سالروز درگذشت ابوریحان بیرونی، دانشمند برجسته ایرانی
۱۰۰۲ سال پیش در چنین روزی، دوم رجب سال ۴۴۰ هجری قمری «ابوریحان بیرونی»، دانشمند برجسته و کم نظیر ایرانی در شهر غزنه ـ در مرکز افغانستان کنونی ـ درگذشت.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز سیستان و بلوچستان؛ محمدِ بیرونی، فرزند احمد، معروف به ابوریحان، دانشمند برجسته ایرانی،
در سال 362 ق در حومه شهر «کاث» پایتخت خوارزمشاهیان دیده به جهان گشود و چون در حومه این شهر به دنیا آمده بود، او را بیرونی لقب دادند.
وی از بزرگترین دانشمندان و اندیشمندان قرن چهارم و پنجم هجری قمری و به تعبیری بزرگترین دانشمند جهان اسلام بود که آثار و تالیفات متعددی در حدود ۱۵۰ کتاب از خود برجای گذاشته است.
نام کامل وی «محمدبن احمد بیرونی خوارزمی» بود.
مشهور است لقب «بیرونی» به سبب کثرت سفرها به وی داده شده اما یاقوت حموی و سمعانی «بیرونی» را نام روستایی در خارج از خوارزم آوردهاند و این شهرت را برگرفته از آن روستا میدانند.
وی تحصیلات ابتدایی خود را در شهر خوارزم شروع کرد و بعد در جستوجوی دانش راهی خراسان، ری، طبرستان و گرگان شد.
وی در این سفرها به خدمت بزرگان این ایالات درآمد و در سایه حمایت آنها آثاری از جمله «مقالید علم الهیئه» را در علم ریاضی به نام مرزبان بن رستم بن شهریاربن شروین نوشت.
بعد از آن به خوارزم بازگشت و در خدمت مامونیان درآمد و به کار خود در تحقیق و پژوهش ادامه داد.
ابوریحان از آغاز دوران تحصیل، علاقه ویژهای به علوم ریاضی و طبیعی داشت و پس از مدت زمانی کوتاه، یکی از اساتید بزرگ در این علوم شد.
او سپس به تاریخ و جغرافیا روی آورد و آنگاه علومی مانند طب، داروسازی، معدن شناسی و نجوم را آموخت و چهرهای برجسته در اکثر رشته های علمی شد.
این فیلسوف و حکیم بزرگ مسلمان، قرنها قبل از دانشمندان غربی، کروی بودن زمین را کشف کرد و براساس محاسبات خود به این نتیجه رسید که زمین هر روز یک بار به دور خود و هر سال یک بار به دور خورشید میچرخد.
ابوریحان بیرونی به زبانهای عربی، یونانی و سانسکریت تسلط داشت و با تکیه بر دانش گسترده خویش، کتابهای متعددی را ترجمه کرد.
علاوه برآن، حدود نیمی از آثار باارزش این دانشمند مسلمان در علم ریاضیات و نجوم است.
ابوريحان در طول 72 سال زندگي خود كتابهای زیادی نوشت (كه از مهمترين كتابهاي وي ميتوان به التفهيم، آثارالباقيه، قانون مسعودي، الجواهر و تحقيق ماللهند و … اشاره كرد) اين تعداد، اوراق نوشته شده به وسيله او را به 12 هزار برگ ميرساند.
کارهای وی پهنه وسیعی در علم ریاضی، علم هیات و نجوم و تقویم، بررسی فلزات، داروهای گیاهی و... را شامل میشود، همچنین او را پدر انسانشناسی و هندشناسی نیز میدانند.