معرفی فرهنگ و تمدن ایرانی به غیر ایرانیان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، دکتر حسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رایزن سابق ایران در ژاپن و فیلیپین در برنامه ایران امروز رادیو ایران در خصوص معرفی فرهنگ و تمدن ایرانی به غیر ایرانیان نکاتی را یادآور شد و تاکید کرد: نکته مهم آن این است که ما بتوانیم ارتباط منسجم با غیرایرانی‌ها را شناسایی کنیم و استمرار ببخشیم.

مشروح گفتگو را در ادامه می خوانید:

مجری: آقای دکتر ما درباره نقش زبان فارسی نکته هایی گفتیم به نظر شما ما چقدر عقب هستیم؟
دکترحسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: نکته قابل توجه در این حوزه این است که ما باید در معرفی فرهنگ و تمدن غنی اسلامی ایرانی که خوشبختانه علاقه‌مندان فراوانی هم در دنیا داشته به ویژه در مورد کشور‌هایی که علاقه‌مند به دانستن هستند که نمونه‌هایی را من خودم ماموریت که داشتم به ژاپن باید راجع به بحث مخاطب شناسی در ابتدای فعالیت توجه داشته باشیم من فکر می‌کنم در حوزه مخاطب شناسی و ذائقه سنجی غیرایرانیان متناسب با هر کشوری اقدامات بسیار خوبی انجام شده است.

در مورد مهمترین ابزاری که می‌تواند نسبت به شناخت فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی ما مفید واقع شود بحث زبان فارسی و برگزاری دوره‌های مختلف آموزش زبان و ادبیات فارسی است که تا حدود زیادی با همکاری و کمک بنیاد سعدی و با استفاده از ظرفیت‌های ارزشمند رایزنی‌های فرهنگی کشورمان در کشور‌های مختلف اتفاقات خوبی رقم خورده است.

نکته مهم آن این است که ما بتوانیم ارتباط منسجم با غیرایرانی‌ها را هم شناسایی کنیم و تعریف مشخصی از آن داشته باشیم و هم استمرار ببخشیم شاید یک بخشی از این که ما احساس می‌کنیم این پیشرفت‌ها، این داشته‌های ایرانی امروز، آنچه که بسیاری می‌توانند به عنوان مولفه‌های توسعه و پیشرفت در ایران اسلامی معرفی کنند شاید یک دلیلش عدم انسجام و پیوستگی این موضوع و یا استفاده کمتر از ابزار‌های نوین ارتباطی باشد.

در حوزه آموزش، به طور خاص زبان فارسی تولیدات و محتوا‌های بسیار ارزشمندی در بنیاد سعدی یا مراکز مختلف که وظیفه آموزش زبان فارسی را دارند تولید شده است.

مجری: به نظر شما در ابزار‌های آموزشی عقب افتادیم؟
دکترحسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: نمی‌توانیم بگویم که عقب افتادیم، چون در این حوزه اتفاقات خوبی افتاده، ولی با این گستردگی و این که مخاطب ما در میزان گسترده از این‌ها بتواند استفاده کند یا ما نواقصی وجود دارد.

مجری: شما در آن تجربه که داشتید به عنوان رایزن فرهنگی ایران در ژاپن و فیلیپین چه تجربه‌ای پیدا کردید در معرفی فرهنگ و تمدن ایرانی به غیر ایرانیان در واقع به ژاپنی‌ها و فیلیپینی‌ها اصلا اگر بفرمائید مختصر که تجربه شما چه بود؟ اشتیاقی که وجود داشت یا نداشت را بگویید.
آقای دکترحسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: در مورد فیلیپین، چون متعلق به حدود ۱۵ سال گذشته باشد که هنوز ابزار‌های نوین ارتباطی به این میزان توسعه پیدا نکرده بود لذا ما شیوه‌های سنتی‌تر برگزاری آموزش‌ها یا برنامه‌ها را دنبال می‌کردیم، ولی در دوره‌ای نزدیک به زمان حاضر، مثلا یکسال گذشته‌ای که من در ژاپن حضور داشتم این ابزار‌های نوین به ویژه بعد از کرونا یعنی ما قبل از کرونا آموزش زبان فارسی ما رشد بسیار خوبی داشت، در هر دوره آموزشی مباحث ما صرفا با جنابعالی و مخاطبان صرفا آموزش زبان فارسی نیست، کلیت معرفی ایران را هدف قرار داده است. به طور خاص راجع به زبان فارسی با اشتیاقی از طرف ژاپنی‌ها که جزء ملت‌هایی هستند که به شدت علاقه مند به دانستن هستند، روبرو شدیم.

مجری: جوانان یا سالمندان شان؟
آقای دکترحسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: اتفاقا بیشتر جوانانشان، نکته مهم‌تر راجع به تولید محتوا است، ما در موضوع مربوط به معرفی ایران شاید تمرکزمان بیشتر در حوزه زبان فارسی، زبان انگلیسی یا زبان‌های مشهورتر مانند زبان عربی و این‌ها بوده در صورتی که ما در ژاپن نیاز جدی به تولید محتوا به زبان ژاپنی داشتیم و این اتفاق افتاد و مورد استقبال قرار گرفت.

مجری: در ژاپن گاهی وقت‌ها می‌بینید ما در کشور‌هایی می‌رویم به عنوان گردشگر، من توفیق داشتم سال‌های دور سفر می‌کردم و برایم مهم بود که برخورد میزبان با من یا با خانواده‌های ایرانی چگونه است؟ این خودش یک کتاب است اگر بخواهیم بنویسیم گاهی بی احترامی می‌بینیم بعضی وقت‌ها احترام می‌بیند و گاهی آدم را در آغوش می‌کشند و می‌خواهم بگویم در ژاپن که شما تجربه داشتید نگاه غالب ژاپنی‌ها در اثر حضور فشرده ایرانیان در مدتی به عنوان کارگر آنجا تغییر نکرده بود؟ چون خود ایرانی‌ها این را احساس می‌کردند و می‌گفتند به نظر می‌رسد احترام ما آنجا کم شده به دلیل این که برخی رفتند و ممکن است کار‌های غیرقانونی هم می‌کردند یک دوره‌ای داشت، می‌خواهم بگویم بعد از آن دوره آیا ما خواسته یا ناخواسته فرهنگ خودمان را تخفیف ندادیم در نگاه ژاپنی ها؟
آقای دکترحسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: البته این موضوع راجع به هر کشوری متقابل و دو طرفه است اگر ما مثلا جایگاه ایرانی‌ها را در ژاپن و نوع اقدامات و فعالیت هایشان را در آنجا بررسی کنیم طبق اثرگذاریشان و میزان شدت و حدت این اقدامات بر نوع نگاه میزبان و جامعه میزبان گفتگو کنیم متقابلا هم باید راجع به نوع میزبانی و نوع پذیرش کشور مهاجر پذیر هم باید بحث کنیم.

مجری: این نکته را تائید می‌کنید که عرض کردم، یعنی ما مثلا ناخواسته شرایط اقتصادی و اجتماعی کشورمان طوری است که یک عده راهی پیدا می‌کنند بروند در کشور دیگر کار کنند، کارگری کنند، چون درآمدش مثلا ده برابر شاید خیلی بیشتر از کارگری در این جا است بعد آنجا می‌روند به دلایل نوع زندگی و شرایطی که پیش می‌آورند فرهنگی از ایران، سیمایی از ایران آنجا معرفی می‌شود که ممکن است سیمای غالب ایرانیان نباشد یعنی این اتفاق بار‌ها در کشور‌های مختلف افتاده است.

آیا شما به زبان ژاپنی یا فیلیپینی آشنایی دارید؟
آقای دکترحسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: تا حدودی آشنایی وجود دارد؛ در ایران تعداد افرادی که به زبان ژاپنی مسلط باشند تعداد بسیار محدودی است که شاید به لحاظ اداری، مدیریتی، اجرایی یا اقلیمی نتوانند در جایگاه یک دیپلمات در ابتدا عمل کنند، ولی اینکه ما به طور کلی نگاه کنیم به نظرم این یک مقداری دور از واقعیت است.

مجری: آیا رایزن‌های فرهنگی مخاطب خاص را هدف می‌گیرند یا مردم را؟
آقای دکترحسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: نه شما یعنی هم در حوزه افکار عمومی و مخاطب عام به طور کلی فعالیت دارید یعنی بسیاری از رایزن‌های ما مخاطب عام را مثلا در حوزه موضوعات مربوط به موسیقی یا کشوری مانند ژاپن که به سینمای ایران علاقه مند است یا مثل کشور‌های مختلف دیگری که از تنوع فرهنگی ایران بهره می‌برند فرهنگ ایران برخلاف بسیاری از کشور‌ها دارای تنوع فراوان است.

هم می‌توان در حوزه هنر‌های مختلف اعم از نقاشی و خوشنویسی و این‌ها تا سینما تا موسیقی و از آن طرف در حوزه اندیشه‌های اسلامی، قرآنی و دینی همه این‌ها را در بر می‌گیرد و متناسب با هر کشوری می‌توان از آن‌ها بهره برداری کرد، اما نکته مهم، مخاطب عام در حوزه مربوط به برگزاری موسیقی هفته‌های موسیقی، هفته‌های فیلم این‌ها اتفاقا مخاطب عام را شامل می‌شود، اما در حوزه موضوعات مثلا دانشگاهی یا گفتگوی ادیانی این نوع موضوعات طبیعتا مخاطب خاص خودش را دارد و موفقیت کار اتفاقا در این است که هر دو بخش دیده شود و دیده هم می‌شود یعنی ما در حوزه‌های گفتگویی، گفتگو‌های تمدنی، گفتگو‌های فرهنگی یا حتی در حوزه‌های سیاسی اجتماعی مخاطب خاص خودمان را خواهیم داشت و باید هم داشته باشد و در حوزه‌های عمومی مانند سینما، موسیقی، هفته‌های فیلم حتما مخاطب عام داریم. یا در زمینه کتب و مجلات هم همینطور است گاهی اوقات مثلا ما در ژاپن نشریه تخصصی ایران را به زبان ژاپنی منتشر می‌کردیم که بسیار هم مورد اقبال بود.

مجری: چند تا چاپ می‌شد؟
آقای دکترحسین دیوسالار مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: تا مدتی که آنجا بودیم ۵ شماره تخصصی در حوزه ورزش ایران یعنی هرکدام یک ویژه نامه بود. مجموع ۵ مجلدش به غیر از انتشار در فضای مجازی حدود ۱۹ هزار و ۵۰۰ به زبان ژاپنی، در حوزه موسیقی، ویژه نامه موسیقی که امکان استفاده از کد‌های تصویری وجود داشت یعنی این‌ها هم مخاطب عام دارند و هم خاص.