به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما، مرکز اصفهان؛ براساس نتایج نهایی طرح منشأیابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان، حداکثر ۳۷ درصد از آلایندگی هوای شهر اصفهان متوجه صنایع، ۵۳ درصد مربوط به حمل و نقل و ۷۰ درصد از سهم حمل و نقل نیز مربوط به اتوبوسها و کامیونها است.
مجری طرح"منشأیابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان و اولویت بندی کانونهای مولد آن ها" با اشاره به ابعاد مختلف این پژوهش گفت: این طرح در سال ۱۳۹۶ با هدف تعیین منشأ و سهم منابع تولید کننده ذرات معلق (PM۲.۵) به عنوان مهمترین عامل شاخص کیفیت هوای شهر اصفهان و نیز شناسایی ترکیبات آلاینده همراه آن ها، از سوی شهرداری اصفهان به دانشگاه صنعتی اصفهان واگذار و در نهایت نتایج آن در اسفند ۱۳۹۸ به کارفرما ارائه شد.
وی، اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان را ناظر این طرح علمی عنوان کرد و ادامه داد: تیم اجرایی دانشگاه صنعتی اصفهان در انجام این پژوهش علاوه بر بهره گیری از توانمندی بیش از ۱۵ نفر از اعضای هیئت علمی، کارشناسان ارشد و دانشجویان دکتری با تخصصهای محیط زیست، مدلسازی، آمار، شیمی، حمل و نقل، سنجش از دور، سامانههای اطلاعات جغرافیایی و خاک شناسی، از همکاری یک تیم بین المللی از دانشگاه کپنهاگ دانمارک نیز استفاده کرد.
استفاده از نتایج بیش از ۲۰۰ مطالعه ملی و بین المللی در طرح مجری طرح منشأیابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان گفت: بررسی شاخص کیفیت هوای شهر اصفهان در زمانهای
مختلف سال نشان میدهد مهمترین عامل مؤثر برکیفیت هوای این شهر، غلظت ذرات معلق ریز کوچکتر از ۲ و نیم میکرون است.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به بررسی نتایج بیش از ۲۰۰ مطالعه ملی و بین المللی مرتبط با این طرح به منظور انجام هرچه بهتر طرح گفت: در این طرح ضمن نمونه برداری از ذرات معلق دربیش از ۵۰ نقطه از محدوده کلان شهر اصفهان و نیز منابع تولید کننده آنها (شامل صنایع مختلف، خودروها و منابع طبیعی) درطول چهار فصل سال و تحلیل حدود ۶۰ ترکیب شیمیایی در ذرات با بهره گیری از روشهای استاندارد انجام شد.
سلیمانی اضافه کرد: در ادامه و پس از بررسی سهم بندی ذرات معلق هوا در منابع مختلف آلاینده و نیز پراکنش ذرات معلق از صنایع بزرگ استان با استفاده از رویکرد مدل سازی، سهم ناوگان حمل و نقل نیز به تفکیک با توجه به اطلاعات ترافیکی شهر و نیز میزان ذرات معلق انتشار یافته از آنها تعیین شد.
مجری پروژه منشأیابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان، ادامه داد: منشأیابی ذرات معلق طبیعی با استفاده از تصاویر ماهوارهای و نیز آنالیزهای شیمیایی، از دیگر اقدامات مهم در انجام این طرح بزرگ پژوهشی بود.
آلایندگی بخش صنعت، حداکثر ۳۷ درصد/ بخش حمل و نقل، حداکثر ۵۳ درصدوی با اشاره به نتایج نهایی به دست آمده از سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان، اظهار داشت: براساس یافتههای این طرح، سهم بخش صنعت در فصول مختلف سال بین ۱۲ تا ۳۷ درصد متغیر است که حداکثر آلایندگی این بخش در فصول سرد سال میباشد.
دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان، اضافه کرد: ذکر این نکته حائز اهمیت است که سهم بخش صنعت در مجاور
براساس یافتههای این طرح، سهم بخش صنعت در فصول مختلف سال بین ۱۲ تا ۳۷ درصد متغیر است که حداکثر آلایندگی این بخش در فصول سرد سال میباشد
مناطق و واحدهای صنعتی بیشتر است و نباید با درنظر گرفتن سهم در کل شهر این موضوع مغفول واقع شود.
سلیمانی، سهم بخش حمل و نقل در تولید ذرات معلق هوای شهر اصفهان را بین ۳۳ الی ۵۳ درصد عنوان کرد و افزود: حداکثر
آلایندگی این بخش مربوط به فصول گرم سال میباشد.
وی، با اشاره به سهم بندی دیگر آلایندهها به عنوان آلایندههای ثانویه مولد ذرات معلق در هوای شهر اصفهان، گفت: سهم آلایندههای ثانویه بین ۱۱ تا ۱۳ درصد است که در اثر فعل و انفعالات فیزیکی وشیمیایی آلایندههای گازی ناشی از هر دو بخش صنعت و حمل و نقل، در اتمسفر شکل میگیرند.
دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان این که سهم آلایندههای ثانویه، اهمیت درنظر گرفتن تأثیر سایر آلایندهها (مانند اکسیدهای نیتروژن و اکسیدهای گوگرد) به همراه ذرات معلق در آلودگی هوای شهر اصفهان را بازگو میکند، ادامه داد:بر اساس دیگر یافتههای این پژوهش، سهم منابع جادهای وگرد وغبار طبیعی در ایجاد ذرات معلق ریز در شهر اصفهان بین ۴ تا ۱۰ درصد و سهم بخش خانگی (احتراق گاز طبیعی) بین ۲ تا ۷ درصد است و سایر سهمها نیز به منابع غیراحتراقی و منابع ناشناخته در تولید ذرات معلق اختصاص دارد.
وی اضافه کرد: در بخش منابع خانگی بیشترین سهم مربوط به فصول سرد و عمدتاً ماههای آذر و دی است که حداکثر مصرف گاز طبیعی در این بخش مربوط به این زمانها است.
حمل و نقل یکی از منابع مهم تولید ذرات معلق در اصفهانمجری پروژه منشأیابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان افزود: نتایج انتشار سالیانه ذرات معلق ریز با قطر آیرودینامیکی کمتر از ۲ ونیم میکرومتر در بخش حمل و نقل شهر اصفهان نشان میدهد؛ کامیونها و اتوبوسها با داشتن بیش از ۷۰ درصد از سهم انتشار این ذرات، از عوامل اصلی آلایندگی هوای شهر اصفهان هستند.
سلیمانی، با تأکید برعدم غفلت از سهم آلایندگی وسایل نقلیه سبک همچون خودروهای شخصی، تاکسیها و موتورسیکلتها در تولید آلایندههای گازی در هوای شهر اصفهان، تصریح کرد: این وسایل که بیش از ۸۵ درصد از ترافیک شهر اصفهان را به خود اختصاص داده اند نیز بسیار حائز اهمیت هستند، چرا که میتوانند علاوه بر تولید ذرات معلق سایشی (جاده ای)، در تولید آلایندههای ثانویه نیز نقش داشته باشند.
این محقق دانشگاه صنعتی اصفهان به دیگر یافتههای مهم طرح پژوهشی انجام شده اشاره کرد و گفت: به جز سهم بندی و اولویت بندی منابع تولید کننده ذرات معلق در هوای شهر اصفهان، تعیین نقاط و مناطق بحرانی شهر از نظر انتشار بیشترین ذرات معلق و ترکیبات شیمیایی همراه، ارائه نقشه انتشار این ذرات معلق در معابر مختلف شهری و ارایه نقشه کانونهای اصلی گرد و غبار طبیعی شرق اصفهان با اولویت بندی منطقه ای، از دیگر یافتههای ارزشمند این طرح بزرگ تحقیقاتی است.
سلیمانی اضافه کرد: یافتههای ارزشمند این طرح در مباحث مربوط به مدیریت، کنترل وکاهش آلودگی هوا و همچنین در برنامه جامع کاهش آلودگی هوای شهر اصفهان، برنامه ریزیهای مدیریت شهری در حوزه آلودگی هوا، سلامت و توسعه پایدار شهری، برنامه ریزی ترافیک شهری و نیز برنامه ریزی و اولویت بندی تثبیت کانونهای گرد و غبار منطقه شرق اصفهان قابل استفاده است.
نتایج طرح در اولویت تصمیم گیریها قرار گیرد
مسئولان در برنامه ریزیهای انجام شده به مقوله آلودگی هوا به عنوان یک فرآیند چندعاملی و وابسته به مکان و زمان توجه جدی داشته باشند و آن را در اولویت تصمیم گیریها قرار دهند
مجری پروژه منشأیابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان گفت:توجه به نتایج این مطالعه و نیز سایر مطالعات انجام شده در زمینه سیاهه انتشار میتواند به برنامه ریزی در راستای کنترل آلاینده ها در منبع و کاهش اثرات منفی آنها بر محیط پیرامونی کمک کند، مشروط بر این که مسئولان در برنامه ریزیهای انجام شده به مقوله آلودگی هوا به عنوان یک فرآیند چندعاملی و وابسته به مکان و زمان توجه جدی داشته باشند و آن را در اولویت تصمیم گیریها قرار دهند.
سلیمانی تأکیدکرد: نباید دوقطبی سازی در بحث سهم بندی آلودگی هوا منجر به شانه خالی کردن بخشهای مختلف (با هر میزان سهم) در راستای ایفای مسئولیت شان درکاهش آلودگی هوا شود.