محدودیت های ترافیکی را پشت سر گذاشتیم و از رشت، مرکز گیلان، راهی شهرستان فومن در جنوب غربی استان شدیم.
بعد از گذر از شهر فومن ، دور از هیاهوی کرونا، محدودیت های ترافیکی و سر و صدای شهر در مسیر، از روستاهایی عبور کردیم که ویلاهای کوچک و بزرگ"کنار، گوشه های"ِ طبیعت زمستانی، خودنمایی می کرد ؛ ویلاهایی که شاید تا همین چند سال پیش ، زمین کشاورزی و باغ بود.
هر چه قدر به روستای شالده فومن نزدیک تر می شدیم ، ساخت و سازها هم کمتر می شد، انگار اینجا ، کمتر دست خوش ویلا و ساختمان سازی شده بود ؛ روستایی که فصلِ بی برگی زمستان هم نتوانسته، زیبایی اش را پنهان کند.
اهالی می گفتند : تا همین چند سال پیش این روستا 29خانوار داشت و حالا با آمدن چند غیربومی ، به 35 خانوار افزایش یافته است.
سراغ آقای رسایی می روم .
او در حالی که دست به زمین می برد و یک مشت خاک برمی دارد، می گوید : این خاک حاصلخیز است و هر جایی پیدا نمی شود ، حیف است که روی این زمین حاصلخیز ویلاسازی شود و آجر روی آجر بالا برود.
می گوید : دلم برای این زمین ها سوخت برای همین از تهران به روستای مادری ام، آمدم و در اینجا زمین خریده ام و مزرعه هزار مترمربعی آلوئه ورا راه اندازی کرده ام.
زنجیره کوچک تولید در یک مزرعه هزار متری
مجید رساییِ 55 ساله که یکی از سربازان حاج قاسم سلیمانی است ، با نام گذاری طرح اقتصادی اش به نام سردار، حق نمک سربازی را چه خوب به جا آورده است.
او از 3 سال پیش با همراهی خانواده اش، سراغ تولید آلوئه ورا رفته و یک زنجیره کوچک تولید راه انداخته است که سرش از همین مزرعه هزار متر مربعی شروع می شود.
این تولیدکننده با بیان اینکه این کار ، گروهی است می گوید : کاشت و داشت آلوئه ورا را پسرم جواد ، بازاریابی و فروش را من و پسر دیگرم امیر و بسته بندی و تولید را یکی دیگر از پسرانم ایمان، انجام می دهد و همسرم هم در تمام این فرآیند همراهی مان می کند ؛ البته بخشی از فرآوری را گروه آقای بخشی نژاد به عنوان یکی دیگر از حلقه های زنجیره تولید برعهده دارند .
مجید رساییِ که دستی بر آتش فرآوری آلوئه ورا هم دارد می گوید : با فرآوری آلوئه ورا یا همان "صبر زرد" ۳۵۰ محصول به دست می آید که ما اینجا در همین زنجیره کوچک تولیدمان ، با فرآوری آن ۱۳ محصول تولید و روانه بازار می کنیم.
آنطور که او توضیح می دهد ؛ در کارگاه فرآوری شان ، روغن ، شربت، مربا، دسر و لبو ، دمنوش، عرق، پودر، ژل آبرسان، ژل کرم، ژل شست و شو، ماسک مو، صابون و شامپوی آلوئه ورا تولید می کنند و دورِ خام فروشی را هم خط کشیده اند.
همسر آقای رسایی در حالی که گوشه ای از مزرعه، گل های خشک شده آلوئه ورا را در قوری می ریزد تا برای مان دمنوش درست کند می گوید : درحالی که خیلی ها فقط از برگ آلوئه ورا استفاده می کنند و گلش را بدون استفاده می گذارند، ما گل آن را هم خشک و به آن طعم دهنده های طبیعی از جمله به لیمو اضافه می کنیم .
نشان سیب سلامت بر آلوئه وراهای فرآوری شده
مجید رسایی می گوید : 3 محصول ژل کرم آلوئه ورا، ژل شست و شو و ژل آبرسان تولیدی مان ، نشان سیب سلامت سازمان غذا و دارو دارد و امیدواریم بقیه محصولات مان هم به زودی این نشان را دریافت کند.
او یکی از دلایل دریافت این نشان سلامت را استفاده نکردن از هیچ گونه مواد افزودنی شیمیایی در فرآیند فرآوری این محصول می داند و می گوید : حتی در فرآیند تولید آلوئه ورا از کود و سموم شیمیایی هم استفاده نمی کنیم و از تولید تا فرآوری محصول مان بر پایه فرآیند و نهاده ها و افزودنی های طبیعی است.
این تولیدکننده از رضایت مشتری ها هم می گوید و اضافه می کند: برای فروش محصولات فرآوری شده آلوئه ورا در استان های خراسان جنوبی، تهران ، فارس، البرز، و مازندران نمایندگی فروش داریم و مردم هم خوب می خرند و راضی اند .
با چند نفر از کسانی که از محصولات فرآوری شده آلوئه ورای این گروه تولیدی استفاده کرده اند، هم صحبت می شوم.
این مصرف کنندگان محصولات آلوئه ورا ، حرف های آقای رسایی را تایید می کنند و می گویند : بیشتر به دلیل طبیعی بودن این محصولات، سراغ آن می رویم و راضی هستیم .
تکیه بر دانش بومی و پشتکار، رمز موفقیت زنجیره های تولید
آقای بخشی نژاد یکی دیگر از تولیدکنندگانی است که زنجیره تولیدش، نقش خود را در فرآوری آلوئه ورا خیلی خوب بازی کرده است.
اودر یک شرکت کوچک به همراه دوستانش ، پودر آلوئه ورا تولید می کند و این گروه، خودشان دستگاه فرآوری پودر آلوئه ورا را با آزمون و خطا، ساخته اند.
آنطور که این تولید کننده جوان می گوید : پودر آلوئه ورای تولیدی شرکت شان مورد تایید سازمان انرژی اتمی است و این تاییده را هم به ما نشان می دهد.
وی توضیح می دهد ؛ هر محصولی برای رسیدن به درجه خلوص پاکی ، باید از با اشعه گاما پرتودهی شود که محصول ما از گردونه سنجش به سلامت عبور کرد و بر اساس اعلام این سازمان ، اصلا نیازی به پرتودهی ندارد و از درجه استاندارد خلوص و پاکی خوبی برخوردار است.
آقای بخشی نژاد با بیان اینکه توانستیم برای نخستین بار در ایران، ژل بهداشتی آلوئه ورای خوراکی که قابلیت مصرف آرایشی – بهداشتی و خوراکی را دارد تولید کنیم افزود : یکی از مزیت های رقابتی محصولات فرآوری شده آلوئه ورای ما با محصولات مشابه دنیا استفاده نکردن از مواد نگهدارنده مصنوعی است و براین اساس مربای آلوئه ورای بدون نگهدارنده با قابلیت نگهداری 6 ماه را در این شرکت تولید کرده ایم.
اما چرا آلوئه ورا ؟
کارشناسان طب سنتی می گویند ؛ ۹۶ درصد از ترکیبات گیاه آلوئه ورا آب تشکیل می دهد و ۴ درصد آن، حاوی آنتی اکسیدان ها ،ویتامین های گروه آ، ب ، ث، ای، آمینواسیدها، روی ،اسیدهای چرب ضروری و کلسیم است.
این کارشناسان، تصفیه خون ، کاهش استرس، سم زدایی بدن و پاکسازی کبد را از مهم ترین فواید مصرف آلوئه ورا می دانند و می گویند ؛ در طب سنتی از این گیاه، برای درمان بیماری های سنگ کلیه، بواسیر، پوکی استخوان، آفتاب سوختگی، اگزما، صرع، آسم ، زخم ها ، جای نیش حشرات، زخم معده و بیماری های روده استفاده می کنند.
به یکی از عطاری های رشت می روم و از او درمورد آلوئه ورامی پرسم.
صاحب عطاری می گوید : یکی ، دو سالی است که خیلی ها ، طالب محصولات آلوئه ورا هستند .
آنطور که او می گفت : مشتریان آلوئه ورا بیشتر دنبال پودر لاغری و برگ آن ، برای پوست شان هستند و البته برگ آلوئه ورا اینجا ، پر فروش تر است.
ارزش افزوده، مزیتی که فرآوری آلوئه ورا در مشت خود دارد.
مدیر صنایع تبدیلی وغذایی سازمان جهاد کشاورزی گیلان می گوید: فرآوری آلوئه ورا تا 5 درصد ارزش افزوده دنبال دارد.
دکتر قاسم جواد زاده با بیان اینکه گیلان ۸ کارخانه فرآوری انواع گیاهان دارویی، دمنوش ها ومحصولات مشابه، با ظرفیت سالانه حدود ۵ هزار و۵۰۰ تن فرآوری دارد افزود : ۲۰ کارخانه دیگر هم با ظرفیت ۸ هزار تن با پیشرفت فیزیکی بیش از 40 درصد، در دست ساخت است که تا دو سال دیگر به بهره برداری خواهد رسید.
وی با بیان به اینکه کارخانه های فرآوری گیاهان به طور معمول قابلیت فرآوری گیاهانی چون آلوئه ورا را هم دارد گفت : براین اساس ظرفیت کارخانه های موجود در گیلان ، کفاف فرآوری آلوئه وراهای تولیدی این استان را دارد و به هر میزان تولید افزایش یابد ، ظرفیت فرآوری هم موجود است.
مدیر صنایع تبدیلی وغذایی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به اهمیت فرآوری محصولات کشاورزی در دنیا افزود : در صورت فرآوری گیاه آلوئه ورا ، سود فروش آن در بازارهای داخلی و خارجی به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد و نگهداری آن هم آسان تر خواهد بود.
گیلانِ 11 اقلیم و تولید آلوئه ورا
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه سالانه 779 تن آلوئه ورا در گیلان تولید می شود گفت : در بیش از 6 هکتار از زمین های شهرستان های آستارا، املش، تالش، رشت، رضوانشهر، صومعه سرا، فومن و ماسال گیلان، آلوئه ورا کشت می شود که فومن با 2 و نیم هکتار، بیشترین سطح زیر کشت آلوئه ورا را از آن خود کرده است.
سید علی موسوی البته اذعان دارد که تولید گیاه آلوئه ورا در گیلان تقریبا دو برابر آمارهای موجود است چرا که این آمارها مربوط به گلخانه های دارای مجوز است و بهره برداران بسیاری این گیاه را در سطح کوچک و بیشتر در بخشی از حیاط خانه های شان ، یا در گلخانه های کوچک خانگی و بدون مجوز تولید می کنند که مقدار تولیدشان هرگز در آمارها نمی گنجد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود مزایای بسیار آلوئه ورا و سودآور بودن تولید آن، سطح زیرکشت این گیاه در گیلان پایین است هم توضیح داد : تولید آلوئه ورا به عنوان یک فعالیت اقتصادی چند سالی است، در گیلان آغاز شده و سطح زیر کشت آن با توجه به جدید بودن و تازه نفس بودن این فعالیت اقتصادی، در گیلان مطلوب است و تولیدکنندگان هم استقبال خوبی از آن کرده اند و خیلی ها به عنوان یک شغل جانبی روی آن حساب باز کرده اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان البته به کوچک بودن سطوح زیر کشت آلوئه ورا به عنوان یک سرعت گیر فرآیند بازرگانی آن اشاره دارد و می گوید : خریداران عمده آلوئه ورا که اغلب، صاحبان واحدهای بزرگ فرآوری گیاهان دارویی هستند، بیشتر به دنبال سطوح بالا و محصول بیشتر هستند و می خواهند ماده اولیه شان را یک جا بخرند و برای همین برای شان نمی صرفد به تولیدکنندگان خرد مراجعه کنند.
سید علی موسوی با بیان اینکه یکی از برنامه های سازمان جهاد کشاورزی ایجاد تشکل های تعاونی و اتحادیه تولیدکنندگان آلوئه ورا برای ایجاد زنجیره فروش متمرکز است افزود : این مشکل با به کارگیری پشتیبان های تولید و تشکیل تعاونی ها حل خواهد شد و تولیدکنندگان می توانند محصولات شان را برای فروش، در اختیار این تعاونی ها قرار دهند و از طرفی خریداران عمده هم، با مراجعه به این تعاونی ها، مواد اولیه خود را یک جا تامین خواهند کرد.
وی می گوید : از آنجا که آلوئه ورا به شدت به سرما حساس است، به دلیل آب و هوای مرطوب گیلان ، بهتر است که در شرایط گلخانه ای پرورش داده شود .
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به پرداخت تسهیلات به متقاضیان بر اساس نوع و بزرگی طرح گفت : برای اینکه تسهیلات ارزان تری دست تولیدکنندگان آلوئه ورا را بگیرد، براساس توافقی که با صندوق کارآفرینی امید استان داشته ایم ، این صندوق، تسهیلات 10 تا 20 میلیون تومانی ارزان به متقاضیان پرداخت می کند.
سید علی موسوی البته اذعان دارد ؛ با توجه به افزایش قیمت ها، این تهسیلات برای راه اندازی یک گلخانه کوچک، کم است و برای افزایش مقدار تسهیلات، با مسئولان این صندوق در حال مذاکره هستیم تا تسهیلات بیشتری دست تولیدکنندگان را بگیرد.
او می گوید : به گلخانه دارانی هم که سازه های شان مدرن است و تمایل دارند ، بخشی از گلخانه های شان را به کشت آلوئه ورا اختصاص دهند تا سقف 3 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت می شود .
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه کارشناسان جهاد کشاورزی در مراکز خدمات جهاد کشاورزی استان، تولید محصولات جانبی و گیاهان دارویی از جمله آلوئه ورا را به کشاورزان توصیه می کنند گفت : بنا داریم با آموزش شیوه های تشکیل زنجیره تولید و فرآوری، کشت این گیاه پر خاصیت را در سال های آینده در گیلان توسعه دهیم.
صبر زردی که توسعه تولیدش تا چند سال دیگر به بار می نشیند .
استقبال بهره برداران به ویژه روستاییان گیلان از تولید گیاه آلوئه ورا در سال های اخیر باعث شده مسئولان هم پای کار بیایند و دست تولید کنندگان، برای تولید گیاهی که بیشتر به گرمی و خشکی هوا سازگار است را در گیلان مرطوب و معتدل، بگیرند.
بهره بردارانی که دانه دانه زنجیره های تولید را در دورنمای تولیدشان می بافند و گام هایی هم در مسیر فرآوری برداشته اند.
باید دید آلوئه ورا این گیاه جان سختِ خوب رشد که تازه به گیلان پا گذاشته ، تا چند سال دیگر، چقدر می تواند در بین محصولات این قطب کشاورزی ایران، قد علم کند و چنته تولید و اقتصاد این استان را پُر کند ؟
وقت بخیر
بنده تولید کننده محصولات بهداشتی هستم
اگر ممکنه شماره تماس و آدرس آقای رسایی در فومن و میخواستم
ممنون
09193503700