تقویت همکاری های چین و کره شمالی

 به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ سفر دو روزه شی جین پینگ  رئیس جمهوری چین به کره شمالی نه تنها بازتاب وسیعی در محافل  رسانه ای، منطقه ای و بین المللی داشت بلکه در شرایط فعلی منطقه شبه جزیره کره، از اهمیت بسیاری برای دو کشور برخوردار است. این اولین سفر شی جین پینگ به کره شمالی بود.هوجین تائو آخرین رئیس جمهوری چین بود که در سال 2005 به پیونگ یانگ سفر کرد . انتخاب مقطع زمان فعلی برای سفر شی به کره شمالی بیش از پیش اهمیت آنرا نشان می دهد.

اهمیت سفر شی جین پینگ به کره شمالی

1- سفر رئیس جمهوری چین به کره شمالی را می توان جز معدود سفرهای خارجی رئیس یک کشور دانست که پیش از سفر ،خود بیانیه مشترک را در رسانه های کشور میزبان منتشر کرد .شی جین پینگ پیش از سفر به پیونگ یانگ با انتشار یادداشتی در نشریه "رودنگ سینمون " ارگان رسمی دولت کره شمالی حمایت همه جانبه خود را از دولت این کشور اعلام و بر توسعه همه جانبه همکاری ها میان پکن و پیونگ یانگ تاکید کرد .وی در این یاد داشت از طرح بزرگی سخن گفت که می تواند به پیشبرد برنامه های توسعه ای و حل مشکلات کره شمالی کمک کند .پیشتر رهبران چین روابط این کشور با کره شمالی را به "یک دهان و دندان " تشبیه کرده بودند .بنابراین به نظر می رسد شی جین پینگ نیز بر مسئولیت تاریخیش برای دفاع از کشوری که پکن درشکل گیری تحولات تاریخی آن نقش داشته کاملا واقف است .

2-سفر شی جین پینگ رئیس جمهوری چین به کره شمالی قبل از دیدار احتمالی وی با دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در حاشیه اجلاس سران گروه بیست در اوزاکای ژاپن صورت گرفت .با توجه به بن بست ایجاد شده در  مذاکرات کره شمالی و آمریکا در مورد مسایل هسته ای شبه جزیره کره ،به نظر می رسد شی درصدد است به گونه ای در این مذاکرات گره گشایی کند که کره شمالی نیزبه اهدافش در مذاکره با آمریکا دست یابد . رئیس جمهوری چین تاکید کرد دولت این کشور از حق کره شمالی برای در پیش گرفتن مسیر درست  به منظور حل مسایل شبه جزیره کره و رفع نگرانیهای منطقی این کشور از طریق مذاکره حمایت می کند. نکته قابل توجه اینکه شی جین پینگ در سفر به کره شمالی تلاش های کیم جونگ اون رهبر این کشور برای تنش زدایی در شبه جزیره کره را عزم صحیح  دانست و از  تلاش های وی تمجید و تاکید کرد که با این تلاش ها فرصتی نادر و تاریخی برای حل مسایل موجود در شبه جزیره کره ایجاد شده است که این موضع شی از چند جهت مهم است:

اول آنکه دولت پکن از حل سیاسی بحران هسته ای شبه جزیره کره حمایت می کند .

دوم آنکه موضع کره شمالی در مذاکره با آمریکا در این خصوص مورد حمایت پکن است

سوم آنکه حل بحران شبه جزیره کره دارای نقشه راه منسجم و مورد تایید منطقه ای است که شی از آن به عنوان طرح بزرگ در یادداشت خود یاد کرده است .

چهارمین اهمیت موضع شی جین پینگ رئیس جمهوری چین در حمایت از موضع رهبر کره شمالی در برابر فشارهای آمریکا ارسال این پیام روشن برای ترامپ است که بحران شبه جزیره کره قدمتی هفتاد ساله دارد و طرفهای مختلفی در آن درگیر و سهیم هستند و آمریکا به تنهایی نمی تواند پیونگ یانگ را برای اجرای یک جانبه های خواسته های واشنگتن تحت فشار قرار دهد .

3-سومین اهمیت سفر رئیس جمهوری چین به کره شمالی را باید در چارچوب  دیدار های اخیر شی جین پینگ با حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران  در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در بیشکک پایتخت قرقیزستان و همچنین دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در سفر به این کشورمورد توجه قرار داد .این بدان معنا است که  یک همگرایی و همکاری منطقه ای برای مقابله با سیاستهای یک جانبه گرایانه و زورگویانه  آمریکا در حال شکل گیری کامل است و با توجه به موضع رهبران چین و روسیه در نشست نوزدهم سران شانگهای در بیشکک بسیاری از محافل سیاسی از شکل گیری موضع مشترک و قاطع پکن و مسکو ضد سیاستهای حمایت گرایانه اقتصادی ترامپ نیز خبر می دهند که در اجلاس سران گروه بیست در اوزکای ژاپن به طور قاطع در برابر  واشنگتن ایستادگی خواهند کرد .

همگرایی منطقه ای که برخی محافل از آن به عنوان جبهه مشترک ضد آمریکا نام می برند از سوی کشورهایی در حال شکل گیری و تقویت است که همگی تحت فشارهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی واشنگتن  قرار دارند .این بدان معنا است که این کشورها به درستی درک کرده اند که ایستادگی و مقاومت جمعی در برابر فشارهای آمریکا نتیجه مطلوب و  ثمر بخشی خواهد داشت .چین که قدرت دوم اقتصاد جهان است تقویت همگرایی با کره شمالی را موجب تقویت موقعیت سیاسی و امنیتی خود در منطقه می داند. به همین دلیل رهبر کره شمالی نیز در دو سال اخیر سه بار به پکن سفر و با شی جین پینگ دیدار کرد تا در مورد برخورد با سیاستهای تهاجمی آمریکا رایزنی وموضع مشخص و متقنی را اتخاذ نماید .

شرق آسیا و شبه جزیره کره حیاط خلوت چین

رفتار سیاسی، نظامی و اقتصادی چین در منطقه شرق و شبه جزیره کره نشان می دهد که چین به این مناطق به عنوان حیاط خلوت خود می نگرد و تاحد ممکن درصدد است با مدیریت بحران، مانع از به دست گرفتن هرگونه ابتکار عمل تحولات منطقه از سوی آمریکا شود . به همین دلیل کیم جونگ اون رهبر کره شمالی نیز پیش از  گفتگوهایش  با دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در سنگاپور و ویتنام و اتخاذ موضع هماهنگ ، با رهبران چین و سپس روسیه مشورت کرد  .اما اینبار به نظر می رسد شرایط  وارونه شده و رئیس جمهوری چین پیش از دیدار احتمالی با رئیس جمهوری آمریکا در حاشیه اجلاس گروه بیست با رهبر کره شمالی دیدار کرد تا ضمن اطلاع از آخرین موضع پیونگ یانگ در قبال ادامه گفتگو با واشنگتن ،موضع خود را در این باره هماهنگ نمایند . 

اگر چه برخی از محافل براین باورند که چین همواره از کره شمالی به عنوان ابزار و اهرمی برای اعمال فشار بر آمریکا و مهار برنامه های سیاسی و نظامی اش ضد چین استفاده کرده است اما اکنون کره شمالی به سطحی از توانایی های موشکی و هسته ای دست یافته است که می تواند به عنوان متحد پکن در برابر فشارهای آمریکا عمل کند .به همین دلیل دولت چین در سالهای اخیر کوشیده است با هویت بخشی  به کره شمالی در تلاشهایش  برای برقراری صلح و ثبات پایدار در شبه جزیره کره ،از پیونگ یانگ به عنوان یک واحد سیاسی برابردر مقابل آمریکا حمایت نماید .

ظرفیت چین برای ایفای نقش محوری در برابر آمریکا

چین در عمل نشان داده است که به رغم داشتن ظرفیت و توانایی در ایفای نقش محوری در همگرایی منطقه ای ضد سیاستهای آمریکا ،در شرق آسیا در مقایسه با خاورمیانه و سایر مناطق فعالتر عمل می کند. با این حال از دولت پکن به عنوان عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل و اقتصاد دوم جهانی انتظارات بیشتر است .این در حالی است که چین در هر تحول و حتی مناقشه منطقه ای با اتحاذ سیاست مسالمت و مصلحت جویانه  کوشیده است به گونه ای اوضاع را مدیریت نماید که روابط پکن با شرکای اروپایی و آمریکاییش خدشه دار نشود.

این بدان معنا است که دولت چین هیچگاه نخواسته و یا نتوانسته است از ظرفیتهای خود در عرصه بین المللی برای صیانت و دفاع ازکشورهایی که در موضع هماهنگ با پکن ضد سیاستهای استعماری و تهاجمی آمریکا قرار دارند استفاده نماید .به همین دلیل در سالهای اخیر در مقطعی کره شمالی ضمن انتقاد از موضع چین در برابر پیونگ یانگ در مقابله با آمریکا ،کوشید با اتخاذ موضع مستقل در برابر واشنگتن ایستادگی کند .

نتیجه

در هر حال ،اگر چه چین در جنگ تجاری تحمیلی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا قرار دارد اما به هر حال ،فشارهای آمریکا بر شرکای اقتصادی ، سیاسی و امنیتی چین در مناطق مختلف از جمله در شبه جزیره کره و خاورمیانه فرصت و در همان حال آزمون مهمی برای چین است تا باحمایت از این کشورها در برابر کاخ سفید نشان دهد که از ظرفیت و توانایی لازم برای ایفای نقش و مسئولیت منطقه ای و جهانی در برابر زورگویی های آمریکا و کشورهای اروپایی برخوردار است .در غیر این صوت نقش و اقتدار  چین حتی از سوی متحدین و شرکای منطقه ای دولت پکن در برابر آمریکا زیر سوال خواهد رفت .در این شرایط  دولت پکن نمی تواند انتظار داشته باشد دولت پیونگ یانگ برای اتخاذ راه کار مناسب برای حفط منافع ملی خود همچنان به حمایتهای دولت چین امیدوار باشد .

نویسنده –مجید وقاری کارشناس ارشد تحقیقات سیاسی