عوارض مصرف زیاد قند

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ، به طور کلی در مواد غذایی دو نوع قند وجود دارد که شامل قند‌های ساده و قند‌های پیچیده هستند. قند پیچیده مدت طولانی تری طول می‌کشد تا در داخل بدن تجزیه شود و برای بدن سالم‌تر است. این نوع قند در کربوهیدرات‌های طبیعی مثل غلات سبوس دار و میوه‌ها یافت می‌شود.
دیر زمانی است که زنگ هشدار خطرات مصرف بیش از اندازه قند برای انسان به صدا در آمده است. در سال ۱۹۵۷، جان یادکین، استاد تغذیه در کالج کوئین الیزابت در لندن، این استدلال را مطرح کرد که در بیماری قلبی و دیگر بیماری‌های مزمن، قند و نه چربی مقر اصلی است.

اما دهه‌ها پیش و پس از مطالعه‌ای که توسط تیمی از دانشمندان دانشگاه هاروراد صورت گرفت، چربی به عنوان نخستین عامل خطر آفرین در رژیم غذایی برای بیماری قلبی معرفی شد و فرضیه یادکین رد شد.

 

قند دشمن بزرگ سلامتی.

 

اما با تجریه و تحلیل اسناد تاریخی اکنون مشخص شده است که صنعت قند آن مطالعه پیشگامانه را به عمد مهندسی کرده و پاداش دانشمندان برای تلاش‌های صورت گرفته در زمینه خطر آفرینی کمتر قند را پرداخت کرده است. حتی بدون در نظر گرفتن این گزارش، شواهد مستند از آثار مضر مصرف بیش از اندازه قند رو به افزایش است.

بنابر گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا، مردم باید روزانه ۵۰ گرم قند - حدود چهار قاشق غذاخوری مصرف کنند. این در شرایطی است که سازمان جهانی بهداشت نصف این میزان را برای کسب نتایج خوب پیشنهاد می‌دهد. اما به عنوان مثال، هر آمریکایی به طور میانگین تا ۲۲ قاشق چایخوری شکر در روز مصرف می‌کند. در ادامه با پی آمد‌های بالقوه مصرف بیش از اندازه قند بنابر جدیدترین پژوهش‌های علمی بیشتر آشنا می‌شویم.

پوسیدگی دندان

در میان تمام بیماری‌های بالقوه مرتبط با قند، ارتباط بین قند و پوسیدگی دندان شاید تایید شده‌ترین مورد باشد. قند چنان دشمن بزرگی برای سلامت دهان و دندان محسوب می‌شود که مطالعه‌ای در سال ۱۹۶۷ آن را مقصر اصلی پوسیدگی دندان نامید. از آن زمان تاکنون، دندان پزشکان خواستار اعمال محدودیت‌های سختگیرانه‌تر برای مصرف قند شده اند.

پوسیدگی دندان زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های موجود در دهان با قند‌های ساده تغذیه می‌شوند و تولید اسید می‌کنند که این اسید مینای دندان را از بین می‌برد. آب نبات‌های ترش موجب انتشار اسید بیشتری نسبت به دیگر آب نبات‌ها می‌شوند و از این رو پوسیدگی دندان راحت‌تر شکل می‌گیرد.

گرسنگی سیری ناپذیر

هورمون لپتین به بدن شما می‌گوید چه زمانی به اندازه کافی غذا خورده اید. افرادی که در آن‌ها مقاومت به لپتین ایجاد می‌شود، سیگنال «من سیر هستم» را هرگز دریافت نمی‌کنند و از این رو مانعی اساسی در برابر کنترل وزن شکل می‌گیرد. چند مطالعه به این نکته اشاره داشته اند که مقاومت به لپتین می‌تواند از عوارض جانبی چاقی باشد و نه علتی که به آن منجر می‌شود. اما پژوهشی که روی موش‌ها صورت گرفته نشان داده است مصرف بیش از اندازه فروکتوز می‌تواند به صورت مستقیم به سطوح بیش از حد لپتین و کاهش حساسیت بدن نسبت به این هورمون منجر شود. (با حذف فروکتوز از رژیم غذایی موش‌ها این آثار به طور طبیعی معکوس شد.)

به گفته پژوهشگران مطالعات بیشتری در زمینه تایید ارتباط قند با اشتهای سیری ناپذیر باید صورت بگیرد، اما نتایج به دست آمده تاکنون نگران کننده هستند.

افزایش وزن

غذا‌های شیرین کالری فراوانی دارند، اما در زمینه ارضا گرسنگی چندان خوب عمل نمی‌کنند. به عنوان مثال، هنگامی که پژوهشگران عادات غذایی گروه بزرگی از مردان ژاپنی را مورد مطالعه قرار دادند، دریافتند ارتباط قابل توجهی بین میزان قند دریافتی و افزایش وزن وجود دارد. این ارتبط حتی پس از در نظر گرفتن عوامل دیگری مانند سن، شاخص توده بدنی، کل کالری دریافتی، مصرف الکل، سیگار کشیدن و ورزش منظم نیز همچنان وجود داشت.

مقاومت به انسولین

۱۵ دلیلی که باید از قند ترسید!

هنگامی که یک وعده غذایی سرشار از قند مصرف می‌کنید، تقاضای بدن برای انسولین، هورمونی که به بدن در تبدیل مواد غذایی به انرژی قابل استفاده کمک می‌کند، افزایش می‌یابد. اما هنگامی که سطوح انسولین بالا باقی می‌ماند بدن شما حساسیت کمتری نسبت به این هورمون پیدا می‌کند و گلوکز در خون ساخته می‌شود.

نشانه‌های مقاومت به انسولین می‌تواند شامل خستگی، گرسنگی، ابهام مغزی، و فشار خون بالا باشد. مقاومت به انسولین با وزن اضافی در بخش میانی بدن شما مرتبط است. بیشتر افراد تا زمان ابتلا به دیابت از مقاومت به انسولین در بدن خود آگاه نمی‌شوند.

دیابت

بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۸، شیوع دیابت در آمریکا به میزان ۱۲۸ درصد افزایش یافت. امروز، حدود ۲۵ میلیون نفر در این کشور با دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند. کشور‌هایی با مصرف بالای قند شاهد نرخ‌های بالاتر بیماری دیابت نیز هستند.

نتایج مطالعه‌ای که با حضور ۵۱ هزار و ۶۰۳ زن بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۹ انجام شد، نشان داد، خطر ابتلا به دیابت در میان زنانی که نوشیدنی‌های شیرین شده با قند مصرف کرده اند، بیشتر بوده است. مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها نه تنها با اضافه وزن بلکه با ابتلا به بیماری دیابت مرتبط است.

چاقی

چاقی یکی از خطرات اصلی مصرف بیش از اندازه قند است. قند می‌تواند به صورت مستقیم خطر چاقی را افزایش دهد، اما این ارتباط می‌تواند با ابتلا به دیابت، سندرم متابولیک یا عادات (رژیم غذایی و ورزش) مرتبط با رژیم‌های غذایی سرشار از قند گره خورده باشد. اگرچه با ارتباطی پیچیده مواجه هستیم، اما بهتر است اعتدال در مصرف قند را فراموش نکنیم.

نارسایی کبد

دوز‌های بالای قند می‌تواند فعالیت بیش از اندازه کبد را موجب شود. شیوه‌ای که بدن ما فروکتوز را سوخت و ساز می‌کند می‌تواند به ایجاد استرس و التهاب در این اندام منجر شود. این یکی از دلایلی است که فروکتوز اضافی به عنوان بازیگر کلیدی در ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی - تجمع چربی در سراسر کبد - شناخته می‌شود.

بیشتر افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی با عوارض چندانی مواجه نیستند و اغلب از بیماری خود نیز آگاه نیستند. اما در برخی افراد تجمع چربی می‌تواند به ایجاد زخم در کبد و در نهایت نارسایی این اندام منجر شود.

سرطان لوزالمعده

برخی مطالعات رژیم‌های غذایی سرشار از قند را با ابتلا به سرطان لوزالمعده، یکی از مرگبارترین اشکال سرطان، مرتبط دانسته اند. این پیوند می‌تواند به واسطه ارتباط رژیم‌های غذایی سرشار از قند با چاقی و دیابت - هر دو خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش می‌دهند - شکل بگیرد.

بیماری کلیه

این ایده که رژیم غذایی با قند بالا می‌تواند یک عامل خطر آفرین برای بیماری کلیه باشد هنوز در حد فرضیه است، اما دلایلی برای نگرانی وجود دارند.

نتایج برخی مطالعات صورت گرفته نشان داده اند مصرف سودای شیرین با آسیب کلیه در ارتباط است. همچنین، با توجه به آزمایش‌های صورت گرفته روی موش‌ها مشخص شده است آن‌هایی که با یک رژیم غذایی سرشار از قند تغذیه شده اند دارای کلیه‌هایی با اندازه بزرگتر از حد عادی و عملکرد ضعیف کلیه بوده اند.

فشار خون بالا

غذا‌های شور از جمله عوامل موثر در فشار خون بالا محسوب می‌شوند، اما مصرف بیش از اندازه قند نیز با فشار خون بالا پیوند خورده است. حتی تیمی از پژوهشگران اعلام کرده اند زمان آن فرا رسیده تا در دستور العمل‌ها تمرکز روی نمک کمتر شده و توجه بیشتری به قند صورت بگیرد.

بیماری قلبی

سیگار کشیدن و سبک زندگی کم تحرک به عنوان دو عامل خطر آفرین اصلی در زمینه بیماری قلبی شناخته می‌شوند، اما بیماری‌های مرتبط با مصرف بیش از اندازه قند مانند دیابت و ضافه وزن نیز از جمله عوامل خطر آفرین در این زمینه هستند. پژوهش‌های جدید نشان داده اند مصرف بیش از اندازه قند می‌تواند سلامت قلب را به ویژه در بانوان تحت تاثیر قرار دهید.

اعتیاد

بیشتر پزشکان فکر نمی‌کنند اعتیاد به غذا که در کتاب‌های رژیم غذایی به آن پرداخته می‌شود، موضوعی واقعی باشد و البته این نوع اعتیاد با اعتیاد به الکل یا مواد مخدر متفاوت است. اما شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهد موش‌ها می‌توانند به قند وابستگی پیدا کنند و رفتاری مشابه در انسان‌ها نیز امکان دارد.

زوال شناختی

چاقی و دیابت هر دو با زوال شناختی و بیماری آلزایمر پیوند خورده اند. از این رو، جای شگفتی ندارد که مطالعات جدید پیوند بین مصرف بیش از اندازه قند و این بیماری‌های مغزی را نشان دهند. دلایل رابطه احتمالی بین رژیم غذایی سرشار از قند و ابتلا به زوال عقل در مراحل بعدی زندگی همچنان نامشخص است. آیا با رژیم غذایی مرتبط است؟ و یا آیا ارتباطی واقعی بین دیابت و آلزایمر وجود دارد؟ پرسش‌های بسیاری درباره قند و زوال شناختی همچنان وجود دارند و برخی پژوهشگران خواستار حفظ احتیاط در مصرف قند تا زمان دستیابی به شواهدی بیشتر و بهتر شده اند.

کمبود‌های تغذیه‌ای

اگر در رژیم غذایی خود بیش از اندازه قند مصرف می‌کنید، احتمالا مواد غذایی دیگری که باید مصرف کنید را نادیده می‌گیرید. مصرف مواد غذایی با محتوای قند بالا به جای مواد غذایی کامل (به عنوان مثال مصرف نوشیدنی‌های غیر الکلی شیرین شده با قند به جای شیر و آب میوه در کودکان) به کمبود‌های تغذیه‌ای منجر می‌شود. به عنوان مثال، کودکان آمریکایی کالری زیادی، به ویژه قند، مصرف می‌کنند، اما ویتامین D، کلسیم، یا پتاسیم کافی دریافت نمی‌کنند. این کمبود‌ها می‌تواند به نشانه‌هایی مانند خستگی، استخوان‌های شکننده، و ضعف عضلانی منجر شوند.

نقرس

نقرس در گذشته یک بیماری دردناک محدود به ثروتمندان بود. اما رژیم‌های غذایی ما تغییر کرده است و این شکل دردناک از آرتریت (التهاب مفاصل) در تمام بخش‌های جامعه شایع شده است. گوشت قرمز، ماهی کولی و دیگر مواد غذایی مرتبط با نقرس حاوی سطوح بالایی از پورین هستند. پورین‌ها مواد شیمیایی هستند که هنگام تجزیه شدن در بدن انسان اسید اوریک تولید می‌کنند و تولید اسید اوریک اغلب به نقرس منجر می‌شود.

اما اسید اوریک یکی از محصولات جانبی سوخت و ساز قند نیز است و پژوهشی جدید نشان داده است مصرف بیش از اندازه قند می‌تواند یک عامل خطر آفرین برای ابتلا به نقرس باشد. نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۸ نشان داد، مصرف نوشیدنی‌های غیر الکلی شیرین شده با قند و فروکتوز با خطر افزایش یافته ابتلا به نقرس در مردان مرتبط است.