پخش زنده
امروز: -
بررسی بحرانهای رژیم صهیونیستی در حوزههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و درمانی نشان میدهد که این رژیم ورشکسته در مسیر نابودی قرار گرفته است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ «محمدرضا تقی زاده» کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی نوشت، رژیم صهیونیستی که از زمان تاسیس آن بیش از ۷۳ سال میگذرد، با چالشها و معضلات مختلفی مواجه بوده که در سالهای اخیر بحرانهای داخلی این رژیم جعلی و نامشروع تشدید شده است.
در این نوشتار بحرانها و مشکلات رژیم صهیونیستی و دلایل نابودی این رژیم نامشروع از درون بررسی میشود.
بحران سیاسی
از زمان تاسیس رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۴۸ تاکنون ۲۴ بار انتخابات پارلمانی (کنست) در این رژیم برگزار شده که ۱۱ بار آن در ۲۵ سال گذشته بوده است؛ به عبارتی دیگر، از سال ۱۹۹۶ تاکنون هر کنست رژیم صهیونیستی به طور متوسط کمتر از دو سال و نیم دوام آورده است.
از سال ۲۰۰۰ نیز تاکنون در هیچ دورهای کنست رژیم صهیونیستی نتوانسته است تا پایان دوره به کار خود ادامه دهد؛ این بدان معناست که کنست هر بار پیش از پایان دورهاش منحل شده است؛ به تبع آن، هیچیک از کابینههای رژیم صهیونیستی نیز از سال ۲۰۰۰ تاکنون به سرانجام نرسیدهاند و در تمامی دورهها انتخابات زودهنگام برگزار شده است.
در دو سال گذشته نیز چهار بار انتخابات پارلمانی در اراضی اشغالی برگزار شده که بیش از پیش نشان دهنده ورشکستگی سیاسی رژیم صهیونیستی است.
۲۳ مارس ۲۰۲۱ چهارمین انتخابات پارلمانی در اراضی اشغالی طی دو سال گذشته برگزار شد؛ نتایج نهایی کنست بیست و چهارم بار دیگر تکرار نتایج سه انتخابات گذشته بود یعنی در این انتخابات نیز هیچ یک از احزاب و جریانها نتوانستند ۶۱ کرسی پارلمان را کسب کنند و «رووین ریولین» رئیس رژیم صهیونیستی بار دیگر «بنیامین نتانیاهو»، را مکلف به تشکیل کابینه جدید این رژیم کرد.
ماموریتی که «رووین ریولین» به «بنیامین نتانیاهو» برای تشکیل کابینه داد، پنجم مه به پایان رسید و نتانیاهو نتوانست حمایت مورد نیاز برای تشکیل کابینه را بدست آورد؛ پس از ناکامی وی در این امر، رووین ریولین به صورت رسمی «یائیر لاپید» رهبر حزب «یش عتید» را مامور تشکیل کابینه کرد.
«یائیر لاپید» سکولار که از سران جریان چپگرای صهیونیست و از اصلیترین مخالفان نتانیاهو است، ۲۸ روز فرصت دارد تا ضمن کسب رضایت احزاب کوچکتر برای همراهی با خود، ۶۱ کرسی مورد نیاز برای تشکیل کابینه را به دست آورد.
با توجه به اینکه لاپید از مخالفان سرسخت نتانیاهو است ممکن است سران جریان راست از جمله «نفتالی بنت» و «آویگدور لیبرمن» از نخست وزیری وی حمایت کنند تا بنیامین نتانیاهو را از قدرت کنار زنند؛ اگر به این ترتیب کابینهای تشکیل شود، با توجه به حضور طیفهای متعارض در آن، کابینه آینده رژیم صهیونیستی، شکننده خواهد بود.
اما اگر لاپید نیز به مانند نتانیاهو در تشکیل کابینه حداکثری ناکام بماند تصمیم با ریولین است که فرد دیگری را مامور تشکیل کابینه کند یا رسما پنجمین انتخابات پیاپی در ۲ سال اخیر را در کنست رژیم صهیونیستی شاهد خواهیم بود.
بر اساس آخرین نظرسنجیهای انجام شده، ۸۰ درصد مردم در اراضی اشغالی بر این باور هستند که کار به انتخابات پنجم پارلمانی کشیده میشود و هیچ جریانی با توجه به اختلافها و ترکیب پارلمان نمیتواند کابینه جدید را تشکیل دهد.
به هر حال باید گفت، ناتوانی در تشکیل کابینه رژیم صهیونیستی، جنگ برای رسیدن به قدرت میان مقامات این رژیم جعلی و همچنین ورشکستگی سیاسی آن را نمایان کرد.
بحران اقتصادی
بحران در اراضی اشغالی فقط محدود به عرصه سیاسی نیست و رژیم صهیونیستی در مسائل اقتصادی نیز با بحران جدی مواجه است.
اداره مرکزی آمار رژیم صهیونیستی در ماه آگوست ۲۰۲۰ در گزارشی اعلام کرد، اقتصاد این رژیم در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ (آوریل، مه، ژوئن)، ۲۸.۷ درصد منقبض شده و محدودیتهای ناشی از کرونا، آسیب جدی به بخش تجاری و سرمایه گذاری وارد کرده است.
بر همین اساس، در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰، صادرات ۲۹.۲ درصد، واردات ۴۱.۷ درصد کاهش و سرمایه گذاری در داراییهای ثابت ۳۱.۶ درصد کاهش داشته است.
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) نیز در گزارش چشم انداز اقتصادی که دسامبر ۲۰۲۰ منتشر شد، اعلام کرد، نسبت بدهی کابینه رژیم صهیونیستی به تولید ناخالص داخلی از ۷۵ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۸۸ درصد در سال ۲۰۲۰ رسید.
همچنین بر اساس آخرین آمارها، نرخ بیکاری در حد فاصل ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰، نزدیک به ۲۶ درصد افزایش یافته است.
نرخ بیکاری: (۳.۸ در سال ۲۰۱۹) و (بین ۲۶ تا ۸ درصد در ۲۰۲۰)
در همین رابطه سازمان همکاری و توسعه اقتصادی پیش بینی کرده است در پایان سال ۲۰۲۱ میزان بیکاری در سرزمینهای اشغالی به ۶.۶ درصد برسد و در پایان سال ۲۰۲۲ همچنان این رقم بالاتر از سطح قبل از شروع بحران کرونا خواهد بود.
براساس آمار موجود نیز، ۲۵ درصد از شهروندهای رژیم صهیونیستی در فقر زندگی میکنند و نابرابری در میان آنها نسبتاً زیاد است.
بر اساس نتایج مطالعات مرکز «تاوب» Taub، خانوارهای صهیونیست از قیمت املاک و مستغلات و هزینههای زیاد زندگی رنج میبرند؛ بر اساس نتایج این مرکز، هزینه زندگی در سرزمینهای اشغالی ۲۳ درصد بیشتر از متوسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی است.
روزنامه تایمز آو رژیم صهیونیستی نیز در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۰ در گزارشی نوشت: «برآورد میشود در سالی که گذشت میزان فقر حدود ۸ تا ۱۴ درصد و نابرابری حدود ۱.۵ تا ۴ درصد افزایش یافته باشد.»
فقدان سیستم حمل و نقل هم به چالشی بزرگ برای سران صهیونیست تبدیل شده است؛ بر این اساس، وزارت دارایی رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۰ اعلام کرد نبود جاده به اندازه کافی و درگیر شدن مردم در ترافیکهای روزانه، بیش از ۱۰ میلیارد دلار در سال برای اقتصاد هزینه دارد.
همچنین طبق اعلام سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، شکاف درآمدی در رژیم صهیونیستی در بین بالاترین ارقام دنیا قرار دارد؛ در بیش از سی سال گذشته، کابینههای رژیم صهیونیستی سیستم رفاه اجتماعی را کوچکتر کردند؛ آنها برای ایجاد تعادل در بودجه عمومی، از میزان خدمات ارائه شده از آموزش تا کمک مالی به مادران سرپرست خانوار کاسته اند.
افزایش فقر و تشدید بحران اقتصادی در سرزمینهای اشغالی در شرایطی است که آمریکا همواره از رژیم صهیونیستی حمایت مالی کرده است؛ در سال ۲۰۲۱ سنای آمریکا قانون کمک مالی به رژیم صهیونیستی به مبلغ سه میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار را تصویب کرد.
در نهایت باید گفت، بحران اقتصادی و افزایش فقر در سرزمینهای اشغالی که روز به روز در حال افزایش است، سران صهیونیست را از پیدا کردن راهی برای حل آن، عاجز کرده است.
بحران اجتماعی
چالشهای داخلی رژیم صهیونیستی در حوزه اجتماعی، طیف وسیعی از مسائل را در برمیگیرد که برگزاری تظاهرات یکی از آن است.
مدت هاست صدها هزار نفر از مردم در سرزمینهای اشغالی در مخالفت با افزایش مداوم هزینههای زندگی به ویژه مسکن و وخیم شدن وضعیت کاهش خدمات عمومی نظیر بهداشت و آموزش به خیابانها آمده اند.
نکته قابل توجه این است که جمعیت زیادی از معترضان را جوانان تحصیلکرده بیکاری تشکیل میدهند که نسبت به وضعیت بازار کار اعتراض دارند.
یهودیان «حَریدی» نیز چالش بزرگ دیگری برای سران صهیونیست است؛ زیرا رشد جمعیت آنان با میزان کارایی شان نسبتی ندارد لذا کابینه رژیم صهیونیستی ناگزیر به پرداخت یارانه مازاد به آنان است.
روزنامه آمریکایی واشنگتنپست چندی پیش در گزارشی درباره «حریدیها» نوشت، حریدیها که حدود ۱۰ درصد از جمعیت صهیونیستها را تشکیل میدهند کاملا در انزوا بوده و از جهان امروز فاصله گرفتهاند. آنها از خدمت سربازی معاف اند و اوقات خود را در مدارس موسوم به "یشیفاس" میگذرانند که البته آموزشهای این مدرسه نیز محدود به آموزشهای ابتدایی و معمول دروس مذهبی است.
تعارض میان یهودیان مذهبی به ویژه حریدیها با یهودیان سکولار یکی از مهمترین چالشهای اجتماعی رژیم صهیونیستی است؛ در حالی که یهودیان مذهبی و به ویژه حریدیها خواهان یهودی سازی «کامل» قوانین زندگی اجتماعی و سیاسی هستند، یهودیان سکولار که به یهودیت در قالب یک امر فرهنگی نگاه میکنند، تمایل ندارند احکام سختگیرانه دین یهود، مانع کسب و کار و زندگی آنها شود و این گام نخست تعارض، میان دو سر طیف یهودیان است.
آخرین نظرسنجی موسسه هایدوش Hiddush در سال ۲۰۱۹ نشان داد ۵۷ درصد از رای دهندگان یهودی مایل نیستند کابینه ائتلافی وابسته به احزاب اولترا ارتدکس یا حریدیها باشد؛ همچنین ۵۷ درصد از آنها خواهان آزادی مذهبی و ۶۴ درصد مایل هستند در سرزمینهای اشغالی جدایی دین از سیاست اتفاق بیفتد و هیچ نهاد مذهبی اقتدار دولتی نداشته باشد.
تعارض میان سکولارها و حریدیها به مرور در رژیم صهیونیستی در حال افزایش است تا جایی که به دلیل اختلافات شدید میان احزابی که نمایندگی این گروهها را بر عهده داشتند، از اواخر ۲۰۱۸ تا مارس ۲۰۲۱ این رژیم بدون کابینه قانونی بود و چهار بار انتخابات پارلمانی برگزار شد.
از دیگر عوامل تشدید کننده تعارض میان یهودیان مذهبی و سکولار، تصویب قانون دولت-ملت یهود در سال ۲۰۱۶ بود که توسط دولت راستگرای نتانیاهو پیشنهاد شد. این قانون کنست و دادگاهها را مجاز میداند که صرفا قوانین دین یهود را اجرا کنند در حالی که یکی از مطالبات سکولارها حقوق برابر برای همجسنگرایان است که در یهودیت جایی ندارند.
از دیگر موضوعات مورد اختلاف میان یهودیان مذهبی و سکولار، بحث تعطیلی کار در روزهای شنبه است. شنبه تعطیلی مذهبی یهودیان محسوب میشود و در این روز باید افراد یهودی مناسک خاصی را انجام دهد.
طبق خواست یهودیان حریدی در این روز نباید افراد به هیچ کار دیگری مشغول باشند، در حالی که سایر گروهها به ویژه سکولارها مخالف این موضوع هستند؛ در نتیجه این کشمکش صاحبان مغازهها و فروشگاهها بارها بابت باز بودنشان از سوی کابینه رژیم صهیونیستی جریمه شده اند.
همچنین در بیش از هفتاد سال گذشته از غروب آفتاب در روز جمعه تا غروب آفتاب در روز شنبه اتوبوسها و قطارها در بیشتر مناطق سرزمین اشغالی تردد نمیکنند. در حالی که ۷۱ درصد از شهروندان یهودی طرفدار حمل و نقل عمومی در روز شنبه هستند.
هنگامی هم که قوانین ممنوعیت ورود اتومبیل به مناطق مذهبی یهودی در روزهای شنبه نقض میشود جناحها و گروههای مذهبی واکنش بسیار شدیدی نشان میدهند لذا تنش همیشه در مناطقی که یهودیان مذهبی در احاطه سکولارها زندگی میکنند، وجود دارد. شهرهای بیت المقدس، صفد و بنی باراک از جمله این مناطق هستند.
این تنشها گاهی اوقات با خشونت شدید و تظاهرات گسترده همراه است که میتوان به پرتاب سنگ به اتومبیلهایی که شنبهها در خیابانهای مناطق مذهبی پر جمعیت حرکت میکنند یا حمله به سینما و رستورانهایی که از رعایت قوانین رژیم غذایی یهودی (کشروت) خودداری میکنند، اشاره کرد.
همچنین این دو گروه از یهودیان در مورد اینکه «چه کسی یهودی است» نیز دارای اختلاف دیدگاه هستند، زیرا هر یک براساس متون مقدس و شرایط تغییر یافته اجتماعی و سیاسی، برداشت متفاوتی از ازدواجهای افراد یهودی با غیریهودیان، بحث گرویدن به دین یهود و تغییر دین یهود دارند.
دامنه این اختلافات میان یهودیان مذهبی به ویژه حریدیها با یهودیان سکولار به مرحلهای رسیده است که طبق گزارش مرکز تحقیقات پیو، یهودیان سکولار از تصور اینکه روزی فرزندشان با یک یهودی حریدی ازدواج کنند بیشتر ناراحت میشوند تا اینکه یک فرد مسیحی را برای همسری انتخاب کنند.
طبق آمار سال ۲۰۱۶، حدود ۴۰ درصد صهیونیستها خود را با شاخصه یهودی شناسایی نمیکردند و در معرفی خود صرفا بر اسرائیلی بودنشان تاکید داشتند.
روسپیگری و مشکلات آنان نیز امروزه به چالشی برای رژیم صهیونیستی تبدیل شده است؛ سرزمینهای اشغالی به یکی از مکانهای اصلی قاچاق انسان و روسپیهای روس تبار به اروپا تبدیل شده است.
طبق نظرسنجی ۲۰۲۰ وزارت رفاه و امنیت عمومی رژیم صهیونیستی، حدود ۱۴ هزار زن و مرد صهیونیست به روسپیگری مشغولاند و یک سوم از مردان صهیونیست از خدمات روسپیگری بهره بردهاند.
گزارش سال ۲۰۱۹ وزارت کار، امور اجتماعی و خدمات اجتماعی رژیم صهیونیستی نیز نشان میدهد کماکان حدود ۱۲ هزار کارگر جنسی در این رژیم فعالیت میکنند.
همچنین بر اساس این گزارش، ۷۱ درصد از روسپیها اعلام کرده اند به دلیل ناامیدی در تامین مالی زندگی، این کار را شروع کردند و ۷۶ درصد آنها گفته اند اگر بتوانند، این صنعت را ترک میکنند.
تبعیض در میان نژادهای مختلف یهودی از جمله یهودیان میزراحی و یهودیان اتیوپیایی از دیگر چالشهای اجتماعی رژیم صهیونیستی است.
در نهایت باید گفت، با توجه به این چالشها و شکافهای اجتماعی، مردم درصدد ترک سرزمینهای اشغالی و افزایش مهاجرت معکوس خواهند بود.
بر اساس آمار «آژانس یهود»، ۷۰ درصد صهیونیستها بر این باورند که اگر امکانات مادی برای آنها در کشورهای دیگر به وجود آید، سرزمینهای اشغالی را ترک خواهند کرد. براساس این آمار، ۶۸ درصد صهیونیستها درصدد گرفتن تابعیت کشورهای دیگر هستند و ۷۳ درصد نیز معتقدند که مقامهای تلآویو نمیتوانند آیندهی روشنی را برای کودکان و نوجوانان آنها به وجود آورند.
بحرانهای نظامی و آب
بحران نظامی و فقدان عمق استراتژیک یکی دیگر از بحرانهای رژیم صهیونیستی است؛ از نظر نظامی عمق استراتژیک، به فاصله داخلی یک دولت از مناطق پیشروی دفاع شده یا فاصله از خط مقدم تا مرکز ثقل، مناطق اصلی جمعیتی، شهرهای مهم و یا تأسیسات صنعتی اشاره دارد.
سرزمینهای اشغالی با توجه به شکل جغرافیایی آن، عمق استراتژیک اندکی دارد؛ عرض سرزمینهای اشغالی در بیشترین حالت ۱۳۷ کیلومتر و در کمترین حالت ۱۴ کیلومتر است. در این شرایط یک جنگنده میتواند در عرض چهار دقیقه سراسر سرزمینهای اشغالی را بپیماید.
حضور رزمندگان غیور حزب الله لبنان، گروههای فلسطینی از جمله حماس و جهاد اسلامی و دولت سوریه در مرزهای سرزمینهای اشغالی به بحرانی کلان برای صهیونیستها تبدیل شده است.
موضوع دسترسی به آب نیز یکی از مهمترین چالشها و نگرانیهای رژیم صهیونیستی است؛ اگرچه در حال حاضر جنگ آب به طور رسمی اتفاق نیفتاده است، اما اقدامات رژیم صهیونیستی در توسعه طلبی برای کسب منابع آبی بیشتر، اقداماتی در جهت احتمال بروز این نبرد است.
البته نباید فراموش کرد که منشاء اصلی جنگ ۶ روزه سال ۱۹۶۷ میان رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی بحث سیطره بر رود اردن به عنوان منبع اصلی آب آشامیدنی رژیم صهیونیستی بود؛ در جنگ شش روزه رژیم اشغالگر قدس توانست کنترل انحصاری بر آبهای کرانه باختری و دریاچه جلیل (طبریه) را به دست آورد. سفرههای کوهستانی کرانه باختری و این دریاچه حدود ۶۰ درصد آب شیرین این رژیم یعنی یک میلیارد مترمکعب در سال، را تامین میکنند. بلندیهای جولان نیز یک سوم آب مورد نیاز رژیم صهیونیستی را تامین میکند.
با توجه به این شرایط میتوان گفت، اگر زمانی اعراب برای اشغالگری با رژیم صهیونیستی میجنگیدند، در قرن جدید باید نگران دستاندازی به منابع آبی خود باشند. دغدغه اصلی مقامات صهیونیستی، مطالبات حق آبه کشورهای عرب همسایه و فلسطینیهای ساکن نوار غزه و کرانه باختری است که لزوم هوشیاری کشورهای همسایه را میطلبد.
رژیم صهیونیستی در بیش از هفتاد سال گذشته، ۷۳ درصد از کل منابع آبی موجود این منطقه را در اختیار دارد و تنها ۱۷ درصد در دسترس فلسطینیها است؛ این رقم به معنای امکان دسترسی هر فلسطینی به کمتر از ۷۰ لیتر آب در روز است که طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، حداقل باید ۱۰۰ لیتر باشد.
همچنین رژیم اشغالگر قدس توجهی به کاهش کیفیت آب در دسترس فلسطینیها نمیکند. طبق گزارش سازمان عفو بین الملل ۹۰ تا ۹۵ درصد آب مورد استفاده فلسطینیها کیفیت لازم را ندارد. در همین حال کمبود آب تاثیر مستقیمی نیز بر وضعیت معیشتی فلسطینیها در حوزه کشاورزی و دامداری گذاشته است. زیرا اگر مزارع به طور صحیح آبیاری نشود، امکان کاشت و برداشت میوه و سبزیجات از بین خواهد رفت؛ ضمن آنکه فلسطینیها اجازه حفر چاه جدید ندارد و همه این اقدمات باید تحت کنترل رژیم صهیونیستی صورت بگیرد.
براین اساس؛ کرانه باختری با تکه تکه شدن از طریق احداث دیوار حائل، تصرف زمین و کمبود آب روبرو است. این عوامل در کنار هم تهدید بزرگی برای کشاورزی فلسطینیها خواهد بود که ۱۳ درصد تولید ناخالص داخلی آنها را تشکیل میدهد و موجب امرار معاش بین ۷۰ تا یکصد هزار نفر میشود؛ لذا رژیم صهیونیستی با تهدید از جنس بحران آب از سوی فلسطینیهای کرانه باختری روبرو است که میتواند در صورت ادامه وضع موجود، به شکل اعتراضات گسترده مردمی و مقابله با صهیونیستها تبدیل شود.
بحران درمانی و بهداشتی
مقامات رژیم صهیونیستی که همواره تلاش میکنند تا از طریق رسانه ها، خود را در مقابله با بحرانها توانمند نشان دهند، با شیوع کرونا نتوانستند به پنهان کاری خود ادامه دهند و کرونا مشکلات این رژیم در حوزههای مختلف به ویژه در بخش بهداشت و درمان را نمایان کرد.
در حال حاضر ۸۳۸ هزار و ۸۸۵ نفر در سرزمینهای اشغالی به ویروس کرونا مبتلا شده اند که از این تعداد دستکم شش هزار و ۳۷۶ هزار نفر فوت کرده اند و حال بیش از یکهراز نفر هم وخیم گزارش شده است.
افزایش شمار مبتلایان به ویروس کرونا در سرزمینهای اشغالی، ازدحام بیماران مبتلا به این ویروس برای دریافت خدمات درمانی و کمبود ظرفیت بیمارستانها برای ارایه خدمات به مبتلایان، مشکلات زیادی برای رژیم صهیونیستی که تحت حمایت همه جانبه آمریکا قرار دارد، ایجاد کرده است.
نتایج نظرسنجی موسسه مطالعات امنیت رژیم صهیونیستی (INSS) نشان میدهد، ۷۴ درصد مردم در سرزمینهای اشغالی از عملکرد مقامات این رژیم در کنترل ویروس کرونا ناراضی هستند و آنها در این نظرسنجی تصمیم گیران سیاسی این رژیم را مقصران نخست وضعیت کنونی میدانند.
جمع بندی
هر چند رسانهها و مقامات رژیم صهیونیستی سعی میکنند وجود بحران سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، درمانی و بهداشتی در سرزمینهای اشغالی را به عملکرد ضعیف نتانیاهو ربط دهند، اما واقعیت این است رژیم صهیونیستی به دلیل مشروعیت نداشتن و ضعف ساختاری، در آستانه نابودی کامل قرار دارد و با تغییر نخست وزیر هم این رژیم نمیتواند از نابودی خود جلوگیری کند.
بحرانهای رژیم صهیونیستی که ریشه در ساختار سیاسی نامشروع، ساختار اجتماعی ناهمگن با شکافهای متعدد، اقتصاد فروپاشیده و بحران هویتی جعلی دارد، روز به روز در حال تشدید شدن است و به نظر نمیرسد پایانی برای این بحرانها وجود داشته باشد.
شرایط داخلی و بحرانهای رژیم صهیونیستی همچنین نشان میدهد که این رژیم از درون پوسیده و خود به سمت نابود شدن در حال حرکت است و کمکهای آمریکا هم نمیتواند مانع نابودی این رژیم جعلی شود.
نویسنده: محمدرضا تقی زاده
کارشناس مسائل بین الملل