میدان نبرد زمینی؛ زیر قدم‌های تانک ایرانی سبلان

‌به گزارش  خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، تانک‌ها یکی از ادواتی هستند که در نبرد‌های کلاسیک زمینی جزو تجهیزات و تسلیحات تاثیرگذار هستند. تسلیحاتی که جرقه ساخت آن در سال‌های جنگ جهانی اول زده شد و تا امروز هم انواع مختلفی از آن‌ها تولید شده است.  

کشورمان هم از ابتدای دهه ۳۰ که تانک‌های آمریکایی و انگلیسی ساخته شد برای تکمیل یگان‌های زرهی خود چند عراده از این تانک‌ها را خرید. تانک‌هایی مانند تانک ام ۴۷ و ام ۶۰ از جمله تانک‌های آمریکایی ارتش پیش از انقلاب بودند که برای یگان‌های زرهی خریداری شدند. بعد‌ها البته تانک‌های اسکورپیون و چیفتن انگلیسی نیز به ناوگان زرهی ایران افزوده شدند. بخشی از قوای زرهی ایران در دفاع مقدس هم معطوف به نمونه چینی تانک تی ۵۵ بود. تانک‌های  مذکور در دوران دفاع مقدس ستون فقرات نیرو‌های زرهی ارتش در جنگ تحمیلی بودند؛ تانک‌هایی که هر کدام از آن‌ها در بسیاری از جبهه‌های نبرد به کمک رزمندگان آمدند و با حضور در عملیات‌های گوناگون راه نیرو‌های عراقی را سد کردند.

تحریم‌های تسلیحاتی و خودکفایی ایران

انقلاب اسلامی که در ایران به پیروزی رسید؛ آمریکا تحریم‌های گوناگونی از جمله تحریم‌های تسلیحاتی را علیه ایران اعمال کرد. تحریم‌هایی که مانع از تحویل تسلیحات خریداری شده توسط ایران به کشورمان شد. چندی از آغاز تحریم‌های تسلیحاتی نگذشته بود که جنگ هشت ساله علیه ایران تحمیل شد و کشورمان با تمام توان و تجهیزات خود وارد میدان مبارزه با استکبار جهانی به سرکردگی صدام شد، صدام که حمایت‌های همه جانبه‌ای از او می‌شد تلاش داشت تا به گفته خود در عرض ۷ روز ایران را به تصرف خود درآورد.

صدام نه تنها نتوانست کاری از پیش ببرد بلکه در یک نبرد فرسایشی رو به زوال رفت و پس از ۸ سال مجبور به پذیرش قطعنامه شد. حال که اوضاع کمی آرام شده بود صنایع دفاعی کشورمان کاملا به سوی خودکفایی و بومی سازی رفت. بخشی از این خودکفایی‌ها در زمان جنگ و بخش بزرگ آن در سال‌های پس از جنگ انجام شد. کار‌های مهمی که اجرای آن‌ها باعث شد تا نیازمندی ایران در حوزه‌های تجهیزاتی و تسلیحاتی از صنایع خارجی از بین برود.

این خودکفایی در بسیاری از حوزه‌ها به خصوص در حوزه زرهی انجام شد؛ این کار‌ها باعث شد ایران علاوه بر اورهال و بازآماد تانک‌های قبلی خود مانند چیفتن و اسکورپیون تانک‌های جدیدی را نیز طراحی کرده و بسازد.

تانک بومی سبلان

این تانک یک نمونه از تانک آمریکایی ام ۴۷ است که بهینه سازی‌هایی بر روی آن انجام شد و با طراحی به روز‌تر و امکانات بیشتر تانک سبلان خلق شد. این تانک بهینه سازی شده نخستین روز از اردیبهشت سال ۱۳۹۳ با حضور امیر سرتیپ پوردستان فرمانده سابق نیروی زمینی ارتش و جمعی از فرماندهان ارتش به همراه سایر دستاوردهای سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش رونمایی شد.  

امیر سرتیپ پوردستان در مراسم رونمایی از تانک سبلان گفته بود که تانک سبلان با طراحی جدید در بخش‌های مختلف به صورت بومی طراحی و ساخته شده است. این تانک به گونه‌ای طراحی و ساخته شده که کاملا منطبق با زیرساخت‌های آمادی، آموزشی و تعمیراتی نزاجا بوده و هیچ نیازی به سرمایه گذاری مجدد ندارد و تمام مراحل ساخت این تانک نیز کاملابومی است.

مشخصات فنی تانک سبلان

این تانک نمونه بهینه سازی و مهندسی معکوس شده تانک ام ۴۷ است که تغییرات مهمی در آن رخ داده است. توپ نصب شده بر روی تانک سبلان از نوع ام ۶۸ با کالیبر ۱۰۵ میلیمتری است که طراحی آن به توپ L ۷ انگلیسی شباهت دارد و در دنیا به عنوان توپ اصلی استفاده می‌شود. البته توپ این نوع از تانک‌ها از گلوله‌های خان دار استفاده می‌کند که استاندارد ساخت آن‌ها در ناتو تعریف شده است. اما نکته مهمی درباره گلوله‌های این نوع وجود دارد این است که متخصصان صنایع دفاعی کشورمان اعلام کرده اند که توپ ۱۰۵ میلیمتری سبلان بدون خان است.

 تانک ام ۴۷ در نمونه اصلی با یک توپ ۹۰ میلی متری مجهز می‌شود که به صورت فابریک بر روی آن استفاده می‌شود. یکی از تجهیزاتی که برای محافظت از این تانک در برابر نیرو‌های پیاده استفاده می‌شود  یک مسلسل هم محور ۷.۶۲ میلی‌متری که بر روی برجک خود در جایگاه فرمانده نصب می‌شود.

سامانه های مخابراتی که در همه تجهیزات به خصوص تجهیزات زرهی نقش مهمی دارند؛ در تانک سبلان نیز به صورت بومی و با کیفیت بیشتر نسبت به نمونه آمریکایی خود طراحی و ساخته شده است.

تانک ام ۴۷ سمت راست و تانک سبلان سمت چپ

سیستم کنترل آتش که یکی از بخش‌های مهم تانک‌ها و ادوات زرهی به شمار می‌رود در این تانک نسبت به نمونه آمریکایی خود ارتقا پیداکرده تا تانک سبلان در هنگام شلیک به هدف با دقت بیشتری عمل کند. تعداد خدمه این تانک ۴ نفر شامل فرمانده، راننده، بارگذار و توپچی اعلام شده که وظیفه آن‌ها هدایت و کاربری این تانک ۴۶ تنی است. در بخش موتور نیز تانک سبلان با یک قدم رو به جلو از موتور سوپر شارژ تانک ام ۶۰ با قدرت ۷۵۰ اسب بخار استفاده می‌کند که ۱۶/۵ اسب بخار بر تن نیرو تولید می‌کند.

برد حرکت این تانک با استفاده از یک مخزن سوخت ۸۰۰ لیتری و سرعت ۶۰ کیلومتری می‌تواند به برد عملیاتی ۵۰۰ کیلومتری برسد.  سیستم انتقال قدرت تانک نیز به نظر می‌رسد یک General Motors CD-۸۵۰-۴ باشد که ۲ دنده به جلو و ۱ دنده به عقب دارد. سیستم تعلیق مورد استفاده در این تانک نیز یک سیستم تعلیق Torsion Bar است که راحتی و همینطور قدرت تردد نسبتا خوبی را برای تانک ایجاد کرده است.

ضخامت زره تانک سبلان در ضخیم‌ترین بخش خود در حدود ۱۰۰ میلیمتر است که با توجه به ساخت سلاح‌های ضد زره جدید مانند موشک‌های کورنت و میلان و سایر تجهیزات ضد تانک در رده زره‌هایی با مقاومت پایین رده بندی می‌شود. پوشش‌های ضد تانک نیز در اطراف تانک سبلان تعبیه نشده است که این نیز یک نقطه ضعف در ساخت این تانک به شمار می‌رود. البته به نظر می‌رسد که اگر قرار باشد از این نوع تانک‌ها در میدان‌های نبرد استفاده شود به طور قطع و با تصمیم متخصصان دفاعی کشورمان در مرکز نوسازی شهید زرهرن نزاجا تجهیزات ضد موشکی نیز بر روی این تانک نصب شود. این نوع از زره‌ها می‌تواند بر حسب نوع منطقه‌ای که تانک‌ها باید در آن حاضر شوند متفاوت باشد.

ارتش جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد تا تانک‌های ام ۴۷  را با بروزرسانی تا تانک سبلان ارتقا دهد تا همچنان بتواند از آن‌ها به صورت عملیاتی استفاده کند. طبق اعلام برخی از منابع، ارتقا و برورسانی تانک‌های سبلان مبلغی در حدود یک سوم هزینه ساخت تانک‌های ذوالفقار ۳ دارد.

تانک سبلان در رسانه‌های خارجی

پایگاه خبری Military today در گزارشی که در خصوص تانک ایرانی سبلان نوشته آن را نسخه مهندسی معکوس شده تانک ام ۴۷ معرفی کرده است که یکی از محصولات بومی ساخت ارتش ایران است.

پایگاه خبری GLOBAL SECURITY و ARMY RECOGNITION نیز در مطالبی جداگانه تانک ایرانی سبلان را مورد بررسی قرار دادند.