همه دانستنی‌های مولتی ‌ویتامین‌

 

 

ویتامین‌ها یکی از ضروری‌ترین ترکیبات موردنیاز بدن ما هستند و به تندرستی ما کمک می‌کنند. حداقل ۱۳ ویتامین و ۱۶ ماده معدنی برای سلامتی ما ضروری‌اند.

 

بدن معمولا بسیاری از ویتامین‌ها را از طریق غذا‌ها به دست می‌آورد. با این‌حال، گاهی به‌دلیل رژیم غذایی نامناسب، برخی بیماری‌ها و نیز در دوران بارداری ممکن است بدن ما با کمبود ویتامین روبرو شود.

 

مولتی ویتامین‌ها مکمل‌هایی حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف هستند و گاهی ترکیبات دیگری هم در آن‌ها به کار می‌رود.

 

از آن‌جا که هیچ استانداردی درباره محتویات مولتی ویتامین وجود ندارد، مواد مغذی داخل آن‌ها بسته به نوع برند و محصول متفاوت است. مولتی ویتامین‌ها را ماینرال هم می‌نامند.

 

مولتی ویتامین‌ها به‌شکل قرص، کپسول، آدامس‌های جویدنی، پودر و مایع موجود، اما در هر صورت خوراکی هستند.

 

مولتی ویتامین را معمولا یک یا دو بار در روز می‌خورند. با این‌ حال، بهتر است آن را طبق توصیه پزشک یا دستورالعمل درج‌شده روی خود محصول مصرف کنیم.

 

مولتی ویتامین را می‌توان از داروخانه، فروشگاه‌ها، سوپرمارکت‌ها و نیز به ‌شکل آنلاین خریداری کرد.

 

 

 

 

 

هر مولتی ویتامین ممکن است حاوی ویتامین‌ها یا ترکیبات متفاوتی باشد.

 

بسیاری از ترکیبات به واکنش‌های آنزیمی در بدن یا کارکرد آن‌ها به‌عنوان مولکول‌های سیگنالینگ یا عناصر ساختاری کمک می‌کنند. به‌علاوه، بدن ما برای تکثیر، نگهداری، رشد و تنظیم همه فرایند‌های موجود در بدن به این مواد مغذی نیاز دارد.

 

مولتی ویتامین‌ها بسیاری از این ویتامین‌ها و مواد معدنی را در شکل‌ها و مقادیر مختلف به ما ارائه می‌کنند و ممکن است شامل ترکیباتی مانند گیاهان، اسید‌های آمینه و اسید‌های چرب نیز باشند.

 

از آن‌جا که سازمان غذا و دارو بر مکمل‌های غذایی نظارت مستقیم ندارد، ممکن است مقادیر برخی از مواد مغذی در مولتی ویتامین‌ها نسبت به آن‌چه روی برچسب نوشته شده است، بیشتر یا کمتر باشد.

 

در برخی موارد، ممکن است این محصولات همه ترکیباتی را که روی برچسب‌ آن‌ها نوشته شده است، ارائه نکنند. بار‌ها در صنعت مکمل‌های غذایی، شاهد کلاهبرداری و تقلب بوده‌ایم. بنابر این، بسیار مهم است که مولتی ویتامین را از تولیدکنندگان معتبر خریداری کنید.

 

به یاد داشته باشید مواد مغذی موجود در مولتی ویتامین ممکن است از غذا‌های واقعی استخراج شده باشند یا این‌که آن‌ها را به‌شکل مصنوعی در آزمایشگاه تولید کرده باشند.

 

 

 

 

 

بیماری قلبی، شایع‌ترین عامل مرگ‌ و میر در سراسر جهان است.

 

بسیاری از افراد بر این باورند که مصرف مولتی ویتامین می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کند اما شواهد قطعی در حمایت از این مطلب وجود ندارد.

 

برخی مطالعات نشان می‌دهند که مولتی ویتامین‌ها می‌توانند خطر حمله قلبی و مرگ ناشی از آن را کاهش دهند، در حالی‌که برخی مطالعات تأثیر خاصی نیافته‌اند.

 

در مطالعاتی که بیش از یک دهه طول کشید، پزشکان اثرات مصرف روزانه مولتی ویتامین در ۱۴ هزار مرد میانسال بررسی کردند. آنها هیچ نشانه‌ای از کاهش حملات قلبی، سکته یا مرگ ‌و میر نیافتند.

 

در مطالعه‌ای که پزشکان به ‌تازگی انجام داده‌اند، مشخص شده است که مصرف مولتی ویتامین به‌مدت حداقل سه سال در بین زنان (و نه مردان) بیماری قلبی را تا ۳۵% کاهش داده است.

 

 

 

 

 

شواهد موجود درباره ارتباط مصرف مولتی ویتامین و کاهش خطر ابتلا به سرطان نیز کمی پیچیده است.

 

در حالی‌که برخی مطالعات نشان دادند مولتی ویتامین هیچ ارتباطی با کاهش خطر ابتلا به سرطان ندارد، نتایج برخی مطالعات دیگر حاکی از آن بوده که مصرف مولتی ویتامین ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان در ارتباط باشد.

 

در یک مطالعه، دانشمندان ۵ آزمایش تصادفی و کنترل‌شده که در مورد ۴۷،۲۸۹ تن انجام شده بود، بررسی کردند. نتایج حاکی از آن بود که احتمال ابتلا به سرطان در مردانی که مولتی ویتامین مصرف می‌کردند تا ۳۱ درصد کاهش یافت اما دربارهٔ زنان نتیجه‌ای به دست نیامد.

 

دو مطالعه مشاهداتی که به‌صورت جداگانه روی زنان و مردان انجام شدند، نشان دادند که مصرف طولانی‌مدت مولتی ویتامین می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهد.

 

پزشکان دریافتند که مصرف روزانه مولتی ویتامین در درازمدت، خطر ابتلا به سرطان در مردانی که سابقه این بیماری را ندارند، کاهش می‌دهد اما درباره نقش مولتی ویتامین در کاهش خطر مرگ ‌و میر نتیجه‌ای حاصل نشد.

 

 

 

 

 

سال‌ها است پزشکان درباره تأثیر مولتی ویتامین‌ها بر عملکرد مغز و سلامت چشم مطالعه می‌کنند.

 

 

چندین مطالعه نشان داده‌اند که مولتی ویتامین‌ها می‌توانند قدرت حافظه افراد سالمند را بهبود بخشند و علاوه بر آن در خلق ‌و خوی افراد به‌خوبی تأثیر گذارند. با توجه ‌به تحقیقات انجام‌شده، کمبود مواد مغذی و خلق ‌و خوی بد با هم ارتباط نزدیک دارند و مصرف مولتی ویتامین به بهتر شدن روحیه افراد و کاهش علائم افسردگی می‌انجامد.

 

سایر مطالعات هیچ تغییری را که به‌دلیل مصرف مولتی ویتامین ایجاد شده باشد، در خلق ‌و خوی افراد نیافتند.

 

 

شایع‌ترین دلیل کوری در جهان، دژنراسیون ماکولا یا تباهی لکه زرد است که با افزایش سن ارتباط دارد.

 

بر اساس مطالعه‌ای، مصرف ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی و مواد معدنی ممکن است سرعت پیشرفت این بیماری را کاهش دهند. با این‌حال، هیچ شاهدی وجود ندارد که نشان دهد این دارو از این بیماری در مراحل اولیه جلوگیری می‌کند.

 

برخی شواهد حاکی از آن بوده که مولتی ویتامین‌ها ممکن است خطر آب مروارید را که پس از تباهی لکه زرد، شایع‌ترین بیماری چشمی است، کاهش دهند.

 

 

یکی از مهم‌ترین مواردی که هنگام مصرف مولتی ویتامین باید در نظر گرفته شود، دُز (میزان مصرف) آن است. مصرف برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی در دُزهای بالا مشکلی ایجاد نمی‌کند اما مقادیر زیاد برخی دیگر ممکن است برای سلامتی بدن ما به‌شدت مضر باشند.

 

دُز مناسب مولتی ویتامین معمولا به نوع ویتامین‌های موجود در آن بستگی دارد. بر این ‌اساس، دو دسته ویتامین داریم:

 

 

خود بدن، مقادیر اضافی این ویتامین‌ها را از بدن خارج می‌کند. ویتامین B و ویتامین C محلول در آب هستند.

 

 

از آن‌جا که بدن ما راهی برای خارج ‌کردن این ویتامین‌ها ندارد، مقادیر اضافی آن‌ها به‌ مرور زمان در بدن انباشته می‌شود.

 

ویتامین‌های محلول در چربی شامل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K هستند. ویتامین‌های ‌ای و کا نسبتا غیر سمی هستند اما ویتامین آ و دی اگر بیش ‌از حد مصرف شوند، اثرات سمی روی بدن خواهند داشت.

 

زنان باردار بیشتر باید مراقب میزان مصرف ویتامین آ باشند، زیرا مقادیر اضافی آن ممکن است نقص‌های مادرزادی در کودک ایجاد کند.

 

مسمومیت با ویتامین دی معمولا نادر بوده و احتمالش کم است که به‌دلیل مصرف مولتی ویتامین ایجاد شود اما مسمومیت با ویتامین آ شایع‌تر است.

 

مصرف مولتی ویتامین همزمان با رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی ممکن است سبب شود بسیاری از مواد مغذی را بیشتر از دُز توصیه‌شده در روز دریافت کنید.

 

افراد سیگاری نباید مولتی ویتامینی که مقادیر زیاد بتاکاروتن یا ویتامین آ دارد، مصرف کنند. دلیل آن این است که میزان بالای این ویتامین‌ها در بدن ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.

 

مصرف مقادیر زیادی از مواد معدنی هم ممکن است خطرناک باشد. برای مثال، آهن بیش ‌از حد ممکن است برای افرادی که نیازی به آن ندارند، مضر باشد.

 

مشکل دیگری که وجود دارد خریدن محصولات نامعتبر است. برخی شرکت‌های نامعتبر تولیدکننده مولتی ویتامین ممکن است محصولاتی را به بازار عرضه کنند که مواد مغذی موجود در آن‌ها بیشتر از حد مجاز باشد.

 

 

از عوارض معمول مولتی ویتامین می‌توان به یبوست، اسهال یا ناراحتی معده اشاره کرد. این عوارض معمولا موقت هستند و پس از مدتی که بدن به دارو عادت کرد، رفع می‌شوند. در صورتی‌که هر یک از این عوارض مدتی طولانی باقی ماند یا بدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر هم خود پزشک آن را به شما تجویز کرده باشد، مسلما می‌داند که مزایای آن برای شما بیشتر از عوارض جانبی آن است. بیشتر افراد عوارض جانبی جدی‌ احساس نمی‌کنند.

 

 

واکنش حساسیتی نسبت به این دارو معمولا نادر است. با این‌حال، اگر هر نوع حساسیت از جمله خارش، جوش، تورم (مخصوصا در ناحیه صورت، دهان و گلو)، سرگیجه شدید یا مشکل در تنفس پیدا کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

 

البته همه عوارض مولتی ویتامین به همین موارد خلاصه نمی‌شود. هر عارضه دیگری برای‌ شما رخ داد (خواه به‌دلیل مصرف مولتی ویتامین باشد یا هر چیز دیگر) به پزشک مراجعه کنید.

 

اگر سابقه بیماری‌های خاص، بیماری‌های کبدی، مشکلات معده و بیماری‌های گوارشی نظیر کولیت یا اعتیاد به الکل داشته‌اید، با پزشک‌ خود مطرح کنید.

 

اگر مولتی ویتامینی که خریداری کردید حاوی فولیک اسید است، از پزشک‌ خود بخواهید بررسی کند که آیا به ویتامین ب ۱۲ نیاز دارید یا خیر. کمبود این ویتامین با کم‌خونی شدید (آنمی) در ارتباط است. مصرف مولتی ویتامین حاوی فولیک اسید ممکن است بر نتیجه آزمایش‌هایی که افراد مبتلا به آنمی هر از چند گاهی باید انجام دهند، تأثیر بگذارد. بنابر این، بر روند درمان این بیماری اثر سوء خواهد داشت. کمبود ویتامین ب ۱۲ ممکن است به بیماری‌های عصبی جدی از جمله نوروپاتی محیطی منجر شود و درمان آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

 

 

مولتی ویتامین‌ها برای هر کسی مناسب نیستند و برخی افراد اصلا به آن نیاز ندارند.

 

بیشتر افراد می‌توانند با مصرف مولتی ویتامین‌ها به مزایای زیر دست یابند:

 

•سالمندان: توانایی جذب ویتامین ب ۱۲ با افزایش سن کاهش می‌یابد. افراد مسن ممکن است به کلسیم و ویتامین دی نیاز داشته باشند.

 

•گیاه‌خواران: از آن‌جا که ویتامین ب ۱۲ فقط در غذا‌های حیوانی یافت می‌شود، گیاه‌خواران ممکن است با کمبود کلسیم، روی (زینک)، کمبود آهن، ویتامین دی و اسید‌های چرب امگا ۳ مواجه شوند.

 

•زنان باردار و شیرده: در دوران بارداری و شیردهی، برخی مواد مغذی برای خانم‌ها مناسب است و برخی دیگر هم برای خودشان و هم برای کودکشان ضرر دارد. به‌عنوان‌مثال، مقدار بیش ‌از حد مجاز ویتامین آ در زنان باردار ممکن است سبب نقص مادرزادی در کودک شود. مولتی ویتامین می‌تواند وارد شیر مادر شود. بنابر این، قبل از مصرف مولتی ویتامین در دوران بارداری یا شیردهی با پزشک مشورت کنید.

 

مولتی ویتامین می‌تواند برای افرادی مفید باشد که جراحی کاهش وزن انجام داده‌اند، رژیم غذایی کم کالری دارند، اشتهای کافی ندارند یا نمی‌توانند فقط از طریق غذا‌ها مواد مغذی موردنیاز خود را به دست آورند.

 

 

متأسفانه شواهدی که نشان دهد مولتی ویتامین‌ها کاملا مفید هستند، تا حدی ضعیف یا متناقض است. حتی در برخی موارد نشان داده شده است که ممکن است مضر باشند.

 

اگر کمبود مواد مغذی دارید، بهتر است مکمل‌هایی را مصرف کنید که دقیقا همان مواد مغذی را داشته باشند. مولتی ویتامین‌ها مواد مغذی زیادی دارند که بیشتر آن‌ها را شاید نیاز نداشته باشید.

 

علاوه ‌بر آن، هرگز نباید مولتی ویتامین را جایگزین رژیم غذایی کنید. داشتن رژیم غذایی متعادل که از غذا‌های کامل و تازه تشکیل شده باشد، خیلی بهتر از مکمل‌ها می‌تواند در درازمدت سلامتی شما را تضمین کند.

 

 

تداخل دارویی ممکن است بر نحوه اثرگذاری دارو یا بروز عوارض جانبی نقش داشته باشد. نمی‌توانیم همه موارد احتمالی را بررسی کنیم؛ بنابر این، بهتر است فهرستی از همه دارو‌هایی را که مصرف می‌کنید (از دارو‌های بدون نسخه یا محصولات گیاهی تا دارو‌های تجویزی) تهیه کنید و به پزشک‌ خود نشان دهید. هیچ دارویی را بدون تأیید او نه شروع کنید، نه قطع کنید و نه دُز آن را تغییر دهید.

 

به‌ طور کلی، مولتی ویتامین‌هایی را که حاوی آهن هستند، نباید همزمان با آنتی‌اسیدها، بیس فسفونات‌ها (برای مثال آلندرونات)، لوودوپا، دارو‌های تیروئید (مانند لووتیروکسین) یا برخی آنتی بیوتیک‌ها (مانند تتراسایکلین، کوئینولون‌ها مانند سیپروفلوکساسین و نظایر آنها) مصرف کنید.

 

پزشک به شما خواهد گفت که هر دارو را با چه فاصله زمانی از مولتی ویتامین باید بخورید که با هم تداخل ایجاد نکنند. به این‌ترتیب، می‌توانید برای مصرف مولتی ویتامین و سایر دارو‌ها برنامه ریزی کنید.

 

در صورتی‌که داروی ضد تشنج (برای مثال هیدانتوئین‌هایی مانند فنیتوئین) مصرف می‌کنید و مولتی ویتامین حاوی فولیک اسید خریده‌اید، حتما به پزشک‌ خود اطلاع دهید؛ زیرا این دارو ممکن است روی برخی آزمایش‌ها تأثیر بگذارد و نتایج را تغییر دهد. اگر چنین وضعیتی دارید، قبل از انجام‌ دادن آزمایش با کارکنان آزمایشگاه یا پزشکان درباره آن صحبت کنید.

 

 

•اگر این دارو را پزشک برای‌ شما تجویز کرده است، آن را به کسی توصیه نکنید.

 

•انجام ‌دادن آزمایش‌های منظم یا مراجعه به پزشک را فراموش نکنید. مصرف مولتی ویتامین ربطی به انجام‌ دادن آزمایش‌ها ندارد.

 

•برخی برند‌های مولتی ویتامین ممکن است حاوی دوکوزات (نوعی مسهل) باشند. اگر مشکلی از نظر دفع دارید یا دارویی برای آن مصرف می‌کنید، حتما با پزشک در میان بگذارید.

 

•اگر وعده‌ای را فراموش کردید، به‌محض به‌یادآوردن، آن وعده را مصرف کنید. اگر زمان آن به وعده بعدی نزدیک است، فقط وعده بعدی را بخورید. نیاز نیست دو وعده را باهم بخورید.

 

•این دارو باید در دمای ۱۵ تا ۳۰ سانتی‌گراد و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. مانند هر داروی دیگر، آن را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.

 

•در صورت منقضی ‌شدن دارو، آن را در توالت خالی نکنید. این کار سبب آلوده‌ شدن ذخایر آب می‌شود. برای دور ریختن آن، از دستورالعمل داده‌ شده یا روشی که در منطقه زندگی شما توصیه شده است، استفاده کنید.