تجارت ایران با همسایگان : ظرفیت های کویت

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما:  کویت همسایه‌ای درجنوب ایران است که از طریق دریای خلیج فارس و مرزی به طول ۱۴۴ کیلومتر با کشورمان مرز مشترک آبی دارد.

 

استان خوزستان از نظر جغرافیایی و مرز آبی و هوایی، نزدیکترین استان به این همسایه جنوبی ایران است. کویت هرچند از لحاظ مساحت و جمعیت همسایه‌ای کوچک به شمار میرود، اما از نظر اقتصادی کشوری بسیار ثروتمند است و یکی از پرمصرف‌ترین بازار‌های جهان رادارد. در این پژوهش به شیوه اسنادی روابط تجاری ایران و کویت و میزان همکاری¬های مشترک اقتصادی دو کشور را بررسی می‌کنیم.

بازار دوسویه کار و سرمایه
کویت نزدیک به ۵ میلیون نفر جمعیت دارد که از این میزان حدود ۱.۵ میلیون نفر کویتی و بیش از سه میلیون نفر آن مهاجر هستند که بیشتر آن‌ها کارگران کشور‌های منطقه خاورمیانه یا آسیا هستند. دینار کویت، واحد پول رسمی این کشور از با ارزش‌ترین واحد‌های پول در دنیا است و این مسئله در جذب نیروی کار موثر است.

آمار‌ها حاکیست حدود ۴۰ هزار ایرانی در مشاغل مختلف دولتی و خصوصی درکویت مشغول به کار هستند. بسیاری از آن‌ها در مشاغل هتلداری، فروش و رستوران، فنی، پیمانکاری، پزشکی و پیراپزشکی و بازار ارز فعالیت دارند.

ایران، کشوری پرجمعیت با نیروی کار تحصیلکرده و آموزش دیده بسیار زیاد است و کویت، کشوری کم جمعیت با نزدیک به ۸۰ درصد نیروی کار خارجی جزوکشور‌های مهاجرپذیر منطقه خلیج فارس است. حضور محوری و تاثیرگذار سرمایه گذاران ایرانی در بازار ارز کویت و ارزآوری نیرو‌های کار ایرانی مهاجر در کویت به داخل کشور از مصادیق همکاری برد- برد اقتصادی برای کشور مهاجر پذیری، چون کویت و کشور مهاجر فرستی، چون ایران است.

طرح مشترک کارخانه فولاد ایران و کویت نیز نمونه‌ای دیگر از سرمایه گذاری و همکاری‌های مشترک دو کشور است. بررسی های کارشناسی‌تر در این حوزه بطور قطع مشخص خواهد کرد چه بسیار ظرفیت‌هایی در بازار کارو سرمایه دوکشور وجود دارد که در نتیجه بی برنامگی طراحان و تصمیم گیرندگان اقتصادی، از آن غفلت شده است.

رشد ارتباطات و کسب وکار‌های نوین
اقتصاد ایران و کویت، نفت محور است. اتکای به نفت با وجود درآمد‌های کلان و ثروت سرشار برای هردو کشور، اما درمقاطعی که تولید یا صدور آن با مشکل مواجه شده، رهاورد آن آثار زیانبار اقتصادی و اجتماعی بوده است.

در این حال و همزمان با حرکت فزاینده جهان به سمت اقتصاد مدرن در سایه توسعه فناوری‌های ارتباطی و الکترونیک، ایران و کویت هردو در این زمینه در طبقه بندی کشور‌های رو به توسعه قرار دارند. کار آفرینی از طریق ایجاد استارت آپ‌ها و تجارت‌های اینستاگرامی در بخش‌های خصوصی کویت در ۲- ۳ سال گذشته از روند رو به رشدی برخوردار شده است بنظر می‌رسد ورود تجار ایرانی به محیط کسب و کار‌های نوین و آشنایی با سلایق بازار درکویت و نحوه برخورداری از میزان قابل قبول استاندار‌های کیفیت کالا، راهکاری مدرن برای افزایش مراودات تجاری با یکی از پر واردات‌ترین کشور‌های همسایه ایران باشد.

زمینه‌هایی برای ایجاد قطب اقتصادی
توافقنامه‌های دو یا چند جانبه بین ایران و کویت و کشور‌های ثالث دیگری درمنطقه در حوزه ارتباطات و حمل و نقل، مسائل گمرگی و انرژی، دستاورد‌های تحول آفرینی در موقعیت اقتصادی حوزه خلیج فارس ایجاد خواهد کرد. بعنوان مثال حصول توافق‌نامه سه‌جانبه‌ای بین ایران، عراق و کویت برای عبور کالا‌های ترانزیت شده از آسیای میانه به مقصد کویت از طریق مرز شلمچه و سرمایه گذاری مشترک ایران وکویت در جزیره بوبیان و اتصال مناطق آزاد اروند و خورزبیر از بستر‌های بالقوه‌ای هستند که توانایی شکل گیری یک قطب اقتصادی جدید در خلیج فارس را فراهم خواهند کرد.

 

بوبیان بزرگترین جزیره کویت و دومین جزیره بزرگ در خلیج فارس بعد از قشم است. به تازگی چندین طرح برای ساخت بندر و فرودگاه در این جزیره غیر مسکونی طراحی شده که قرار است ایران و کویت و چند کشور دیگر از طریق راه آهن به هم متصل شوند.

نبود دیپلماسی اقتصادی و نتایج آن
نبود زیرساخت‌های مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری‌ها، قوانین سخت گیرانه کویت دراعطای ویزا به بازرگانان ایرانی، بی توجهی به مقوله کیفیت و ذائقه کویتی‌ها برای ارسال کالا و خدمات از موانع اساسی در توسعه مراودات تجاری ایران و کویت است.

حجم صادرات ایران به کویت حدود ۱۰۰ تا ۱۸۶ میلیون دلار درسال است وهم اکنون بیشترین میزان صادرات به مواد غذایی، مصالح ساختمانی و مواد معدنی و بیشترین واردات ما هم به ماشین‌آلات اختصاص دارد. این درحالیست که کویت به دلیل آب و هوای گرم و خشک و نداشتن کشاورزی و صنعت، تقریباً بجز نفت و دیگر فراورده‌های نفتی، تمامی نیازمندی‌های خود را از خارج تامین می‌کند و شهروندان آن با داشتن قدرت خرید، سطح معیشتی بالا و روحیه مصرف‌گرا، بازاری پرکشش برای کالا‌های وارداتی فراهم کرده‌اند.

 

از نگاه آسیب شناسانه تجار ایرانی آنگونه که باید امکان ورود و شناسایی ظرفیت‌های تجاری کویت را ندارند و تقریبا همه فعالان اقتصادی فعلی، از گذشته مراوده تجاری داشته‌اند. بر اساس آخرین گزارش‌ها میزان واردات کویت از جهان درسال ۱۳۹۸ حدود ۲۳ میلیارد دلار اعلام وسهم ایران از این میزان حدود ۳۳۰ میلیون دلار برآورد شده است.

گزینه‌های تاثیرگذار
فهم اشتراکات امنیتی و همگرایی سیاسی ایران و کویت در قبال برخی مداخلات کشور‌های بیگانه درمنطقه خلیج فارس، کمک زیادی به پیشبرد ارتقای روابط دوکشور خواهدکرد. امضای موافقتنامه‌هایی درباره حمل و نقل، همکاری‌های گمرکی، ورزشی، و گردشگری از اقدام‌های مثبت دولت‌های دوکشور در سال‌های اخیر است.

۳۰ درصد مردم کویت ایرانی تبار و از قشر‌های مرفه این کشور هستند. ضمن اینکه اکثر مردم کویت مسلمان هستند و این‌ها از جمله گزینه‌های تاثیرگذار در روند تجاری ایران و کویت است. همچنین کویت از لحاظ سرمایه گذاری در با نک‌ها و صنایع کشور‌های دیگر از جایگاه بالایی برخوردار است از این رو و با توجه به زمینه‌های فراوان سرمایه گذاری در ایران، تلاش برای افزایش همکاری‌ها و سرمایه گذاری‌های مشترک اقتصادی از اولویت‌های ضروری در این باره است. مقام‌های سیاسی و اقتصادی دوکشور اراده لازم برای گسترش روابط را دارند بنابراین آنچه باید بیش از پیش مورد توجه قرارگیرد طراحی نقشه راه و برداشتن گام‌های عملی برای اجرایی کردن توافقنامه‌های همکاری دوکشور است.
 
منابع
- نامی، حسن و دیگران (۱۳۹۱) الگوی جدید برای محاسبه مساحت و طول مرز‌های ج. ا. ایران، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا، سال دوم، شماره ۲ www.sid.ir
- خبرگزاری صداوسیما https://www.iribnews.ir/fa/news/۲۷۳۲۹۲۴/%C۲%A
- خبرگزاری ایلنا ۴/۸۵۹۷۱۷https://www.ilna.news
- اکبری، شبنم و عباسی، ابراهیم (۱۳۹۸) مهاجران ایرانی در کویت و تاثیر آن‌ها بر روابط دو کشور
www.sid.ir
- پایگاه تحلیل بازار https://www.tahlilbazaar.com/news/۴۰۵۲۲
- خبرگزاری مهر https://www.mehrnews.com/news/۲۴۳۹۶۰۵
- پایگاه خبری سازمان توسعه تجارت ایران https://news.tpo.ir/
- خبرگزاری جمهوری اسلامی – ایرنا https://www.irna.ir/news/۸۳۷۴۱۳۵۷