بررسی تغییر در پنج پارامتر اطلاعات S.M.A.R.T در هارد دیسک‌ها، می‌تواند به پیش‌بینی وقوع خرابی احتمالی در آن کمک کند.
به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری صدا و سیما، احتمالاً شما هم این تجربه را داشته‌اید که برنامه‌های نظارتی و عیب‌یابی در بخش اطلاعات S.M.A.R.T هارد دیسک خطا یا پیغام نگران کننده نمایش داده‌اند. با اینکه طیف اطلاعات S.M.A.R.T بسیار گسترده است، اما در حقیقت فقط پنج پارامتر آن واقعاً می‌تواند خرابی هارد دیسک را پیش‌بینی کند. در نوشتار پیش رو به معرفی پنج پارامتر مهم می‌پردازیم که ضمن پی بردن به سلامت هارد دیسک، می‌تواند خرابی احتمالی را با دقت بسیار بالا پیش بینی کند.
همان‌طور که می‌دانید S.M.A.R.T یک سیستم نرم افزاری در سطح Firmware هارد دیسک‌هاست که با هدف پیش بینی خرابی احتمالی، پارامترهای مختلفی را پایش و گزارش می‌کند. در حقیقت هدف از پیاده‌سازی استاندارد S.M.A.R.T در هارد دیسک‌ها پیش‌بینی خرابی هارددیسک توسط کاربر و تعویض آن پیش از وقوع خرابی است. همچنین سازندگان و تعمیرکاران از اطلاعات S.M.A.R.T برای عیب یابی استفاده می‌کنند. اهمیت S.M.A.R.T غیر قابل انکار است، اما در تفسیر اطلاعات آن بسیاری مواقع اشتباه رخ می‌دهد، برای مثال برنامه‌های غیر تخصصی و غیر استاندارد با کوچک‌ترین تغییری در پارامترهای S.M.A.R.T، هشدارهای گمراه‌کننده به کاربر نمایش می‌دهند یا به سادگی از خطاهای جدی می‌گذرند که در نهایت به خرابی ناگهانی می‌انجامد.
اطلاعات S.M.A.R.T در همه هارد دیسک‌ها یکسان نیست، همچنین تعداد پارامترهای آن در محصولات سازندگان مختلف متفاوت است و حتی کارکرد آن‌ها نیز می‌تواند متفاوت باشد، با این حال از مجموع ده‌ها پارامتر آن، باید پنج پارامتر را جدی گرفت و هر گونه تغییر در آن‌ها می‌تواند پیش‌بینی کننده خرابی باشد. این پنج پارامتر شامل موارد زیر است:
مطالعات انجام شده روی نزدیک به ۴۰ هزار دستگاه هارد دیسک نشان می‌دهد پنج پارامتر فوق با دقت و اطمینان نسبتاً بالایی قادر به پیش‌بینی خرابی هارد دیسک‌ها هستند، بنابراین آن‌ها را جدی بگیرید. در ادامه به تشریح هر یک از پارامترهای پنج گانه فوق می‌پردازیم:
Reallocated_Sector_Count
مقدار گزارش شده این پارامتر را باید کاملاً جدی گرفت، زیرا بیانگر تعداد سکتورهای جابه‌جا شده است، به بیانی دیگر Reallocated_Sector_Count تعداد بدسکتورها را بازتاب می‌دهد و با عبور از صفر یا افزایش آن، شانس خرابی و از دست رفتن اطلاعات به شدت افزایش می‌یابد. جابه‌جایی داده‌های ثبت شده در سکتورهای معیوب (Reallocating) این امکان را فراهم می‌کند تا به رغم وجود سکتورهای معیوب بتوان از هارد دیسک استفاده کرد. هرچند وجود یک یا چند سکتور خراب لزوماً نگران کننده نیست، اما افزایش آن را باید زنگ خطر دانست.
Reported_Uncorrectable_Errors
این پارامتر تعداد خطاهای غیر قابل اصلاح رخ داده در خواندن اطلاعات را نشان می‌دهد. خطاهای غیر قابل اصلاح از طریق مکانیزم‌های تصحیح خطا تعبیه شده به معنای وجود مشکلی جدی در سطح هارد دیسک است و خطاهای رخ داده به خرابی اطلاعات ذخیره شده منجر می‌شود.
توصیه می‌شود به محض افزایش مقدار Reported_Uncorrectable_Errors به پشتیبان‌گیری از اطلاعات هارد دیسک و تعویض آن اقدام کنید.
Command_Timeout
این پارامتر تعداد فرامین خواندن-نوشتن ناتمام را نشان می‌دهد که حاکی از وجود خطای بسیار جدی است و توصیه می‌شود آن را جدی بگیرید. در صورتی که با تعویض کابل رابط همچنان این مقدار افزایش پیدا کرد، برای تعویض فوری هارد دیسک اقدام کنید.
Current_Pending_Sector_Count
این مقدار بیانگر تعداد سکتورهای موجود در صف جابجایی است، به عبارتی دیگر تعداد سکتورهای ضعیف را نشان می‌دهد که جهت جابجایی به سکتورهای سالم در صف قرار گرفته‌اند. عبور این مقدار از صفر به معنای وجود سکتور معیوب است. در صورتی که مقدار این پارامتر به صفر کاهش پیدا نکرد یا افزایش یافت، آن را زنگ خطر جدی تلقی کنید.
Offline Uncorrectable
این پارامتر که با نام‌های Uncorrectable Sector Count و Off-Line Scan Uncorrectable Sector Count نیز شناخته می‌شود، مجموع تعداد خطاهای رخ داده در نوشتن-خواندن اطلاعات در یک سکتور را نشان می‌دهد و افزایش آن به معنای وجود عیب جدی در سطح دیسک (پلاترها) یا دیگر اجزای متحرک هارد دیسک است. مقدار این پارامتر بسیار حیاتی بوده و با افزایش آن فوراً برای پشتیبان گیری و تعویض هارد دیسک اقدام کنید.
علاوه بر پنج پارامتر معرفی شده که برای خواندن و بررسی آن‌ها باید از برنامه‌های ارائه شده توسط خود سازنده یا برنامه‌های مستقل نظیر CrystalDiskInfo استفاده کنید، علائم و نشانه‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند حاکی از خرابی هارد دیسک باشد:
با رعایت آنچه که گفته شد و بررسی دوره‌ای هارد دیسک (هر چند ماه یکبار)، می‌توانید از خرابی ناگهانی هارد دیسک، از دست رفتن اطلاعات و هزینه‌های گزاف بازیابی اطلاعات در امان بمانید.
