جهان در تقاطع فناوری، اقتصادی، اجتماعی و تمدنی

به گزارش خبرنگار حوزه شورا‌های عالی و عمومی گروه علمی فرهنگی و هنری خبرگزاری صدا و سیما؛ آقای دکتر سیوِتان سِتوفسکی، رئیس دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران، طی پیامی ضمن تقدیر و تشکر از مسؤولان برگزار کننده همایش «جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام»، به ارائه گزارش کوتاهی در مورد همایش پرداخته است.
متن پیام رئیس دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران به این شرح است:
"عالیجنابان، خانم‌ها و آقایان و دوستان عزیز، به نمایندگی از طرف مدیرکل یونسکو، خانم اودری آزوله، از بنیاد ایرانشناسی به خاطر دعوت جهت شرکت در همایش بین‌المللی «جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام» تشکر می‌کنم. از طرف خودم نیز از شما ممنونم که افتخار حضور در بخشی از این رویداد را به من دادید.
پیش از هر چیز، اجازه می‌خواهم تا از آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای، رئیس بنیاد ایرانشناسی و همه اعضای شورای سیاست‌گذاری، به دلیل همتشان در برپایی این همایش مهم قدردانی نموده و به ایشان تبریک بگویم. همچنین به دبیر این همایش، سرکار خانم دکتر مهنام، به خاطر سازماندهی عالی این همایش تبریک گفته و از ایشان سپاسگزارم.
با توجه به اوضاع کنونی جهان، این بهترین زمان برای برگزاری این همایش است. جهان ما به واقع، در تقاطع فناوری، اقتصادی، اجتماعی و تمدنی قرار گرفته است. در این زمینه، بهره‌گیری از آنچه که در تلاش‌های مشترک ما برای بهبود اوضاع زنان و حضور آن‌ها در جامعه حاصل شده است و مشخص کردن کار‌هایی که کماکان باید انجام شود، و مهمتر از همه، تأکید مجدد و تحکیم تعهدات متقابل ما برای حصول نتیجۀ هرچه بهتر در آینده، برای هرگونه پیشرفت چشمگیر بسیار مهم است. هر آزمایش بزرگی که بشریت با آن روبرو است، همانطور که در بحران فعلی کووید- ۱۹ اتفاق افتاده است، می‌تواند بهترین و یا بدترین حالت از غرایزمان را نمایان کند. همانطور که مدیرکل یونسکو، خانم اودری آزوله در بیانیه اخیرشان تأکید کردند «اکنون زمانی است برای تصور جهان آینده. اکنون زمانی است برای دیدن دوباره اولویت‌ها و نیاز‌های ما. اکنون زمانی است برای فکر کردن به آینده‌ای که مدنظر داریم». دنیایی که در آینده پدیدار می‌شود تا حد زیادی به تصمیمات امروزمان بستگی دارد.
ایجاد فرصت‌های برابر در بین زنان و مردان در زمینه‌های صلاحیت یونسکو، یعنی آموزش، علوم طبیعی، علوم اجتماعی، فرهنگ و ارتباطات و اطلاعات، از زمان تأسیس در سال ۱۹۴۵ در اولویت یونسکو قرار گرفته است. یادآوری می‌کنیم که یونسکو به عنوان سازمانی با هدف ایجاد «همبستگی فکری و اخلاقی بشر» ایجاد شده است. اولین بند قانون اساسی یونسکو که در ۱۶ نوامبر ۱۹۴۵ در کنفرانس تأسیس آن در لندن به تصویب رسید، بیان کنندۀ مهمترین هدف آن است: «از آنجاکه جنگ‌ها در ذهن زنان و مردان آغاز می‌شود، دفاع از صلح نیز باید در اذهان زنان و مردان شکل بگیرد» در واقعیت‌های بسیار پیچیده امروز در روابط بین‌الملل، چیزی از طراوت و اهمیت این بیانیه دوراندیش کاسته نشده است. علی‌رغم بسیاری از تهدیداتی که نه تنها برای رفاه، بلکه حتی برای بقا نوع بشر به طور موروثی و یا به تازگی ایجاد شده‌اند، از جمله بیماری همه گیر کنونی کووید- ۱۹، همچنان در عزم خود مصمم هستیم که با هم همکاری کنیم تا بتوانیم دنیایی بهتر بسازیم و آن را در شرایط بهتری نسبت به جهانی که به ارث برده‌ایم، به نسل‌های آینده واگذار کنیم.
از همان ابتدا، یونسکو با کشور‌های عضو خودش، به ویژه با کمیسیون‌های ملی یونسکو و همچنین شبکه‌های گسترده‌ای از شرکای خارجی، همکاری کرده است تا اطمینان حاصل کند که در همه برنامه‌ها و فعالیت‌های سازمان ایجاد فرصت‌های برابر برای همه انسان‌ها، صرف‌نظر از جنسیت آن‌ها ترویج می‌شود.
حضور پر رنگ در کشور‌های مختلف، مشارکت‌ها و شبکه‌های استراتژیک، تجربه این سازمان در پیشبرد هنجار‌ها و معیارها، ایجاد ظرفیت‌های ملی برای تدوین سیاست‌ها و اجرای سیاست‌ها، یونسکو را به عنوان یک پیشرو در تلاش برای ارتقاء حقوق زنان، توانمندسازی زنان به واسطۀ همکاری‌های بین‌المللی در زمینه‌های صلاحیت این سازمان تبدیل می‌کند. رویکرد یونسکو در ارتقاء توانمندسازی زنان شامل تلاش‌هایی برای مقابله با دلایل ساختاری نابرابری و بی‌عدالتی علیه زنان در حوزه‌های صلاحیتش، یعنی در آموزش، علوم، فرهنگ، ارتباطات و اطلاعات است. اگر این تنها راه نباشد، اما بهترین راه برای دستیابی «برابری نتایج» معنی‌دار در فرصت‌ها برای زنان و مردان است تا بتوانند پتانسیل‌های خود را برای مشارکت و حضور در جامعه توسعه دهند. به منظور دستیابی به نتایج مشخص و پایدار برای ارتقاء فرصت‌های برابر در خصوص توانمندسازی زنان و مردان، یونسکو از رویکردی دوسویه استفاده می‌کند:
سوی اول این رویکرد تحت عنوان «برنامه‌ریزی مختص جنسیت» شناخته می‌شود. این رویکرد شامل گسترش ابتکار‌ها و فعالیت‌هایی است که در طراحی آن‌ها به گونه‌ای بارز حقوق یا نیاز‌های زنان مورد توجه قرار گرفته‌اند از آنجا که در گذشته در بسیاری از جوامع، زنان شکل‌های مختلف نابرابری و بی‌عدالتی را تجربه کرده‎ اند، این رویکرد با هدف جبران نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌های گذشته از طریق حمایت صریح از بهبود شرایط زندگی و ایجاد فرصت‌های بلوغ و تکامل شخصیتی زنان انجام می‌شود. نمونه این رویکرد شامل حمایت هدفمند از آموزش زنان، برنامه‌های سوادآموزی زنان؛ به ویژه برای زنان روستایی، حمایت از افزایش حضور و مشارکت زنان در علوم، پیشرفت در مشارکت زنان در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی، اقدامات پیشگیری و ریشه‌کن کردن بدرفتاری علیه زنان و حمایت از زنان در استفاده از فناوری‌های جدید اطلاعات و ارتباطات و ... است.
سوی دوم این رویکرد، «جاری‌سازی موضوع جنسیت» نامیده میشود. این رویکرد شامل حصول اطمینان از تأثیر کلیه دستور کار‌ها و فعالیت‌های یونسکو برای همه ذینفعان است، صرف‌نظر از جنسیت یا سایر خصوصیات اجتماعی و فارغ از اینکه یک ابتکار عمل یا فعالیت مشخص، به صراحت با هدف جنسیت طراحی نشده است. نمونه‌ای از این رویکرد می‌تواند این باشد که در یک جلسه آموزشی برای راهنمایان گردشگری فرهنگی، حداقل نیمی از شرکت‌کنندگان زن هستند.
این دو رویکرد که به تفصیل و به دقت در برنامه اقدام یونسکو توضیح داده شده است - اولین بار در سال ۲۰۰۸ توسط کشور‌های عضو در کنفرانس عمومی این سازمان تصویب شد و در سال ۲۰۱۳ نیز برای دوره ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ تمدید شده است. این برنامه اقدام همچنین چارچوب عملیاتی را با مجموعه‌ای از اهداف برای هر یک از پنج برنامه اصلی همراه با شاخص‌ها و اهداف دقیق ارائه می‌دهد. به طور دقیق‌تر، این برنامه در مورد لیست طولانی فعالیت‌ها و برنامه‌های خاص برای آموزش زنان، افزایش مشارکت زنان در علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات، فراگیری اجتماعی، مشارکت زنان در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی، مبارزه با بدرفتاری علیه زنان، مشارکت زنان در فرهنگ، توانمندسازی زنان در رسانه‌ها و از طریق رسانه‌ها، توانمندسازی زنان از طریق استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و ... است.
یونسکو در همکاری نزدیک با کشور‌های عضو، در حال تهیه راهبرد میان مدت خود برای پیشرفت آموزش، علوم و فرهنگ برای بازۀ زمانی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۸ است. برگزاری مشاوره‌هایی با کشور‌های عضو در مورد این راهبرد در ماه مارس سال جاری به عنوان مجموعه‌ای از جلسات منطقه‌ای کمیسیون‌های ملی یونسکو برنامه‌ریزی شده بود؛ اما به دلیل بحران کووید-۱۹ این مشاوره‌ها لغو شد و پرسشنامه آنلاین و بحث مجازی جایگزین آن شد. این راه برد میان مدت که به عنوان «برنامه مردم، توسط مردم و برای مردم» طراحی شده است، اهمیت حیاتی ظرفیت‎‌ها، مهارت‌ها و دانش انسانی برای تطبیق و پاسخگویی به چالش‌ها و فرصت‌های حال و آینده را برجسته می‌کند. این راهبرد، تصوری از جوامع دادگستر، صلح‌طلب، برابری خواه و فراگیر را پشتیبانی می‌کند و به همین ترتیب، با محوریت توانمندسازی زنان در آموزش و پرورش، علوم و فرهنگ، تمرکزی جدی بر آن‌ها دارد. این یک واقعیت است که زنان نماینده نیمی از جمعیت جهان هستند، بنابراین هیچ کشور و هیچ ملتی بر روی زمین، اگر نیمی از جمعیت خود را نادیده بگیرد، نمی‌تواند رشد کند و شکوفا شود.
یونسکو حامی جدی مالکیت ملی آرمان‌ها و اهداف پیشرفت جوامع است. شناسایی نیاز‌های ملی خاص و متنوع و گنجاندن آن‌ها در فرایندها، سیاست‌ها و راهبرد‌های برنامه‌ریزی ملی، باید همچنان حق انحصاری مستقل و مطلق هر کشوری باشد.
از سوی دیگر، حمایت بین‌المللی در توسعه ظرفیت‌های ملی برای این فرایند‌ها نیز عامل مهمی برای موفقیت در سطح جهانی است. در این زمینه، تمرکز بر توانمندسازی زنان انگیزه جدیدی را به اقدامات مشترک یونسکو و کشور‌های عضو آن در سطح جهانی، منطقه‌ای و ملی می‌دهد. این تنها راه کارآمد برای تضمین فرصت‌های کامل و مؤثر زنان برای توسعه پتانسیل‌های آن‌ها برای مشارکت در همه جنبه‌های زندگی اقتصادی - اجتماعی و سیاسی در سراسر جهان است.
یونسکو با تکیه بر تعهد انسان مدار خود و بسیج همه شبکه‌های گسترده شرکاء و ذینفعان خودش، راهبری خود را در همکاری‌های بین‌المللی در همه زمینه‌های صلاحیت خودش حفظ می‌کند. یونسکو همچنان آماده و مشتاق است تا در مورد رویکرد‌های ممکن در مفهوم‌سازی، بسترسازی و بومی‌سازی فرآیند‌ها و اقدامات با هدف توانمندسازی زنان کمک کند. در این زمینه، مشارکت‌های چند ذینفعی با شرکای ملی و محلی، به ویژه دولت و وزارتخانه‌های آن که شامل آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات و اطلاعات، دانشگاه‌ها، جامعه مدنی و بخش خصوصی می‌شوند، بسیار مهم است.
مشارکت‌ها با سایر کارگزاری‌های سازمان ملل متحد در ایران، به ویژه برنامه توسعه سازمان ملل، یونیسف، صندوق سازمان ملل برای فعالیت‌های جمعیتی و غیره، و سایر سازمان‌های بین‌المللی در سطح جهانی و منطقه‌ای مانند اتحادیه اروپا، بانک توسعه آسیایی و ... نیز بسیار مهم است. این مشارکت‌ها مبتنی بر مزایای مقایسه‌ای هر یک از کارگزاری‌ها بوده و از یک رویکرد هماهنگ و گسترده برای ارتقاء توانمندسازی زنان در سطح جهانی و کشوری اطمینان حاصل می‌کند.
خانم‌ها و آقایان، من یقین دارم که این همایش در تحکیم دستاورد‌های عظیم جمهوری اسلامی ایران در توانمندسازی زنان از طریق آموزش، علوم و فرهنگ؛ و در تأکید مجدد بر تمایل به ادغام هرچه بیشتر ابعاد مختلف توانمندسازی زنان در کلیه سیاست‌ها، فرآیند‌ها و اهداف توسعه و همچنین ترغیب بیشتر همکاری‌های بین‌المللی در این زمینه؛ کمک بسیار زیادی خواهدکرد.
از توجه پرمهرتان متشکرم. "