در مکتب نهج البلاغه؛ واقع بینى در حکمرانی

به گزارش وب گردی خبرگزاری صداوسیما؛ در این مطلب وب گردی قصد داریم، خطبه شماره ۱۶۸ از کتاب ارزشمند نهج البلاغه با ترجمه محمد دشتی را مرور نماییم، ضمنا صوت خوانش خطبه و ترجمه آن ضمیمه شده است:

پس از بیعت مردم با امام علیه السّلام در سال ۳۵ هجرى گروهى از صحابه گفتند اى کاش شورشیان بر ضد عثمان را کیفر مى دادى پاسخ فرمودند:

۱. واقع بینى در مبارزه
اى برادران از آنچه شما مى دانید بى اطلاع نیستم، امّا قدرت اجراى آن را چگونه به دست آورم آنان با ساز و برگ و نیرو به راه افتادند، بر ما تسلّط دارند و ما بر آن‌ها قدرتى نداریم هم اکنون بردگان شما با آن‌ها مى جوشند و بادیه نشینان اطراف شما به آن‌ها پیوسته اند. آن‌ها در میان شما زندگى مى کنند و هر مشکلى را که بخواهند بر شما تحمیل مى کنند. آیا براى خواسته هاى خود توانایید

۲. مشکلات جنگ داخلى
کارى که پیش آمده از جاهلیّت است، شورشیان یار و یاور دارند، اگر براى کیفر دادنشان حرکتى آغاز شود، مردم به چند دسته تقسیم مى شوند: گروهى خواسته هاى شما را دارند و عدّه اى بر خلاف شما فکر مى کنند و گروهى نه این را مى پسندند و نه آن را. پس صبر کنید تا مردم آرام شوند، و دل هاى مضطرب در جاى خود قرار گیرد و حقوق از دست رفته با مدارا گرفته شود. اکنون مرا آسوده گذارید، و در انتظار فرمان من باشید، کارى نکنید که قدرت ما را تضعیف کند و اقتدار امّت ما را متزلزل سازد و سستى و زبونى به بار آورد، این جریان سیاسى را تا مى توانم مهار مى کنم، امّا اگر راه چاره اى نیابم با آنان مى جنگم (که سر انجام درمان، داغ کردن است).

۱۶۸- و من کلام له (علیه السلام) بعد ما بویع له بالخلافة، و قد قال له قوم من الصحابة لو عاقبت قوما ممن أجلب على عثمان، فقال (علیه السلام):
یَا إِخْوَتَاهْ إِنِّی لَسْتُ أَجْهَلُ مَا تَعْلَمُونَ وَ لَکِنْ کَیْفَ لِی بِقُوَّةٍ وَ الْقَوْمُ الْمُجْلِبُونَ عَلَى حَدِّ شَوْکَتِهِمْ یَمْلِکُونَنَا وَ لَا نَمْلِکُهُمْ وَ هَا هُمْ هَؤُلَاءِ قَدْ ثَارَتْ مَعَهُمْ عِبْدَانُکُمْ وَ الْتَفَّتْ إِلَیْهِمْ أَعْرَابُکُمْ وَ هُمْ خِلَالَکُمْ یَسُومُونَکُمْ مَا شَاءُوا وَ هَلْ تَرَوْنَ مَوْضِعاً لِقُدْرَةٍ عَلَى شَیْ‏ءٍ تُرِیدُونَهُ إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ أَمْرُ جَاهِلِیَّةٍ وَ إِنَّ لِهَؤُلَاءِ الْقَوْمِ مَادَّةً إِنَّ النَّاسَ مِنْ هَذَا الْأَمْرِ إِذَا حُرِّکَ عَلَى أُمُورٍ فِرْقَةٌ تَرَى مَا تَرَوْنَ وَ فِرْقَةٌ تَرَى مَا لَا تَرَوْنَ وَ فِرْقَةٌ لَا تَرَى هَذَا وَ لَا ذَاکَ فَاصْبِرُوا حَتَّى یَهْدَأَ النَّاسُ وَ تَقَعَ الْقُلُوبُ مَوَاقِعَهَا وَ تُؤْخَذَ الْحُقُوقُ مُسْمَحَةً فَاهْدَءُوا عَنِّی وَ انْظُرُوا مَا ذَا یَأْتِیکُمْ بِهِ أَمْرِی وَ لَا تَفْعَلُوا فَعْلَةً تُضَعْضِعُ قُوَّةً وَ تُسْقِطُ مُنَّةً وَ تُورِثُ وَهْناً وَ ذِلَّةً وَ سَأُمْسِکُ الْأَمْرَ مَا اسْتَمْسَکَ وَ إِذَا لَمْ أَجِدْ بُدّاً فَآخِرُ الدَّوَاءِ الْکَیُّ.