تکمیل زنجیره ارزش علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان با سامانه «نان»

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رئیس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) با تبریک هفته پژوهش و فناوری به تمام پژوهشگران و محققان کشور گفت: با توجه به تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر هدفدار کردن تحقیق در کشور و قرار دادن پژوهش‌ها در مسیر نیاز‌های کشور و برنامه تقدیمی آقای زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) به مجلس شورای اسلامی، راه‌اندازی سامانه نظام ایده‌ها و نیاز‌ها «نان» با همکاری معاونت فناوری و نوآوری وزارت عتف در آبان سال ۱۴۰۰ به مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) محول شد.

سید احمد فاضل‌زاده افزود: این سامانه یکی از ابزار‌های قدرتمند برای ایجاد نظام ملی نوآوری مبتنی بر ایجاد ارتباط مستقیم بین نیاز‌های جامعه، صنایع خصوصی-دولتی، دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد است.

بنا بر اعلام مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)؛ از اهداف اصلی اجرای این طرح علاوه بر کاربردی کردن تحقیقات مراکز علمی، برانگیختن احساس مشارکت تمام آحاد کشور و ایجاد طوفان فکری ملی در ساختن ایرانی آباد و توسعه‌یافته است.

وی با بیان اینکه یکی از مسیر‌هایی که برای تحقق این اهداف باید طی شود، سوق دادن تحقیق و پژوهش در دانشگاه‌ها به سمت نیاز‌های کشور از طریق حمایت از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های (پارساها) تقاضا محور است. افزود: در همین راستا، سامانه «نان» بستری برای تعریف و انجام این نوع پارسا‌ها را فراهم می‌کند. همچنین، بر اساس مصوبات وزارت عتف، مشوق‌هایی در آیین‌نامه‌های ارتقاء پایه تشویقی برای اعضای هیات علمی در نظر گرفته شده است.

رئیس ISC گفت: تکلیف اجرای این سامانه مطابق مصوبات بالادستی بر عهده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) است. بر اساس مصوبه «سیاست‌های ایجاد و ارتقاء سکو‌های ملی تربیتی، آموزشی، پژوهشی، فناوری و نوآوری» شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت عتف لازم است در راستای انجام تحقیقات نیازمحور نسبت به احصاء و تعیین نیازها، ایده‌ها و توانمندی‌های کشور و یکپارچه‌سازی سامانه‌های موجود پژوهش، فناوری و نوآوری در حوزه مرتبط با نیاز‌های کشور، نظام ایده‌ها و نیاز‌ها (نان) را برنامه‌ریزی و پیاده سازی کند. در تبصره ۹ قانون بودجه ۱۴۰۱ مصوبه مجلس شورای اسلامی الزامی آورده شده که براساس آن دستگاه‌های اجرایی برای هزینه‌کرد یک درصد بودجه پژوهشی، لازم است که نیاز‌های پژوهشی خود را در سامانه نان ثبت کنند. این اقدام یک شفافیت و اطلاع‌رسانی یکسانی را بین مجموعه‌های مختلف ایجاد خواهد کرد.

آقای فاضل‌زاده افزود: در ماده ۱۸ آیین‌نامه حمایت از تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری مورخ ۵ شهریور ۱۴۰۱ به طراحی و راه‌اندازی نظام ایده‌ها و نیاز‌ها (نان) توسط مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) اشاره شده است. همچنین بر اساس ماده ۷ آیین‌نامه اجرایی (ماده ۵ قانون جهش تولید دانش‌بنیان) مصوب ۶ آذرماه ۱۴۰۱ هیئت وزیران کلیه دستگاه‌ها موظف به ثبت اطلاعات دستاورد‌های پژوهشی موضوع این آیین‌نامه در سامانه نظام ایده‌ها و نیاز‌ها (نان) شدند.

دبیر شورای سیاست‌گذاری نظام ایده‌ها و نیازها، گفت: به طور کلی، سامانه «نان» از سه بخش ارائه ایده و نیاز، محصول و اشتغال دانش‌بنیان تشکیل شده است. به دلیل تعدد سامانه‌های موجود و ساختار‌های متفاوت در زمینه اطلاع‌رسانی طرح‌های پژوهشی و فناوری و نیاز‌های کشور و لزوم ایجاد ساختاری ساده، یکپارچه، سهل‌الوصول و تعاملی سامانه «نان» به عنوان پنجره واحد نیاز و ایده شکل گرفته است.

با توجه به اهمیت موضوع، در دنیا نیز سامانه‌هایی مانند سامانه نان وجود دارد که به اطلاع‌رسانی نیاز‌ها و دریافت ایده‌ها می‌پردازند که از جمله این سامانه‌ها می‌توان به Innocentive و Incogneato اشاره کرد.

آقای فاضل‌زاده گفت: ایده‌ها و نیاز‌های ثبت شده در سامانه «نان»، طیف وسیعی از موضوعات پژوهشی و فناوری را در بر می‌گیرد که در ۷ حوزه موضوعی دامپزشکی، علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، هنر، کشاورزی و منابع طبیعی و علوم بهداشت دسته‌بندی شده‌اند و یکی از اقدامات دبیرخانه «نان» دسته‌بندی این ایده‌ها و نیاز‌ها در حوزه‌های موضوعی مربوطه است.

وی افزود: امکان پالایش ایده‌ها و نیاز‌های ثبت شده به تفکیک حوزه موضوعی، رشته، استان یا شهر مورد نظر، کارگزار مربوطه، فعال یا غیر فعال بودن نیاز‌ها و ... در سامانه وجود دارد تا دسترسی به ایده یا نیاز مورد نظر را برای کاربران آسان کند.

رئیس ISC گفت: از جمله کارگزارانی که در حال حاضر با سامانه «نان» همکاری می‌کنند، می‌توان به دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری کشور، سازمان‌های مدیریت و برنامه‌ریزی در استان‌ها، سامانه‌های مرتبط از جمله سامانه مدیرت اطلاعات تحقیقاتی (سمات)، سامانه اجرایی تقاضا و عرضه پژوهش و فناوری (ساتع)، سامانه ارتباط جامعه و صنعت با دانشگاه (ساجد)، سامانه توانمندی‌ها و اعلام نیاز‌های ایران (توانیران) و برخی وزارتخانه‌ها از جمله وزارت نفت و وزارت نیرو اشاره کرد. در حال حاضر نخستین درگاه ویژه برای وزارت نفت در سامانه «نان» با آدرس https://mop.nan.ac در دسترس قرار گرفته است. لازم به ذکر است ارائه بستر یکپارچه برای سایر وزارتخانه‌ها نیز در دست اجراست.

آقای فاضل‌زاده گفت: در راستای ترویج نظام ایده‌ها و نیاز‌ها (نان)، علاوه بر ارائه کلیپ‌های معرفی، پوستر‌ها و راهنما‌ها تاکنون سه کارگاه مجازی آشنایی با نظام ایده‌ها و نیاز‌ها در آبان ۱۴۰۱ برای مخاطبین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری و دستگاه‌های اجرایی بصورت جداگانه برگزار شده است. هر یک از این کارگاه‌ها به ترتیب مورد استقبال ۲۰۰، ۶۰ و ۱۴۰ نفر قرار گرفته است.

رئیس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) افزود: طبق آخرین اطلاعات از سامانه «نان» تا نیمه آذر ماه ۱۴۰۱، تعداد ایده‌های دریافتی ۵۸۰ ایده در قالب‌های طرح پژوهشی، توانمندی فناورانه، محصول دانش‌بنیان و پارسا (پایان‌نامه کارشناسی ارشد و رساله دکتری) و تعداد نیاز‌های دریافتی توسط سامانه، ۶۳۲۱ نیاز به تفکیک نیاز‌های ثبت شده در دبیرخانه، سامانه، توسط وزارت نفت و کارگزاری‌هاست.