در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از توافق اسلو تا اختراع آسانسور
امروز یکشنبه، بیست و سوم شهریور سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با بیست و چهارم محرم سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با سیزدهم سپتامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی (بيست و سوم شهريور) به شرح زیر است:
پایان جنگهای ۲۴ ساله ایران و روم
۱۳۹۳ سال پیش در چنین روزی در سیزدهم سپتامبر سال ۶۲۷ میلادی جنگهای ۲۴ ساله بین امپراتوری ایران و روم پایان یافت.
خسرو پرویز پادشاه ساسانی در چند لشکرکشی متوالی، بین النهرین، سوریه، فلسطین، مصر و آسیای صغیر را تسخیر کرد و فتوحات خود را تا استانبول فعلی گسترش داد. در سال ۵۹۱ م، طی قراردادی بین خسرو پرویز و امپراتوری روم، صلح برقرار شد، اما خلع و قتل امپراتور حامی خسرو، دست او را در یورش به قلمرو روم باز کرد. بدین ترتیب از پنجم ژانویه سال ۶۰۳ م جنگهای ۲۴ ساله میان دو کشور آغاز شد. سپاه ایران در سرزمین روم فتوحات قابل توجهی کردند تا آنجا که بیزانس یا روم شرقی، تقریباً تمامی متصرفات خود را از دست داد. بدین ترتیب قلمرو خسرو پرویز به حدود قلمرو هخامنشیان رسید، اما جنگ، طولانی شد و لجاجت خسرو برای ادامه آن، بیزانس را آماده تلافی کرد و از سال ۶۲۷ حملات تعرضی بیزانس آغاز شد. در این جنگ، آذربایجان ویران و غارت گردید و سپاه بیزانس بین النهرین را گرفت. خسرو پرویز به تیسفون گریخت، اما پیشنهاد صلح را رد کرد. در این میان خسروپرویز (که به علت پاره کردن نامه پیامبر اکرم (ص) مورد نفرین آن حضرت قرار گرفته و از هم گسستن حکومتش توسط آن حضرت خبر داده شده بود) پی درپی از روم شکست خورد. پس از مدتی با شورش مردم و ارتش ایران، خسروپرویز از قدرت خلع و محبوس و سپس کشته شد.
آغاز نبرد منصوریه
۷۷۰ سال پیش در چنین روزی، سیزدهم سپتامبر سال ۱۲۵۰ میلادی نبرد منصوریه در جریان سلسله جنگهای صلیبی میان مسیحیان و مسلمانان آغاز شد.
این جنگ تاریخی در مکانی به همین نام در مصر، توسط سن لوئی پادشاه فرانسه که قصد تسخیر مصر را داشت، شروع شد. در نبرد منصوریه صلیبیها در مقابل سپاهیان مسلمان مصری به فرماندهی صلاح الدین ایوبی، به شکستی سخت تن دادند. در پایان این جنگ، سن لوئی به اسارت مسلمانان درآمد و در کاخ لوکن که امروزه به موزه تبدیل شده است، زندانی شد.
درگذشت حاج ملا محمد تقی استرآبادی، دانشمند بزرگ شیعه
۱۷۰ سال پیش در چنین روزی بیست و چهارم محرم سال ۱۲۷۲ هجری قمری "حاج ملامحمد تقی استرآبادی" دانشمند بزرگ شیعه درگذشت.
ملامحمد تقی بن محمد اسماعیل از مشاهیر علمای شیعه است. وی از محمدتقی بن محمد رحیم تهرانی اصفهانی معروف به صاحب هدایةُ المُسْتَرشِدین اجازه اجتهاد گرفت و به مدت چهارده سال در محضر علمای نجف و کربلا تلمذ کرد. ملامحمدتقی استرآبادی در سال ۱۲۷۱ ق که در مرزهای استرآباد اغتشاشاتی بروز کرد، برای گزارش شرح واقعه به ناصرالدین شاه به تهران آمد، اما پیش از بازگشت در همانجا درگذشت.
اختراع آسانسور
۲۴۰ سال پیش در چنین روزی، سیزدهم سپتامبر سال ۱۷۸۰ میلادی آسانسور اختراع شد. مبتکر اولین دستگاه بالا برنده، یک آمریکایی به نام جان بیکبارت بود.
آسانسور برای اولین بار در این روز در شهر شیکاگو آمریکا آزمایش شد. در این آزمایش، افراد در داخل جعبهای بزرگ قرار گرفتند و تا ارتفاع صد فوتی بالا رفتند و پایین آمدند. اولین آسانسور برقی در سال ۱۸۸۹ میلادی و اولین آسانسور اتوماتیک در سال ۱۹۱۵ میلادی ساخته شد.
تولد نویسنده باغ شکنجهها
۱۳۵ سال پیش در چنین روزی، سیزدهم سپتامبر سال ۱۸۸۵ میلادی «آکی لینو ریبیرو» (Aquilino Ribeiro)، نویسنده آزادیخواه پرتغالی، متولد شد.
وی پس از اتمام تحصیلاتش وارد مبارزات سیاسی شد و مدتها در زندان به سر برد. اولین و مهمترین اثر او «باغ شکنجه ها» نام دارد. ریبیرو درسال ۱۹۶۱ میلادی موفق به دریافت جایزه نوبل در رشته ادبیات شد. وی دو سال بعد، در سال ۱۹۶۳ میلادی درگذشت.
درگذشت حشر کشمیری، شاعر مسلمان هندی
۸۸ سال پیش درچنین روزی، بیست و چهارم محرم سال ۱۳۵۴ هجری قمری «آغا محمد شاه» متخلص به «حشر کشمیری» شاعر و نمایشنامه نویس اردو زبان درگذشت.
او از مسلمانان هند بود و در سال ۱۲۹۶ هجری قمری در شهر بنارس متولد شد. آغا محمد خان تحصیلاتش را با قرائت و حفظ قرآن آغاز کرد و سپس زبانهای عربی و فارسی را نزد اساتید مشهور بنارس فرا گرفت. وی پس از مدتی به سرودن شعر و نمایشنامه نویسی روی آورد و اولین نمایشنامه خود بنام «آفتاب محبت» را به رشته تحریر درآورد. از حشر کشمیری ۳۶ نمایشنامه به جای مانده است و بهترین اثر او «تبعید سینا به جنگل» نام دارد که به زبان هندی نوشته شده است. شیوه نگارش او در آثارش بسیار ساده و روان است. نوشتههای کشمیری خالی از طنز نیست و در آنها مشکلات و حقایق زندگی به نحوی تاثیرگذار و تمثیل گونه مطرح شده است. وی در زمینه شعر نیز دارای طبعی روان بود.
امضای توافق اسلو
۲۷ سال پیش، در روز سیزدهم سپتامبر سال ۱۹۹۳ میلادی توافقنامه سازش موسوم به «غزه - اریحا» (توافق اسلو) میان یاسر عرفات رهبر سابق سازمان آزادیبخش فلسطین و اسحاق رابین نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی در واشنگتن امضا شد.
در این توافقنامه که دو سال پس از آغاز گفتگوهای به اصطلاح صلح اعراب و رژیم صهیونیستی منعقد شد، سازمان آزادیبخش فلسطین و رژیم صهیونیستی یکدیگر را به رسمیت شناختند. همچنین این رژیم پس از گرفتن امتیازات متعدد از یاسر عرفات، موافقت کرد تا از ۹۰ درصد از اراضی کرانه باختری رود اردن، عقب نشینی کند و تا سال ۱۹۹۹، پیمانهای نهایی ایجاد یک دولت فلسطینی در محدوده نوار غزه تا شهر اریحا در کرانه غربی رود اردن، امضا شود. بنا بر قرارداد غزه - اریحا، باید شهرک سازی صهیونیستها در سرزمینهای اشغالی خاتمه مییافت، زندانیان فلسطینی آزاد میشدند و مذاکره درمورد بازگشت آوارگان فلسطینی و تعیین خطوط مرزی آغاز میشد. علیرغم خوش بینی رهبران سازمان آزادیبخش فلسطین، رژیم صهیونیستی تقریبا به هیچ یک از تعهدات خود در قرارداد غزه - اریحا پای بند نماند و درمقابل، نه تنها یاسر عرفات را به دادن امتیازات متعدد وادار کرد، بلکه با انعقاد این قرارداد با وی، جبهه اعراب را در مذاکرات سازش با تل آویو متفرق کرد.