آتش سوزیها در مراتع استان قزوین از ابتدای امسال تا تیرماه نسبت به مدت مشابه حدود پنج برابر افزایش داشته است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز قزوین، آتشی که به گفته معاون عمرانی استانداری قزوین از ابتدای امسال تاکنون حدود ۳۳۰ هکتار از مراتع این استان را به خاکستر تبدیل کرده است. فرخزاددرنشست شورای هماهنگی مدیریت بحران هفته جاری ازضرورت شناسایی علت این آتش سوزیها و مشارکت مردم برای جلوگیری از تکرار آنها سخن گفت.
علت ۹۵ درصد آتشسوزیهای عامل «انسانی» وقوع آتشسوزی درمراتع و جنگلهای کشوردر فصل گرم سال یکی از مهمترین معضلات حوزه محیط زیست و منابع طبیعی کشور است. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین میگوید: چندین عامل در وقوع حریق اثرگذار است، اما ۹۵ درصد آتش سوزیها عامل انسانی است. علی اکبر اسداللهی میافزاید: همه ساله هکتارها مرتع و اراضی کشاورزی در آتش بی توجهی و بی مبالاتی میسوزد که نزدیک به ۶۰ درصد این وقایع سهوی وحدود ۴۰ درصد نیز عمدی است. درمراتع سرعت حرکت حریق بسیار بالا است، چون هنگام وقوع آتشسوزی با کوچکترین باد در سطح مراتع، هکتارها مرتع طعمه حریق میشود. به دنبال بارشهای خوب بهارامسال افزایش پوشش علفی در مناطق مختلف صورت گرفته که بگفته مدیرکل منابع طبیعی در برخی مناطق استان قزوین حتی به ۶۰ سانتیمتر هم میرسد و با آغاز فصل گرما این پوشش گیاهی خشک مستعد وقوع حریق است. اگرچه اقداماتی برای جمعآوری این علفهای خشک انجام میشود، ولی به علت جمعآوری نشدن در برخی مناطق و براثر سهلانگاری شهروندان و حتی انداختن یک ته سیگار، آتش سوزیهای گسترده صورت میگیرد. این موارد در زمره عوامل سهوی آتش سوزی است یا خانوادههایی که برای طبخ غذا آتش روشن میکنندو یا زغال درست میکنند بر اثر بی توجهی، سهل انگاری و جمع نکردن کامل زغال قبل از ترک محل، هکتارها مراتع را دچار آتش سوزی میکنند.
کد ۱۵۰۴ برای اطلاع آتش سوزی در مراتع فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان قزوین با اشاره به اینکه روشن شدن آتش ممکن است به خود خانوادهها نیز آسیب بزند، میگوید: کد ۱۵۰۴ در سراسر کشور فعال است تا شهروندان بتوانند گزارشها و اطلاعات مربوط به تخریب، تصرف، چرای غیر مجاز و به ویژه حریق را به طور شبانه روز به اطلاع نیروهای یگان منابع طبیعی و محیط زیست برسانند.
کشاورزان از سوزاندن «پس چر» مزارع خودداری کنند مدیرکل منابع طبیعی استان قزوین سوزاندن پسچر مزارع (بقایای گیاهی به جا مانده در مزرعه) توسط کشاورزان را یکی از عوامل وقوع آتش سوزیهای گسترده میداند و میگوید: با اینکه در مورد ممنوعیت سوزاندن پسچر مزارع هم در وزارت جهاد کشاورزی و هم مجلس قانونی وضع شده، ولی خرداد ماه با توجه به برداشت محصول در مناطق گرمسیری و آماده کردن زمین برای کشت دوم، «پس چر» مزارع سوزانده میشوند که به علت همجواری با مزارع دیگر و مراتع، عرصههای بسیاری دچار حریق میشود و عامل خسارت است. اسداللهی میافزاید: بررسیهای انجام شده نشان میدهد که برخی از چوپانان و کشاورزان هم برای تهیه چای و غذا، آتش در طبیعت روشن میکنند و پس از آن که کنترل آتش از دستشان خارج میشود، به جای اطفاء و اطلاع به مسئولان منابع طبیعی و آتش نشانی از محل متواری میشوند. او وجود باغداران در نزدیکی منابع طبیعی را عامل دیگری آتش افروزی در دامان طبیعت میداند و میگوید: برخی از کشاورزان و باغداران برای از بین بردن علفهای هرز و حتی سوزاندن شاخههای هرس شده، آنها را آتش میزنند که همین موضوع سبب میشود تا آتش در جان طبیعت گسترش یابد.
خسارتهایی که همچنان ادامه دارد. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری قزوین میگوید: از ابتدای امسال تا کنون فقط ۳۳۰ هکتار از مراتع دشت قزوین (غیر از باغات و...) دچار آتش سوزی شده و این آمار همچنان رو به افزایش است. سرهنگ بهرام ترکاشوندمی افزاید: حدود ۱۰۰ هکتار از مراتع استان پارسال در آتش سوخت که امسال با شروع زودهنگام آتش سوزی ها، این رقم بالا و بسیار نگران کننده است. ترکاشوند اضافه میکند: با افزایش دمای هوا و وزش بادهای گرم، آتش سوزی در مراتع دشت قزوین شدت گرفت و بیشتر اراضی ملی و مستثنیات مردم خسارت دید. ترکاشوند با بیان اینکه اراضی بخش مرکزی و طارم سفلی در استان قزوین، بیشترین نقاط درگیر آتش سوزی است میگوید: اگر روند آتش سوزیها ادامه یابد تا پایان سال با آمار فاجعه باری مواجه خواهیم شد.
آتش نامهربانی انسان بر خرمن طبیعت ماجراجویی که منجر به بهای گزاف از بین رفتن مساحت وسیعی ازمراتع وجنگلها میشود که بدون شک نابودی و فقدان مراتع و عرصههای جنگلها ضربهای عظیم و جبرانناپذیر بر اکوسیستم وارد میکند. ضربهای که حتی با احیا بازهم جبرانپذیر نیست، چراکه در دل طبیعت و درختها و گونههای گیاهی هزاران گونه از حیات وحش زندگی میکنند که در این آتش سوزیها جان خودرا از دست میدهند. در دهههای اخیر منابع طبیعی تجدید شونده به ویژه مراتع به شدت تخریب شده و کشور را با دشواری هایی، چون سیلهای ویرانگر، کمبود آب شهرها، طوفانهای خاک و شنهای روان و بالاخره آلودگی محیط زیست روبرو کرده است. به گفته مسئولان سالانه حدود دویست هزار هکتار از خاکهای مرغوب کشور به بیابان تبدیل میشود و اگر این روند ادامه داشته باشد تا سی سال آینده بخش زیادی از زمینهای حاصلخیز کشور نابود میشود. مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین میگوید: حدود شصت درصد مساحت این استان را مرتع و عرصههای طبیعی تشکیل میدهد و تخریبی که براثر فرسایش خاکهای حاصلخیز از جمله بوسیله حریق صورت میگیرد قابل جبران نیست، زیرا تولید هر سانتیمتر خاک حاصلخیز سیصد سال زمان نیاز دارد. اسداللهی میافزاید: روند تخریب مراتع بیش از آنکه معلول عوامل طبیعی نظیر شرایط نامساعد جوی باشد، نتیجه عملکرد غلط و غیرمنطقی ما انسانها ست. علاوه بر بهره برداری غیراصولی، وجود دام مازاد بر ظرفیت مراتع، تغییرکاربری اراضی، بوته کنی، تخریب منابع آب و خاک که از عوامل تخریب منابع طبیعی است. آتش سوزیها در فصلهای گرم سال نیز متاسفانه ازدیگر عوامل فرسایش خاک در مراتع است که مسئولان ذیربط متفق القول هستند که ۹۵ درصد آن به علت بی توجهی و بی مسولیتی و سهل انگاری ما انسانها رخ میدهد.
باور غلط عامل برخی آتش سوزیها در مراتع اما برخی از آتش سوزیهایی که درمراتع رخ میدهد به وجود یک باور غلط در بین کشاورزان بر میگردد، آنان معتقدند آتش زدن مراتع پس از برداشت محصول موجب تقویت زمین وافزایش رویش گونههای خوش خوراک در اراضی میشود. مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین میگوید: این باور غلط موجب کاهش حاصلخیزی، مواد آلی و رطوبت خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی و موجودات مفید و فعال خاک، سفت شدن خاک، جلوگیری از گسترش رشد و جوانه زدن بذرها و از بین رفتن مقدار زیادی علوفه میشود و بشدت برای مراتع مضر است.
آیا قانونی در زمینه مقابله با این سهلانگاریها وجود دارد؟ معصومه حسینی از استادان دانشگاه میگوید: در مناطق مدیترانه و خیلی از مکانهای دیگر روشن کردن آتش جرم است و هزار دلار جریمه دارد. در صورتی که ما در کشور خودمان چنین قانونی نداریم و هر کسی هر جایی دلش میخواهد آتش روشن میکند و طبیعی است که منجر به این بی نظمی میشود که الان شاهد آن هستیم.
با متخلفان بشدت برخورد میشود. اما مدیر کل مدیریت بحران استان قزوین میگوید: ۲ پرونده آتش افروزی در اراضی استان تشکیل شد و ۲ نفرهم به مراجع قضایی معرفی شدند. قدرت الله مهدیخانی میافزاید: یکی از این پروندهها مربوط به آتش افروزی در زمینهای کشاورزی حاشیه آزادراه قزوین - زنجان در ماه گذشته بوددود حاصل از آن منجر به تصادف زنجیرهای دراین آزادراه که موجب کشته شدن ۲ نفر و مجروحیت ۲۵ تن شد. مهدیخانی اضافه میکند: پرونده دیگر مربوط به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین است که فردی را به علت آتش سوزی اراضی جنگلی در طارم سفلی به مراجع قضائی معرفی کرده است. مهدیخانی اظهارمی دارد: در سال ۹۷ مساحت کل آتش سوزیهای اراضی استان قزوین ۹۰ هکتار بود که این رقم در سال جاری چندین برابر شده است لذا برخورد با متخلفان ضروری است. وی اضافه میکند: مدیریت بحران استان قزوین از ابتدای سال جاری با توجه به ترسالی، پیش بینی کرده بود که میزان آتش سوزیهای امسال بیشتر از سالهای گذشته باشد بنابراین هشدار و پیامهای ایمنی لازم را صادر کرد یم و مردم نیز باید با رعایت برخی نکات از آتش سوزی بیشتر در دشت قزوین جلوگیری کنند. فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان قزوین به کمبود تخصیص اعتبارات در خصوص تهیه تجهیزات و نیروی انسانی لازم برای مقابله با حوادث و آتش سوزیها در سطح مراتع اشاره میکند و میگوید: درصورت تامین اعتبار و تهیه تجهیزات لازم در این خصوص در مواقع خطر آتش سوزی به موقع آتش مهار شده و شاهد کاهش خسارت در اراضی خواهیم بود. ترکاشوند اظهار امیدواری کرد: با پیگیری مسئولان استانی و کشوری اعتبار مربوط به حفظ و نگهداری از اراضی ملی افزایش یابد. مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین میگوید: در اعتبارات امسال ۲۸ میلیارد تومان برای اجرای طرحهای مختلف این اداره کل اعتبار اختصاص یافته که این میزان برای سال گذشته ۱۴ میلیاردو ۵۰۰ میلیون تومان بود که این افرایش اعتبار کمک خوبی برای حفظ مراتع خواهد کرد از مجموع نهصد و سی و پنج هزار هکتار از عرصههای طبیعی استان قزوین، هشتصد و سی و پنج هزار هکتار آن مرتع است. استان قزوین بیش از ۸۵۳ هزار هکتار مرتع، ۲۹ هزار هکتار بیابان و ۲۸ هزار هکتار جنگل دارد