بعد از تاریک شدن هوا از تلفن همراه یا رایانه استفاده نکنیم؛ اما در صورت اجبار، نور آن را تا حد امکان کم کنیم تا کمتر در معرض نور آبی قرار بگیریم.

· حذف نور آبی از نمایشگر با استفاده از برنامه‌های فیلتر کننده نور آبی: یکی از راه حل‌های خوب برای پیشگیری خطرات نور آبی استفاده از نرم افزار‌های فیلتر کننده نور آبی نمایشگر است. این نرم افزار‌ها نمایشگر تلفن همراه را فیلتر می‌کنند تا کمتر در معرض نور آبی قرار بگیریم. اغلب گوشی‌های تلفن همراه هوشمند دارای نرم افزاری مشابه هستند که نیازمند فعالسازی آن‌ها در شب است.

· استفاده از عینک‌های ضد نور آبی: این عینک ها، نور آبی را فیلتر می‌کند. شیشه این عینک‌ها که ضد اشعه نور آبی است، اجازه نمی‌دهد نور آبی به چشم برسد.