هشدار آمریکا به اروپا در باره راهبرد دفاعی مستقل

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ یکی از اختلافات اصلی آمریکا و اروپا در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا ، مواضع متضاد دو طرف در باره سیاست ها و ساختار دفاعی اروپا و نقش واهمیت ناتو است. این مساله باعث شده تا کشورهای اتحادیه اروپا ، تقویت تدابیر و سازو کارهای مستقل اروپایی در زمینه دفاعی و امنیتی را مد نظر قرار دهند.با این همه دولت ترامپ بشدت از این روند ناراضی است .در واقع آمریکایی ها خواهان آن هستند تا اروپایی ها  همانند دوره جنگ سرد در دوره پسا جنگ سرد نیز در زمینه مسائل دفاعی و نظامی وابسته به واشنگتن باشند.این خواسته دولت ترامپ اکنون به صورت نامه شدید اللحن یکی از مقامات ارشد وزارت دفاع آمریکا(پنتاگون) به اتحادیه اروپا نمود پیدا کرده است.

تهدید جدی

در اقدامی جدید در این زمینه، واشنگتن  اتحادیه اروپا را در صورت اجرای طرح های دفاعی و تسلیحاتی مستقل ،به مقابله به مثل در روابط تجاری و سیاسی تهدید کرد.وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) تهدید کرد در صورتی که اتحادیه اروپا به طور یکجانبه به اجرای طرح های دفاعی خود ادامه دهد، واشنگتن اقدامات متقابل انجام خواهد داد.  بدین ترتیب اگر اتحادیه اروپا به تنهایی برای اجرای طرح های دفاعی و تسلیحاتی اقدام و از مشارکت با کشورهای ثالث و بخصوص آمریکا خودداری کند، آمریکا در روابط تجاری و سیاسی با اتحادیه مقابله به مثل خواهد کرد.

 "آلن لرد " معاون وزیر دفاع آمریکا, در 11 اردیبهشت (1 مه ) نامه ای به فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا ارسال کرد و در آن، از اقدامات مستقل اتحادیه اروپا در زمینه صنایع دفاعی و تسلیحاتی انتقاد کرد. این نامه پر از تهدیدها، انتقاد و تقابل سیاسی و تجاری در صورتی‌ است که بروکسل تلاش کند طرح های تسلیحاتی اروپایی را بدون حضور آمریکا حفظ یا توسعه دهد. لرد در نامه خود نوشت: اتحادیه اروپا به تنهایی طرح های صنایع دفاعی و تسلیحاتی خود را اجرا کرده و بدین ترتیب همگرایی صنایع دفاعی و تسلیحاتی دوسوی اقیانوس اطلس (فرا آتلانتیک)، را در چارچوب ناتو و همچنین همکاری نظامی آمریکا و اروپا, تهدید می کند.

معاون پنتاگون در نامه مذکور تاکید کرده که اگر آمریکا محدودیت های متقابل مشابهی‌ را اعمال کند، برای متحدان و شرکای اروپایی واشنگتن خوشایند نخواهند بود. لرد مدعی شد : ما نمی‌ خواهیم در آینده برای چنین تصمیمی برنامه ریزی کنیم زیرا چنین تصمیمی زیان های هنگفتی برای شرکت های تسلیحاتی اروپا به همراه خواهد داشت. در این نامه آمده است که آمریکا در صورتی که اتحادیه اروپا برنامه های خود در این راستا را تغییر ندهد، می تواند قواعد خاص خود برای دسترسی شرکت های اروپایی به بازار تسلیحات آمریکا را وضع نماید. لرد تاکید کرده که  طرح های دفاعی اتحادیه اروپا می تواند به مناسبات سازنده بین ناتو و اتحادیه اروپا آسیب برساند.در این نامه چهار صفحه ای به دو پروژه اصلی اتحادیه اروپا در زمینه دفاعی وتسلیحاتی یعنی توافق برای همکاری بیشتر در زمینه دفاعی موسوم "همکاری دائمی نظام‌مند"( پسکو ) و صندوق توسعه پروژه های تسلیحاتی اتحادیه اروپا که دارای بودجه ای چندمیلیارد یورویی است انتقاد وارد شده است. معاون پنتاگون ضمن انتقاد از این پروژه ها تاکید کرده که اتحادیه اروپا به تنهایی طرح های صنایع دفاعی و تسلیحاتی خود را اجرا کرده و بدین ترتیب همگرایی صنایع دفاعی و تسلیحاتی دوسوی اقیانوس اطلس (فرا آتلانتیک) با سه دهه سابقه، را در چارچوب ناتو و همچنین همکاری نظامی آمریکا و اروپا را تهدید می کند.

اقدامات اروپایی ها

آمریکا در حالی‌ این واکنش شدید  را نشان داده که پارلمان اروپا در 18 آوریل 2019 با ایجاد یک صندوق دفاعی اروپایی با اختصاص 13 میلیارد یورو برای سال های 2021 تا 2027 به طور موقت موافقت کرد.علاوه بر آن، واشنگتن با شروط کلی  مطرح شده در " همکاری دائمی نظام‌مند " (پسکو) مخالفت کرده است. در چارچوب این توافق، 25 کشور اتحادیه اروپا، توسعه 34 پروژه تسلیحاتی را راه اندازی کرده ا‌ند. مقررات صندوق دفاع اروپا اجازه می‌ دهند که شرکت های غیر عضو اتحادیه اروپا در این پروژه مشارکت داشته باشند، اما بنیان های این پروژه به طور انحصاری اروپایی است و اجازه نمی‌ دهد که کشورهای ثالث، کنترلی بر روی صادرات سلاح های ساخته شده اعمال کنند.مشارکت در پروژه های پسکو نیز محدود است و باید به اتفاق آرای کشورهای اتحادیه اروپا تصویب شود و به همین دلیل واشنگتن از این مساله هراس دارد  که وتوی تنها یک عضو ، باعث ممانعت از مشارکت آمریکا در طرح های پسکو شود.

پاسخ بروکسل

نامه پنتاگون موجب خشم زیادی در بروکسل شد و  مقامات اروپایی در اظهارات خصوصی از درخواست های زیاده طلبانه آمریکا سخن گفته و خواستار اتخاذ موضعی قاطعانه از طرف اتحادیه اروپا شدند. در نامه ای که اتحادیه اروپا در پاسخ به نامه پنتاگون روز 26 اردیبهشت (16 مه) به آمریکا ارسال کرد ، درخواست های آمریکا برای ایجاد تغییرات در سیاست دفاعی این اتحادیه را کاملا رد کرد. در پاسخ رسمی اتحادیه اروپا به این نامه تهدید آمیز واشنگتن با هدف رفع سوء تفاهم ها بر این مسئله تاکید شده است که سیاست های دفاعی اتحادیه اروپا به هیچ عنوان برای رقابت با ناتو شکل نگرفته، بلکه به منظور تقویت سرمایه گذاری کشورهای اروپایی در زمینه دفاع مشترک صورت گرفته تا بدین ترتیب این اتحادیه بهتر به تعهدات خود در برابر ناتو عمل کند. این در حالی است که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا همواره درخواست کرده است که کشورهای اتحادیه اروپا و بیش از همه آلمان هزینه های دفاعی خود را افزایش داده و به این ترتیب مسئولیت نظامی بیشتری را در ناتو بر عهده گیرند.

در این نامه تاکید شده است که اتحادیه اروپا در قوانین مربوط به مشارکت کشورهای ثالث  در پروژه های دفاعی مشترک اروپایی هیچ تغییری ایجاد نخواهد کرد. شورای اتحادیه اروپا شرایطی عینی و شفاف را در این باره اعمال می کند. در عین حال بروکسل تاکید کرده که پروژه های تسلیحاتی برنامه ریزی شده در اتحادیه اروپا هم همچنان بر روی آمریکا باز بوده و قواعد در این زمینه  به طور مشترک در اتحادیه اروپا اتخاذ شده است.

واکنش مقامات اروپایی

"اورسولا فون در لاین" وزیر دفاع آلمان در واکنش به نامه تهدید آمیز واشنگتن گفته است که ما اروپایی ها، آنچه را که سال های طولانی دوستان آمریکایی ما درخواست کرده اند را انجام می دهیم. وظیفه ما در حال حاضر اعتماد سازی در این باره است که ناتو از تلاش ها در راستای ایجاد اتحادیه دفاعی اروپایی سود می برد.

وی بازنگری مجدد در این باره را در راستای منافع اروپا ندانست.فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در نشست اخیر وزرای دفاع اتحادیه اروپا در بروکسل، انتقادهای مطرح شده از طرف آمریکا را شدیدا رد کرده و تاکید کرد که اتحادیه اروپا برای شرکت های اروپایی باز است و باقی می ماند و این مسئله نباید موجب نگرانی (واشنگتن) شود.

مقامات ارشد اروپایی هم در نشست اخیر خود در بروکسل این مسئله را ابراز کردند که درزمینه قواعد مربوط به مشارکت در پروژه صندوق دفاعی اتحادیه اروپا هیچ تغییری امکان پذیر نبوده و امکان اصلاح تنها در قواعد مربوط به طرح"همکاری دائمی نظام‌مند"(پسکو) وجود دارد.

بخصوص فرانسه بر این مسئله تاکید دارد که کشورهای ثالث صرفا در شرایط فوق العاده سختگیرانه ای می توانند در پروژه های نظامی جدید اتحادیه اروپا مشارکت کنند.این گونه طرح ها در اتحادیه اروپا بخصوص بعد از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا شکل گرفت، چرا که از نگاه بسیاری از کشورهای اروپایی، سیاست های ترامپ ضرورت عدم وابستگی اروپا به آمریکا در حوزه دفاعی را بیشتر می کند.

جمع بندی

تلاش ها برای ایجاد نیروی نظامی مستقل اروپا ،تدوین راهبرد جهانی اتحادیه اروپا و نیز ایجاد نهادهای نظامی، امنیتی اروپایی در چهار سال اخیر روندی فزاینده به خود گرفته است.آلمان و فرانسه به عنوان مهمترین کشورهای اتحادیه اروپا در این روند نقش پیشرو را ایفا می کنند و خواهان کسب هر چه سریعتر توانمندی های دفاعی مستقل اروپایی هستند. با این حال واشنگتن از این روند ناراضی است.ترامپ در اواسط سال 2018 موضع امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه را در خصوص ضرورت تشکیل یک ارتش اروپایی به شدت مورد انتقاد قرار داد و آن را توهین آمیز توصیف کرد. ترامپ در توئیتی تاکید کرد: مکرون پیشنهاد می کند اروپا برای محافظت از خود در برابر آمریکا، چین و روسیه می بایست ارتش ویژه خود را داشته باشد. این بسیار اهانت آمیز است.

مقامات اتحادیه اروپا تاکید می کنند که طرح های مد نظر بروکسل، جايگزين ناتو يا آمريکا نمي شود و گامی در راستای  ایجاد توانمندی مستقل اروپایی به منظور تحقق اهداف و حفظ منافع اروپایی ها است، اما بروز اختلافات متعدد بین دو سوی اقیانوس اطلس و ادامه فشار دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به اعضای اروپایی ناتو برای افزایش بودجه نظامی و سهم آنها در ناتو که نارضایی بسیاری از این دولتها  را به دنبال داشته است،از دلایل مهم رویکرد دفاعی کنونی اروپایی ها محسوب می شود. ضمن اینکه دولت های اروپایی به این جمع بندی رسیده اند که اکنون باید به خود متکی باشند و دوره اتکاء صرف به آمریکا برای حفظ امنیت اروپا گذشته است.به ویژه اینکه ترامپ صراحتا تاکید کرده که آمریکا دیگر حاضر به اصطلاح "سواری ریگان" به متحدان خود نیست و خواهان آن است تا آنها نه فقط هزینه های دفاع از خود را برعهده بگیرند ، بلکه واشنگتن باید از بابت رابطه با آنها ، سود ببرد. ضمن اینکه به رغم اطمینان دادن های اروپایی ها،  اقدامات آنها برای کسب استقلال دفاعی و نظامی که از جمله اهداف آن ایجاد توانایی اروپایی برای برخورد با بحران های امنیتی داخل اروپا است، موجب نارضایی هر چه بیشتر آمریکا خواهد شد ، زیرا تحقق این امر به معنای کاهش ظرفیت واشنگتن برای مداخله و نقش آفرینی در بحران های امنیتی اروپا خواهدشد.به نظر می رسد اتحادیه اروپا مصمم است تا هر چه زودتر به ظرفیت ها و توانمندی مستقل دفاعی و  نظامی دست یابد.

نویسنده: سید رضا میرطاهر