پخش زنده
امروز: -
دستفروشی؛ بیماری اقتصادی یا شغل پردرآمد؟
دست در جیبش می‌کند و چند تکه جنسی را که خریده به دست فروشنده می‌دهد، خریدهایش از دستفروشان را به صرفه می‌داند و همیشه سعی دارد از آن‌ها خرید کند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کردستان، کارشان فصل خاصی ندارد، در گرمای طاقت فرسای تابستان و یا در هوای بسیار سرد، همچنان مشغول به کار و کاسبی هستند و در هر شرایطی به کار خود ادامه میدهند.
این کار آن‌ها چیزی شبیه خوشه چین‌های قدیمی است، آن‌هایی که دست‌شان تنگ بود و خرمن و مزرعه‌ای نداشتند، پشت سر دِروگر‌ها راه می‌رفتند و خوشه‌های جامانده را از زمین بر می‌داشتند و گا‌ها صاحب مزرعه به دروگران دستور می‌داد که شلخته درو کنند تا چیزی هم گیر خوشه چین‌ها بیاید.
کردستان از جمله استان‌هایی است که نرخ بیکاری در آن بالاست، در آخرین آمار اعلامی مرکز آمار کشور، نرخ بیکاری در این استان بیش از ۱۳ درصد بوده است و برای همین روی آوردن به مشاغل کاذبی مانند دستفروشی در این استان زیاد شده است.
این پدیده زمانی آن روی دیگر خود را شنان داد که پیاده راه فردوسی سنندج آماده بهره برداری شد و دستفروشان این مکان باید به جای دیگری منتقل می‌شدند و بساطشان را شبانه می‌کردند.
دستفروشی در حد مدیریت شده و برنامه‌ریزی شده، با هدف حفظ سنت‌ها و تنوعی به زندگی یکنواخت شهری دادن، امری مطلوب بوده اما، لازم است چنین کاری، همراه با شناسنامه‌دار کردن آن باشد.
تعارض منافع میان دستفروشان و خرده‌فروشان مغازه‌دار دیگر معضلی بود که خود را آشکار کرد و حتی برخی مغازه داران هم به دستفروشی روی آورده بودند چرا که در آمد خود را کمتر از دستفروشان می‌دیدند.
در این میان بماند که آگهی فروش نقاط دستفروشی روی سایت‌های نیازمندی هم رفت و هر متر آن به قیمت‌های گزاف ده‌ها میلیونی به خریدار پیشنهاد شد.
شهرداری سنندج بار‌ها به میدان آمده بود تا دستفروشان را ساماندهی کند، اما هر بار شکست خورده بود و این بار هم دستفروشان خیال می‌کردند که باز هم پیروز میدان خواهند بود.
حکایتی قدیمی با رویکردی جدید
حکایت دستفروشی حکایت تازه‌ای نیست و حکایت قدیمی هم نخواهد بود، اما دستفروشان جدید بعد از فروش آن قدیمی دوره گردان قدیمی که کوچه به کوچه می‌گشتند تا آخر شب به خانه ببرند خیلی فرق دارد؛ حالا دیگر مغازه دارانی را می‌توان دید که خود در مغازه نشسته‌اند و جنسشان در پیاده رو بساط است فروشنده‌ای هم به خدمت گرفته‌اند، تا وسایلشان را به فروش برساند و بعضی‌ها هم ادعای مالکیت بر سر نقطه‌ای را دارند که در آنجا بساط داشتند و میخواهند به هر قیمتی شده، آنجا را در دست داشته باشند.
چند سالی از اتمام مطالعات طرح تبدیل خیابان فردوسی سنندج به پیاده راه گذشت و این طرح امسال به کرسی نشست و هسته مرکزی شهر را سامان داد.
این پیاده راه که قرار بود مکانی گردشگری شود، از همان روز‌های نخست محل تجمع دستفروشان شد، مکانی به طول ۵۹۰ متر و به عرض ۲۰ متر بین میدان آزادی و انقلاب حدود ۶۰۰ دستفروش را در خود جای داد و کل طول پیاده راه پر از آن‌ها شد تا دیگر جایی برای پیاده روی شهروندان نماند.
با توجه به روند رو به گسترش مشاغل غیر رسمی در شهر که در حال تبدیل شدن به بحران است تسریع در ساماندهی محور‌ها و خیابان‌های هسته مرکزی شهر سنندج ضروری بود و اجرای طرح پیاده راه سازی منجر به جانمایی مناسب و ساماندهی فعالیت دستفروشان شد.
مجری این طرح پژوهشی که سابقه همکاری در تهیه طرح‌های مشابه بازآفرینی شهری در بافت قدیم و هسته مرکزی کلان شهری، چون تهران و زنجان را دارد، اظهار داشت: این طرح که برای چند خیابان اصلی هسته مرکزی شهر سنندج در نظر گرفته شده و در حال حاضر در خیابان فردوسی اجرایی شده است.
کیومرث حبیبی افزود: بهبود وضعیت اقتصادی کسبه، ارتقاء کیفیت دسترسی، ارتقاء ایمنی و سلامت شهروندان، بهبود شرایط زیست محیطی و کاهش ترافیک، کمک به گذران اوقات فراغت شهروندان و مسافران در محیطی با ظرفیت‌های تجاری، فرهنگی و گردشگری، گسترش فضا‌های مشارکت جمعی و همگانی، افزایش تعاملات اجتماعی و تجدید حیات و بازآفرینی بافت تاریخی شهر سنندج از جمله مزایایی بوده که در طرح پیاده مداری در نظر گرفته شده است.
حبیبی تاکید کرد: جابه جا کردن دستفرشان در هر مکان و شهری راهکار آسانی نیست و در درجه اول در مکان در اختیار ساماندهی شوند و این هم با برپایی شب بازار، هفته بازار و فعالیت در ساعات خاصی از شبانه روز میسر است.
ساماندهی قاطعانه
اجرای پیاده راه فرصت مناسبی برای ساماندهی فعالیت دستفروشان شد و شهرداری سنندج هم سال‌ها به دنبال این بود تا شاهرگ حیاتی شهر را سر و سامانی بدهد وارد عمل شد و از ۱۴ دی نقاطی را برای فعالیت دستفروشان تعیین کرد.
فعالیت دستفروشان با وجود در دست اجرا بودن طرح پیاده‌راه فردوسی همچنان ادامه داشت تا اینکه شهرداری اعلام کرد که با پایان یافتن پیاده‌راه، دیگر اجازه فعالیت دستفروشان در طول روز در این خیابان داده نخواهد شد و فقط به صورت شب بازار می‌توانند بساط پهن کنند.
چند نشست در این باره برگزار و تصمیم نهایی بر این شد تا دستفروشان در ۶ ماهه اول سال از ساعت ۲۰:۳۰ تا یک بامداد و در ۶ ماهه دوم از ساعت ۱۸:۳۰ تا ۲۴ فعالیت کنند که حالا این موضوع همچنان مورد اعتراض دستفروشان است.
یکی از مغازه داران گفت: اوایل که بحث پرداخت وام به دستفروشان مطرح شد بعضی‌هایشان با همه فامیل و آشنا‌ها اینجا آمدند و بساطشان را تقسیم کردند تا از این وام کم بهره بیشتر بگیرند و بعضی از مغازه داران هم اجناسشان را در پیاده راه پهن میکنند و به عنوان دستفروش فعالیت دارند.
وی افزود:یکی از همین دستفروشان را می‌شناسم که حقوق ثابت دارد و صاحب چند باب مغازه در یکی از همین پاساژهاست، ولی خودش همچنان دسفروشی می‌کند.
دستفروشان هم بهانه اجاره میز را دارند که قرار است پیمانکار طرف قرار داد شهرداری به ازای آن شبی ۱۰ هزار تومان از آنان بگیرد؛ از سویی آن‌ها دور بودن نقاط هفتگانه را مانعی برای کسب و کارشان اعلام میکنند.
فردوسی پیاده راه می‌ماند
البته شهردار و شورای اسلامی شهر سنندج کاملا مخالف خواسته دستفروشان هستند و میخواهند این مکان گردشگری محلی برای تفریح شهروندان باشند و پیاده راه بماند.
شهردار سنندج در این ارتباط با بیان اینکه ساماندهی دستفروشان یک تصمیم جمعی با مشارکت چندین دستگاه و اداره است و تنها تصمیم شهرداری نبوده که بخواهیم تغییری را به صورت یکطرفه در آن ایجاد کنیم گفت: در واقع این تصمیم در ادامه ابلاغیه وزارت کشور که برگرفته از قانون است اجرا می‌شود و ساماندهی دستفروشان و ایجاد شب بازار‌ها در تمام دنیا جواب داده است.
حشمت‌الله صیدی افزود: هفت نقطه رادر شهر برای این ساماندهی دستفروشان تعیین و میز‌هایی هم تعبیه شده که حرمت آنان حفظ شود و شهرداری تنها برای ساماندهی محل دستفروشان در شهرک بهاران حدود ۳۰۰ میلیون تومان هزینه کرده است.
وی یادآور شد: بیشتر کسانی که معترض این ساماندهی شده‌اند یا مغازه دارانی هستند که مغازه خود را به اجاره داده‌اند و یا عوامل خود را برای فروش اجناس مغازه به صورت دستفروشی به خیابان می‌فرستند.
اشتغال دستفروشان
دستفرشان مدعی هستند که بیکاری اذیتشان می‌کند و معیشت خانواده هایشان به مشکل برخورده است، یکی از مغازه داران می‌گفت که یکی از دستفروشان را می‌شناسد که گردش حساب میلیونی دارد و با این خودش صاحب چند مغازه در یکی از پاساژهاست، ولی دست از دستفروشی بر نمی‌دارد.
مدیریت شهری برای حل معضل درآمد پایین دستفروشان هم برنامه داشت، ولی کسی از آن استقبال نکرد.
رییس سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری سنندج گفت: دستفروشان پیاده‌راه فردوسی در صورت تمایل در پروژه‌های مشارکتی شهرداری به کارگیری خواهند شد.
تورج سلطنت پوری با بیان اینکه برخی از دستفروشان به زمان تعیین شده اعتراض دارند و بحث بیکاری و مشکلات معیشتی را بهانه کرده‌اند، گفت: در راستای رفع مشکلات بیکاری دستفروشان پیاده راه فردوسی رایزنی لازم انجام و برای دسفروشان پیامک دعوت به کار ارسال شده است.
وی افزود: تاکنون هیچ کدام از این افراد به این دعوت به کار تمایلی نشان نداده است و همچنان میخواهند دستفروشی کنند، در حالیکه دستمزد روزانه آنان در یکی از طرح‌های مشارکتی ۱۵۰ هزار تومان در روز خواهد بود.
رییس سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری سنندج یادآور شد: طرح ساماندهی دستفروشان که مطالبه اصلی شهروندان از مجموعه مدیریت شهری است بدون تغییر اجرا می‌شود و امیدواریم که دستفروشان هم خود را با برنامه زمانبندی شده وفق دهند.
راه چاره چیست؟
راهکار اساسی برای کاهش دستفروشان و مدیریت مطلوب آنان، زمینه‌سازی برای ایجاد اشتغال در بخش‌های صنعت و خدمات و به‌ویژه صنعت-خدمات گردشگری است.
از سویی فعال شدن بخش گردشگری می‌تواند شب بازار‌های فردوسی را رونق بیشتری ببخشد، ولی در حال حاضر شرایط کرونا از یک سو و ضعف در استفاده از فرصت‌های گردشگری، همراه با ناتوانی در استفاده از فرصت‌های شغلی به این پدیده دامن زده است.
دستفروشی که بخشی از آن به دلیل مشکلات اقتصادی و بیکاری و بخشی بعنوان یک مشکل شهری که احتمال نا زیبا ساختن چهره شهری و مشکل در تردد و ازدحام را ایجاد می‌کند به محوری برای جستجوی راهکار‌هایی متفاوت مبدل شده است.
اما اینکه این شغل ناشی از بیماری اقتصادی است و یا جذبه درآمدی دارد هنوز هم جای سوال است، چرا که شفاف سازی کاملی از آن انجام نگرفته است.
انتشار یافته: ۱
نظر شما
بنده در مورد دست فروشان تمام مناطق تهران انتقاد داشتم که عوامل شهرداری از آنان قانونی یا یا غیر قانونی حق حساب میگیرند و نمیدونم شما جناب زاکانی از این موضوع خبر دارید یانه و دست فروشان بین 100 تا 500 هزار تومان یا بیشتر به مأموران لباس شخصی شهرداری پول پرداخت میکنند و این پولها کجا و بین چه کسانی توزیع و یا خرج میشه نمیدنم و اینکه آیا این کار با اطّلاع شهرداری انجام میشه یا نه بازهم مشکوک هستم که دستی در کار هست ؟
شما جناب شهردار و یا معاونین زحمت کش سری به تمام مناطق پر ازدهام و بازار ها بزنید تا متوجّه این موضوع بشید .از قبیل بازار تجریش و هفت تیر و اماز زاده صالح و امام زاده شاه عبدالعظیم ، خیابان ولیعصر از چهار راه جمهوری تا میدان ولیعصرو بویژه چهار راه ولی عصر (جنب پارک دانشجو) و بازار بزرگ تهران از چهار راه گلوبندک تا چهار راه سیروس)
بویژه در پلّه نوروزخان و اطرافش بیایید و ببینید چه وضعیه اصلأ نمیشه رفت و آمد کرد بویژه پنج شنبه ها از ساعت 11 تا 3 بعد اظهر که بار کسبه هم تخلیه و بار گیری میشه ، باور کنید قابل تحمِّل نیست و معظل خیلی بزرگیه . نمای شهر و پایتخت را بهم زده و سوال کلی این هست که کسبه و مغزازه دارانی که برای عمران و آبادانی شهر عوارض و مالیات میدهند چه گناهی دارند که دست فروشان با اجناس بنجل و بی کیفیّت کار کاسبی اصناف را بهم بزنند / خوهشمندم هر چه زودتر به این موضوع مهمّ رسیدگی کنید تا وجه شهر بزرگ تهران و پایتخت ایران از این بی نظمی و بی قانونی سوء استفاده فرصت طلبان رهایی یابد و مردم در سطح شهر و بازار ها و خیابان بزرگ و عزیز ولی عصر نفس راحتی بکشند .
کسانی که مظلوم نمایی میکنند که بخاطر خرج زندگی و گرانی و تورّم دست فروشی میکنند اکثرأ دروغ میگویند و تنبل هستند و نمیخوان تن به کار بدهند و میخواهند یک شبه راه صد ساله را طی کنند .
با سپاس وآرزوی توفیق برای جنابعالی و خادمین کشورم ایران- صلح دوست