پخش زنده
امروز: -
چرا پس از دعا دست به صورت می‌کشیم؟
فلسفه دست به صورت کشیدن پس از دعا کردن و حکم آن پس از نماز چیست؟
به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، امام جعفر صادق علیه‌السلام در حدیثی می‌فرمایند که پس از دعا، دست به سر و صورت خود بکشید. حال، چرا پس از دعا دست به صورت می‌کشیم؟
دعا، از جمله رفتار‌های زیبایی است که اهل بیت (ع) آن را به ما آموختند و حتی می‌توان از آن با تعبیر سلاح مؤمن نام برد که در بسیاری اوقات با دعا کردن ـ با توجه و اخلاص ـ به سرعت بسیاری از ناجوری‌ها و معضلات پس زده می‌شود و گشایش‌هایی نیز ایجاد می‌شود.
سؤالی که ممکن است برای برخی در هنگام دعا ایجاد شود، این است که چرا پس از دعا، دست به صورت کشیده می‌شود؟
امام جعفر صادق (ع) در این‌باره می‌فرمایند:
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: «مَا أَبْرَزَ عَبْدٌ یَدَهُ إِلَى اللَّهِ الْعَزِیزِ الْجَبَّارِ إِلَّا اسْتَحْیَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَرُدَّهَا صِفْراً حَتَّى یَجْعَلَ فِیهَا مِنْ فَضْلِ رَحْمَتِهِ مَا یَشَاءُ فَإِذَا دَعَا أَحَدُکُمْ فَلَا یَرُدَّ یَدَهُ حَتَّى یَمْسَحَ عَلَى وَجْهِهِ وَ رَأْسِهِ».
هیچ بنده‌ای دست خود را به سوی خداوند عزیز جبار دراز نمی‌کند، مگر این‌که خداوند عزّ و جل، حیا می‌کند که آن را خالی بازگرداند و از رحمت خود هر آن‌چه بخواهد در آن قرار می‌دهد؛ پس هر گاه دعا می‌کنید، پس از دعا دست به سر و صورت خود بکشید.
(کافی، ج ۲، ص ۴۷۱)
آیت‌الله جوادی آملی نیز می‌فرماید: وقتی انسان دست به دعا برداشت، طبق روایات و سنت معصومین (علیهمالسلام) مستحب است آن را بر سر و صورت خود بکشد؛ برای این‌که لطف خدا به این دست پاسخ داده است.
دستی که به سوی خدا دراز شود، یقیناً خالی برنمیگردد و دستی که عطای الهی را دریافت کرد، گرامی است؛ بنابراین، خوب است آن را به صورت یا سر بکشد. گاه، امام سجاد (سلام‌الله علیه) چیزی که به سائل مرحمت میفرمودند، دست مبارک را می‌بوییدند و میگفتند: این دست به دست الهی رسیده است، زیرا خدا فرمود: (هو یقبل التوبه عن عباده و یأخذ الصدقات)
فلسفه دست کشیدن به صورت پس از دعا
وقتی انسان دست به دعا بر می‌دارد، طبق سنت و روایات معصومین (علیهمالسلام) مستحب است که آن دست را به سر و صورت خود بکشد، زیرا آن دست عطاء الهی را دریافت کرده و متبرک شده است.
پیامبر گرامی اسلام (صل الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «زمانی که از دعا فارغ شدید، دست‌ها را به صورت بکشید.»
(مستدرک الوسائل ج ۵ ص ۱۸۸)
البته این استحباب مربوط به غیر فرائض است و در قنوت نماز واجب، دست کشیدن به صورت پس از دعا توصیه نشده است؛ چنان‌که امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف، در توقیعی فرمودند: دست کشیدن به صورت و سر پس از دعا کردن، در نماز‌های واجب جایز نیست.
پیامبر اکرم (ص) در خطبه شعبانیه فرمودند:
«و ارفعوا الیه ایدیکم بالدعاء فی اوقات صلواتکم، فانّها افضل الساعات، ینظر الله عزوجل فی‌ها بالرحمة إلی عباده.»
هنگام نماز، دست‌ها را به دعا بلند کنید. بهترین لحظاتی که خدا با رحمت به بندگان خود می‌نگرد، این لحظات است.
حکم دست کشیدن به صورت پس از نماز
سؤال: آیا بعد از پایان نماز، دست‌ها را به مهر و بعد به صورت کشیدن، مستحب است؟ اگر مستحب است، دلیل آن چیست؟ در این زمینه، نظر و رأی فقها چیست؟
پاسخ: مستحب است انسان بعد از نماز، مشغول تعقیب، یعنی خواندن ذکر و دعا و قرآن شود. (تحریرالوسیله امام خمینی، ج ۱، ص ۱۸۴)
نکته: دست کشیدن به صورت بعد از قنوت در حال نماز، کراهت دارد، اما نماز را باطل نمی‌کند. (پایگاه اطلاع رسانی دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی)
نظر شما