دومین انتخابات ریاست جمهوری سوریه بعد از بحران ۲۰۱۱
چهارشنبه پنجم خرداد ۱۴۰۰ (برابر با ۲۶ می ۲۰۲۱)، انتخابات ریاست جمهوری سوریه برگزار میشود.
مرحله نخست این دوره از انتخابات ریاست جمهوری سوریه روز پنج شنبه ۳۰ اردیبهشت (۲۰ می ۲۰۲۱) برای اتباع سوری که در خارج از این کشور بسر میبرند، تدارک دیده شد. انتخابات پنجم خرداد، دومین انتخابات ریاست جمهوری است که بعد از آغاز بحران در سوریه – یا بهتر بگوییم جنگ جهانی علیه سوریه – در این کشور برگزار میشود. از دور قبلی انتخابات ریاست جمهوری که در سال ۲۰۱۴ در سوریه برگزار شد تا انتخابات ۲۰۲۱، شرایط این کشور تفاوت بسیاری کرده است.
هفت سال پیش خطرناکترین تروریستها از چهار گوشه جهان در سوریه خیمه زده بودند و این کشور به کلکسیون گروههای تکفیری - تروریستی بدل شده بود. قدرتهای آشوبساز منطقهای و فرامنطقهای نیز در حمایتهای مالی، لجستیکی و رسانهای از آنها سنگ تمام گذاشتند.
نقش مؤثر سوریه به عنوان حلقه واسط در محور مقاومت، ژئوپلتیک خاص سوریه در غرب آسیا و ارتباط اجتنابناپذیر سوریه با قضیه فلسطین سبب شده بود که غرب و رژیم صهیونیستی با محاسبات دقیق، این کشور را به عنوان نخستین کانون اجرای سناریوی جنگهای فرقهای و مذهبی انتخاب کنند. در آن سالها فقط جمهوری اسلامی ایران و حزب الله لبنان و دیگر نیروهای جبهه مقاومت – و در سالهای بعد روسیه - به یاری دولت قانونی این کشور شتافتند و سرانجام توطئه خطرناکی را که برای منطقه ترسیم شده و نقطه آغاز آن سوریه بود، ناکام گذاشتند.
بدون شک برگزاری انتخابات نشانه آشکار برقراری ثبات و آرامش در سوریه و نشانهای از اقتدار دولت در اعمال حاکمیت ملی است. در حالی که کشورهای داعیه دار دموکراسی باید بیش از همه با تقویت مکانیز مهایی که یکی از آنها همین انتخابات است، به ثبات و آرامش در سوریه کمک کنند، با اعمال فشارهای مستقیم و غیر مستقیم تا حد ممکن برای ناکام گذاشتن فرآیند انتخابات سوریه مانع تراشی کرده اند.
دولت فرانسه از پیش اعلام کرد این انتخابات را فاقد مشروعیت میداند و باید انتخابات زیر نظر سازمان ملل انجام شود؛ آلمان و ترکیه از گشایش دفاتر مخصوص رأی گیری در کشورهایشان ممانعت کردند و در نقاطی همچون لبنان که مشارکت سوریهای مقیم این کشور بسیار چشمگیر بود، هواداران سمیر جعجع با سنگ و چاقو به رأیدهندگان حمله ور شدند.
هرچند انتخابات ریاست جمهوری موضوعی ملی است و ادعای دولت فرانسه مداخله آشکار در امور داخلی سوریه است، اما در پاسخ به این ادعا میتوان گفت پارلمان سوریه، نمایندگان رسانه ای، دیپلماتیک و پارلمانی ۱۴ کشور را به عنوان ناظر بر روند انتخابات این کشور دعوت کرده است. در پاسخ به ادعاهایی هم که نمایشی یا یک سویه بودن انتخابات سوریه را مطرح میکنند، باید گفت یکی از سه نامزد انتخابات ریاست جمهوری (محمود احمد مرعی) از چهرههای منتقد معروف دولت کنونی سوریه است و سمتهایی مانند دبیرکل جبهه دموکراتیک معارضان سوری، دبیرکل هیئت اقدام ملی دموکراتیک و عضو هیئت معارضان داخل گفتگو کننده در ژنو را در کارنامه خود دارد؛ گفتنی است بسیاری در مورد تأیید صلاحیت احمد مرعی ابراز تردید میکردند، اما دادگاه عالی قانون اساسی سوریه او را مجاز به شرکت در رقابتهای انتخاباتی تشخیص داد و صلاحیتش را تأیید کرد.
بر کسی پوشیده نیست طرفهایی که امروز به هر نحو ممکن در مسیر حقوق دموکراتیک ملت سوریه و اعمال آرای مردمی در روند اداره کشور سنگ اندازی میکنند، همانهایی هستند که دیروز برای تکه پاره کردن این کشور و نابود کردن عنوان «ملت واحد سوریه» شکست سختی خوردند؛ همانهای که متحد دیرین مرتجعترین کشورهای منطقه هستند و اساساً چیزی به نام انتخابات، حزب سیاسی و قانون اساسی ندارند.
به رغم تمام تلاشهای عنادآمیز برای به بن بست کشاندن انتخابات ریاست جمهوری سوریه، پیش بینی میشود انتخابات روز چهارشنبه با حضور گسترده مردمی همراه باشد، چراکه در خارج از سوریه استقبال غیرمنتظرهای از انتخابات به عمل آمد. این حقیقتی است که تنها ملت سوریه میتوانند، و باید سرنوشت کشورشان را رقم بزنند و فرصت حضور در انتخابات، چه انتخابات ریاست جمهوری باشد و چه پارلمانی، مهیاترین فرصت برای مشارکت در تعیین آینده کشور است؛ بهترین عرصه برای ارزش نهادن به تمامیت ارضی که به قیمت خون هزاران شهید حفظ شده و جدیترین شروع برای کنار زدن آوارها و خاکهای جنگ ۱۱ ساله از چهره سوریه است.
رئیس جمهور آینده سوریه نیز مأموریت دشواری در پیش خواهد داشت؛ هنوز بقایای گروههای تروریستی در شمال غرب سوریه حضور دارند؛ بخشهای وسیعی از کشور تحت اشغال بیگانه است؛ میلیونها سوری از خانه و کاشانه خود آواره هستند، برای بازسازی ویرانیهای سالهای تلخ جنگ، راهی طولانی و طاقت فرسا در پیش است؛ حراست از حاکمیت ملی و انسجام سرزمینی که به آسانی بازیابی نشده اند، آمادگی و هوشیاری لحظه به لحظهای را میطلبد و نهایتاً پس از به نتیجه رسیدن فرآیند سیاسی و ثبات آفرین انتخابات، این کشور مهم باید خود را برای ایفای نقش کلیدی در حوزه عربی، منطقهای و بین المللی آماده کند.
پژوهشگر: مرجان شریف زاده