گزارش مکتوب؛
سالی که نکوست!
خشکسالی ۱۸ ساله کم کم از هرمزگان رخت میبندد و کشاورزان هرمزگانی درحال برداشت محصولات خارج از فصل هستند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خلیج فارس، به رغم سالهای گذشته امسال فروش محصول خوب است و خریداران از سراسر کشور به هرمزگان میآیند.
بارقه امید در چشم این کشاورزان صبور و سخت کوش دیده میشود.
سد میناب هم پس از ده سال به طورکامل آبگیری شد.
این سد در پنجم فروردین ۱۴۰ میلیون، و هشتم فروردین ۱۵ میلیون متر معکب آبگیری شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ایی هرمزگان میگوید هم اکنون ذخیره سدمیناب ۲۳۵ میلیون متر معکب است.
ملایی میگوید درسال زراعی ۴۵ میلیون متر معکب آب به زمینهای کشاورزی دشت میناب اختصاص مییابد که ۳ برابر سال گذشته است.
ملایی میگوید در بارشهای فروردین سد جگین با ۲۱۰ میلیون، سد شمیل و نیان با ۹۸ میلیون به طورکامل و سد سرنی با ۴۴ میلیون متر معکب با حجم ۷۵ درصد آبگیری شدند.
به گفته وی حجم سیلابهای اخیر در هرمزگان ۱ میلیارد و ۱۳۵ متر مکعب بود که ۴۵۲ مترمعکب ذخیره و ۶۸۳ میلیون مترمکعب رها سازی شد.
رئیس امور آب شهرستان میناب هم میگوید:امسال از سد استقلال میناب به بخش کشاورزی و باغی در طول سال آب رسانی میشود.
رحمت الله مهدی زاده گفت:طی بارندگیهای اخیر و آبگیری کامل و سرریز شدن سد استقلال، روزانه دو هزار و ۶۰۰ لیتر در ثانیه به بخش کشاورزی و باغی میناب اختصاص یافته و تمامی کانالهای آب، لبریز هستند.
وی افزود: در سال گذشته هم با توجه به کمبود منابع آب بیش از ۱۷ میلیون مترمکعب به این بخش اختصاص یافت.
مهدی زاده میگوید در چند ماه گذشته ۳۰۸ میلیون متر مکعب از روان آبها وارد سد استقلال شده و بیش از ۶۱ میلیون مترمکعب هم سرریز داشته است.
با اختصاص آب سد استقلال به بخش کشاورزی، ۷۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی دشت شمال میناب که بیش از ۷ سال بایر مانده بود امسال به زیر کشت خواهد رفت.
افزایش متوسط بارندگی
متوسط بارش هرمزگان تا ۱۵ فروردین امسال ۳۴۵ میلی متر بود که نسبت به متوسط ۵۲ ساله ۱۱۵ درصد و نسبت به پارسال ۸۶ درصد افزایش یافته است
بیشترین میزان در ایستگاه سرخون با ۵۶۳ میلی متر و کمترین در بندر لنگه با ۲۴۳ میلی متر ثبت شده است.
هرمزگان قطب کشاورزی خارج از فصل
از آنجا که هرمزگان بخش عمده سبزی و صیفی کشور را تولید میکند این بارشها بسیار ارزشمند است
سالانه ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تن سبزی و صیفی در هرمزگان تولید میشود
در پی بارندگیهای فروردین ۷۰ میلیون متر مکعب سیلاب نیز در بیش ازهشت هزار و پانصد سازه آبخیزداری هرمزگان جمع آوری شده است. مدیرکل آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان میگوید:اکنون ۹۵ درصد ظرفیت سازههای استان آبگیری شده است.
امید ذاکری گفت:بیشترین حجم آبگیری در سازههای بندرعباس، رودان، سیریک و بشاگرد بوده است.
کنترل روان ابها و افزایش رطوبت خاک و جلوگیری از فرسایش خاک از مهمترین مزایای سازههای آبخیز داری است.
استان هرمزگان ۸ هزار و ۵۰۰ سازه آبخیزداری به ظرفیت ۵۳۰ میلیون متر مکعب استحصال رواناب دارد.
سدهای در دست ساخت چشم انتظار اعتبارمدیرعامل شرکت آب منطقه ایی هرمزگان میگوید ساخت ۱۰ در هرمزگان در دست مطالعه است.
سدهای گابریک در جاسک، شریفی دربشاگرد، مرگ در سیریک، رزانی در میناب، جاماش دربندرعباس، برآفتاب در حاجی آباد، کمشک دربستک و سرقلاع در فین در دست مطالعه است.
ملایی میگوید:در صورت تامین اعتبار سد گابریگ در جاسک با حجم ۲۷۰ میلیون متر تا سه سال آینده مکعب به بهره برداری میرسد.
برای ساخت این سد ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است
وی میگوید هدف از ساخت جاماش تامین تقویت دشت قلعه قاضی، تامین آب آشامیدنی وصنایع، سد بر، آفتاب توسعه کشاورزی در بخش کشاورزی در دشت تزرج، سد زرانی بهبود و احیای دشت کریان در میناب است.
زخم کهنه
براثرخشکسالی ۱۸ سالی وضعیت دشتهای میناب، مسافرآباد رودان، و دشت پارسیان بحرانی اعلام شد به گفته مدیر عامل شرکت آب منطقه ایی هرمزگان سالانه ۱۰۰ میلیون متر معکب آب از ۸۵۰ حلقه چاه در دشت میناب برداشت میشود
برداشت بی رویه از چاهها کاهش ۳۰ درصدی منابع زیر زمینی، شور شدن آب چاهها و فرونشستهای جبران ناپذیر در دشت میناب شده است.
راهکارها
مدیر شرکت آب منطقه ای هرمزگان میگوید ایجاد سازهای پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی، استفاده از لوله بجای کانال کشی، کاهش ۲۰ درصدی برداشت، نصب کنتور و تشکیل اتحادیههای کشاورزی باهدف کاهش ۲۰ درصد برداشت آب از طرحهای در دست اجرا برای احیای دشتهای کشاورزی است
ملایی میگوید برداشت آب آشامیدنی از ۳۵ حلقه چاه در دشت میناب باهدف تامین آب شرب ار سال ۹۵ متوقف شده است.
وی میگوید در صورت کاهش ۲۰ درصدی آب از چاههای کشاورزی دشت میناب در مدت ۱۰ سال احیا میشود.
چشم انداز امید بخش
مدیر عامل شرکت آب منطقه ایی هرمزگان میگوید بارشهای امسال درصد ساله گذشته بی سابقه بود که بخشی از آن به خاطر تغییر اقلیم است و سامانه سودانی که سامانه ایی با بارشهایی سنگین است پیش از این کمتر در جنوب کشور فعال بود و همین موضوع موجب شده تاشاهد بارشهای سنگین در جنوب کشور باشیم.
این موضوع اهمیت سازهای ابخیز داری، سدهای بزرگ را دو چندان میکند.
اگر سیلابها به خوبی مدیریت و در سفرهای زیرزمینی ذخیره شود، علاوه بر جبران کاهش در سالهای گذشته به سرمایه ملی تبدیل میشوند.
سخن آخر
با توجه به تغییر اقلیم و افزایش بارنهای سیل آسا با اختصاص بودجه و برنامه ریزی میتوان تهدیدها را به فرصتی ارزشمند تبدیل کرد.
سیلابها را باید نه بلا بلکه هدیه الهی دانست، با ساخت هر سد و لو یک سد کوچک آبخیر داری و یا سد سد برزگ بخشی از این نعمت الهی قابل دسترس میشود چنانکه با ساخت هر سد شاهد رونق زندگی در اطراف آن هستیم.
نویسنده: ابوالفضل غضنفرنژاد