وقفه 15 ساله برای ثبت‌ نام حج تمتع

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، همچنین با توجه به فراز و نشیب‌ های اعزام زائران به سرزمین وحی، در یک دهه اخیر کم‌ تر از ۵۰۰ هزار ایرانی به حج تمتع مشرف شده اند. 

تشرف کم‌تر از ۵۰۰ هزار ایرانی به حج تمتع در یک دهه اخیر

آخرین بارسال 1386 ثبت‌نام حج تمتع انجام شد که پس از آن مسئولان بر اساس برنامه‌ ریزی پیش‌ بینی می‌ کردند که پس از حدود ۱۵ سال همه متقاضیان حج تمتع که ثبت‌ نام کرده‌ اند، می‌ توانند حاجی شوند.

اما حج تمتع با فراز و نشیب‌ هایی همراه شد؛ تا جایی که در یک دهه گذشته کم‌تر از ۵۰۰ هزار نفر از کشورمان به حج تمتع مشرف شده اند زیرا در سال ۱۳۹۵ به دلیل قطع روابط سیاسی با عربستان و بی‌ مسئولیتی سعودی‌ ها در فاجعه منا، حج تمتع برای ایرانیان برگزار نشد و در سال‌ های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نیز سعودی‌ ها هیچ زائر خارجی را به خاطر شیوع کرونا برای حج تمتع پذیرش نکردند و امسال هم که مجوز حضور زائران خارجی در ایام حج را دادند، سهمیه کشور‌ها را به کم‌تر از ۵۰ درصد سهمیه رسانده و از ایران اسلامی که در حج تمتع ۹۹ سهمیه آن‌ها ۸۷ هزار و ۵۵۰ نفر بود، ۳۹ هزار و ۶۳۵ نفر را پذیرش کردند.

حدود ۱.۲ میلیون نفر در نوبت تشرف
همین امر موجب شده تا هم‌ اکنون حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در انتظار تشرف به سرزمین وحی در ایام حج تمتع باشند و به دلیل نامشخص بودن اعزام آن‌هایی که سال‌ها قبل برای زیارت خانه خدا در ایام حج تمتع ثبت‌ نام کرده‌ اند، از سال ۱۳۸۶ تاکنون همچنان خبری از ثبت‌ نام جدید برای حج تمتع نباشد. چرا که باید آن‌هایی که دارای فیش حج هستند و بیش از ۱۵ سال قبل برای این سفر معنوی سپرده‌ گذاری کرده‌ اند، به حج تمتع مشرف شوند تا مسئولان نیز بتوانند دوباره ثبت نام کنند، اما حالا که خبری از ثبت‌ نام جدید نیست و بیش از یک میلیون نفر همچنان در صف تشرف به حج تمتع به سر می‌ برند، بسیاری از افراد که فیش حج تمتع ندارند، مشتاق تشرف به حج تمتع هستند. بر همین اساس، مجبورند از آن‌هایی که قصد فروش فیش دارند، آن را خریداری کنند. از طرفی هم برخی که فیش حج را سال‌ها قبل خریداری کرده‌ اند، دیگر استطاعت مالی یا جسمی ندارند و یا به هر دلیلی قصد تشرف به حج تمتع را ندارند و ترجیح می‌ دهند فیش حج خود را به دیگری واگذار کنند.

در این بین سازمان حج و زیارت، سامانه تشرف را طراحی و راه‌ اندازی کرده است تا متقاضیان خرید یا فروش فیش حج بتوانند به صورت قانونی اقدام کنند. البته همچنان بسیاری از دفاتر و مراکز هستند که بدون نیاز به مراجعه به سامانه تشرف یا حتی قوانین سازمان حج و زیارت، اقدام به خرید و فروش فیش حج می‌ کنند و با توجه به اینکه سازوکار و قیمتی هم برای فیش‌ های حج مشخص نشده است، برخی فیش‌ های حج با قیمت نجومی خرید و فروش می‌ شود.

علاوه بر این، افرادی هم هستند که به دلیل اینکه امکان تشرف به این سفر معنوی را ندارند، فیش خود را به صورت رایگان در اختیار مشتاقان زیارت خانه خدا قرار می‌ دهند. با این وجود، اکنون که هزینه حج تمتع با افزایش قیمت ارز بالا رفته است، ممکن است بسیاری از دارندگان فیش حج دیگر استطاعت مالی برای تشرف به این سفر معنوی نداشته و قصد فروش فیش خود را داشته باشند. 

مدیریت هزینه‌ها از سوی سازمان حج و زیارت برای جلوگیری از گرانی حج تمتع
امسال هم رئیس سازمان حج و زیارت گفته بود که شاید حج امسال آخرین حج ارزان باشد. امسال حجاج از سال ۱۳۹۹ هزینه حج را به صورت کامل پرداخت کرده بودند و برای جلوگیری از افزایش دوباره هزینه‌ ها، این مبلغ در بانک مرکزی تثبیت شد؛ به طوری که از یک هزار و ۸۲۰ میلیارد تومان، ۸۰۰ میلیارد تومان آن برای خرید ارز اختصاص پیدا کرد و به این ترتیب سازمان حج و زیارت توانست با مدیریت هزینه‌ها، حج تمتع امسال را با قیمت ۴۵ میلیون تومان برگزار کند.

این امر در حالی است که هزینه حج تمتع از سوی عربستان، رشد قابل توجهی پیدا کرده بود و حتی سعودی‌ ها جدای از مالیات بر ارزش افزوده، هزینه ایام تشریق را نیز حدود یک هزار و ۲۰۰ دلار افزایش دادند و اگر سازمان حج و زیارت به درستی هزینه‌ ها را مدیریت نمی‌ کرد، زائران باید فقط برای افزایش هزینه‌ها بیش از ۳۰ میلیون تومان می‌ پرداختند.

اکنون هم که با رشد نرخ ارز نسبت به سال‌های گذشته مواجه هستیم، به نظر می‌رسد که دولت قرار است ارز ۲۴ هزار تومانی به حجاج اختصاص دهد. چرا که حجت‌ الاسلام عبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت با اشاره به هزینه پنج هزار دلاری حج تمتع، پیش‌بینی کرد که قیمت حج آینده ۱۲۰ میلیون تومان شود.

وضعیت و هزینه حج تمتع آینده هنوز مشخص نیست
همچنان با توجه به اینکه عربستان به صورت قطعی وضعیت حج تمتع را مشخص نکرده و دولت هم درباره ارز اختصاص یافته به عملیات حج تمتع جلسه‌ ای برگزار نکرده است، نمی‌ توان به طور قطعی هزینه حج را اعلام کرد. اما با افزایش نرخ ارز، به نظر می‌رسد که هزینه حج تمتع آینده حداقل ۲ برابر حج تمتع امسال باشد.

امسال ۳۹ هزار و ۶۳۵ نفر از زائران کم‌تر از ۶۵ سال به حج تمتع مشرف شدند و در حالی که هزینه حج تمتع ۳۲ تا ۴۱ میلیون تومان در سال ۱۳۹۹ اعلام شده بود، به دلیل افزایش لحظه آخری هزینه حج توسط سعودی‌ ها، زائران به طور متوسط هفت میلیون دیگر پرداخت کردند و عازم زیارت خانه خدا شدند.