اوریگامی چیست؟

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاري صدا وسيما؛ اوریگامی یا کاغذ تا شده یا بنا به قول مردم ایران کاغذ و تا، هنر تا کردن کاغذ برای به وجود آوردن اشکال و اشیای تزیینی و حتی وسایل مصرفی و سرگرمی‌های کودکانه است. کلمهٔ “Origami”متشکل از دو کلمهٔ “ori” و “gami” است، که”ori” به معنای تاکردن و “gami” تغییر یافتهٔ کلمهٔ “kami” به معنای کاغذ است.

سابقه این هنر سنتی از بازی‌های ساده کودکانه آغاز می‌شود و به هنری پیچیده می‌رسد. هنر اوریگامی در آیین‌ها و رسوم خاص ژاپنی و همچنین برای مصارف آموزشی، تفریحی و علمی کاربرد دارد. امروزه در بسیاری از سازه‌های فضایی، در صفحات خورشیدی ماهواره‌ها و سقف‌های تاشونده، از این هنر و دانش استفاده می‌کنند.

تاریخچه اوریگامی

همچون بسیاری از دیگر هنر‌های باستانی، تاریخ‌دانان اطلاع دقیقی از زمان پیدایش اوریگامی ندارند. با توجه به این نکته که کاغذ در قرن دوم بعد از میلاد در چین اختراع شده است، پس هنر تا زدن کاغذ هم می‌باید از همان زمان آغاز شده باشد. کمی بعد ژاپن هم شروع به تولید کاغذ کرد و اوریگامی به شکل امروزی آن پدید آمد.

این هنر در ابتدا، تنها در مناسبت‌های رسمی مورد استفاده قرار می‌گرفت و بعد‌ها به تدریج نوع تفریح شروع به گسترش کرد، به نحوی که حدودا از ۱۵۰ سال پیش کاملا شناخته شد. اصول اوریگامی خلاق توسط استادان ژاپنی، چون  یوشیزاوا و کوشو اوچی یاما در دهه ۵۰ میلادی و استادان غربی مثل رابرت هاربین، گرشون گمن و سام رندلت توسعه یافت.


هنر اوریگامی در آداب معاشرت اجتماعی نقش مهمی دارد. راه‌های متعددی در تا کردن کاغذ برای هدیه‌ها وجود دارد که از آن در مناسبت‌ها و روز‌های خاص سال استفاده می‌شود. یکی از این مناسبت‌ها، مراسم ازدواج است که کاغذ‌ها به صورت پروانه تا می‌شود .
از چنین تزیینی در مراسم تدفین نیز استفاده می‌شود. علاوه بر این، از این گونه تزیین‌ها در  روی هدایا ، کیف پول کاغذی یا کیفی که در تای لباس کیمونو جای می‌گرفت نیز استفاده می‌شد.

از هنر اوریگامی در ژاپن عهد باستان اطلاع زیادی در دست نیست، زیرا کمیاب بودن کاغذ و ارزشمند بودن آن مانع از استفاده‌های هنری از آن می‌شد. با بررسی‌های به عمل آمده، این احتمال وجود دارد که این هنر از دوره هین در بین سال‌های ۷۹۴ تا ۱۱۸۵ میلادی شروع شده باشد.

اوریگامی برای آموزش و هنر
اخیرا مجددا اوریگامی به عنوان یک تکنیک آموزشی مورد استقبال قرار گرفته است؛ به ویژه برای تدریس مفاهیم ارتباط بین سطح و حجم. هنر جدید اوریگامی به طور کلی تکنیک‌های رنگ‌آمیزی و برش را به کار نمی‌برد بلکه الگوی اصلی نشان دادن احجام است.

نکاتی برای علاقه‌مندان اوریگامی تازه‌کار
۱- محلی را که قرار است در آن جا تا بزنید، انتخاب کنید. یک محل ایده آل دارای یک میز وسیع و مسطح با فضای کافی برای قرار دادن آرنج‌ها، باز کردن کتاب و جزوات دستورالعمل و البته نور کافی و مناسب است. یادتان باشد که حتما یک سطل کاغذ باطله هم دم دستتان بگذارید تا احیانا اولین کار‌های ناموفق‌تان را در آن بریزید.

۲-هرجا و هر وقت که کاغذ را تا بزنید، خط تا هم ایجاد کرده‌اید. همیشه باید کاغذ را در همان بار اول و جای صحیح تا بزنید، چون خط تای ایجاد شده روی کاغذ را نمی‌توانید مثل اثر مداد با پاک کن از بین ببرید.

۳-کاغذ را به آرامی در محلی که باید باشد، قرار دهید. چند ثانیه دیگر هم صرف کنترل محل دقیق لایه‌ها، لبه‌ها و دستورالعمل‌های لازم کنید.

۴- وقتی از نظم و ترتیب همه چیز مطمئن شدید، کاغذ را با یک دست در محل نگه دارید. دست دیگر شما باید برای تا زدن کاغذ آزاد باشد. مثل همه‌ی استاد کار‌ها، هر طور که مایلید با دست راست و یا چپ تا بزنید.

۵. اول از وسط لبه تا شده شروع کنید. با نوک انگشت (نه ناخن ابتدا از یک طرف مرکز لبه و بعد از طرف دیگر آن به سمت بیرون بکشید.

۶- وقتی جای تا مشخص شد، با هر دو انگشت به طور همزمان و از وسط لبه به سمت بیرون بکشید. خط تا عمیق‌تر می‌شود. نوک انگشتان شما نقش اتویی را دارند که قرار است خط تا به شلوارتان بیاندازد.

۷-هیچ وقت از یک طرف و به سمت داخل، خط تا نیاندازید، زیرا می‌تواند باعث «چین خوردن» کاغذ بشود. اگر عجولانه رفتار کنید، احتمالا نیاز به اصلاحات بعدی خواهد بود. کار با خط تا‌های اصلاحی بسیار مشکل است و می‌تواند مدل شما را بد نما کند.

۸-با شناختن بیشتر اوریگامی، متوجه خواهید شد که همیشه هم نیاز به خط تای عمیق نیست و گاهی اوقات یک خط تای ملایم نتیجه‌ بهتری در شکل نهایی دارد. اصلا لازم نیست

۹-صبر و حوصله موهبتی است که در دنیای اوریگامی به آن احتیاج دارید. شما به دنبال یافتن طرحی هستید که به تدریج (یا فورا) سبب پیشرفت شما در تا زدن شود. ولی بهتر است بدانید که در این کار هم مثل هر کار دیگر، هیچ راه میانبری برای کسب مهارت وجود ندارد. شما باید سعی و تلاش کنید و به خودتان وقت بدهید. شاید شروع با جالب‌ترین و پیچیده‌ترین پروژه‌ها وسوسه‌انگیز باشد، ولی مسلم راه درستی برای تقویت اعتماد به نفس نیست.

۱۰-دقت نقشی حیاتی دارد، چون اشتباهات به سرعت زیاد می‌شوند. همیشه کاغذ را دورتر از خودتان تا بزنید و نه خیلی نزدیک. با دستان تمیز تا بزنید. تا زدن لبه به لبه ، آسان‌تر از تا زدن روی خط تاست.

۱۱-اگر واقعا در ساختن یک شکل دچار مشکل شدید، مجددا با یک کاغذ جدید امتحان کنید.

۱۲-حتما از مربع بودن مربع‌تان مطمئن شوید (آن را اندازه‌گیری کنید).

۱۳-وقتی طرحی را برای اولین بار می‌سازید، از کاغذی با ابعاد بزرگتر از معمول استفاده کنید. به جای تای تپه‌ای کاغذ را برگردانید و تای در‌های بزنید.

۱۴-همیشه یک مرحله جلوتر را هم نگاه کنید تا بدانید که به دنبال چه هستید. از کسب تجربه با یک مدل نترسید.

۱۵-اشتباهات اوریگامی خودتان را نگه دارید، چون می‌توانند ایده‌های خلاقی را سر راهتان قرار دهند.

۱۶-گاهی اوقات می‌توانید به جای یک خط تای عمیق یک تای ملایم بزنید. جهت جلوگیری از ایجاد خط تا‌های ناخواسته، از یک شابلون کاغذی برای زوایا و فواصل استفاده کنید.


نکات جالبی در مورد اوریگامی
-فقط مدت ۵۰ سال است که کلمه اوریگامی در زبان انگلیسی استفاده می‌شود.
-می‌توانید یک تکه کاغذ را بیش از هفت بار تا‌زده، نصف کنید و می‌توانید با تا زدن کاغذ، معادلات درجه ۲ و درجه ۳ ریاضی را حل کنید.
– قدیمی‌ترین کتاب اوریگامی شناخته شده به نام «هیدن سن بازورو اوری کاتا» در سال ۱۷۹۷ نوشته شده است.
-ابعاد بزرگ‌ترین جرثقیل اوریگامی ۳۵۶۶۵ متر است. کوچک‌ترین آن توسط نایتو و با مربعی به ابعاد ۰/۲۵ میلی متر از نوار ضبط صوت ساخته شده است.

– ساده‌ترین مدل اوریگامی فقط یک تا و پیچیده‌ترین آن بیش از ۲۰۰ تا، دارد.
-متجاوز از ۲۰۰ گونه فیل اوریگامی وجود دارد.
-می‌توانید مدل‌های اوریگامی را با مواد خوراکی، فلز، توری، اسکناس و مسلما کاغذ بسازید.
-پاپام (افرادی که همراه با خوردن ماسالا، کاغذ تا می‌زنند) نام انجمنی است که وقف اوریگامیست‌هایی شده که در حال خوردن خورش تند کاغذ هم تا می‌زنند.

ابزار اوریگامی

در حقیقت تنها ابزار مورد نیاز شما برای اوریگامی کاغذ و دستانتان هستند (به علاوه‌ی علاقه). ولی باز هم به چند وسیله‌ای که می‌توانند به بهتر تا زدن شما کمک کنند، اشاره می‌کنم.

ابزار تازدن: عبارت از یک وسیله باریک کوچک با سری گرد و کمی شبیه به یک چاپ استیک کوتاه است. نوع سنتی آن از جنس استخوان و انواع مدرن آن پلاستیکی و چوبی هستند که می‌توانید به قیمت ارزان تهیه کنید. در حالی که بعضی از اوریگامیست‌ها، طرفدار پر و پا قرص این وسیله هستند، گروه دیگری آن را به دیده‌ی تحقیر می‌نگرند. در هر حال تصمیم با خود شماست!

ابزار برش: یک ابزار برش دورانی به ابعاد A ۳ برای آماده‌سازی مربع‌های یک دست ایده آل است. انواع گیوتینی آن بهترین انتخاب برای صفحات بزرگ هستند که در عین حال می‌توانند بسیار خطرناک هم باشند. اگر تصمیم به خرید ابزار برش دارید، حتما مطمئن شوید که کاغذ را با زوایای قائمه می‌برد!


ده روش اوریگامی

آبستره (انتزاعی)
منظور از آبستره تنها نوعی طبقه‌بندی برای مدلی که نمی‌توانید درکش کنید نیست. تعداد محدودی از اوریگامیست‌ها با ذهن‌هایی کاملا انتزاعی اصرار در خلق مدل‌های آبستر‌های دارند که هر چند هیچ معنای خاصی ندارند، ولی بسیار زیبا و جالب هستند.

مچاله کردن
این تکنیک توسط پل جکسون آغاز و در ابعاد وسیعی به وسیله‌ی وینست فلادرر فرانسوی گسترش یافت. روش مچاله کردن شامل چند تکنیک ساده‌ی اوریگامی است که در اساس عبارت از چندین بار مچاله کردن کاغذ به شکل یک توپ قبل از تا زدن است.

حجر‌ه‌ای
اوریگامی حجره‌ای به روشی گفته می‌شود که در آن تعدادی واحد‌های هندسی متشکل از لبه و جیب را طوری تا می‌زنید که درون یکدیگر جاسازی شوند. مدل نهایی باید بدون نیاز به مقدار زیاد چسب، کاملا درهم قفل شود!

کاربردی
منظور از کاربردی مدل‌های قابل استفاده‌ای مثل پاکت، زیربشقابی، جعبه، فنجان، ظرف و در پوش‌های مختلف هستند. فصل ۵ شامل کاسه و گلدان است.

پیورلند
روش پیورلند، توسط جان اسمیت در انگلستان مطرح شد و سیستمی را پیشنهاد کرد که فقط از یک سری خط تا‌های تپه‌ای و در‌های تشکیل می‌شود (بدون هیچ تای وارونه، فرورفتگی وغیره). جالب این جاست که با وجود محدودیت‌های دست و پاگیر این روش، باز هم تعداد زیادی طرح‌های فوق العاده جالب خلق شده‌اند.

واقع‌گرایانه

در وش اوریگامی واقع‌گرایانه، تأکید بر خلق یک مدل کاملا دقیق، شامل تمام ریزه کاری‌های مدل اصلی است. به عنوان مثال یک عنکبوت شش پا قابل قبول نیست. معمولا اوریگامی واقع‌گرایانه شامل طرح‌های پیچیده و مراحل متعدد است.

موزاییک فرش
با روش موزاییک فرش، انواع تکنیک‌های پیچ را به کار می‌برید. در کاغذ، تا‌های از پیش تعیین شده ایجاد می‌کنید و سپس با طرح‌های آجری یا موزاییکی کاغذ را تامیزنید. مدلی فوق العاده زیبا خلق می‌شود که البته مستلزم داشتن تکنیکی بدون نقص چه در خط تا انداختن و چه در تا زدن است. می‌توانید موزاییک فرش را در فصل ۶ ببینید.

نهایت واقع گرایی
این روش در دهه ۷۰ میلادی، توسط شخصی نروژی به نام اتو نورداستورم کشف شد. در این روش ابتدا کاغذ کاملا کیپ دور مدل پیچیده می‌شود (مثلا یک گوزن شاخ دار) و بعد در حالی که شکل مدل در کاغذ حفظ شده، خود مدل اصلی از درون کاغذ خارج می‌شود.

اوریگامی مجازی
این روش، مناسب‌ترین انتخاب برای اوریگامیست‌های تنبل است. شما به جای ساختن مرحله به مرحله‌ی مدل، تمام اشکال آن را تنها در ذهن‌تان دنبال می‌کنید. شاید گاهی هم مجبور شوید انگشتتان را تکانی بدهید. تازه بعد از این است که می‌توانید با خالق مدل درباره‌ی اثرش بحث کنید. البته روش اوریگامی مجازی برای خلق اوریگامی متحرک با استفاده از نرم‌افزار فلش مناسب است.

تای خیس
در روش تای خیس، از کاغذی استفاده می‌شود که در خمیر آن چسب به کار رفته تا الیاف چوب به هم بچسبند. اگر کاغذ را قبل از تا زدن خیس کنید، چسب به تدریج شروع به حل شدن می‌کند، کاغذ در اثر خشک شدن سفت می‌شود و در نتیجه فرمی را که به آن داده‌اید حفظ می‌کند. به این ترتیب حالت سه بعدی و انحنا‌های مدل بعد از تا خوردن هم همچنان باقی می‌ماند.