وضعیت تولید ناخالص داخلی ایران در جهان

نمودار زیر روند تغییرات تولید ناخالص داخلی ایران به قیمت ثابت سال ۱۳۹۰، بر حسب (هزار میلیارد تومان) را نشان می‌دهد.

براساس نمودار فوق، چنانچه تولید ناخالص داخلی ایران بعد از سال ۱۳۹۰، روند قبلی را طی می‌کرد (رنگ مشکی در نمودار) یا روندی که تا سال ۱۳۹۴ دنبال کرده بود (رنگ آبی در نمودار) ادامه می‌یافت، اکنون تولید ناخالص داخلی کشور در سطح بالاتری قرار داشت؛ بنابراین به نظر می‌رسد تولید ناخالص داخلی کشور از سال ۱۳۹۰ به بعد از روند بلندمدت گذشته خود فاصله گرفته است.

*تولید ناخالص داخلی بر اساس قدرت خرید چیست؟
ملاک دیگر رتبه بندی وضع اقتصادی کشورها، ”تولید ناخالص داخلی بر اساس قدرت خرید“ است که در واقع تهیه یک سبد کالا به صورت یکسان در همه کشور‌ها و محاسبه نرخ سبد بر اساس پول ملی و سپس محاسبه تولید ناخالص داخلی بر اساس قدرت خرید بر حسب دلار است که ملاک واقعی تری است.

با وجود همه مشکلات و تحریم‌های بین المللی، نفت بخش کوچکی از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد و بخش‌هایی مثل صنعت، کشاورزی و خدمات، کاهش فروش نفت را جبران کرده است و شاهد رشد این بخش‌ها هستیم.

* چرا مردم این قدرت اقتصادی را حس نمی‌کنند؟
آمار سازمان‌های بین المللی بدون سوگیری‌های داخلی، نشان دهنده واقعیت اقتصاد است. مقام معظم رهبری به نکته مهمی اشاره کردند که واقعیت اقتصاد و جهش تولید باید در سر سفره‌های مردم دیده شود.

قابلیت‌های موجود در فضای سیاست‌های معیشتی و رفاهی داخلی کشور، به دلیل عواملی مثل وجود مفاسد اقتصادی در ساختار‌های اداری و اقتصادی کشور و همچنین فعالیت جریان رسانه‌ای ضد انقلاب، کمرنگ به نظر می‌آید.
عامل دیگر حس نشدن قدرت اقتصادی کشور، مسئله تبعیض است، که مردم نوعی رشک و ناراحتی به موقعیت اقتصادی دیگران پیدا کرده اند که با وجود افزایش رفاه، ادراک عمومی آن را قبول نمی‌کند.

مهم‌ترین مشکل در سفره معیشتی مردم، نظام توزیع و تامین مواد اولیه است که گریبان تولیدکننده و مصرف کننده را گرفته است و در حالی که از یک طرف برای نهاده‌های تولیدی با ارز دولتی هزینه می‌شود، از طرف دیگر به دلیل سیستم معیوب نظام توزیع، با قیمت بالا به دست مصرف کننده می‌رسد و فضای ادراک عمومی را منفی می‌کند؛ بنابراین کشوری که تولید بالایی دارد، از نظام توزیع ضربه می‌خورد و مردم در واقعیت، وضعیت خوب اقتصادی را احساس نمی‌کنند.

*کلام آخر
تولید ناخالص داخلی، از مهم‌ترین نشانه‌های قدرت اقتصادی و برآورد کلی اقتصاد یک کشور است و نقش قابل توجهی در توسعه اقتصادی دارد. این شاخص، در بازا‌های پولی و مالی نیز موثر است و در تحلیل‌ها به آن استناد می‌شود.

طبق گزارش‌های بانک جهانی، سه بخش نفت، کشاورزی و خدمات، مهم‌ترین حوزه‌های اقتصاد ایران به شمار می‌آیند و می-توانند نقطه اتکا در اقتصاد کشور باشند.

در شرایط حاضر، عوامل داخلی مثل وضعیت بورس، نرخ ارز، بودجه دولت، تورم و کنترل ویروس کرونا از یک سو و دو عامل خارجی مهم یعنی کرونا و اوضاع اقتصاد دیگر کشور‌های جهان، بر آینده اقتصاد ایران و تولید ناخالص داخلی موثر و تعیین کننده است که باید دید دولت فعلی در زمان باقی مانده و دولت آینده چگونه با آن روبه رو خواهند شد.

 
پژوهشگر: تینا صالحی