به گزارش خبرگزاری صدا وسیما ، آقای محمدصادق دهنادی- مدیر ارتباطات بنیاد ملی بازی های رایانه ای ؛ صبح امروز در برنامه صبح بخیر ایران شبکه سوم سیما ، به بررسی و تاثیر بازی های رایانه ای در افراد پرداختند.
مشروح گفتگو:
سوال : کلا بازیهای رایانه ای یا بازیهای گوشی تلفن همراه ، ما همه را با لفظ بازیهای رایانه ای یاد می کنیم چقدر می تواننددر انتقال مفاهیم موثر باشند؟
دهنادی : اگر خاطرتان باشد افرادی که در دهه 60 و 50 کودکی شان را سیر کردند و یا دهه هفتاد ، نقش هایی که در بزرگسالی می خواستند انجام بدهند ، پدر خانواده ، مادر خانواده ، رانندگی و ماشین سواری و چیزهای مختلف را بازی هایی که میکردند تمرین می کردند . در دنیای الکترونیک و در دنیای رسانه و در دنیای ارتباطات دقیقا بازی ها نقشی را بازی می کنند که بازی های گذشته برای نسل های خودشان انجام می دادند یعنی آدم ها شبیه بازی هایی که در کودکی انجام می دادند می شوند و ماهیت نسل z که خیلی از آن صحبت می شود و نسلی که اینترنت پایه است و تربیت آن در یک فضایی سایبری صورت گرفته است یکی از ویژگیهای بسیار بسیار بارزش این است که بازی رایانه ای را بعنوان سرگرمی قبول دارد و سرگرمی که انجام داده است نوع شخصیتش ، نوع نگاهش و نوع فرهنگش در آینده را شکل می دهد .
سوال : نسل z فرمودید به چه معناست ؟
دهنادی : بله ، به معنای این که می گویند نسلی هستند که این ها دنیای غیر اینترنتی برایشان قابل تصور نیست ، ما z نسلی هستند که اینترنت پایه هستند و اصلا دنیای بدون ارتباطات شبکه ای برایشان غیرقابل تصور است . سرعت بسیار زیادی دارند ، خلاقیت بسیار زیادی دارند ، به شدت یک چیزهایی را بهتر می فهمند و شاید مثلا مثل ما حوصله برخی از کارهای عمیق تر را نداشته باشند ، هنوز که هنوز است پژوهش ها در دنیا درباره این نسل z ادامه دارد که بالاخره آن نسلی که از این بازی ها ، چون به قول ویلدورانت که می گوید تمدن زاییده اوقات فراغت است ، انسان ها از تفریحاتشان و از چیزهایی که در زمان غیر اجباری و در زمان غیر وظیفه ای به ایشان خلاقیت و شکل و شخصیت می دهد ، تمدن زاییده این ها ست یعنی وقتی قرار باشد که من کاری انجام بدهم که وظیفه امروز من نباشد بنابراین وقتی که یک جامعه ای زاییده این نوع سرگرمی هاست و این سرگرمی ها شکل خلاقیتش را معماری می کند به نظر می رسد که خروجی فرهنگی اش ، خروجی رفتاری اش و کنش و باورش و بسیاری از حتی خلقیات و هویتش با نسل های گذشته متفاوت است . سوال : نسل z نسل عجیبی هم می تواند باشد یک مقدار ، ما کنترل z نداریم که دنیای بدون اینترنت برایشان معنا و مفهوم داشته باشد یک مقداری واقعا زندگی ها متفاوت شده با قبل و آن رنگ و بوی تعامل ها و روابط اجتماعی و این ها را شاید الان در نسل z که فرمودید کمتر می بینیم .
دهنادی : ببینید شکلش متفاوت است مثلا ما در یک فامیل های با جمعیت های شبکه ای بسیار بزرگی اجتماعی می شدیم ، تعاملاتمان و مسائلمان و آنها در شبکه ، ممکن است یک تک فرزند و یا دو فرزند باشند که حتی در واقع در یک شبکه خانوادگی خیلی بزرگتر چند هزار نفری در یک بازی با هم آشنا بشوند . البته این ضرورتا نمی توانیم بگوییم خوب است یا بد است . ما بیشتر چه در بنیاد ملی بازی های رایانه ای و چه بعنوان معلم رسانه ، دنبال این هستیم که سواد بازی در مردم افزایش پیدا کند . سواد بازی هم برخلاف آن چیزی که خیلی ترویج می شود این نیست که بازی نکنید ، چرا اینجوری می کنید ، اصلا بیایید مردم را نسبت به بازی دلسرد بکنیم ، همانطور که ما مهارت های مثلا نانوایی و مکانیکی و رانندگی و کشاورزی و اینها را در زندگی های سنتی و جامعه صنعتی تمرین می کردیم در بازیهای نسل های گذشته ، امروز آی تی من ها و آی تی وومن ها و افرادی که محتوای شبکه تولید میکنند ، افرادی که می خواهند در جامعه آینده زندگی بکنند را در دنیای بازی داریم تربیت می کنیم ، هر وقت درباره سواد صحبت می کنیم ، ما دنبال این هستیم که یک فردی روش استفاده را بداند و استفاده های مفیدش را بداند که بسیار هم زیاد است .
سوال : ما در حوزه بازی و بازی های رایانه ای به ویژه خیلی وقت ها به کیفیت ساختاری یا کیفیت ساخت آن بازی سعی می کنیم که بیشتر رسیدگی کنیم که یک خروجی و یک محصول قابل رقابت با بازارهای خارجی داشته باشیم . اما یک مقداری شاید کمتر رفتیم سراغ محتوا که مثلا وقتی می خواهد یک همچنین بازی می خواهد تولید شود که برسد به دست بچه های ما یا افراد جامعه ما ، کاملا متناسب با همه فرهنگ ها ، همه خرده فرهنگ ها ، همه مسائلی که ما در جامعه به آن نیاز داریم باشد ، و این تناسب بعضا رعایت نمی شود ، بعضا بخاطر این که ریشه اینچنین بازیهایی غربی بوده، ما هم می رویم سراغ الگو برداری و شبیه آنها شدن ، شما رد بنیاد ملی بازیهای رایانه ای دقیقا چه کردید برای این که محتوا برود به َآن سمتی که واقعا به آن نیاز داریم ؟
دهنادی : فرمایش شما دو بخش دارد یک بخشی از آن مربوط به فلسفه همه پدیده های مهمی است که از غرب وارد می شود ، در این زمینه ما هم سینما ، هم تئاتر و هم حتی تلویزیون و هم بازیهای رایانه ای و هر چیزیکه وارد می شود در پشت آن تکنولوژی یا فناوری که وارد می شود یک فلسفه ای وجود دارد که این فلسفه خارج از محتوا کار خودش را می کند ، این را من نمی خواهم خیلی واردش بشوم ، ولی کلا عرض میکنم مثلا شما وقتی موبایل دستتان می گیرید خارج از این که دارید با این موبایل قرآن نگاه می کنید یا مثلا یک فیلم نگاه می کنید یا یک کار دیگری انجام می دهید زندگی شما وارد یک سبکی می شود که این سبک با گذشته متفاوت است ، این مربوط به فلسفه آن فناوری است و اثر خودش را می گذارد بازیهای رایانه ای هم خارج فناوری های جدید نیست و بالاخره یک اثراتی دارد که این اثرات ، اثراتی است که مربوط به فلسفه کسی یا کسانی هست که آن را ساختار مند کردند .
سوال : شکل دسترسی من عوض شده ولی محتوایی که دارم دریافت می کنم همان است
دهنادی : نکته دیگر که شما در مورد آن فرمایش کردید حوزه محتواست یعنی حالا چه چیزهایی تبدیل به بازی بشود و در اختیار افراد قرار بگیرد . اولا من یک آماری می خواهم خدمت حضرتعالی و بینندگان عزیز عرض کنم ما در ایران شاید مثلا بعد از تعداد یارانه بگیرها بالاترین عدد و بالاترین تعدادی که داریم تعداد بازیکن های بازیهای رایانه ای یعنی بالای حدود طبق آخرین آمار بالای 30 میلیون نفر در ایران به طور متوسط بیش از 90 دقیقه در روز دارند از این فناوری استفاده می کنند و متوسط سن بازیکن های بازیهای رایانه ای 22 الی 23 سال در ایران است این یعنی این که اولا بازی ، بازی نیست و مربوط به کودک و نوجوان ضرورتا نیست . نکته بعدی این است که در دنیا برای حل مشکلات و معضلات شان و استفاده از مسائل مختلف در واقع بازی وار کردن و تبدیل به بازی کردن می کنند و برای استفاده های مختلف یعنی اجتماعی کردن ، کمک آموزشی ، کمک به بیماری های اوتیسم ، معلولین ، جلوگیری از آلزایمر ، آموزش های شهروندی و حقوق شهروندی و چیزهای مختلف ، بازیهای مربوط را استفاده می کنند . در غرب همچنین مهم ترین ابزار سیاسترانی و حکمرانی شان هم استفاده از محصولات فرهنگی من جمله بازی ها نمی خواهم فقط بگویم بازی ، یعنی وقتی می خواهند به کشوری حمله کنند و کشوری را تحریم کنند و مردم جامعه ای را بد جلوه بدهند و یا یک جریان فکری و سیاسی و حتی نظامی و امنیتی را جا بیاندازند از بازیهای خبری و از بازیهای تبلیغاتی استفاده می کنند . بنابراین ظرفیت بازی برای آموزش و ظرفیت بازی برای آن چیزی که ما به آن فرهنگ سازی می گوییم بسیار بسیار بالاست . در بنیاد ملی بازی های رایانه ای هم ما در ساختار همگرا و نظام حمایتی بنیاد ، معمولا نگاهمان به این هست که بازی هایی را هم به لحاظ حمایت برای ساخت آن و هم به لحاظ ترویجی ، بیاییم کاری کنیم که بازی هایی که محتوای مناسب تری دارند هم تولید بشوند و هم ترویج بشوند ، چون در حوزه سواد بازی مهم ترین بخشی که ما روی آن کار می کنیم توجه دادن جامعه به انتخاب بازی است حتی یک شماره ملی هم راه انداختیم به نام 02158129 که به صورت رایگان روانشناس نشسته انتخابگر بازی نشسته ، هر کسی هر جای ایران تماس می گیرد ، کمک می کند بر اساس آن زمینه ای که احتیاج دارند . سوال : روند راضی کننده بوده تا امروز ؟
دهنادی : به نظر می رسد آنهایی که از مشاوره بازی استفاده می کنند و به نظرشان بازی هم مانند کتاب ، مانند فیلم و مانند تئاتر و موسیقی یک محصولی است که باید انتخاب کنند و محصولی است که برای هر کسی ممکن است مفید نباشد و دارای یک نظام رده بندی سنی هست ، در واقع آنها راضی هستند . بله ما الان یک گروه زیادی از خانواده هایی که همین الان دارند گوش می کنند و ما را می بینند از موبایلشان ، از تلویزیونشان و از هر رسانه ای که در اختیار دارند بعنوان گهواره استفاده می کنند موبایل را می دهد دست یک بچه سه یا چهار ساله می گوید با این سرگرم باش من به کارم برسم . حالا این بازی رده بندی سنی اش مناسب این بچه است ؟ خدا می داند . حالا اگر رده بندی سنی اش مناسب است از مارکت یا فروشگاهی گرفته که تبلیغات بین برنامه ای اش مناسب این رده بندی سنی باشد ؟ یک نفر برای مرحله بعد رفتن نرود چیزی ببیند که مناسب سنش نباشد .
سوال : این همان فرهنگ سازی در کنار برنامه ریزی است . ما از یک طرف از خانواده ها می خواهیم که بازی هایی را برای بچه هایشان انتخاب کنند که مناسب سنشان باشد از طرفی وقتی که خانواده ها می خواهند بروند دنبال بازی هایی با محتوای خوب ، آن بازی شاید الزاما از کیفیت بالایی برخوردار نباشد و دلشان نخواهد، رنگ و لعاب و ظاهرش خوب باشد با این باید چه کار کرد ؟
دهنادی : در حوزه بازی های موبایلی بازیهای ایرانی واقعا استانداردهایشان قابل رقابت با بازیهای خارجی است . در فستیوال ها و جشنواره ها و مسابقاتی که برگزار می کنند بازی ساز های ایرانی همیشه مقام های خوبی دارند .اما در بازیهای کنسولی چون بالاخره کنسول را یکی دیگر ساخته و قاعدتا یک قفل هایی در نظر گرفته که ما واردش نشویم ، ممکن است ما چنین کیفیت و چنین وضعیتی را نداشته باشیم ولی من سه تا توصیه حتما می کنم به خانواده ها ، این که این سه تا توصیه را حتما رعایت کنند . هر بازی ای که چه بازی خارجی ، چه بازی ایرانی ، افراد می خواهند بازی کنند حتما باید به رده بندی سنی آن توجه کنند ، این نظام رده بندی سنی در ایران بعنوان یکی از کشورهایی که پیشتاز در حوزه رده بندی سنی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا ، این چیزی است که نه تنها ایران بلکه از کشورهای همجوار ایران هم باز از این نظام رده بندی که ده یازده سال است در ایران دارد کار جدی می کند استفاده می کنند .
سوال : این سوال من را با بله یا خیر جواب بدهید . آیا آنقدر دست ما در بازی های تولید شده ایرانی پر هست که ما بگوییم برای هر رده سنی با هر محتوایی که مورد نیاز خانواده ها هست ، دستمان پر است واقعا ؟
دهنادی : سه تا بله ، هر کسی با هر سلیقه ای با دوستان ما 58129 تماس بگیرد و هر چیزی که بخواهد دوستان ما به ایشان معرفی می کنند با کیفیت و محتوای خوب ، حتی ما چنین توانایی به لطف خدا در ایران در صنعت بازی سازی ایجاد شده که اگر یک کسی یک بازی نامناسبی را به خاطر جذابیت هایش باشد مشابهش را به ایشان معرفی میکنند . می گویند من فلان بازی ممنوعه که صحنه ها یا لباس یا حالا فرهنگ نامناسب یاخشونت نامناسبی در آن است ، در واقع این اتفاق است می خواهم بچه ام از آن دور شود و یک چیزی می خواهم مشابه آن ، هم ساخته شده و هم در حوزه بازی های رایانه شخصی پی سی و هم در بازی های حوزه بازی های موبایلی دست بازی ساز های ایرانی پر است .
سوال : واقعا روراست کنترل پذیر هست دنیای بازی ها یعنی این طور هست که بتوانیم بگوییم این بازی ها برای این قشر نه؛ و ما هم کنترل می کنیم یک سری بازی ها هستند که اصلا علیه فرهنگ ما هستند و ما باید با این ها مقابله کنیم و وجود نداشته باشند و اصلا ایجاد یک چنین بستری برای بازی کردن بین جوان ها و نوجوان ها و بچه های ما می تواند خطرآفرین برای آینده باشد و هستند چنین بازی هایی . کنترل پذیر است واقعا ؟
دهنادی : در دنیا تجربیات خوبی وجود دارد، به شرط این که در اجرای قانون یک تعامل خوبی بین مخاطب و بین آن کسی که دارد این ارزیابی ها را می کند صورت گرفته باشد، ولی متاسفانه ما می بینیم که بعضی از بازیهایی که حتی در کشور تولید کننده اش برای یک سنینی ممنوع است و در بعضی از موارد جرم انگاری هم شده در ایران خیلی از خانواده ها نسبت به این که فرزندانشان استفاده کنند بی توجه هستند . همین اندازه که ما بتوانیم بازی را بازی نبینیم و تفکر انتقادی تحلیل بازی را برغم این که ما در بازی لذت می بریم و آن وقتی که داریم لذت می بریم به لحاظ روانی ، آماده انتقاد کردن نیستیم، اما اگر این تفکر تحلیلی را از کودکی به فرزندانمان یاد بدهیم و خانواده هایمان با هم حرف بزنند درباره چیزی که بازی کردند و تحلیل کنند و مشاوره بگیرند و این ملزومات دنیای جدید را و فرهنگ جدید که یکی از عناصر مهمش حوزه بازی های رایانه ای هست را بپذیرند و به ملزوماتش عمل کنند، به نظر من یک گام بسیار بزرگ است که خارج از حکومت ها و سیستم ها و کنترل ها ، افراد بتوانند خودشان مانند کتاب ، موسیقی ، فیلم و چیزهای مختلف ، محصولات سالمی را برای روح و فکر و روان خودشان و فرزندانشان انتخاب کنند .
مجری : من این طور که از صحبت های شما دریافت کردم مهم ترین و اولین و تقریبا می توان گفت ویژه ترین ناظر بازی های رایانه ای برای بچه ها خود خانواده ها هستند یعنی عملا بنیاد ملی بازی های رایانه ای هم نهایتا می تواند حمایت کند از بعضی بازی سازها و می تواند ایجاد یکسری بسترها و زیرساخت هایی را مدیریت کند برای تولید بازی های فاخرتر ، وگرنه آن ناظر اصلی خود خانواده ها و خود مردم هستند .
دهنادی : نگاه اصلی بنیاد ملی بازی های رایانه ای بیش از اعمال قانون که حالا در جای خودش در حوزه نظارتی انجام می شود توانمندسازی مصرف کننده است