محرومیت زدایی از جامعه روستایی و عشایری

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در برنامه میز اقتصاد رسانه ملی به جزییات مصوبات اولین جلسه شورای عالی جهاد سازندگی که در 24 بند از سوی رییس جمهور به دستگاهها ابلاغ شده است، پرداخته شد.

برنامه های دولت برای محرومیت زدایی از جامعه روستایی و عشایری با حضور مهمانان سید وحید سعادت، معاون سرمایه گذاری معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، رضایی مدیر عامل صندوق کارآفرینی امید همچنین قربانی معاون برنامه ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی بررسی گردید.

در ابتدا نگاهی به آمار اوضاع روستاها و عشایر کشور داشتند که وحید سعادت، به مهاجرت از روستاها پرداخت و گفت : مهاجرت داشتیم، جمعیت روستاها کاهش پیدا کرده یعنی از 25 درصد شهرنشین 100 سال پیش الان رسیدیم به 25 درصد روستانشینی کاملا برعکس شده، برخی از کاهش روستانشینی به خاطر تبدیل شدن خیلی از روستاها به شهر است و تغییر قوانین و مقررات که قبلا بالای 10 هزار نفر شهر تلقی می شد به بالای هزار نفر رسید و نحوه تقسیمات کشوری که مرکز هر شهرستان باید شهر باشد و اگر روستای پرجمعیتی و برخورداری هم وجود داشته ، تبدیل به شهر شده است.

وحید سعادت سپس به زیرساخت ها و برخورداری ها پرداخت و افزود: میزان برخورداری از مراکز سلامت به 91 درصد رسیده در روستاها ، خانه های بهداشت 97 درصد ساخته شده و حدود 94 درصد روستاها دهیاری دارند چون ایجاد امکانات از طریق دهیاری ها و پیگیری کننده آن ساختار دهداری است که باید ایجاد بشود نزدیک 95 درصد دهیاری داریم

بحث طرح هادی و ساخت مسکن محرومین نزدیک 55 درصد است که 15 درصد اجرای کامل داریم و 40 درصد مطالعه اش انجام شده و پوشش اینترنت ، بیمه اجتماعی روستاییان الان از جمعیت 20 میلیونی روستایی برابر آمارها 10 میلیون بیمه های متفرقه دارند بیمه تامین اجتماعی دارند 10 میلیون بیمه تامین اجتماعی نیستند که 50 درصدشان که چهار و نیم تا پنج میلیون نفر که یک میلیون نفر سرپرست خانوار هستند بیمه اجتماعی روستایی شدند صندوق بیمه روستایی که با افراد تحت تکفل شان به 5 میلیون نفر می رسد .

حدود 5 میلیون یعنی نزدیک 25 درصد روستاییان هیچ بیمه ای ندارند بیمه تامین اجتماعی ندارند که این باید کامل بشود و بیمه سلامت تاحدودی 100 درصدی است ولی بیمه از کارافتادگی و بازنشستگی ، یک چهارم روستایی ها هیچ گونه بیمه ای ندارند.

سعادت درباره برخی مشکلات اقتصادی که هنوز مهاجرت ادامه دارد گفت : در مطالعاتی که درباره مهاجرت روستاییان شده بود درصد بالایی اقتصادی بود دلیلش یعنی 54 درصد، این زیرساخت ها اکثرا معطوف به زیرساخت های معیشتی و خدمت رسانی به روستاها بوده تا اینکه زیرساخت ها معطوف باشد به توسعه اقتصادی یک منطقه و یک زنجیره ای از ظرفیت های مناسب که قابل فعال سازی هست فراهم بشود که بتوانند روستایی ها از درآمد پایدار برخوردار باشند و زندگی خوبی ایجاد بکنند و دچار فقر نشوند .

معاون سرمایه گذاری معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور در مورد تشکیل شورای عالی جهاد سازندگی هم افزود: تشکیل شورای عالی جهاد سازندگی برای اینکه خیلی از این اتفاق ها و اشتغالزایی توسط جریان های مختلف مردمی چه داوطلب و چه نهادها دارد صورت می گیرد و ابتدای دولت بررسی شد که یک هم افزایی صورت بگیرد که اگر قرار است این فعال سازی ظرفیت ها بشود و تسهیلاتی داده بشود و زنجیره ای که ارزش اقتصادی یک منطقه را بالا ببرد هم افزایی دستگاهی انجام بشود .

براساس تشکیل این شورا و مطالعاتی که صورت گرفته بود و اینکه این هم افزایی واقعی باشد نقش ها و جایگاه ها به درستی تعریف بشود و یک زیست بوم مناسبی برای کنشگران مختلف عرصه روستا و محرومیت زدایی شکل بگیرد 4 نظام اصلی مورد بررسی دقیق قرار گرفت نظام حکمرانی آسیب شناسی شد چالش هایی که ناشی از نظام ناکارآمد حکمرانی در عرصه روستا هستند و مسایلی که از این ناشی می شوند احصا شد ظرفیت هایی که بصورت دانش بنیان در کشور در دوره های اخیر با توجه به پیشرفت های علمی که کشور دارد به وجود آمده و این اتصالی که برقرار نیست در روستاها و شهر فرقی نمی کند ولی مخاطبش روستاها می تواند باشند ظرفیتی که در کشور داریم اما اینها را به شکل سفارشی در روستا استفاده نمی کنیم پایان نامه ها، اساتید، مطالعات، پژوهش ها، طرح های ابتکاری اینها هم احصا شد و چالش هایی که به نظر می آیند ما باید یک جهش علمی برای رفع آن داشته باشیم هم مشخص شد و اقدامات متناظر آن تعریف شد، در نظام نوآفرین.

نظام دیگری که به نظر می اید وجهه و جایگاه روستانشینی و زیست روستا مورد آسیب قرار گرفته، عدم پرداختن به آن ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی روستا است و هویت ها و خود مردم و توانمند شدن آنها و نقش آفرینی شان در صحنه محرومیت زدایی از منطقه خودشان هم از مسایلی که به نظر می آید با حضور خودشان قابل حل است و نبودشان ایجاد مسئله و چالش کرده احصا شد. و اصل مطلب که باعث این مهاجرت هاست آن نظام اقتصادی است که همه اینها باید اتفاق خوبی را صورت بدهد و یک نظام اقتصادی خوبی را در روستا داشته باشیم که اقتصاد مقاومتی و درون زا باشد .

سعادت درباره تولید روستاها و بودجه آنها گفت : باید بودجه ها بر اساس دید 26 درصد تولید ناخالص داخلی کشور برای روستا است به اندازه جمعیت شان تولید ناخالص داخلی می کنند آیا به همین اندازه هم بودجه می گیرند؟ نمی گیرند ، یعنی سهم شان در اقتصاد کشور به اندازه جمعیت خودشان هست ولی سهم شان از بودجه عمومی کشور اینقدر نیست و این نیاز دارد برخی تغییرات را در نظام بودجه ریزی مان داشته باشیم که ظرفیت های لازم را برای اقتصاد روستا فراهم بکند.

در ادامه آقای قربانی، معاون برنامه ریزی اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی درباره برنامه وزارت جهاد کشاورزی با همکاری معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور به منظور جوان سازی جمعیت کشاورزان و مولد سازی جمعیت روستایی و عشایری گفت : وزارت جهاد کشاورزی همه اقداماتی که انجام داده با استفاده از ابزار قیمت و سیاست های غیرقیمتی که در دستور کار قرار داده برای افزایش درآمد کشاورزان و کاهش فقر ، بحث حمایت و راه اندزی گسترده و توسعه باشگاه کشاورزان جوان را دارد چون که در 15 تا 16 سال گذشته حدود 10 درصد از کشاورزان ما بخش جوان کشاورز ما که زیر 35 سال می شود کاهش پیدا کرده و این یک زنگ خطر  برای آینده کشور و کشاورزی هست. 

قربانی در خصوص محرومیت زدایی، افزایش درآمد و کاهش فقر در روستاها افزود: به نظر می رسد این اقدامی که تفاهم نامه اش با باشگاه کشاورزان جوان منعقد می شود و جزو برنامه های محوری وزیر جهاد کشاورزی است می تواند خیلی کمک بکند به پویایی بخش روستایی و کشاورزی از این جهت که باشگاه کشاورزان جوان می تواند هم آموزش های پایه ای و هم آموزش های مهارتی داشته باشد.

قربانی تاکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی قرار است در قالب تفاهم نامه کشاورزان جوان را در اولویت تسهیلات ارزان قیمت قرار بدهد و سرمایه گذاری جدی دولت را در حوزه کشاورزی به ویژه در طیف جوانان داشته باشد و این تفاهم نامه ای که امضا می شود اکثر سیاست های وزارت جهاد کشاورزی سمت و سو داده بشود به کشاورزان جوان که انگیزه ای ایجاد بشود برای بخش کشاورزی و اجاره دادن زمین های کشاورزی که در اختیار وزارت جهاد کشاورزی ،جزو اولویت های ماست.

معاون برنامه ریزی اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی درباره رویکرد و جامعه هدف تسهیلات ارزان قیمت تصریح کرد : تسهیلات ارزان قیمت را برای سرمایه گذاری در بخش کشاورزی ، اجاره زمین و در پروژه هایی که کشاورزان جوان وارد فعالیت کشاورزی خواهند شد خواهیم داشت در حوزه مکانیزاسیون حمایت خواهیم داشت و اکثر زیربخش های کشاورزی.

منابع تسهیلاتی با توجه به میزان استقبالی که جوانان از این طرح و تفاهم نامه و عضویت در باشگاه کشاورزان جوانان خواهند داشت طراحی خواهد شد در قالب دستورالعملی که بعدا ابلاغ خواهیم کرد.

قربانی درباره برنامه و برآورد این تسهیلات هم گفت : اینها الان در 31 استان اعلام کردند،­ حدود 5 هزار نفر در فاز اول اعلام کردند که کشاورزان جوان را وارد عرصه تولید خواهند کرد که عمدتا تحصیل کردگان کشاورزی خواهند بود.

سپس آقای رضایی، مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید درباره کمک این صندوق به جمعیت روستایی و عشایری گفت : درباره صندوق به این نکته توجه داشته باشید که اقتصاد روستا، اقتصاد کشاورزی نیست یعنی روستا عینا مشابه سایر مناطق کشور و مناطق شهری است که از سه بخش ویژه اقتصادی صنعت، کشاورزی و خدمات برخوردار است و یک نکته جالبی که وجود دارد سهم بخش های اقتصادی در روستا تقریبا برابر سهم شان از اشتغال است یعنی اگر می گوییم در روستا 50 درصد شاغلین را کشاورزان تشکیل می دهند یا مثلا 28 درصدشان در صنعت و 22 درصد در خدمات، همین نسبت در خصوص سهم آن ها از اقتصاد هم هست،­ جامعه روستایی ما عمدتا نرخ بیکاری اش کمتر از نرخ بیکاری شهری و متوسط کشور هست یعنی یک جامعه مولد است و سرمایه گذاری در روستا هم دقیقا مولد خواهد بود و به بخش های غیرمولد اختصاص نمی دهیم.

رضایی در مورد تسهیلات صندوق کارآفرینی امید به جامعه روستایی و عشایر افزود : در طی یک سال گذشته از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم 55 هزار فقره تسهیلات اشتغال زایی پرداخت کردیم ،به میزان 7 هزار میلیارد تومان است متوسط سرانه ایجاد اشتغال ما 145 میلیون تومان است، طرح های ما چون طرح های خرد و کوچک و عمدتا معیشت محور هستند متوسط سرانه اشتغال مستقیم و غیرمستقیم سه نفره را لحاظ می کنیم و برنامه ای که برای سال 1401 در نظر گرفتیم در سال جاری از 100 هزار طرح خرد، کوچک، متوسط و معیشت محور در سراسر کشور حمایت خواهیم کرد تا الان 25 هزار طرح مورد حمایت قرار گرفته بیش از 3 هزار و 650 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده.

رضایی سپس گفت : ما به 100 هزار طرح و بالغ بر 15 هزار میلیارد تومان تسهیلات را در سال جاری پرداخت می کنیم یعنی بیش از سه برابر سال گذشته ، 7 هزار تا در این یک ساله دولت ولی وقتی بخواهیم سال را مقایسه کنیم می گوییم از ابتدای 1401 تا انتهایش با ابتدای 1400 تا انتهاش .

مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید درباره اینکه از برداشت یک و نیم میلیارد دلار صندوق ملی توسعه آیا برای اشتغال روستاها و عشایر هم مبلغی به صندوق کارآفرینی امید تخصیص داده شده؟ گفت : 2 هزار و 500 میلیارد تومان به صندوق کارآفرینی امید اختصاص پیدا کرد، این تسهیلات عمده اش پرداخت شد در قانون نکته ای دیده شده بود که این تسهیلات طی 9 سال در اختیار موسسه عامل قرار بگیرند طی هماهنگی که با وزارت کار انجام شد قرار شد از محل بازپرداخت آن هم مجددا تسهیلات پرداخت بشود که ما امسال 800 میلیارد تومان از محل بازپرداخت اقساط مجدد تسهیلات اختصاص دادیم.

در پایان سعادت، معاون سرمایه گذاری معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور درباره تغییر راهبردها و کمک های اقتصادی به روستاها تصریح کرد: تنوع بخشی به سبد درآمدی و اقتصاد روستاییان از نکاتی است که در این مصوبات دیده شده ، اگر بخواهیم به روستاها بیش از گذشته نگاه بکنیم بطور ویژه ، فقر ناشی از نبود درآمد پایدار است یک بخش باید درآمد از بیکاری و رفع بیکاری و ایجاد اشتغال ایجاد بشود یک بخش هم باید درآمدهای دیگر, این از حیث درآمدپایداری است که کمک معیشتی می شود برای خانوار روستایی به خصوص در مناطق محروم و تحت پوشش ، یکسری طرح هایی را هم در ماده 4 این تصویب نامه مشخص شده برای 500 هزار شغل به طور سالانه که یک بندش 2 هزار واحد اقتصادی در زمینه های معدنی ، ما روستاهای معدن پایه داریم گردشگری ، خدماتی و کشاورزی هستند صنایع تبدیلی کشاورزی.

300 هزار شغل که حالا 100 هزار تایش را صندوق کارآفرینی دارد, 500 فروشگاه برای ایجاد آن زنجیره ارزش، ده هزار شغل خودش ایجاد خواهد کرد و 2 هزار طرح دانش بنیان که این سالانه بود این طرح ها هر سال 500 هزار تعریف شده که در عرض سه سال برسد به یک میلیون و 500 شغل و میزان بیکاری را به صفر برساند.