چند روش مقابله با خوابآلودگی هنگام رانندگی
روشهای مقابله با خوابآلودگی هنگام رانندگی را بدانید.
به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، هوشیاری در زمان رانندگی، چیزی بیش از یک قانون حیاتی است. هر عامل که منجر به اختلال در تمرکز راننده شود، ممنوع است. عواملی مانند صحبت کردن با گوشی و حتی خوردن و آشامیدن. این بهقدری اهمیت دارد که در برخی از کشورهای پیشرفته، نسبت به استفاده بیش از حد از علائم راهنمایی و رانندگی نیز احتیاط میشود.
بنابر این، خطرات مربوط به خوابآلودگی هنگام رانندگی، دیگر نیاز به توضیح بیشتر ندارد. اگرچه در برخی از خودروهای مدرن، سیستمهای هشداردهنده مقابله با خوابآلودگی نیز تعبیه شده، اما این تنها راننده است که باید کنترل وسیله نقلیه خود را بر عهده بگیرد.
حال، اگر بنا به دلایلی پشت فرمان خواب سراغ شما آمد، چه باید کنید؟ روشهای مقابله با خوابآلودگی را بدانید.
بیایید قبول کنیم که یکی از شیرینترین لذتهای دنیا خوابیدن است، اما همین تجربه خوشایند سالانه منجر به ۱۰۰ هزار تصادف و فوت حدود ۱۵۰۰ تن در آمریکا میشود. با این حال بسیاری از افرادی که تصادف میکنند، دلیل این حادثه را خوابآلودگی گزارش نمیدهند. این یعنی آمار بالا بهمراتب بالاتر از اعداد و ارقام رسمی است.
آماده شدن بدن، جهت ورود به مرحله خواب، فعالیت مغزی را آرامآرام کند میکند. در این شرایط، اگرچه راننده عملاً بیدار است، اما بخش بزرگی از کنترل ذهنی او روی جاده، کاهش پیدا کرده است. افزایش ملموس زمان سرعت عمل، نخستین اثر جانبی خوابآلودگی است.
جالب است بدانید که بیشتر تصادفات در نتیجه خوابآلودگی، در بازه زمانی انتهای شب تا انتهای صبح رخ میدهند؛ یعنی درست در اوج ساعت بیولوژیکی بدن که در آن به خواب میرود.
البته در برخی از افراد که عادت به خواب میانه روز دارند، این حالت در اواسط بعد از ظهر تشدید میشود. جالبتر آنکه بر خلاف تصادفهای حادثهساز در اتوبانها به دلیل سرعت زیاد، تصادفهای ناشی از خوابآلودگی، بیشتر با سرعت پایین رخ میدهند.
دلایل بروز خوابآلودگی هنگام رانندگی
کارشناسان، دلایل مختلف بروز خوابآلودگی در زمان قرار گرفتن پشت فرمان را اعلام کردهاند. مهمترین آنها را بشناسید:
درمان نکردن اختلالات خواب
اگر راننده به هر دلیل نتواند قبل از نشستن پشت فرمان، خواب کافی داشته باشد، ورود به مرحله خواب در زمانهای گفتهشده برای او اجتنابناپذیر است. یکی از مهمترین عوامل این پدیده، اختلالات مربوط به خواب است.
بهطور عمومی، حتی بیماریهای غیر مرتبط که بهصورت غیر مستقیم روی کیفیت خواب افراد تأثیر میگذارند نیز در این رسته قرار میگیرند؛ مانند آلرژی و مشکلات تنفسی، استرس، ضعف عمومی، افسردگی، کاهش یا افزایش نامتعارف وزن بدنه، تکرر ادرار و درد مزمن اعضای بدن.
اگر بخواهیم به بررسی علل مستقیم اختلالات خواب بپردازیم، باید به اینسومنیا (اختلال بیخوابی)، پاراسومنیا (اختلال خوابپریشی) آپنه خواب (وقفه ناگهانی تنفس) و در موارد نادر، حمله خواب (احساس خواب ناگهانی) بپردازیم. اگر رانندهای هستید که به یکی از این اختلالات دچار شدهاید، زنگ خطر از مدتها پیش در شما به صدا درآمده است. درمان نکردن این موارد میتواند عوارض ناگواری داشته باشد.
سبک زندگی و کار
بسیاری از افراد علاقه دارند تا شبها را بیدار بمانند. این فرایند شاید در ادامه تبدیل به یک عادت شود و اثرات منفی آن چندان بروز نکند، اما در یک موقعیت آرامشبخش، مانند حرکت شبانه پشت فرمان در دمایی متعادل، شاید واکنش بدن ناگهان دگرگون شود.
از سوی دیگر، افرادی که سیکل و بازه زمانی طبیعی خواب خود را بهدلیل شرایط خاص کاری تغییر میدهند نیز در خطر بالای احتمال بروز خوابآلودگی قرار دارند.
عوارض دارویی
موارد بسیاری گزارش شده است که افرادی از نظر بدن و روان کاملاً سالم بودهاند و ساعت خواب آنها نیز تحت تأثیر هیچگونه مداخلاتی نبوده است، اما با این حال بهدلیل مصرف داروهای خاص، دچار حالت شدید خوابآلودگی میشوند. اگر دارویی مصرف میکنید که در فهرست عوارض آن کاهش هوشیاری ذکر شده، حتماً لازم است تا زمان رانندگی خودرو را مدیریت کنید.
علائمی که میگویند خوابتان گرفته است
در صورتیکه هر یک از نشانههایی که در ادامه خواهید خواند، در خودتان یا راننده خودرویی که درون آن هستید، دیدید، حتماً اقدام به توقف کنید.
اگر به صورت مکرر، مسیری را اشتباه رفتید
اگر مدام به سمت خط (لاین) دیگر یا شانه خاکی، کشیده شدید
اگر بهصورت مداوم، خمیازه میکشید
اگر در بالا نگاه داشتن سر، مشکل دارید
اگر در باز نگاه داشتن چشمها ناتوان هستید
اگر بیش از حد به خودروهای دیگر نزدیک میشوید
روشهای مقابله با خوابآلودگی پشت فرمان
اکنون به بخش مهم این مطلب رسیدهایم؛ یعنی قسمتی که به ناچار با آن روبرو شدهایم. وقتی حس و حال خواب بر شما چیره شده است، به روشهای زیر اطمینان داشته باشید:
تنقلات بخورید
اگرچه ابتدا گفتیم که خوردن و آشامیدن، یکی از دلایل کاهش تمرکز راننده روی جاده است، اما یک مشت تخمه و چند عدد پفک، جهت اینکه حس خواب را از مغز شما بیرون کند، پیشنهاد خوبی است؛ اما سعی کنید در خوردن، زیادهروی نکنید، زیرا احساس سیری شدید، خود یکی از دلایل بروز بیخوابی است.
چیزی بنوشید
اگر دسترسی به آب پرتقال داشته باشید، واقعاً خبر خوبی است، زیرا ویتامین C باعث افزایش انرژی میشود. در غیر اینصورت، سعی کنید که مایعات مصرف کنید؛ اما توصیه اصلی این است که از مصرف نوشیدنیهای قندی، خودداری کنید. دست کم، آب بنوشید.
موسیقی پر از انرژی گوش کنید
یک موسیقی آرامشبخش، حتی افرادی که خواب کافی داشتهاند، به حالت خلسه میبرد. از روش گوش کردن به یک موسیقی پرانرژی با صدای بلند، غافل نشوید. حتی برخی از کارشناسان توصیه میکنند، چند دقیقه به آهنگی که دوست ندارید نیز گوش بدهید. حتی گفته میشود که کتاب صوتی نیز میتواند مؤثر باشد.
آدامس بجوید
یک تکه آدامس میتواند آرامش نسبی ذهنی شما را بر هم بزند و نگذارد که خوابآلودگی، شدیدتر شود.
به روش یوگا نفس بکشید
یک روش قدیمی میگوید که کافی است ۵ بار نفس عمیق را از دهان وارد ریهها کنید و سپس با آرامش از راه بینی، بیرون بدهید.
قهوه؛ راهحل خوب، اما موقت
کافئین موجود در قهوه میتواند دقایقی معجزهآسا باشد. با این حال، فراموش نکنید این یک راه حل موقت و گذرا است.
سعی کنید تنها به جاده نزنید
رانندگی کردن در حالی که یک یا چند تن دیگر نیز درون خودرو هستند، فارغ از لذت مضاعف سفر، یکی از بهترین راههای جلوگیری از خوابآلودگی است. گذشته از اینها، در صورتی که دیگر نتوانستید با خواب مقابله کنید، میتوانید جای خود را به یک راننده دیگر بدهید.
سر و صورت خود را بشویید
همان کاری که صبحها باعث پریدن خواب میشود، در زمان خوابآلودگی هنگام رانندگی نیز جواب میدهد. با رعایت نکات ایمنی، به گوشهای بیایید و سر و صورت خود را بشویید. سپس، وقتی دوباره پشت فرمان قرار گرفتید، لحظاتی شیشه را پایین بگذارید تا جریان هوا شما را سرزنده کند.
دما را مطلوب نکنید
رانندگی در زمستان، در حالی که بخاری روشن است، زمینهساز خوابآلودگی خواهد بود. همچنین، رانندگی در تابستان زیر کولر خنک، وقتی خوابتان گرفته است نیز میتواند خطرناک باشد. همینکه ذهن شما با یک درگیری، دست و پنجه نرم میکند، یعنی شرایط خوابیدن فراهم نیست.