در یادداشتی بررسی شد،
آغاز عصر مبهم بایدن
آمریکا در چهارسال گذشته در اثر سیاستهای ترامپ بسیار متزلزل شده و به نظر میرسد دولت بایدن در چهار سال آینده با چالشهای جدی در بخشهای اقتصادی، اجتماعی، سیاست داخلی و خارجی روبرو باشد.
به گزارش سرویس بین الملل
خبرگزاری صدا و سیما؛
«مجتبی شاهسونی» کارشناس مسائل بين الملل در یادداشتی پیرامون مهمترین چالشهای پيش روي جو بایدن نوشت، جو بایدن، چهل و ششمین رئیس جمهوری آمریکا در حالی روز گذشته (چهارشنبه) به طور رسمی قدرت را در دست گرفت که جامعه آمریکا در چهارسال گذشته در اثر سیاستهای ترامپ و همهگیری کرونا، بسیار متزلزل شده و چالشهای اساسی را در سطوح اقتصادی، اجتماعی، سیاست داخلی و خارجی پیش روی رئیس جمهوری منتخب گذاشته است، اما با این وجود برخی کارشناسان معتقدند بایدن چند برگه شانس دارد مجلس سنا در اختیار اکثریت دموکرات هاست. طبقه تحصیل کردهتر آمریکا اعم از هنرمندان، صاحبان قلم و افرادی که فضاهای مجازی را در اختیار دارند نیز از بایدن حمایت کردند و این چیزی است که در اختیار ترامپ نبود.
سیاست خارجی به نظر میرسد در حوزه سیاست خارجی بایدن با چالشهای جدی روبرو خواهد بود فرمان لغو ممنوعیت ورود به ایالات متحده از کشورهای با اکثریت مسلمان، لغو تقویت مبارزه با مهاجران و اظهارنظرهایی پی در پی درباره بازگشت به توافق هستهای با ایران و تقویت روابط با چین و روسیه که از دوره دولت ترامپ با تنشهایی همراه شده است نشان از چالشهای جدی پیش روی بایدن در حوزه سیاست خارجی دارد. در ارتباط با عربستان، دموکراتها با نایف روابط خیلی نزدیکی دارند از این رو بعید نیست آمریکا تحرکاتی برای یک جا به جایی قدرت در داخل عربستان شروع کند. دولت جدید آمریکا با نام دموکراسی، حقوق بشر و آزادی به دنبال تقویت سلطه خود بر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس خواهد بود. در همین حال با توجه به این که موضوع شبه جزیره کریمه و اوکراین برای دموکراتها بسیار کلیدی است از این رو به نظر میرسد روابط به روسیه یکی از چالشهای جدی دولت جدید آمریکا باشد.
کره شمالی چالش مهم دیگری است که پیش روی بایدن قرار دارد. به نظر میرسد دولت جدید آمریکا برای محدود کردن کره شمالی، مسیر تقویت روابط با چین را در پیش گیرد. علاوه بر این صدور فرمان بازگشت به WHO، توافق نامه آب و هوای پاریس که بلافاصله بعد از شروع به کار دولت جدید آمریکا توسط بایدن امضا شد نشان از تلاش بایدن برای تقویت روابط با کشورهای اروپایی باشد هرچند دموکراتها با بیانی ملایمتر از جمهوری خواهان معتقدند اروپاییها باید هزینه امنیتی خودشان با امریکا و مشارکت خود با ناتو را بیشتر کنند.
اقتصادی
همهگیری کرونا در آمریکا تاکنون نزدیک به ۲۴ میلیون مبتلا و ۴۰۰ هزار جان باخته ناشی از این بیماری داشته است. این ویروس مهلک، نه فقط جان انسانها بلکه اقتصاد آمریکا را هم به سرازیری سقوط کشانده است که به تبع آن، افزایش بیکاری، افزایش بیخانمانی و از دست رفتن مشاغل کوچک ایجاد شده است. بسیاری از صنایع همچون هواپیمایی، رستورانها، دانشگاهها، گردشگری، فروشگاههای زنجیرهای و مشاغل کوچک دچار ورشکستگی شدهاند و همین مساله موجب رشد بیکاری در آمریکا شده است. جو بایدن روز گذشته اعلام کرد که قصد دارد با برنامهای کلان و به حجم بیسابقه هزار میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار با رکودی که دامنگیر بزرگترین اقتصاد جهان شده است، مقابله کند. در رأس این برنامه ۱۴۰۰ دلار یارانه مستقیم به شهروندان است.
از سويي ديگر در مراسم تحلیف که روز گذشته برگزار شد هیچ یک از شرکت کنندگان در این مراسم ماسک نزده بودند، اما یکی از ۱۷ فرمانی که بایدن صادر کرد فرمان ۱۰۰ روز ماسک اجباری بود در هر حال به نظر میرسد توزیع واکسن و رساندن بسته حمایتی به خانوادههای آمریکا، دیگر چالش پیش روی بایدن باشد. به طور کلي به نظر میرسد دموکراتها با موضوع کرونا جدیتر رفتار خواهند کرد و صرفاً مسئله واکسن نیست، چون واکسن یک چالش است و بایدن در مسئله مقابله با کرونا فعالیت خواهد کرد. اعلام سیاست اجباری استفاده از ماسک در صد روز اولی که او در راس قدرت میباشد نیز دلیلی بر این ادعا است.
سیاست داخلی
بایدن با یک چالش درون حزبی نیز مواجه است و آن انتظارات جریان مترقیخواه است. این جریان با شروطی به حمایت از بایدن برخاست و انتظار میرود با نشستن برنی سندرز در جایگاه رئیس کمیته مالی سنا، پیشبرد برنامههای آنها به طور جدی باید مد نظر بایدن قرار گیرد تا بتواند جامعه متزلزل و در حال فروپاشی را نجات دهد، در غیر این صورت برنامههای حمایتی و اقتصادی وی دچار مشکل خواهد شد.
اجتماعی
تبعیض نژادی مهمترین چالش اجتماعی پیش روی دولت جدید آمریکاست. جو بایدن رئیس جمهوری جدید آمریکا پس از ادای سوگند با بیان اینکه امروز روز دموکراسی و روز آمریکا است و اینکه آمریکا با دنیا تعامل خواهد کرد، گفت که تروریسم داخلی و افراط گرایی چالش آینده آمریکاست و باید بر آنها غلبه کنیم.
اشغال کنگره در ۶ ژانویه نشان داد که افراطی گری، تروریسم داخلی یکی از چالشهای جدی پیش روی بایدن است. در همین راستا بایدن روز گذشته در مراسم تحلیف خود خاطرنشان کرد: امروز تمام و روح و روان من به این بستگی دارد که کشور و مردم را یکپارچه سازیم و از همه میخواهم در این مسیر، برای مبارزه با خشونت، افراطگرایی، یاس و ناامیدی به ما بپیوندید. مشکلات آمریکا از قبیل نژادپرستی ریشه ای، نهادینه شده است. تظاهرات سیاه پوستان آمریکایی علیه این تبعیض نژادها و نابرابریها به دهه ۱۸۷۰ باز میگردد. سیاست گذاری و اجرای نژادپرستانه قانون، تبعیضهای قانونی و فراقانونی، محرومیت از راههای اصلی ایجاد ثروت و کسب درآمد و بسیاری دیگر از مواردی که در طول تاریخ، اقلیتهای نژادی مانند سیاه پوستان، لاتین تبارها و بومیان آمریکایی بان روبرو بودند مهمترین عوامل گسترش نژاد پرستی در آمریکاست مسالهای که سیاستهای ترامپ در طول ۴ سال گذشته بدان دامن زد و موجب شد شهرهای آمریکا طی ماههای اخیر شاهد موج گستردهای از تظاهرات و خشم علیه نژاد پرستی باشد؛ این تظاهرات در پی قتل «جورج فلوید»، شهروند سیاه پوست آمریکایی، به دست پلیس آغاز شد. بنابراین علیرغم اقداماتی، چون جلوگیری از تبعیض در استخدام بر اساس جنسیت یا گرایش جنسی که بایدن از دیروز و بلافاصله بعد از مراسم تحلیف در دستور کار قرار داده، اما به نظر میرسد مساله تبعییض نژادی یکی از چالشهای جدی پیش روی بایدن در ۴ سال آینده باشد.
فقر و بی خانمانی چالش دیگر پیش روی بایدن است. مساله بی خانمانی در آمریکا برای اولین بار در دهه هفتاد قرن هجدهم مطرح شد. توزیع ناعادلانه ثروت و شکاف طبقاتی در آمریکا و ضعیف شدن طبقه متوسط در این کشور، منجر به فقیرتر شدن حاشیه نشینان و افزایش اقشار آسیب پذیر در جامعه آمریکایی شده و از مهمترین عوامل بی خانمانی در آمریکا است. بسیاری از فعالان حقوق بشری، این وضعیت را یک تراژدی در آمریکا میدانند که مسئولان وظیفه دارند آن را مهار کنند. از نظر آنها صرف فقط یک میلیارد دلار در سال میتواند به بحران بی خانمانی در آمریکا پایان دهد، اما ظاهرا هم دولت فدرال و هم ایالتها ترجیح میدهند به جای صرف این هزینه، بی خانمانها را نادیده بگیرند. شايد به همين دليل است که فرانسیس فوکویاما اندیشمند معروف امریکایی ضمن ابراز نگرانی از سیر تحولات سیاسی - اجتماعی در امریکا میگوید: آمریکا باید در انتظار خشونتهای بیشتری باشد.
نتیجه گیری:
با وجود اینکه بخشی از محافل داخلی و خارجی نسبت به روی کار آمدن جو بایدن خوشبین هستند، اما با توجه به اشغال دو هفته پیش کنگره آمریکا توسط طرفداران ترامپ، خشم مردم آمریکا از تبعیض نژادی و اختلافات طبقاتی، دو قطبی شدن جامعه آمریکا و برگزاری مراسم تحلیف بایدن در پادگاني به وسعت آمريکا و عدم حضور ترامپ در آن مراسم و همچنين رتبه نخست آمریکا در مرگ و میر ناشی از کرونا به نظر مي رسد روزهای سختي پیش روی بایدن باشد.
نویسنده : مجتبی شاهسونی
کارشناس مسائل بین الملل