پلاسکوی ثانی...

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز اراک، برخی از این ساختمان های تجاری قدیمی و فرسوده در کلان شهر اراک به ویژه مجتمع تجاری طلا ممکن است به علت قدمت و البته بی توجهی به مسائل فنی ساخت و ساز مدرن امروزی در آینده ای نزدیک سبب تکرار فاجعه غم انگیز پلاسکو شوند.
مجتمع های تجاری فرسوده اراک، حادثه آفرین برای مردم...
چهار ساختمان معروف به مجتمع تجاری طلا، پاساژ اسلامی، پاساژ سعادت و بازار تاریخی اراک که اتفاقا در مرکز این کلان شهر هم واقع شده اند و بسیار پر ازدحام و پر ترافیک هم هستند در شرایط نا ایمن قرار دارند و بسیار خطر آفرین شده اند.
شاید اگر فاجعه پلاسکو رخ نمی داد و ساختمانی به آن عظمت به تلی از خاک تبدیل نمی شد موضوع این ساختمان های فرسوده هم در اراک اینقدر جدی نمی شد.
هنوز هم قلب مردم از یادآوری حادثه دلخراش پلاسکو و جان باختن گروهی از هموطنان به ویژه آتشنشان های شجاع به درد می آید و به همین دلیل است که هر کسی که پا به این مجتمع های تجاری در اراک به ویژه پاساژ طلا می گذارد با دیدن ساختار قدیمی سازه، ترسی ناشی از ذهنیت غم انگیز فاجعه پلاسکوی تهران بر وجودش مستولی می شود.
پلاسکوهای ثانی اراک...
اراک به دلیل وجود ساختار شهری ویژه خود، پاساژها و مجتمع‌های تجاری بسیاری دارد که بخشی نوساز و بخشی هم قدیمی است، ساختمان‌هایی که حتی مردم عادی هم با نگاهی غیرکارشناسی به سازه و شمایل آنها می‌توانند حداقل به خطرآفرین بودن تعدادی از آنها شهادت دهند.
اما ظاهرا رشته بی توجهی مسئولان به این موضوع بسیار حساس و مهم ، حالا حالاها سر دراز دارد.
به نظر شما آیا با برگزاری چندین و چند جلسه زمان بر و عاری از هر نوع اقدام عملی برای حل سریع مشکل، این ساختماهای فرسوده که از این پس بهتر است نام آنها را پلاسکوهای ثانی بگذاریم ، نوسازی و ایمن سازی می شوند!؟
هشدار؛ احتمال تکرار فاجعه پلاسکو در اراک...
مجتمع تجاری طلا سازه ای است که اتفاقا مهندسی آن مربوط به سال های خیلی دور نیست و بعید هم نیست تنها با یک نقص کوچک در سیستم برق و یا دیگر قسمت های فنی ساختمان، شاهد تکرار فاجعه ای مشابه پلاسکوی تهران و حتی بدتر از آن باشیم.
کافی است تنها یک بار قدم در این عمارت های پیر و فرتوت بگذاری تا با دیدن کف، سقف، ستون ها، سیم ها و کابل های برق بیرون زده از سقف و در و دیوار به یکباره ترس از فرو ریختن ساختمان ذهنت را درگیر و وجودت را لبریز از ترس کند.
برخوردار نبودن دو مجتمع تجاری طلا و پاساز اسلامی اراک از امکانات تهویه سرمایش و گرمایش استاندارد و به روز هم از دیگر نکات مهم و حساسی است که با در نظر گرفتن احتمال وقوع هر نوع حادثه جبران ناپذیر، ضرورت بازنگری و توجه ویژه و البته سریع مسئولان به نقایص موجود را به همگان گوشزد می کند.
حادثه خبر نمی دهد...
صبح روز 30 دی 95 بود که خبر حریق در مرکز تجاری پلاسکوی در ضلع شمال شرقی چهارراه استانبول تهران در رسانه‌ها منتشر شد، پلاسکوی 54 ساله گرفتار آتش شده بود، آتشی که هیچ‌ گاه تصور نمی‌شد ظرف تنها چند ساعت اسکلت فلزی 17 طبقه اش را با 560 واحد تجاری فرو ریخته و در خود ذوب کند.
فروریختنی که متاسفانه جان‌ 21 نفر از جمله 15 آتشنشان قهرمان را گرفت و خانواده هایشان را داغدار عزیزانشان کرد.
این یادآوری تذکر، تلنگر و گوشزدی است به مسئولان استان مرکزی تا دیر نشده دست بجنبانند و از اتفاقی فاجعه بار نظیر پلاسکوی تهران در اراک جلوگیری کنند.

خطر جدی است؛ طلا، نا ایمن ترین ساختمان تجاری اراک...
موضوع تا به حدی مهم و جدی است که چندی پیش پای محسن خیرمند سرپرست معاونت اجتماعی دادگستری استان مرکزی را همراه با رئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک، مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق استان، مدیریت بحران استانداری و دفتر امور شهری استانداری مرکزی به پاساژ طلای اراک باز کرد؛ به گونه ای که محسن خیرمند این مجتمع تجاری را نا ایمن ترین مجتمع در این شهرستان دانست.
او می گوید: وضعیت نا ایمن این مجتمع تجاری باور کردنی نیست و این پاساژ به قدری نا ایمن است که امکان حریق، برق گرفتگی افراد و حتی فرو ریختن آن وجود دارد.
دریغ از عزم و اراده مسئولان...
اما با این وجود و با همه تلاش ها و تذکرات داده شده تاکنون عزم و اراده ای از سوی مسئولان دستگاه های مربوط ، هئیت مدیره و‌ کسبه این مجتمع برای رفع موارد نا ایمن آن صورت نگرفته است.
به علت چشم پوشی و بی توجهی به ابلاغ معاونت اجتماعی دادگستری استان مرکزی برای احصا و رفع موارد نا ایمن از سوی هئیت مدیره و کسبه این مجتمع، به دستور آن معاونت حتی برق پاساژ طلا سه شنبه 28 بهمن سال جاری قطع شد تا بلکه اقدام عملی صورت بگیرد که البته این اقدام هم موثر واقع نشد که نشد.
ظاهرا تنها نکته ای که بسیار حائز اهمیت به نظر می رسد این است که مردم اراک خودشان باید برای حفظ جانشان از مراجعه به این مجتمع و دیگر ساختمان های تجاری فرسوده و خطرآفرین کلان شهر اراک خودداری کنند.
ایمن نبودن ساختمان‌های تجاری قدیمی بزرگترین چالش شهر اراک...
مدیرعامل سازمان آتش‌ نشانی شهرداری اراک در خصوص وضعیت پاساژها و مجتمع‌های تجاری فرسوده و مستعد خطر در اراک می گوید: این سازمان‌ حتی پیش از وقوع حادثه پلاسکو رسیدگی و بازدید از ساختمان‌های بلند، پاساژها، پارکینگ‌های طبقاتی، مراکز عمومی و درمانی اراک را آغاز کرده بود.
مسعود آقازیارتی با اشاره به ورود آتش ‌نشانی به موضوع تایید اتمام بنای ساختمان‌های نوساز از 13 سال پیش به این نکته هم تاکید می کند که با توجه به مطلوب نبودن وضعیت ساختما‌ن‌های قدیمی کلان شهر اراک در بازدیدهای مستمر، شرایط آنها بررسی و موارد نا ایمن کاملا شناسایی شده است.
او معتقد است بزرگترین چالش کنونی کلان شهر اراک در حوزه ایمنی ساختمان‌ها، وضعیت برخی پاساژها و مجتمع‌های تجاری قدیمی است.
پاساژ اسلامی اراک؛ وضعیت نامطلوب سازه...
پاساژ اسلامی اراک هم از دیگر مجتمع های تجاری قدیمی اراک است و حتی در زمان بالا رفتن از پله‌هایش، ساختمان دچار لرزش می‌شود.
مدیرعامل سازمان آتش‌ نشانی شهرداری اراک در این باره می گوید: طبق سوابق موجود، بارها در این پاساژ آتش‌سوزی‌ رخ داده و در کاملا مستعد خطر است.
به گفته آقازیارتی پاساژ طلا هم به علت حفر چاه‌های نا ایمن در آن و سیستم برق ‌کشی تار عنکبوتی‌اش وضعیتی مشابه پاساژ اسلامی دارد.
او البته این را هم گفت که در کنار پاساژ طلا و اسلامی؛ پاساژ سعادت یک و دو هم در خیابان شیخ فضل‌الله نوری اراک که یک مجتمع تولیدی در حوزه خیاطی است، دست ‌کمی از پلاسکوی تهران ندارد.
مدیرعامل سازمان آتش‌ نشانی شهرداری اراک با تاکید بر اینکه اکنون اولویت آتش‌نشانی رسیدگی به وضعیت پاساژ طلا و اسلامی است افزود: این دغدغه ‌مندی و تاکید بر این دو مجتمع تجاری به معنای رها کردن دیگر پاساژها نیست و آتش‌نشانی دست از سر دیگر پاساژهای اراک بر نمی‌دارد تا با فشارها و تلنگرهای زده شده اقدام عاجلی برای رفع نقص و خطر در این مکان ها انجام شود.
نظام مهندسی، سازه پاساژ اسلامی را تایید نکرد...
سازمان نظام مهندسی در سال 97 وضعیت سازه و ساختمان پاساژ اسلامی را با وجود مشکلات فنی بسیار و لرزش ساختمان تایید نکرد و لازم است در این مرکز اقدام اساسی صورت گیرد و با توجه به شرایط موجود مقاوم ‌سازی و حتی بازسازی شود.
مشکلات جدی ساختمان های تجاری فرسوده اراک عمدتا در حوزه ایمنی تأسیسات مثل فقدان سیم کشی اصولی و ایمن برق، مجزا نبودن محل عبور سیم ها و کابل های برق و لوله‌های گاز، متصل نبودن به فاضلاب شهری و امکان فرو ریختن و نشست ساختمان است.
بازار تاریخی اراک، ضرورت نگاه ویژه...
این بازار یک مجموعه سنتی است و تاکنون بارها در زمان تعطیلی و نیمه‌های شب دچار حریق شده است.
بخشی از بازار تحت مدیریت میراث فرهنگی، بخشی مربوط به اوقاف و بخشی هم مالکان شخصی دارد. حتی با وجود تشکیل هیات امنا، هنوز اقدامات چشمگیری در راستای حفظ و حراست از این مجموعه عظیم تاریخی انجام نشده است و اقدامات مختصر انجام شده هم پاسخگوی خطرات بالقوه و بالفعل آن نیست.
اراک و پلاسکوهای فاجعه ساز...
تا اینجا خطرهای ناشی از قدیمی و فرسوده بودن سه مجتمع تجاری و یک بازار سنتی و تاریخی در شهر اراک را بررسی کردیم، اما موضوع جالب این است که اراک تنها بیش از 200 سال قدمت دارد و با وجودی که در منطقه ای تاریخی قرار گرفته، اما باز هم در مقایسه با شهرهایی مثل اصفهان، شیراز و تهران، شهری قدیمی محسوب نمی شود، تا چه برسد به اینکه مراکز تجاری اش البته غیر از بازار تاریخی اراک بسیار قدیمی باشد و اصلا نمی توان عنوان تاریخی به آنها نسبت داد.
در واقع این مراکز کهن نیستند، بلکه کهنه اند.
فرجامی تلخ برای مجمتع های تجاری فرتوت اراک...
مراکز تجاری، خسته و فرسوده کلان شهر اراک که در حقیقت عمر چندانی هم ندارند متاسفانه به علت ساخت و سازهای غیر اصولی در گذشته نه چندان دور اکنون زِوارشان در رفته و به خوبی و البته شاید هم به زودی بتوانند نقش پلاسکوهای ثانی را در اراک بازی کنند و سبب بروز خسارت های جانی و مالی غمبار و جبران ناپذیری برای مردم شوند.
نکته حائز اهمیت دیگر اینکه متاسفانه چون این عمارت ها در نقاط مرکزی، شلوغ و پر ازدحام کلان شهر اراک قرار گرفته اند در صورت بروز هر نوع حادثه کوچک یا بزرگ، امکان رسیدگی و رفع خطر از آنها برای آتشنشانان کاری به مراتب سخت تر از پلاسکوی تهران است.
نوش دارو پس از مرگ سهراب...!
شاید بتوان حادثه پلاسکوی تهران را منبعث از مماشات با کسبه یا بی‌توجهی مسئولان به فرسودگی بنا نسبت داد که متاسفانه این مماشات در شرایط کنونی در اراک هم به وضوح به چشم می خورد و در صورت فقدان اقدامات عاجل، دیر یا زود باید منتظر شنیدن خبر تلخ و ناگوار دیگری در این زمینه در کلان شهر اراک باشیم.
در این صورت از سویی باید داغ جان باختن چند آتشنشان شجاع و مظلوم دیگر بر دل خانواده هایشان بنشیند و مردم هم چقدر باید متحمل خسارت های جانی و مالی شوند!؟ فقط خدا می داند و بس.
واقعه پلاسکو تلنگری بود، اما نباید این نکته مهم را از نظر دور داشت که زنگ خطر پاساژهای قدیمی و فرسوده اراک سال ها پیشتر از حادثه پلاسکو به صدا درآمده است که متاسفانه صدای آن یا به گوش مسئولان نرسیده و یا اگر هم رسیده عزم جدی برای حل این معضل آشکار به چشم نمی خورد.
اگرچه تا کنون هیچ اتفاق عملی برای ایمن ‌سازی ساختمان های تجاری فرسوده کلان شهر اراک انجام نشده، اما امیدواریم با درایت و دلسوزی مسئولان استان مرکزی شاهد پلاسکوی ثانی در اراک نباشیم و نوش دارو بعد از مرگ سهراب نشود.
علاج قبل از واقعه...
با وجود فاجعه دردناک پلاسکوی تهران و تجربه بسیار تلخ آن برای مسئولان کشور، آیا واقعا زمان آن نرسیده که برای جلوگیری از تکرار آن مصیبت دلخراش در اراک اقدامات عاجلی صورت بگیرد...؟
یا باید دست رو دست گذاشت تا فجایع دیگری از این قبیل رخ دهد و آن وقت هر دستگاه مسئولی گناه کم توجهی و کم کاری خود را به گردن دیگری بیاندازد.
حرف آخر...
آیا باید منتظر سرنوشت غمبار پلاسکوی دوم و سوم در اراک باشیم تا پای مسئولان را به این سازه های قدیمی و فرسوده بکشاند و تا دیر نشده به فکر راه چاره و برون رفت از این مشکل بزرگ و خطرناک باشند؟
حادثه پلاسکوی تهران در واقع زنگ خطری جدی و فراتر از تصور برای بررسی وضعیت مجتمع‌های تجاری قدیمی در کشور و به ویژه در کلان شهر اراک است تا حداقل از وقوع چنین حوادثی جلوگیری شود.
مسئولانِ مردم؛ یادتان نرود که حادثه هیچ‌ گاه خبر نمی‌کند، هر لحظه می‌توان پلاسکویی دیگر را متصور شد و تنها راه ‌چاره اقدامات عاجل، اما هوشمندانه و مدبرانه است.
بدون شک در شرایط کنونی که فشارهای اقتصادی به جامعه تحمیل می‌شود امکان تعطیلی یا پلمب پاساژها وجود ندارد و تنها می‌توان به امر مقاوم‌ سازی تکیه کرد تا خسارت های احتمالی به حداقل برسد./
نویسنده: سید احمد طباطبایی