ضرورت احیاء روابط فرهنگی میان ایران و هند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، آقای محسن جوادی در این نشست گفت: معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ایران مسوولیت حمایت از نویسندگان و ناشران و نیز برگزاری نمایشگاه‌های کتاب، خرید کتاب برای کتابخانه‌های مختلف، جشنواره‌های کتاب مانند کتاب سال ملی یا جهانی، جایزه ادبی جلال و شعر فجر را بر عهده دارد. برنامه‌های ترویجی مانند باشگاه‌های کتاب و انتخاب روستا‌ها و شهر‌های دوستدار کتاب که از میان آن‌ها پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شود هم ازجمله کار‌های دیگر معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران است.
وی افزود: ایران اکنون ظرفیت خوبی برای تعامل با هند و کشور‌های شرقی بر محور کتاب دارد. علاوه بر زمینه‌های فرهنگی زیادی نیز مانند ارزش خانواده، معنویت، وحدت‌گرایی و دوری از کثرت و غیر پنداری، احترام به محیط‌زیست و تصور طبیعت به‌مثابه آیه‌های خداوند که نشان از الوهیت دارد می‌تواند مبنایی برای گسترش همکاری‌ها باشد. در دنیای جدید که‌موج لذت‌جوئی و خود گرایی و سرکشی آدمی به اسم استقلال انسان، همه ارزش‌های بنیادی دینی و ازجمله مفاهیم بلند معنوی ایران و هند را در معرض تهدید قرار می‌دهد همکاری‌های فرهنگی برای مواجهه با این موج، ضرورت بیشتری می‌یابد.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص چاپ کتاب در ایران گفت: پارسال نزدیک به ۱۰۰ هزار عنوان کتاب در ایران چاپ‌شده است که تا پایان امسال احتمال افزایش پنج‌درصدی آن پیش‌بینی می‌شود. البته در مورد شمارگان کتاب، ما هم مثل بسیاری از کشور‌ها با مشکل مواجه هستیم. تعداد کسانی که به‌جای خرید کتاب به‌صورت فیزیکی آن را به‌صورت الکترونیکی می‌خوانند، روزبه‌روز بیشتر می‌شود. نشر الکترونیکی در ایران در حال رونق گرفتن است، اما هنوز سازوکار‌های حقوقی لازم برای حمایت و تقویت آن نهایی نشده است. بیش از ۱۶ هزار ناشر ثبت‌شده در ایران وجود دارد که البته بخش عمده‌ای از آن‌ها فعالیت اندکی دارند؛ اما صد‌ها ناشر هم وجود دارد که هرروز کتاب جدیدی منتشر می‌کنند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص جوایز و برنامه‌هایی که در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی برگزار می‌شود ابراز داشت: سی‌وهفت سال است جایزه معتبر کتاب سال در ایران برگزار می‌شود و برگزیدگان آن در رشته‌های مختلف موردتقدیر قرار می‌گیرند. جایزه جهانی کتاب سال در ایران این روز‌ها برای بیست و هفتمین سال متوالی برگزار می‌شود. جایزه منطقه‌ای کتاب سال که به‌تازگی تأسیس شد و اینک در دومین دوره خود اختصاص به آثار نویسندگان هندی درباره ایران دارد و چند روز آینده مراسم آن در همین شهر برگزارمی شود هم نشان علاقه ما به تعامل فرهنگی با کشور‌های دیگر است. این برنامه در سخت‌ترین شرایط اجتماعی و اقتصادی ایران مانند دوران دفاع مقدس که حدود ۹ سال طول کشید و نیز دوره‌های مختلف تحریم اقتصادی ایران از سوی آمریکا صورت گرفته است، تعطیل نشد. کتاب و فرهنگ با زندگی ایرانیان عجین شده است و در هر شرایط از زندگی آن را پاس می‌دارند. بیش از هزار باشگاه کتاب‌خوانی در ایران فعال است که اعضای آن بیشتر در شهر‌های کوچک و روستا‌ها از دانش آموزان دبستانی گرفته تا زنان خانه‌دار، به‌صورت جمعی و گروهی کتاب می‌خوانند. این باشگاه‌ها معمولاً بین ۱۵ تا ۲۰ نفر عضو دارند که تحت نظر یک مربی کتاب می‌خوانند.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به طرح‌های حمایتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه کتاب گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای معرفی فرهنگ ایران به ملت‌های دیگر دو نوع گرنت دارد، یکی بیشتر برای حمایت از ترجمه آثار تاریخی و مذهبی ایران به زبان‌های دیگر است و دیگری برای حمایت از ترجمه نویسندگان جوان و آثار نسل نو به‌ویژه داستان نویسان معاصر ایرانی است. هر ناشری که آثاری ازاین‌دست را به زبان غیرفارسی منتشر کند و کار موردقبول داوران گرنت باشد تشویق می‌شود. البته زبان فارسی هم پذیرای آثار زیادی از کشور‌های دیگر است.
جوادی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: ما سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی تهران را در پیش داریم که یکی از پرمخاطب‌ترین نمایشگاه‌های کتاب دنیا است که علاوه بر فروش مستقیم کتاب فعالیت‌های مختلف فرهنگی را هم دربرمی گیرد. در سال گذشته بیش از سه میلیون نفر از این نمایشگاه بازدید کردند و بیش از دو هزار ناشر داخلی و خارجی در آن شرکت داشتند. مهمان ویژه سال گذشته کشور چین بود که با بیش از ۳۰۰ نفر در این نمایشگاه شرکت داشت. امسال کشور ترکیه مهمان ویژه ما است. از ناشران هندی هم دعوت می‌کنم تا در این نمایشگاه حضور یابند و آثار خود را برای فروش عرضه کنند. ما آمادگی داریم تا در حوزه‌های مختلف مربوط به کتاب با نویسندگان و ناشران هندی همکاری نزدیک داشته باشیم. پیشنهاد می‌کنم تا کارگروه مشترکی برای تعیین اولویت‌های همکاری در حوزه کتاب تشکیل شود.
وی در ادامه خاطرنشان ساخت: پایتخت کتاب ایران امسال یزد است که سابقه ارتباطی زیادی با هند دارد و موضوع اصلی آن کتاب کودک است.
جوادی در پایان سخنان خود گفت: کتاب بهترین راه برای دوستی میان ملت‌هاست. درگذشته ایرانیان بافرهنگ هندی آشنایی عمیق داشتند و مثلاً بیش از هزار سال پیش، بهترین کتاب مردم‌شناسی هند را ابوریحان بیرونی که دانشمند ایرانی است نگاشته است و همین‌طور مردم هند هم آشنایی عمیقی با ادبیات فارسی داشتند. درواقع طنین شعر فارسی هنوز از هند به گوش می‌رسد. شاعران پارسی گوی هندی یا مهاجرانی اند که از ایران و در طلب ذوق و شورونشاط به هند رفته‌اند همان‌طور که محمدتقی بهار می‌گوید:
هند بازار خرید ذوق بود
هند یکسر عشق و شور و شوق بود
صنعت و ذوق و هنر ترکیب یافت
کاروان‌ها جانب دهلی شتافت
بس روان شد کاروان در کاروان
تنگ‌های دل پر از کالای جان
گروه دیگر فارسی‌گویان هند همان شورمندان هندی‌اند که زبان پارسی را آموخته و باذوق و هنری که داشته‌اند در شعر فارسی سرآمد شده‌اند. نام کسانی مانند غالب دهلوی یا بیدل در تاریخ شعر فارسی جایگاه بلندی دارد. همین‌ها بودند که مردم هند را با عمق اندیشه و فرهنگ ایرانی آشنا کردند. آیا روانیست دوباره رفت‌وآمد میان اهالی شعر و ادب شکوه پیوند گذشته ایران و هند را زنده کند.