پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب ...
عرق جَبینی که به راحتی خشک نمی‌شود
تولید و اشتغال در استان فارس با حمایت از نخلداران، رونق می گیرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس، هُرم گرما شکسته و تیغ تیز آفتاب کُند شده، هوای خرماپزان تمام و فصل خرماچینی در نخلستان‌های استان فارس آغاز شده است.
نخلداران این روز‌ها در تکاپوی برداشت زحمت یک ساله خود هستند. کربلایی محمد در ورودی نخلستانش چشم انتظار آمدن کارگران برای خوشه چینی است.
نخلداری شغل آبا و اجدادی اش است و سال هاست با زحمت فراوان روزش را به امید داشتن محصولی پُر ثمر به شب می‌رساند.
نزدیکش که می‌شوی چهره‌ی خسته و غمِ نگاهش، حکایت از دلِ پُر غُصه‌ای دارد که گویای حال و روز بسیاری از نخلکاران استان فارس است.
او می‌گوید: دسترنج امسال نه تنها جیب نخلداران را پُر نکرده بلکه کام برخی از آن‌ها را هم تلخ کرده است.
فارس؛ جایگاه دوم در تولید خرمای کشور
مجیدرضا پاکاری مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی فارس می‌گوید: این استان با تولید بیش از ۲۰۰ هزار تُن خرما و سطح زیر کشت بیش از ۳۲ هزار هکتار، رتبه دوم تولید و رتبه چهارم سطح زیر کشت کشور را دارد.
او می‌افزاید: در ۱۹ شهرستان فارس به ویژه کازرون، قیر و کارزین، جهرم، فراشبند، لارستان، داراب، گراش، خنج، مهر و لامرد خرما تولید می‌شود.
پاکاری با بیان این که ۱۰۰ رقم خرما در استان شناسایی شده است، می‌گوید: شاهانی، کبکاب، زاهدی (قصب)، خاسویی، دیری، مضافتی و بِرِحی از عمده ارقام تولیدی در فارس هستند.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌گوید: خرمای تولیدی در فارس علاوه بر دیگر استانها به کشور‌های حوزه خلیج فارس، تاجیکستان، هند، پاکستان، روسیه، ترکیه، عراق و اکراین نیز صادر می‌شود.
آفت و هوای موسمی بلای جان نخلستان‌ها
کربلایی محمد حسینی نخلدار لامردی در ادامه صحبت هایش می‌گوید: نخلداران، امسال از خوشه بندی تا برداشت با مشکل‌های زیادی مواجه بودند.
او می‌گوید: ابتدای سال آفت سوسک سرخرطومی حنایی به جان درختان خرما اُفتاد و تابستان هم ریز گرد‌ها و باران‌های بی‌موقع باعث خشکیدگی خوشه‌ها شد.
علی جوکار مدیر جهاد کشاورزی شهرستان جهرم هم می‌گوید: سطح زیر کشت نخلستان‌های این شهرستان ۴ هزار و ۲۰۰ هکتار است که به دلیل بارش‌های تابستانه ۶۵۰ هکتار از آن‌ها خسارت دیدند.
وی، میزان خسارت برآورد شده را ۱۶ میلیارد تومان اعلام و تصریح می‌کند: سالانه ۳۵ هزار تُن خرما در این شهرستان تولید و به بازار عرضه می‌شد که امسال به ۲۷ هزار تُن کاهش یافته است.
مصلی‌نژاد باغدار و از فعالان حوزه کشاورزی در جهرم، میزان خسارت را بیشتر از برآورد اولیه کارشناسان می‌داند و می‌گوید: بسیاری از نخلستان‌ها در این شهرستان خرمای قابل مصرف ندارد و باید به دامداری‌ها داده شود.
این فعال کشاورزی می‌افزاید: با برداشت محصول مشخص شده، میزان خسارت وارد شده به باغداران ۳۰ درصد و در برخی از باغ‌ها، بالای ۶۰ درصد است.
وقتی دخل کشاورزان به خرجشان نمی‌خورد
فراشبند از دیگر قطب‌های تولید خرما در فارس است. احمد محمدی از باغداران فراشبند که حدود ۲۰ هکتار نخلستان دارد، از قیمت کم خرما گلایه می‌کند و می‌گوید: هزینه‌های بالا، بی ثباتی قیمت‌ها و بازار پسند نبودن محصول تولیدی، خستگی را بر تَن کشاورزان دوچندان کرده است.
او ادامه می‌دهد: با توجه به گرانی سموم کشاورزی، بالا رفتن دستمزد کارگران و افزایش هزینه‌های تولید و بسته‌بندی، نخلداران حتی به زور از پس هزینه‌های داشت تا برداشت و آب‌بها بر می‌آیند و در واقع می‌توان گفت هیچ سودی عاید باغدار نمی‌شود و گاهی حتی متضرر هم می‌شوند.
این باغدار فراشبندی می‌گوید: برخی از نخلداران که بیش از ۱۰ ماه در سال، وقت و هزینه خود را صرف کشاورزی کرده اند دخلشان به خرجشان نمی‌خورد.
شیرینی خرما به کام واسطه‌ها
داستان تلخ‌کامی نخلکاران به همین جا ختم نمی‌شود و رد پای دلالان در نخلستان‌ها دیده می‌شود و نخلدارن خُنجی هم دل خوشی از اوضاع ندارند.
حسین معظمی با بیان این که وضعیت فروش خرما هر سال بُغرنج‌تر می‌شود، می‌گوید: حضور دلالان در بازار خرما و برنامه‌ریزی آن‌ها برای کاهش قیمت خرید در فصل برداشت یکی از اساسی‌ترین معضلی است که بر وضعیت بازار خرما اثر گذاشته است.
این نخلدار خنجی می‌گوید: سودجویان با ایجاد بازار سیاه و شکستن قیمت‌ها پول بی زحمت دلالی را به جیب می‌زنند.
به گفته معظمی، حرکت دلالان بازار خرما برای تعیین نرخ پایین خرید محصولات و نبود انبار باعث می‌شود کشاورزان ناچار به فروش محصولات تولیدی خود به واسطه‌ها شوند.
این نخلدار خنجی می‌گوید: اما پارسال و سال‌های قبل از آن شاهد بوده‌ایم باغدارانی که انبار و امکانات برای نگهداری خرمای تولیدی خود داشته‌اند، محصولاتشان را چندین برابر قیمت فروش در فصل برداشت، فروخته‌اند.
کمبود صنایع تبدیلی حلقه مغفوله
گلایه نخلداران از نبود صنایع بسته بندی و فرآوری خرما هم خود حکایتی دارد.
احمد جهاندیده دیگر نخلدار استان که ساکن گراش از مراکز اصلی تولید خرما در فارس است می‌گوید: در هر هکتار ۲۰ تا ۲۵ تن خرما برداشت می‌کند، او موضوع سورتینگ، بسته‌بندی مناسب و نحوه‌ی عرضه را از دیگر مشکلاتی می‌داند که باعث شده کشاورزان در بازاریابی و پیدا کردن خریدار موفق نباشند.
این کشاورز معتقد است، خیلی از نخلداران محصول تولیدیشان را به علت نداشتن بسته‌بندی مشتری پسند، قابل عرضه در بازار ایران و جهان نمی‌دانند و به همین علت مجبور به خام‌فروشی و فروش عمده محصول با کم‌ترین قیمت می‌شوند.
چتر باز دولت بر سر سرمایه گذاران
مرادی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان گراش با بیان این که در این شهرستان صنایع تبدیلی وجود ندارد، از سرمایه گذاران برای راه اندازی واحد‌های بسته بندی و فرآوری در شهرک صنعتی گراش دعوت می‌کند و می‌گوید: با پرداخت تسهیلات کم بهره از متقاضیان حمایت ویژه می‌شود.
او می‌گوید: راه اندازی این صنایع علاوه بر اشتغال جوانان موجب افزایش درآمد نخلداران هم می‌شود.
فرامرز نوعی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فراشبند هم با بیان این که در این شهرستان ۶ سردخانه با ظرفیت ۸ هزار تُن فعال است، می‌گوید: ۹ سردخانه با ظرفیت ۱۵ هزار تُن هم در حال ساخت است.
به گفته او با توجه به اینکه ۲۵ درصد از محصول برداشتی خرما به ضایعات تبدیل می‌شود در این زمینه آماده همکاری با سرمایه گذاران برای ساخت واحد‌های فرآوری در این شهرستان هستیم.
راه هکار‌هایی برای درآمدزایی نخلداران در فارس
پس از شنیدن حرف‌های نخلکاران و متولیان حوزه کشاورزی در شهرستان‌ها به سراغ حسین پژمان معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس می‌روم و از او درباره برنامه این معاونت برای درامدزایی نخلکاران استان می‌پرسم؛ او می‌گوید: حدود ۳۰ درصد از نخلستان‌های استان به علت کهولت سن و وجود ارقام نامرغوب و کم بازده، ارزش افزوده مطلوبی ندارند و مهم‌ترین اقدام در این زمینه نوسازی این بخش از نخلستان‌های استان با ارقام مرغوب، تجاری و بین الملی مثل مَجول، پیارُم و برحی است.
پژمان ادامه می‌دهد: در استان فارس برای افزایش کمی و کیفی تولید خرما، توسعه رقم تجاری مجول در این استان در دستور کار قرار دارد.
وی با بیان این که این نوع خرما در شرایط مناسب، ۶۰ تا ۷۰ کیلوگرم خرمای تجاری تولید می‌کند، می‌افزاید: هم اکنون هر کیلوگرم از این خرما در مرحله رطب که مناسب برای مصرف در بازار‌های اروپایی است، بیش از ۲۰ دلار و در بازار ایران حدود ۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی فارس، در ۲ سال گذشته بیش از ۳۶ هزار اصله از این رقم در شهرستان‌های فراشبند، جهرم، لامرد، داراب و فسا کشت شده است.
پژمان تاکید می‌کند: برند سازی، معرفی ارقام و بسته بندی مناسب خرما، علاوه بر کاهش ضایعات و ارزش افزوده با فراهم کردن زمینه صادرات، ارزآوری مناسب و رونق اقتصادی را هم به دنبال دارد.
خرید تضمینی خرما مَرهمی بر درد نخلداران
اجرای طرح‌های ویژه حمایتی می‌تواند مرهمی بر درد نخلداران باشد. آن‌ها می‌گویند: چشم انتظار همراهی و کمک مسئولان برای جبران خسارت هستند.
صمد رنجبری مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس می‌گوید: برای کاهش زیان نخلداران، به دستور وزارت جهاد کشاورزی خرید تضمینی خرمای شاهانی در استان آغاز شده است و تا دی ماه امسال ادامه دارد.
او نرخ مصوب خرید تضمینی خرما را ۹ هزار و ۲۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم اعلام می‌کند و می‌افزاید: در جهرم و داراب ۲ مرکز برای خرید در نظر گرفته شده است و باغداران می‌توانند برای فروش خرما به این مراکز مراجعه کنند.
تصمیمی که دیر گرفته شد
وقتی از نخلداران درباره راهکار دولت برای درامدزایی آن‌ها پرسیدم مصلی‌نژاد باغدار جوان جهرمی گفت: خرید تضمینی خرما امسال کمکی به ما نمی‌کند، چون دلال‌ها محصولات را خریده اند و خرمایی بر سر نخل نیست.
او می‌گوید: مسئولان اگر قرار هست به باغدار کمک کنند می‌توانند بر اساس هر هکتار نخل طرح‌های حمایتی را ابلاغ و اجرا کنند تا بخشی از خسارت‌های وارد شده به نخلداران پرداخت شود.
این نخلدار از دولت می‌خواهد سال آینده با برنامه‌ریزی و پیش بینی‌های لازم، به خرید تضمینی خرما قبل از زمان برداشت اقدام کند.
امید به آینده
فصل خرما چینی ادامه دارد و عرق کربلایی محمد نخلدار لامردی بدون مُزد و سود بر پیشانی اش خشک شده است. او در حالی که نگاهش به نخل‌های بلند قامتش دوخته شده، به روز‌هایی می‌اندیشد که بدون نگرانی خرمایش را روانه بازار می‌کند.
* فریبا غلامی
خبرگزاری صدا و سیما مرکز فارس
نظر شما