اختلال اضطراب جدایی در کودکان چه عوارضی دارد؟
اختلال اضطراب جدایی، میتواند موجب حملات پانیک (وحشتزدگی یا هجوم ناگهانی از ترس و اضطراب) شدید در کودکان شود.
به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، کودک از ابتدای تولد با مادر خود پیوند خورده است و با گذشت زمان، این ارتباط به پدر و سپس، خواهر و برادر، پدربزرگ و مادربزرگ، اقوام و دوستان، خانهای که در آن بزرگ شده است و محله، گسترش مییابد.
بسیاری از نوزادان و کودکان در سالهای اولیه خود دچار مشکلی میشوند که بهعنوان اضطراب جدایی شناخته میشود، زیرا آنها سازگاری با محیط اطراف خود را آغاز کردهاند.
این نوع اضطراب، یک مرحله رشد طبیعی است، از ماههای اولیه کودکی تا دو سالگی، اما بیشتر کودکان تا سن حدود سه سالگی بر آن غلبه میکنند.
برخی کودکان از چیزی که بهعنوان اختلال اضطراب جدایی شناخته میشود، رنج میبرند؛ یک وضعیت روانی که کودک مبتلا بهدلیل اضطراب بیش از حد در مورد جدایی از خانه یا افرادی که با آنها رابطه عاطفی قوی دارند، مانند والدین، پدربزرگ و مادربزرگ یا خواهر و برادر، از آن رنج میبرد.
اضطراب در اینجا بهعنوان اضطرابی طبقهبندی میشود که در این مرحله از رشد، غیر معمول بوده و شدت علائم آن از ناراحتی قبل از جدایی تا اضطراب جدایی کامل، متغیر است.
فشارهای زندگی
اختلال اضطراب جدایی، گاه در نتیجه استرس (دلهره) در زندگی روی میدهد که باعث جدایی کودک از فرد عزیز یا نزدیک مانند والدین یا خواهر و برادر میشود و ژنتیک ممکن است در بروز این اختلال، نقش داشته باشد.
عوامل خطر اصلی استرس زندگی، یا از دست دادن است که باعث جدایی میشود، مانند زمانی که یکی از عزیزان بیمار میشود یا میمیرد، کودک حیوان خانگی مورد علاقه خود را از دست میدهد، والدین طلاق میگیرند یا به مدرسه میروند.
در برخی موارد، در صورت ابتلای یکی از والدین، این اختلال به صورت ارثی منتقل میشود و در صورت قرار گرفتن در معرض یکی از بلایایی که موجب جدایی میشود، خطر ابتلا به آن افزایش مییابد.
اضطراب بیش از حد
کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، در هنگام جدا شدن از والدین یا خواهر و برادر و گاهی اوقات در بیرون از خانه، دچار حملات پانیک (وحشتزدگی یا هجوم ناگهانی از ترس و اضطراب) مکرر و احساس ناگهانی اضطراب و ترس شدید میشود.
او دائم و بیش از حد نگران از دست دادن یکی از والدین یا عزیزان خود به دلیل بیماری یا فاجعه است و این اضطراب به حادثه بدی، مانند گم شدن یا ربوده شدن که موجب جدایی از والدین خود میشود، گسترش مییابد.
این موضوع باعث میشود که کودک از دوری از خانه، خودداری کند و همچنین، نمیخواهد بدون حضور مادر، پدر یا یکی از برادران خود، تنها باشد.
او از کابوسهای مکرر مربوط به جدایی شکایت دارد و از سردرد، شکم درد یا علائم دیگر در نتیجه انتظار جدایی از والدین شکایت دارد.
اختلال اضطراب جدایی درمان نشده، میتواند عوارضی مانند اختلال اضطراب فراگیر، حملات پانیک (وحشتزدگی یا هجوم ناگهانی از ترس و اضطراب)، فوبیا (ترس شدید یا بیمارگونه)، اختلال اضطراب اجتماعی، آگورافوبیا (برزنهراسی، بازارهراسی یا گذرهراسی)، اختلال وسواس فکری - اجباری و افسردگی، داشته باشد.
طبیعی یا اختلال؟
تشخیص کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، با تشخیص پزشک آغاز میشود که آیا کودک در حال گذراندن یک مرحله طبیعی از رشد است یا یک اختلال واقعی وجود دارد؟ در بیشتر موارد، تشخیص دقیق تا پس از سه سالگی امکانپذیر نیست.
اضطراب جدایی کودک در صورتی بهعنوان یک اختلال تشخیص داده میشود که شرایطی را بیان کند که هنگام جدا شدن از خانه یا فردی که بیش از حد به او وابسته است، بر او تأثیر میگذارد.
رصد رفتاری
پزشک باید هرگونه شرایط پزشکی دیگری که در پشت علائم وجود دارند، رصد کند. بنابراین، ممکن است کودک را به مطب روانشناس کودک یا روانپزشک اطفال با تجربه در اختلال اضطرابی، بفرستد.
یک متخصص بهداشت روان، اغلب یک ارزیابی روانشناختی از کودک برای کمک به تشخیص اختلال اضطراب جدایی، انجام میدهد.
او باید رفتار، مدت، زمینه و شدت اضطراب کودک را با در نظر گرفتن سایر عوامل مؤثر در نظر بگیرد. اختلال اضطراب جدایی، ممکن است همزمان با سایر مشکلات سلامت روان، ظاهر شود.
مشاوره روانشناسی
درمان کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، به جنبه روانشناختی آن بستگی دارد و در برخی موارد، نیاز به استفاده از داروهای مفید است.
درمان شناختی ـ رفتاری، شکل مؤثری از رواندرمانی برای اختلال اضطراب جدایی است. کودک میتواند یاد بگیرد با ترسهای خود از جدایی و اطمینان نداشتن، روبرو شود. علاوه بر این، والدین یاد میگیرند که چگونه حمایت عاطفی ارائه دهند.
در مواردی که علائم شدید هستند، ترکیبی از داروها و درمان شناختی ـ رفتاری میتواند کمککننده باشد و داروهای ضد افسردگی ممکن است گزینهای برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان باشند.
توصیههای پزشکی
آمارهای اخیر حاکی از آن هستند که حدود ۵ تا ۲۵ درصد از کودکان در سراسر جهان از اختلال اضطراب جدایی رنج میبرند و تعداد آنها به میلیونها تن میرسد. این اختلال، باید بهطور جدی درمان شود تا به بیماریهای روانی و اختلال روانی جدیتر، تبدیل نشود.
محققان و پزشکان تأکید میکنند که هیچ راهی وجود ندارد تا از ابتلای کودکان به اختلال اضطراب جدایی جلوگیری کند، اما توصیههایی وجود دارند که به کاهش شدت این بیماری و علائم مرتبط با آن کمک میکنند.
از جمله این توصیهها، جستجوی مشاوره حرفهای در سریعترین زمان است؛ وقتی این نگرانی وجود دارد که اضطراب کودک بسیار بدتر از یک مرحله عادی رشد است.
تشخیص و درمان زودهنگام میتواند به کاهش نشانهها و جلوگیری از بدتر شدن اختلال کمک کند. والدین با اطمینان از اینکه برنامه ملاقاتهای درمانی بهطور منظم خواهد بود، باید به این برنامه پایبند باشند تا از عود یا بدتر شدن علائم یا سایر عوارض، جلوگیری شود.