گزارش مکتوب؛ گلستان
به قدمت تاریخ، به شیرینی زندگی
سرخدار را در جهان فسیل زنده یا درخت زندگی میخوانند.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما مرکز گلستان؛ رئیس اداره ذخیره گاههای منابع طبیعی گلستان گفت: سرخدار، درختی سوزنی برگ، باقیمانده از دوران سوم زمین شناسی است که مطالعات فسیلشناسی، دیرینگی آن را بیش از یکصد و ۹۰میلیون سال میداند.
علی ناصری افزود: سرخدار، درختی سایه و رطوبت پسند با پوستی فلس دار است که حدود یکهزار سال عمر میکند. در ارتفاع ۲هزار متری از سطح دریا در دامنههای پر شیب و پرتگاهها رویش دارد. چوب آن قرمز شاه بلوطی و برگهای آن دائمی و همیشه سبز است. ارتفاع سرخدار تا ۳۰متر و قطر آن به ۳متر میرسد.
وی اضافه کرد: این گونه منحصر به فرد، بیشترین دیرزیستی را در میان درختان جنگلهای شمال دارد و رویش ارتفاعی آن ۱۰سانتیمتر و رشد قطری آن یک میلی متر در سال است. میوه نوع ماده سرخدار، قرمز و نوع نر آن زرد و هر دو غیرسمی است.
گلستان؛ غنیترین ذخیره گاه سرخدار در جهان
مدیرکل منابع طبیعی گلستان نیز گفت: سرخدار در جنگلهای شمالی ایران همراه با سایر گونههای جنگلی یافت میشود.
ابوطالب قزلسفلو افزود: ارتفاعات جنگلی استان گلستان، غنیترین و خالصترین ذخیره گاه این گونه کم نظیر در جهان به شمار میآید.
استخراج مهمترین ترکیب طبیعی ضد سرطان از سرخدار
بر اساس مقالهای که در شماره هجدهم فصلنامه گیاهان دارویی منتشر شده است، از سرخدار مادهای استخراج میشود به نام "تاکسول" که مهمترین ترکیب طبیعی ضد انواع سرطانها است.
تاریخی که دود میشود
انقراض؛ تهدیدی که سرخدار نیز از آن در امان نمانده است.
تا اکنون مادر طبیعت سرخدار را سبز کرده، کند رشد بودن همراه با قطع آن، گامهای انقراض را سریعتر کرده است.
فرهاد مسعودی، جنگلبان گلستانی؛ عمده عوامل نابودی سرخدار را آتش سوزی و عوامل انسانی دانست.
وی گفت: تنه مقاوم و قلیانهای مشتری پسند و گران قیمتی که از آن ساخته میشود، سودجویان بسیاری را وسوسه میکند تا اره و تبر به دست بگیرند و به قرنها زندگی سرخدار پایان دهند و تاریخ را اینگونه دود کنند.
مسعودی افزود: جادههایی که هر روز به بهانهای از قلب جنگلهای هیرکانی باز میشود، دسترسی و قتل عام این درختان را آسانتر کرده است.
وی اضافه کرد: امکانات و نیروی کافی برای حفاظت بهتر از سرخدار وجود ندارد.
مسعودی، وسعت ذخیره گاه سرخدار را ۷۵۰هکتار اعلام و خاطرنشان کرد: اگر با همین رویه پیش برویم، ظرف ۱۰سال آینده منقرض میشود.
رئیس منابع طبیعی علی آبادکتول نیز گفت: زمانی سرخدار با وانت و نیسان قاچاق میشد، اما اکنون با موتورسیکلت و خودروهای سواری این اتفاق میافتد.
محمد پرتوی، آگاه نبودن درباره ارزش سرخدار، نداشتن شغل و درآمد و بازدارنده نبودن قوانین را از علتهای روی آوردن برخی از مردم به این کار دانست.
ضرورت وضع قوانین بازدارنده
رئیس کل دادگستری گلستان گفت: طبق قوانین موجود، با قاچاق سرخدار مانند سایر درختان برخورد میشود.
هادی هاشمیان تاکید کرد: لازم است که دولت و مجلس قوانین جدیدی را وضع کنند که بازدارندگی بیشتری داشته باشد.
احیای سرخدار با تکثیر و پرورش
پژوهشگران کشورمان اما بیکار ننشسته اند.
نخستین بار در بهار۹۶ تکثیر پرورش و سرخدار، در جهاد دانشگاهی واحد گلستان آغاز شد.
مدیر این طرح گفت: در این طرح که هنوز در مراحل تحقیقاتی و آزمایشگاهی است، بیش از ۳هزار بذر و قلمه سرخدار تکثیر، پرورش داده و در سایت سرخداری منابع طبیعی علی آبادکتول کاشته شد.
سعید دانش افزود: این طرحی ۵ساله و هدف آن احیای این گونه گیاهی کهن در جنگلهای هیرکانی است.
ثبت ملی و جهانی؛ بیشتر شدن امیدها برای حفاظت جدی تر
ثبت رویشگاه سرخدار در دره پونه آرام شهرستان علیآبادکتول در فهرست آثار طبیعی ملی در فروردین۹۶ و ثبت جنگلهای هیرکانی در فهرست میراث طبیعی یونسکو که امسال محقق شد نیز امیدها را برای حفاظت جدیتر از این آن بیشتر کرده است.
با مجموعه این اقدامات، انتظار میرود درختانی که از سرمای عصر یخبندان جان سالم به در برده اند از تیزی اره و تبر قاچاقچیان نیز در امان بمانند.
اما در نهایت، این ماییم که باید زندگی را برای درختان زندگی بخواهیم.