آسیبها و فرصتهای تلویزیون
تلویزیون با کودک چه میکند؟
تلویزیون برای کودک دریچهای است به دنیاهای رنگی و جذابی که هرگز ندیده و تجربه نکرده است.
تماشای برنامههای تلویزیون به طور بیرویه و بدون نظارت برنامههای نامناسب تلویزیون، علاوه بر مختل کردن فعالیتهای اصلی کودک، سبب آموزش زودتر از موعد برخی اطلاعات غیر ضروری میشود و پیامدهایی مانند بی توجهی، حواس پرتی و پرخاشگری او را به همراه دارد.
به گزارش گروه وب گردی
خبرگزاری صدا و سیما، تماشای برنامههای مناسب تلویزیون به صورت معقول و متعادل، تاثیرات مثبتی مانند تفریح و سرگرمی، آموزش مهارتهای اتباطی و هنجارهای اجتماعی و غنی کردن گنجینه لغات کودک دارد.
تماشای برنامههای تلویزیون به طور بیرویه و بدون نظارت برنامههای نامناسب تلویزیون، علاوه بر مختل کردن فعالیتهای اصلی کودک، سبب آموزش زودتر از موعد برخی اطلاعات غیر ضروری میشود و پیامدهایی مانند بی توجهی، حواس پرتی و پرخاشگری او را به همراه دارد. در ادامه به بررسی مختصر برخی از این تاثیرات مثبت و منفی میپردازیم.
بررسی تاثیرات تماشای تلویزیون بر کودکان
تاثیرات مثبت
تفریح و سرگرمی
کودکان زیر شش سال که هنوز به مدرسه نمیروند، عمده فعالیت روزانه شان بازی است. مهمترین فعالیت روزانه کودکان دبستانی هم، درس و رسیدگی به تکالیف مدرسه است.
برای هر دو گروه از این کودکان، تماشای متعادل برنامههای مناسب تلویزیون، تفریح و سرگرمی خوبی برای ایجاد تنوع در برنامههای معمول روزانه است.
آموزش و یادگیری
تلویزیون یکی از ابزارهای موثر در آموزش، افزایش شناخت و ایجاد آگاهی در کودک است. کودک از طریق تلویزیون، از مسائل بی شماری مثل خودش، همسن و سالانش، خانواده، زندگی، دین، طبیعت، بایدها و نبایدها و آداب اجتماعی، جنسیت، مشاغل، وطن و ... آگاه میشود و آموزش میبیند.
درست است که پدر و مادر، مهمترین نقش آموزشی و تربیتی را در زندگی کودک دارند، اما به احتیاط روانشناس d، آموزههای تلویزیون به دلیل بی طرف و غیر مستقیم بودن، بالاتر است.
تکمیل چرخه اجتماعی شدن
تماشای تلویزیون در کودکی خطر ابتلای کودکان را به بیش فعالی و عدم توجه و تمرکز در سالهای بعدی زندگی را افزایش میدهد.
بسیاری از کودکان امروز، تنگ، فرزندانی هست، که خواهر و برادر و معاشری که ارند و به دلیل مشغلههای گوناگون بزرگ ترها، فقط سالی یکی دو بار فامیل را ملاقات میکنند.
تماشای تلویزیون، فرصت مناسبی برای اجتماعی کردن کودکان تنهای امروزی است.
در ک نقشهای گوناگون خانوادگی متل همسری، پدری، مادری، خواهری و برادری و وظایف هر کدام در برابر هم در که نقشهای گوناگون اجتماعی مثل شاگرد، استاد، رئیسة مرئوس، کاسب کارمند، کارگر، سرباز و ... و وظایف اجتماعی هر کدام؛ شناخت اماکن عمومی مختلف مثل مسجد، دانشگاه، بیمارستان پاسگاه و کار کرد هریک و ... قدمهای موثری برای افزایش هوش هیجانی مهارته پرین فردی و تکمیل چرخه اجتماعی شدن کودک از تاثیرات مثبت تلویزیون است.
بیشتر بخوانید:
تاثیرات منفی
اختلال در فعالیتهای اصلی کودک
به گفته روانشناسان، همه کودکان، چه مدرسهای و چه غیر مدرسهای به اصطلاح در این دانشمنده شدن شدند. به این معنا که باید بخش زیادی از روز شان، تصوف کشف دنیای پیرامونشان شود.
به دل طبیعت پرونده برگ و سنگ و قطرات باران را ببینند و لمس کنند و بو بکشند؛ سفر، سینما، تئاتر، پارک، بازی و ورزشگاه بروند و مطالعه کنند، بسازند، خراب کنند، بپزند و بچشند، تجربه کنند و با استفاده از ابزارهایی مثل میکروسکوپ، دوربین یا تلسکوپ، درک بهتری از پدیدههای پیرامونشان به دست آورند.
منتها متاسفانه این روزها در زندگی اغلب کودکانمان، تماشای تلویزیون جای تمام این فعالیتها را گرفته است.
کاهش فعالیت مغز
بخش گستردهای از مغز همه آدمها از جمله کودکان، در هنگام تماشای تلویزیون، تحیر فعال است و این منفعل بودن در بلند مدت موجب تحلیل رفتن و تنبل شدن مغز و کاهش هوش و قدرت تحلیل میشود.
ورود پیش از موعد به دنیای بزرگسالی
کودکان در دنیای شاد و پاک و ساده و خیال انگیز کودکی به سر میبرند، و در حالت ایده آل: باید تا پایان کودکی، در همین حال و هوا بمانند.
منتها تماشای تلویزیون، به خصونت برنامههایی که ویژه بزرگسالان طراحی شده است، به شکل زود هنگام، اطلاعاتی غیر ضروری به کودک میدهد که ناخواسته بود را از دنیای رنگارنگ کودکی به دنیای خاکستری بلوغ زودرس و بزرگسالی پرت میکند.
اخبار تکان دهنده سیاسی و اجتمانی، تصاویر تراسنامه و هیجان انگیز با آگاهیها و اطلاعات جنسی، از همین دسته اند.
پرخاشگری و خشونت
بحث تلویزیون و تاثیر خشونت شخصیتهای کارتونی بر کودکان، یکی از دغدغههای جوامع مختلف است.
وجود الگوهای خشنی که از طریق اعمال خشونت بار به پیروزی و قهرمانی میرسند مثل ابن تنها وجود حادئههای خشونت بار و هیجان انگیز در سناریوی برخی فیلمها و پویانماییهایی مثل لاک پشتهای نینجا او برانگیختن حس خشم و هیجان کودک یا به چالش کشیدن قهرمان اصلی مثل "بتمن" یا "مرد عنکبوتی" تاثیر زیادی در پرخاشگری و تحریک پذیری کودکان دارد.
تاثیر مخرب آگهیهای تبلیغاتی
این روزها تماشای تلویزیون مساوی است با تماشای روزانه صدها آگهی تبلیغاتی در زمینههای مختلف. هر روز تعداد بسیار زیادی آگهی تجاری از شبکههای مختلف رسانه ملی پخش میشود و هر کس که به قصد دیدن هر برنامهای گیرنده خود را روشن کند، بی آن که بخواهد در معرض پخش انبوه، مداوم و سریع آگهیهایی قرار میگیرد که فقط روی مزیتها و برتریهای کالا مانور میدهند.
طبق آمار و تحقیقات، کودکان سالانه ۴۰ هزار آگهی تبلیغاتی میبینند. پیامهای بازرگانی مربوط به چیپس و پفک و اسباب بازی و وسیلههای کمک آموزشی و ... که بین کارتونهای روزهای هفته پخش یا حین برنامهها دیده میشود، افکار کودک را به شکل اساسی تحت تاثیر قرار میدهد.
بد نیست بدانیم کودکان زیر ۶ سال، قدرت تشخیص بین آگهیهای تبلیغاتی یا سایر برنامهها را ندارند، به خصوص اگر در این آگهیها از شخصیتهای محبوب تلویزیونی استفاده شود.
کودکان زیر ۸ سال هم تصور درستی از تجارت و فروش کالا ندارند و حتی برای کودکان ۱۰ الی ۱۲ ساله نیز باید اهداف صاحبان این آگهیها را روشن کرد.
یک زنجیزه به هم پیوسته
یادمان باشد تماشای شخصیتهای متنوع کارتونی و عروسکی، اول راه علاقهمند شدن کودک به کارکترها و شروع خرید و استفاده از محصولات و تولیدات جانبی این کارتونها است.
کتاب، دفتر، پوستر، مجموعه عکس و برچسب، کیف و کفش و تی شرت، مداد و خودکار و تراش و غیره. حالا گاهی این شخصیت ها، عروسکهای "شکرستان" است که به دلیل هماهنگی با فرهنگ و باورهای ما، حتی اگر تن به خرید این محصولات بدهیم، تاثیر منفی بر کودک ندارد؛ ولی گاهی شخصیتهای خشن و "انتقام جویان" هستند که هیچ سنخیتی با هیچ کدام از ابعاد زندگی ما ندارند.
اینجاست که داد بزرگ ترها در میآید، در حالی که باید پیش از این ها، موقع تماشای این کارتونها توسط کودک، فکر تبعات و دردسرهای بعدی را میکردند.