گردشگری مجازی
معماریهای زیبای شهر خشتی
یزد دارای بناهای تاریخی و منحصر به فرد و یکی از زیباترین شهرهای خشتی دنیا است.
به گزارش
خبرگزاري صدا وسيما؛ استان یزد یکی از استانهای وسیع ایران بوده که در مرکز کشور قرار گرفته است.این استان دیدنی در حدود ۷۲,۱۵۶ کیلومترمربع وسعت داشته و به تنهایی ۳۷,۴ درصد از کل وسعت ایران را در بر میگیرد.
در بهار و تابستان، آب و هوای بیشتر مناطق استان گرم و خشک و در زمستان و پاییز سرد و نسبتا مرطوب است. این منطقه از جمله استانهای تاریخی و منحصر به فرد و یکی از زیباترین شهرهای خشتی دنیا بوده که با داشتن دیدنیهای یزد، همه ساله گردشگران و مسافران زیادی را به سوی خود جذب میکند.
ویژگیهای متنوع طبیعت استان برای گردشگران داخلی و خارجی جالب و جذاب است، بطوریکه از یکسو پهنههای بیابان و تپههای ریگ روان و از دیگر سو ارتفاعات زیبای شیرکوه و ییلاقات سرسبز، دره و دامنهها به چشم میآیند.
القاب تاریخی یزدشهر یزد القاب بسیاری را در طول تاریخ بدست آورده که هرکدام دارای بار معنایی بالایی هستند، همچون «شهر بادگیرها»، «دارالعباده»، «دارالعلم و دارالعمل»، «حسینیه ایران»، «شهر دوچرخه ها»، «شهر شیرینی»، «شهر قنات و قنوت و قناعت» و «شهر آتش و آفتاب». دومین شهر تاریخی جهان، جاذبههای گردشگری، تاریخی و میراث فرهنگی زیادی دارد که هر کدام از آنها میتواند به تنهایی جاذبهای منحصر به فرد برای بازدید گردشگران و دوستداران میراث فرهنگی و تاریخ ایران و جهان باشد. منظر شهر، بادگیرها، گنبدها، گذرها، تکیه، حسینیه و آب انبارها همگی کمک کرده اند تا یک مجموعه بی نظیر در این نقطه از کشور ایجاد شود. همچنین، لازم هست بدانید که شهر تاریخی یزد یکی از نمونههای منحصر بفرد شهرهای کویری بوده که بر مبنای الگوی ایرانی-اسلامی ایجاد شده است.
هوای پاک یزد و خط آسمانیزد یکی از وسیعترین شهرهای خشتی و آجری دنیا بوده که شاهکارهای مهمی مانند مسجد جامع یزد، مجموعه امیر چخماق، قنات ها، آسیاب ها، خانهها و میادین تاریخی و حسینیههای آن همگی در کنار بافت با ارزشش یک مجموعه به هم پیوسته را ایجاد کرده اند. تجربیات سنتهای فرهنگی از گذشته در این منطقه شکوفا و متعالی شده و با خلاقیت نسلهای مختلف سیر تکاملی خود را پی گرفته اند. منظر شهر یزد نکته مهمی محسوب میشود و هنوز شهر یزد به نسبت شهرهای دیگر، شهری است که خط آسمان آن محفوظ ماند. گنبدها، گلدستهها و بادگیرها که از جاذبههای گردشگری یزد بوده، سر جای خود ثابت هستند و در واقع یک منظره بدیع و استثنایی را به وجود آورده که خوشبختانه این منظره در حال حاضر محفوظ است.
آتشکده آتش ورهرامبنای فعلی آتشکده آتش ورهرام که یکی از دیدنیهای یزد به شمار میآید، در سال ۱۳۱۳ خورشیدی با همت و کمک مالی زرتشتیان یزد و پارسیان هندوستان احداث گردید.
ساختمان این مورد از جاهای دیدنی یزد با معماری زیبایی برگرفته از هنر معماری هخامنشیان در مرکز حیاطی بزرگ و سرسبز و بر بلندی قرار گرفته و بر پیشانی عمارت نقش فروهر جلوه گر است.
آب انبار شش بادگیرآب انباری قدیمی با شش بادگیر در محله تپه یزد قرار گرفته است. آب انبار شش بادگیر دارای دو ورودی در شمال و جنوب و مخزن بوده و مخزن آب انبار گنبد تخم مرغی شکلی دارد. این مورد از دیدنیهای یزد ۵۵ پله دارد که بین پلههای ۲۵ و ۲۶ آن یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد و طاق آب انبار بعد از هشتی شروع میشود.
طاق ضربی خشتی با نمای آجری و سقف بزرگ مخزن آب از ویژگیهای مهم این آب انبار بوده که در سال ۱۳۷۹ هجری قمری و به سعی حاجی حسین میرالله ساخته شده است.
مجموعه امیر چخماقامیر جلال الدین چخماق شامی در دوره تیموریان از طرف شاهرخ به حکومت یزد منصوب گردید و با کمک همسرش فاطمه خاتون در این مکان و در اطرافش آب انبار، خانقاه، مدرسه، کاروانسرا، چاه آب، بازار و از همه مهمتر مسجد امیر چخماق را بنا نهاد.
این مورد از دیدنیهای یزد دارای گنبدی عظیم، صفهای عالی و دو شبستان زمستانی و تابستانی است. محراب مسجد دارای سنگ مرمرین زیبایی بوده که اطراف آن نقشهای زیبا به چشم میآیند.
باغ دولت آبادمحمد تقی خان مشهور به خان بزرگ که سر سلسله خانهای یزد در زمان زندیه بود، ابتدا قناتی با نام دولت آباد بوجود آورد و پس از آن، باغ دولت آباد را در امتداد آن احداث کرد. این ساختمان محل اقامت این حاکم مقتدر هم بود. این مورد از جاهای دیدنی یزد مجموعهای از چندین عمارت شامل هشتی و بادگیر، بهشت آئین، تالار آینه، سردر اصلی و سردر جنوبی است.
فضای سبز این باغ شامل درختان کاج، سرو، گل سرخ محمدی، درختان میوه به خصوص انگور و انار بوده و چشمگیرترین ویژگی این مورد از دیدنیهای یزد بادگیر ۳۳.۸ متری آن است که بلندترین بادگیر جهان محسوب میشود.
مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر)مدرسه ضیائیه معروف به زندان اسکندر از آثار مولانا ضیاء الدین حسین رضی است که در سال ۶۳۱ قمری آن را بنیان نهاد. شبستان این مورد از جاهای دیدنی یزد دارای محراب بوده و در اطراف مدرسه رواقهایی ساخته شده اند.
گنبد خشتی این بنا با تزئینات گچبری و نقاشی آبرنگ بر بلندای این ساختمان خودنمایی میکند که نمونهای از معماری دوره مغول در ایران محسوب میشود.
خانه لاریهاتاریخ بنای خانه لاریها متعلق به دوره قاجار است و در محله فهادان قرار دارد. ساختمان خانه لاریها با توجه به سبک کلی منزل اعیانی ساخته شده، یعنی خانهای است با دو قسمت اندرونی و بیرونی، حیاط در مرکز و قسمتهای شمالی به عنوان زمستانه و از قسمت جنوبی به عنوان تابستانه استفاده میشود که شامل تالار و بادگیر است.
از ضلع شرقی که شمال اتاق آینه، مطبخ، سرداب و سایر فضاها بوده، به عنوان بخش پاییزی و از ضلع غربی به عنوان بهار خواب بهره میبردند.
نارین قلعهنارین قلعه از جاهای دیدنی یزد بوده و یکی از مهمترین آثار تاریخی پیش از اسلام این استان محسوب میشود. این دژ قدیمی که برفراز تپه مشرف بر شهر میبد احداث شده، از خشت و گل ساخته شده و معماری آن به شکل مطبق است.
این مورد از دیدنیهای یزد تقریبا در ۵ مرحله ساخته شده و قدیمیترین بخش بنا فضاهایی هستند که در دل زمین کنده شده اند که در گویش محلی به آنها بوکن گفته میشود.
چاپارخانه میبدپیشینه و قدمت چاپارخانه در ایران به دوره هخامنشیان میرسد و از این مراکز به عنوان ایستگاههای مبادلات نامهای استفاده میشد.
وظیفه چاپارخانهها نگهداری و تیمار تعدادی اسب تیزرو و پیک تازه نفس جهت ارسال و مبادله سریع نامهها و امانتهای مهم بوده و از این رو، چاپارخانه میبد به صورت قلعه ساخته شده تا دفاع و حفاظت از آن میسر باشد.
ییلاقهای میان کوهییلاقهای میان کوه در شهرستان تفت قرار دارند و ده بالا معروفترین و خوش آب و هواترین ییلاق در این منطقه است. طزرجان نیز یکی دیگر از جاذبههای گردشگری یزد بوده که مسجد جامعش از اهمیت خاصی برخوردار است.
مسجد جامع فهرجروستای فهرج در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد و در کنار راه اصلی یزد- بافق قرار دارد. از آثار تاریخی این روستا به یک قلعه باستانی، آب انبار قدیمی، مجموعه شهدا و مسجد جامع میتوان اشاره کرد. مسجد جامع فهرج از بناهای قدیمی و کم نظیر فرهنگ و تمدن اسلامی بوده که متعلق به نیمه اول قرن اول هجری است.
این بنا قدیمیترین مسجدی بوده که در ایران و شاید در دنیا بدون هیچگونه پیرایهای دست نخورده باقی ماند. وجود شبستانی رو به قبله با هشت ستون، مناره گلی نه چندان بلند که راه پلکان بام مسجد از داخل این مناره به بام و سپس به بالای مناره منتهی میشود و استفاده از خشت و گل در ساخت از ویژگیهای این بنا محسوب میشود.
یخچال خشتی میبدیخچال خشتی میبد با قدمتی که به پیش از دوره قاجار میرسد، یکی از معدود یخچالهای به جای مانده در استان یزد است که از خشت و گل ساخته شد.
بخشهای عمده این مورد از جاهای دیدنی یزد عبارتند از دیوارهای سایه انداز، حوض یخ بند، مخزن یخچال و گنبد. دیوارهای شرقی، غربی و جنوبی آن در زمستان سایه سار سردی در محوطه شمالی یخچال فراهم کرده که در شب چله با انداختن آب قنات به حوض پهناور و کم عمق و تکرار این کار در شبهای متوالی قطعات بزرگ یخ ساخته میشد و پس از شکسته شدن به مخزن یخ در زیر گنبد یخچال منتقل میگردیدند. گنبد خشتی بزرگ یخهای انباشته را نگه داشته تا تابستان از آنان برای کاروانیان و مردم بهره برداری کنند.
غار شگفت یزدانغار شگفت یزدان در نزدیکی عقدا قرار دارد و از غارهای مقدس زرتشتیان است. راه ورودی غار صعب و دشوار بوده، اما در داخل غار محوطه وسیعی است که گنجایش هزاران نفر را دارد. چندین حوض کوچک و بزرگ و آثاری از ساختمان در آن دیده میشوند. در غار خاکستر زیادی به چشم میخورد و نشان دهنده آن است که سالهای متمادی آتش مقدس را در این غارها محافظت میکردند.
شاهکارهای معماری در یزدشاهکارهای معماری که یزدیها در طول زمان براساس شاخصههای معماری با خاک ایجاد کرده اند، استقرار فضاها در داخل شهر، حصار، باغ ایرانی و قنات مجموعه عناصر و عواملی هستند که یزد را منحصر بفرد کرده اند. شهر تاریخی یزد دورههای مختلف تاریخی از دوره ایلخانی تا دوره صفوی و قاجار را شامل شده و هر محله میتواند نماینده یک بخش از دورههای تاریخ باشد. از سوی دیگر مدیریت، توجه و علاقه مردم نسبت به حفظ آثار، زندگی و پویا بودن شهر و اصالت و یکپارچگی آن بیش از همه مورد توجه بوده است.