افزایش نگران کننده رتبه جهانی نوجوانان ایرانی در چاقی و اضافه وزن

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما، آقای دکتر رضا ملک زاده، از نویسندگان مطالعه جهانی «سیر قد و وزن کودکان و نوجوانان طی سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۹» که توسط امپریال کالج لندن و با همکاری محققانی از سراسر جهان از جمله ۸۵ محقق از ایران انجام و نتایج آن در مجله لنست منتشر شده است، به تشریح روند رشد قدی و وزنی دختران و پسران نوجوان ایرانی در رتبه بندنی جهانی پرداخت و با اعلام صعود ۲۷ و ۴۸ پله‌ای رتبه قد پسران و دختران نوجوان (۱۹ ساله) ایرانی در رتبه بندی جهانی، گفت: قد پسران ۱۹ ساله ایرانی، از رتبه «۹۳» (۱۷۰.۷ سانتی متر) در سال ۱۳۶۴ به رتبه «۶۶» (۱۷۵.۶ سانتی متر) و قد دختران ۱۹ ساله از رتبه «۱۴۲» (۱۵۶.۹ سانتی) به رتبه «۹۴» (۱۶۱.۲ سانتی متر) در جهان صعود کرده است.

صعود ۴۲ پله‌ای دختران نوجوان ایرانی در رتبه بندی جهانی «توده بدنی»
وی با اشاره به رتبه دختران و پسران نوجوان ایرانی در شاخص «توده بدنی» (BMI) - اندازه گیری نسبت قد به وزن که نشانه وزن مناسب فرد نسبت به قد اوست – رتبه بندی جهانی قد و وزن نوجوانان سراسر جهان، گفت: میانگین توده بدنی دختران ۱۹ ساله ایرانی در حال حاضر ۲۲.۳ و پسران ۲۲.۲ است.
به گفته معاون تحقیقات وزارت بهداشت، رتبه نوجوانان ایرانی در شاخص «توده بدنی» رتبه بندی جهانی، به ترتیب برای دختران از ۱۴۹ به ۱۰۷ و برای پسران از ۱۳۱ به ۱۲۸ رسیده که نشانگر افزایش نگران کننده میانگین توده بدنی بویژه در بین دختران نوجوان (۴۲ پله افزایش) است.

افزایش بیش از ۲۰ درصدی شیوع «اضافه وزن» در بین نوجوانان ایرانی
رییس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین اظهار کرد: طی حدود چهار دهه گذشته، دختران و پسران نوجوان ایرانی در شاخص «اضافه وزن» از رتبه ۹۶ و ۱۰۵ در جهان، به ترتیب به رتبه‌های ۶۸ و ۸۱ رسیده اند که نشانگر صعود ۲۸ و ۲۴ پله‌ای در «اضافه وزن» است. همچنین شیوع اضافه وزن در دختران نوجوان ایرانی طی این مدت، از ۶ درصد به بیش از ۲۶ درصد و در پسران ایرانی از ۳ درصد به ۲۴ درصد رسیده که حاکی از افزایش بیش از ۲۰ درصدی میزان شیوع اضافه وزن است.

صعود قابل تامل دختران و پسران نوجوان در رتبه جهانی «چاقی»
آقای دکتر ملک زاده با هشدار نسبت به صعود قابل تامل رتبه «چاقی» نوجوانان ایرانی در رتبه بندی جهانی طی ۴ دهه گذشته نیز گفت: رتبه چاقی دختران نوجوان ایرانی در جهان از ۹۸ به ۵۵ و پسران از ۱۱۳ به ۷۴ صعود کرده و به ترتیب، ۴۳ و ۳۹ پله بدتر شده است.
وی افزود: طی همین مدت، شیوع چاقی در بین دختران نوجوان ایرانی نیز، از ۶ دهم درصد به حدود ۹ درصد و در پسران از ۲ دهم درصد به حدود ۷ درصد رسیده است.

چرا برغم موفقیت در رشد قدی، شاهد رشد چاقی در نوجوانان کشور هستیم؟
معاون تحقیقات وزارت بهداشت سپس به تشریح زمینه‌ها و علل موثر در رشد قدی و وزنی کودکان و نوجوانان پرداخت و گفت: رشد قدی نوجوانان ایرانی نشان دهنده موفقیت نظام سلامت ایران در سیاست «بهبود تغذیه کودکان و مادران باردار» با دو محور «بهبود تغذیه» و «آموزش تغذیه سالم» شامل برنامه‌های مکمل یاری آهن، غنی سازی آرد با آهن و اسید فولیک، غنی سازی شیر با ویتامین دی، مکمل یاری ویتامین A، اجرای برنامه مداخله‌ای کاهش شیوع سوء تغذیه کودکان، برنامه بین بخشی بهبود وضع تغذیه کودکان زیر ۵ سال - برنامه‌های ادغام یافته سلامت کودکان مناطق روستایی - بسیج ملی تغذیه سالم (آموزش همگانی تغذیه سالم و اصلاح رفتار‌های غذایی در گروه‌های سنی) و بسیاری از برنامه‌های اجرا شده دیگر برای کنترل کمبود ریزمغذی‌ها و پیشیگیری از آن در ایران است.
وی افزود: با وجود اجرای سیاست‌های موفق نظام سلامت ایران در بهبود تغذیه کودکان که علاوه بر تاثیر قابل توجه بر پیشگیری از بیماری‌ها و کاهش مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال و مادران باردار در ایران - به عنوان یکی از موفق‌ترین کشور‌های جهان در این شاخص - در رشد قدی آن‌ها طی سال‌های نوجوانی هم بسیار موثر بوده است، اما شاهد شیوع چاقی و اضافه وزن در دختران و پسران نوجوان و حتی بزرگسالان ایرانی هستیم.
آقای دکتر ملک زاده، شیوع نگران کننده اضافه وزن و چاقی در نوجوانان ایرانی علی رغم کسب موفقیت در رشد قدی را عمدتا ناشی از اصرار خانواده‌ها بر پرخوری فرزندان و در کنار آن، کم تحرکی و کمبود شدید فعالیت‌های فیزیکی کافی در نوجوانان بویژه در بین دختران، به دلایل متعدد از جمله کمبود امکانات و زمینه‌های فرهنگی برای ورزش مستمر آن‌ها دانست و گفت: یکی از مهمترین سیاست‌های نظام سلامت ایران، پیشگیری از بیماری‌های مزمن غیرواگیر است که ۸۶ درصد بار بیماری‌ها در ایران را به خود اختصاص داده اند و اهداف این سیاست، توسط کمیته اجرایی، تعیین و دنبال می‌شوند. در سیاست پیشگیری از بیماری‌های مزمن غیرواگیر، توجه بسیار ویژه‌ای به برنامه‌های مداخله‌ای پیشگیری از چاقی و اضافه وزن شده است؛ چرا که رد پای چاقی در بسیاری از بیماری‌ها همچون بیماری‌های قلبی عروقی، سکته‌های قلبی و مغزی، فشار خون بالا، دیابت، سرطان‌های متعدد، بیماری‌های مزمن تنفسی و ... وجود دارد و افراد چاق در هنگام ابتلا به این بیماری ها، بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند. چنانچه در اپیدمی کووید -۱۹ هم، افراد چاق بیش از سایرین تحت تاثیر عوارض و مرگ‌های ناشی از این بیماری قرار گرفته اند.
وی با بیان این که سرانه مصرف کالری ایرانی‌ها طی چهار دهه گذشته از ۲ هزار به بیش از ۳هزار کالری رسیده است و ۸۰ درصد جامعه ایران تحرکی کافی و مستمر ندارند، گفت: شیوع اضافه وزن و چاقی در ایران طی مدت یاد شده، واقعا هراس انگیز شده است. ۳۰ میلیون ایرانی دارای «چاقی» و «اضافه وزن» هستند و شمار افراد چاق، ۵.۵ برابر و افراد دارای اضافه وزن، بیش از ۳.۵ برابر شده است.
آقای دکتر ملک زاده خواستار پرهیز افراد از پرخوری و فراهم سازی زمینه‌های لازم برای افزایش فعالیت‌های فیزیکی کافی و ورزش مستمر همگانی در کشور شد.
بر اساس این گزارش جدیدترین مطالعه «سیر قد و وزن کودکان و نوجوانان جهان» که به رهبری دکتر مجید عزتی استاد امپریال کالج لندن انجام شده، مبتنی بر داده‌های ۲۱۸۲ مطالعه و بررسی قد و وزن ۶۵ میلیون کودک و نوجوان (۵ تا ۱۹ ساله) در ۲۰۰ کشور جهان طی سال‌های ۱۹۸۵ - ۲۰۱۹ بوده است.
اختلاف ۲۰ سانتی متری بلندقدترین و کوتاه قدترین کشور‌ها به دلیل کیفیت تغذیه!
بر اساس نتایج این مطالعه، قد افراد اگرچه متاثر از ژنتیک است، اما تاثیر تغذیه مناسب در دوران کودکی افراد، در روند رشد قدی آن‌ها طی دوران نوجوانی، نیز بسیار موثر است. نتایج مطالعه نشان داد قد و وزن کودکان سنین مدرسه که نشانگر سلامت و کیفیت رژیم غذایی آنهاست، در سراسر جهان بسیار متفاوت است؛ به طوری که بین جوانان ۱۹ ساله در بلندقدترین و کوتاه قدترین کشورها، ۲۰ سانتی متر اختلاف وجود دارد!