از درگذشت ابوریحان بیرونی تا سالروز اشغال دمشق
تقویم تاریخ، در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
امروز پنجشنبه، سیزدهم شهریور سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با چهاردهم محرم سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با سوم سپتامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی ( سیزدهم شهريور ) به شرح زیر است:
درگذشت سید صدرالدین موسوی عاملی
۱۷۹ سال پیش در چنین روزی، چهاردهم محرم سال ۱۲۶۳ هجری قمری «سید صدرالدین موسوی عاملی»، دانشمند و محدث برجسته مسلمان در اصفهان ـ از شهرهای ایران ـ درگذشت.
او در ناحیه جبل عامل لبنان متولد شد. موسوی عاملی در سنین کودکی به کشور عراق رفت و پس از اتمام تحصیلاتش در حوزه علمیه نجف، به تحقیق و مطالعه پرداخت و پس از چندی در علومی، چون فقه، اصول فقه و حدیث مهارت بسیار یافت. از تالیفات این دانشمند مسلمان کتابی مفصل و مشروح در باب فقه و اصول فقه است. همچنین کتابی در نحو که شواهد و مثالهای آن از آیات قرآن است، از دیگر آثار این عالم گرانقدر میباشد.
بزرگداشت ابوریحان بیرونی و روز ملی ستاره شناسی
سیزدهم شهریور در سالنمای ایرانی روز بزرگداشت "ابوریحان محمد بن احمد خوارزمی بیرونی" دانشمند نامدار جهان اسلام و ایران است.
ابوریحان بیرونی از برجسته ترین دانشمندان سراسر اعصار بشری و از بزرگترین دانشمندان ایرانی عهد اسلامی، در سال ۳۶۲ ق در شهر بیرون واقع در جمهوری ازبکستان امروزی به دنیا آمد. ۲۵ سال نخست عمر خود را در خوارزم گذراند و علوم مختلف را آموخت. سپس به بخارا، پایتخت سامانیان رفت و در آنجا، از حمایت معنوی امیر منصور بن نوح سامانی برخوردار گردید. در این دوره، ابوریحان با ابن سینا مکاتبات علمی داشته است. ابوریحان در زمان حکومت سلطان محمود غزنوی به دربار راه پیدا کرد و در سفرهای جنگی محمود به هندوستان و مسافرتهای ممتد او به آن دیار، همراه وی بود.
او در ضمن این سفرها بود که با دانشمندان آن سامان آشنا شد و علاوه بر فراگیری زبان سانسکریت، علوم و عقاید هندوان نیز آگاهی یافت و کتاب مالَل هِند را نگاشت. آثار ابوریحان بیرونی، محدود به مرزهای تخصصی رشته های دانش بشری در آن روزگار نگردیده، بلکه با اندیشه وسیع خود، همه ابعاد معرفت را در برگرفته است. اگر دانشهای نقلی را کنار بگذاریم، وی در معارف عقلی، خصوصاً در شعب علوم اثباتی و انسانی، صاحب نظر و موثر است. بیرونی نویسنده پرکاری بود که تا بیش از یکصد و شصت اثر از خود بر جای گذاشت. این کتب در فنون گوناگون از قبیل ریاضی، نجوم، جغرافیا، فیزیک، مکانیک، طبیعی، گیاه شناسی، طب، ادبیات، تاریخ، دین و فلسفه به رشته تحریر درآمده اند. وی سرانجام در ۲ رجب سال ۴۴۰ ق در ۷۸ سالگی در غزنین درگذشت.
روز ملی استقلال قطر
۴۹ سال پیش در چنین روزی، سوم سپتامبر سال ۱۹۷۱ میلادی قطر موفق به کسب استقلال از انگلیس شد و چنین روزی، به عنوان روز ملی این کشور نامگذاری شد.
قطر در قرن نوزدهم میلادی به عنوان بخشی از شبه جزیره عربستان، به تصرف دولت عثمانی درآمد. اما به خاطر ضعف امپراتوری عثمانی، قطر از سال ۱۸۸۲ به بعد، عملا توسط انگلیس اداره میشد و در سال ۱۹۱۶ میلادی بطور رسمی تحت تسلط استعمار انگلیس قرار گرفت. قطر تا سال ۱۹۷۱ میلادی همچنان تحت سلطه انگلیس بود و در این سال به اتفاق سایر امیرنشینهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، امارات متحده عربی را تشکیل داد اما قطر در سپتامبر همان سال (۱۹۷۱) با خروج از فدراسیون امارات متحده عربی، استقلال خود را اعلام کرد.
قطر در جنوب غربی آسیا و جنوب خلیج فارس، ۱۱۴۳۷ کیلومتر مربع مساحت دارد و با کشورهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی همسایه است. امیرنشین قطر با حکومت سلطنتی مطلقه اداره میشود.
اشغال دمشق توسط انگلیس
۱۰۲ سال پیش در چنین روزی، سوم سپتامبر سال ۱۹۱۸ میلادی دمشق، شهر تاریخی و کهن اسلامی به اشغال نیروهای انگلیسی درآمد. درجریان جنگ جهانی اول یکی از اهداف اصلی دولتهای اروپایی تجزیه امپراتوری عثمانی بود و سرانجام این قدرت بزرگ را تجزیه کردند. در جریان تجزیه قلمرو امپراتوری عثمانی، مناطق تحت نفوذ آن، یکی پس از دیگری به دست انگلیس و فرانسه افتاد، تا اینکه دمشق نیز مورد حمله قرار گرفت و در چنین روزی سقوط کرد. اما براساس توافقهای قبلی لندن و پاریس، سوریه و ازجمله پایتخت آن ـ دمشق ـ تحت کنترل فرانسه درآمد.
اعلان جنگ فرانسه و انگلیس به آلمان
۸۱ سال پیش در چنین روزی سوم سپتامبر سال ۱۹۳۹ میلادی فرانسه و انگلیس به آلمان اعلان جنگ کردند و بدین ترتیب جنگ جهانی دوم در گسترهای وسیع آغاز شد.
پس از تهاجم ارتش آلمان به لهستان، دولت انگلستان طی یادداشتی خواهان تخلیه فوری اراضی اشغال شده لهستان گردید. این یادداشت از جانب آلمان، بی جواب ماند. از این رو، پس از اعلام فرمان آماده باش و بسیج عمومی در انگلستان، اولتیماتومی به آلمان داده شد تا هر چه زودتر، عملیات نظامی خود را پایان دهد. اما هیتلر این اولتیماتوم را رد کرد و انگلستان و فرانسه در روز سوم سپتامبر ۱۹۳۹ م، به آلمان اعلان جنگ دادند. ورود انگلیس و فرانسه در جنگ، نه فقط برای هیتلر، بلکه برای استالین، رهبر دیکتاتور شوروی هم غیرمنتظره بود. هیتلر تا آخرین لحظه فکر می کرد که انگلیس و فرانسه بلوف می زنند و به خاطر لهستان وارد جنگ نخواهند شد. استالین نیز با همین خیال، در ۲۳ اوت آن سال، بر سرِ لهستان با آلمان وارد معامله شد و پیمان عدم تجاوز را امضا کرد. به همین جهت، استالین برخلاف قول و قرارهایی که قبلاً بین مسکو و برلین گذاشته شده بود، ارتش سرخ را همگام با ارتش آلمان نازی درگیر جبهه لهستان نکرد. با این حال، انگلیس و فرانسه با وجود اعلان جنگ به آلمان، در جریان عملیات نظامی آلمان در لهستان و درگیری قسمت عمده نیروهای آلمان در این جبهه، دست به حمله به مواضع آلمانی ها نزدند و بیشتر به آرایش جنگی و تقویت خط دفاعی در طول مرز آلمان و فرانسه پرداختند. پس از این اعلان جنگ، آلمان به لندن حمله هوایی کرد و پس از چند ماه، فرانسه نیز در ژوئن ۱۹۴۰ م به اشغال آلمان درآمد.
امضای قرار داد تسلیم توسط ایتالیا
۷۷ سال پیش در چنین روزی، سوم سپتامبر سال ۱۹۴۳ میلادی قرارداد تسلیم ایتالیا در جنگ جهانی دوم میان نمایندگان دولت ایتالیا و متفقین امضا شد.
به موجب این قرارداد نخست وزیر ایتالیا تسلیم بدون قید و شرط این کشور را پذیرفت و بدین ترتیب یکی از مهمترین متحدین آلمان نازی در جنگ جهانی دوم، از صحنه عملیات خارج شد. ویژگیهای مشترک فکری نازیسم هیتلر و فاشیسم موسولینی و جاه طلبیهای دو دیکتاتور، در اتحاد آلمان و ایتالیا، نقش مهمی داشت. با این حال، پس از شکستهای پی درپی و سخت ایتالیا در جنگ، موسولینی قرارداد تسلیم را پذیرفت. همزمان با انعقاد این قرارداد، حمله بزرگ متفقین به منظور آزاد سازی ایتالیا آغاز شد و با آزادی شهر رم، سلطه نیروهای آلمانی بر ایتالیا پایان یافت.