پخش زنده
امروز: -
با حضور شهردار تهران
دومین روز همایش تهران، ۴ دهه معماری و طرح‌های شهری
دومین روز از همایش تهران، چهاردهه معماری و طرح‌های شهری، که از سوی کمیته معماری و طرح‌های شهری شورای اسلامی شهر تهران برگزار می‌شود، آغاز به کار کرد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در بخش ابتدایی این همایش علی مطهری، نایب رییس مجلس شورای اسلامی سخنرانی می‌کند. در روز دوم این همایش، دو نشست "تهران و معماری " و "تهران و آینده" برگزار می‌شود.نشست اول، از ساعت ۱۴ تا ۱۶:۴۵، با عنوان "تهران و معماری" به بررسی بازنمایی ۴ دهه معماری زمینه و شاخص، بنا‌های عمومی و مسابقات معماری تهران می‌پردازد. دبیری این نشست را بابک شکوفی بر عهده دارد و سخنران آغازین نشست، حامد مظاهریان، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و معاون سابق مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی است. این نشست با حضور و سخنرانی جمعی از مدیران، متخصصین و کارشناسان حوزه‌های شهری، محمد رضا حایری مازندرانی، رضا دانشمیر، حسین شیخ زین الدین، علی خدادادی، محمد مهدی محمودی، بهروز مرباغی و حمید رضا ناصرنصیر برگزار خواهد شد.
در نشست دوم با عنوان "تهران و آینده"، که از ساعت ۱۷ تا ۱۸:۳۰ برگزار خواهد شد، آینده نگری بر پایداری توسعه تهران و تحقق پذیری آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. دبیری نشست تهران و آینده را پرشیا قره گوزلو عضو کمیته معماری و طرح‌های شهری شورای اسلامی شهر تهران بر عهده دارد و سخنران آغازین نشست، سید محمد بهشتی رییس شورای سیاست گذاری همایش خواهد بود.
محمد سعید ایزدی، پرویز پیران، عبدالرضا گلپایگانی و اسکندر مختاری در نشست تهران و آینده سخنرانی میکنند.
در حسن ختام این همایش علی اعطا رییس همایش، مرتضی الویری رییس شورای عالی استانها و پیروز حناچی شهردار تهران سخنرانی خواهند کرد.
زیرپا گذاشتن اصول شهرسازی در تهران به خاطر درآمدزایی
علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: از سال‌ها پیش بر خودکفایی و قطع کمک‌های دولت به شهرداری‌ها تاکید شد و طبعاً وابستگی درآمدی شهرداری تهران به فروش مجوز‌های ساختمانی و تغییر کاربری و بلندمرتبه سازی‌ها منحصر شد و در خصوص بحث فروش تراکم مثلاً در معبری با عرض ۱۴ متر ساختمانی چندین طبقه ساخته می‌شود که مشکلات ترافیکی و آبرسانی ایجاد کرده است.
وی گفت: جبران تخلفات با دریافت جرایم نقدی مشکلاتی بوجود آورده و چهره شهر را زشت کرده است و با کمبود فضا‌های باز و ورزشی مواجه شده ایم و تهران به یک شهر فشرده تبدیل شده است.
مردم نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: ما در تهران هیچ گاه مسئله پارکینگ‌ها را حل نکرده ایم و خیلی جا‌های تهران پیاده رو‌ها از بین رفته است.
مطهری مدیریت واحد شهری را مبحثی مهم خواند و گفت: حتی مباحث مربوط به راهنمایی و رانندگی باید زیر نظر شهرداری تهران باشد.
وی افزود: بخشی از درآمد‌های شهرداری‌ها را باید دولت بپردازد تا شهرداری مجبور به تخلف از اصول شهرسازی برای درآمدزایی نشود.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در خصوص سبک معماری و بحث تقلید در این امر گفت: تقلید اشکالی ندارد به شرط این که سبک زندگی خود را رعایت کنیم و قطعاً باید سبک زندگی اسلامی در ساختمان سازی‌ها رعایت شود و چه معنایی دارد که افراد نتوانند از حیاط منازلشان به جهت اشراف ساختمان‌های مجاور استفاده کنند؟
مطهری افزود: بیرونی و اندرونی ساختن ساختمان‌ها هم بسیار اهمیت دارد که فراموش شده است.
وی گفت: پارک‌های ویژه بانوان کار بسیار خوبی بود که در زمان آقای قالیباف انجام شد و وقتی ما خانم‌ها را ملزم به رعایت حجاب می‌کنیم باید محیط‌هایی مختص به ورزش داشته باشند.
مطهری افزود: آفتی که در شهرداری تهران در سال‌های گذشته وجود داشته این بوده که شهرداری تهران سکوی پرشی برای پست ریاست جمهوری شده است و برای این که کاری کنند تا نمود داشته باشد و بتوانند رأی بگیرند پروژه‌هایی ساخته می‌شد که در آن تخلفاتی هم صورت می‌گرفت.
وی گفت: ما در مجلس خواستیم موضوعی را بگنجانیم تا شهرداران تهران تا پایان تصدی خود حق کاندید شدن در انتخابات ریاست جمهوری را نداشته باشند.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: رابطه دولت با شهرداری‌ها هم به این صورت بوده است که وقتی دولت و شهرداری هم خط و همراه نبودند به شهر تهران آسیب وارد شد.
علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: از سال‌ها پیش بر خودکفایی و قطع کمک‌های دولت به شهرداری‌ها تاکید شد و طبعاً وابستگی درآمدی شهرداری تهران به فروش مجوز‌های ساختمانی و تغییر کاربری و بلندمرتبه سازی‌ها منحصر شد و در خصوص بحث فروش تراکم مثلاً در معبری با عرض ۱۴ متر ساختمانی چندین طبقه ساخته می‌شود که مشکلات ترافیکی و آبرسانی ایجاد کرده است.
وی گفت: جبران تخلفات با دریافت جرایم نقدی مشکلاتی بوجود آورده و چهره شهر را زشت کرده است و با کمبود فضا‌های باز و ورزشی مواجه شده ایم و تهران به یک شهر فشرده تبدیل شده است.
مردم نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: ما در تهران هیچ گاه مسئله پارکینگ‌ها را حل نکرده ایم و خیلی جا‌های تهران پیاده رو‌ها از بین رفته است.
مطهری مدیریت واحد شهری را مبحثی مهم خواند و گفت: حتی مباحث مربوط به راهنمایی و رانندگی باید زیر نظر شهرداری تهران باشد.
وی افزود: بخشی از درآمد‌های شهرداری‌ها را باید دولت بپردازد تا شهرداری مجبور به تخلف از اصول شهرسازی برای درآمدزایی نشود.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در خصوص سبک معماری و بحث تقلید در این امر گفت: تقلید اشکالی ندارد به شرط این که سبک زندگی خود را رعایت کنیم و قطعاً باید سبک زندگی اسلامی در ساختمان سازی‌ها رعایت شود و چه معنایی دارد که افراد نتوانند از حیاط منازلشان به جهت اشراف ساختمان‌های مجاور استفاده کنند؟
مطهری افزود: بیرونی و اندرونی ساختن ساختمان‌ها هم بسیار اهمیت دارد که فراموش شده است.
وی گفت: پارک‌های ویژه بانوان کار بسیار خوبی بود که در زمان آقای قالیباف انجام شد و وقتی ما خانم‌ها را ملزم به رعایت حجاب می‌کنیم باید محیط‌هایی مختص به ورزش داشته باشند.
مطهری افزود: آفتی که در شهرداری تهران در سال‌های گذشته وجود داشته این بوده که شهرداری تهران سکوی پرشی برای پست ریاست جمهوری شده است و برای این که کاری کنند تا نمود داشته باشد و بتوانند رأی بگیرند پروژه‌هایی ساخته می‌شد که در آن تخلفاتی هم صورت می‌گرفت.
وی گفت: ما در مجلس خواستیم موضوعی را بگنجانیم تا شهرداران تهران تا پایان تصدی خود حق کاندید شدن در انتخابات ریاست جمهوری را نداشته باشند.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: رابطه دولت با شهرداری‌ها هم به این صورت بوده است که وقتی دولت و شهرداری هم خط و همراه نبودند به شهر تهران آسیب وارد شد.
معماری وارد بخش‌های اجتماعی جامعه شده است
معاون سابق مسکن وساختمان وزارت راه و شهر سازی گفت: ما در مسیر درستی قرار گرفته ایم و امروز به این دیدگاه که معماری به مثابه یک راه حل در جامعه باشد نزدیک شده ایم.
مظاهریان در ابتدای سخنان خود گفت: ما نمی‌توانیم از ۴ دهه معماری صحبت کنیم، اما به نقطه‌ای که سراغاز تحولات بوده اشاره‌ای نکنیم، انقلاب اسلامی ما سراغازی بود تحولات گسترده‌ای که در همه حوزه‌های رخ داد.
وی ادامه داد: یکی از این حوزه‌ها معماری است مقوله‌ای که متاثیر از فرهنگ و تبلور اندیشه‌ها و سبک زندگی و مجموعه باور‌های ساکنین است و خانه و فضا‌های شهری نیز متاثر از این عوامل است.
مظاهریان افزود: آنچه که انقلاب را در بعد ایدئولوژیک متمایز می‌کند بازگشت به خویشتن و در منش، مقابله با غرب بود که البته از یک دهه قبل از انقلاب زمینه‌های آن در کشور بود. در همه ابعاد نیز اینچنین بود؛ اقتصاد وسیاست و آموزش و معماری همه بر پایه بازگشت به خویشتن بود.
مظاهریان ادامه داد: در مورد معماری بد نیست به این نکته توجه کنیم که ما در شرایطی قرار داشتیم و قرار گرفتیم که به نوعی به دنیا‌های زیستی غرب که آن را تجربه کرده بودند پرتاب شدیم. یعین سبک پست مدرنیسم را اجرا می‌کریدم، اما مفهوم آن را درک نمی‌کردیم، ساختمان‌هایی با کلاه فرنگی می‌ساختیم، اما بعد در می‌یافتیم کار عبثی است.
وی افزود:در این میان ۴ گروه معماران وجود داشتند، تاریخ نگاران، اصولگرایان، فقه گرایان و سنت گرایان که شاید در ظاهر همه بر یک اصل استوار بودند، اما با هم توافقی نداشتند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه افزود: با این وجود و به رغم چنین شرایطی من فکر می‌کنم امروز در مسیر درستی حرکت می‌کنیم چرا که امروز فهم معماری در خانواده ایرانی گسترش پیدا کرده و اتفاق دیگری که ناشی از پدیده انقلاب بود این است که معماران وارد بخش‌های اجتماعی شدند. در حالی که تا قبل از انقلاب معماری یک مقوله تیپیکال روشنفکرانه بود، ولی امروز همه دغدغه‌های روز داریم و به دنبال راه حلی از طریق معماری هستیم. این‌ها تجارب زیستی ما در ۴ دهه گذشته است.
مظاهریان اظهار داشت: امروز به معماری به مثابه مقول‌ای نگریسته می‌شود که از طریق آن راه حل‌های جامعه را میتوان یافت و از همین نقطه است که میتوان همچنان امیدوار باقی ماند، امروزه اگر می‌خواهیم حال شهرمان خوب باشد باید به خانه‌های مردم و فضایی که در آن هستیم توجه کنیم.
تاییدیه معماری در ابتدای مراحل صدور پروانه قرار گیرد
امیر فرجامی: ایجاد کمیته نما در مناطق از موضوعاتی بود که میتوان آن را به عنوان رویکرد آشتی با حرفه و دانشگاه در شهرداری تهران به شمار آورد.
امیر فرجامی دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در همایش تهران چهار دهه معماری و طرح‌های شهری گفت: ایجاد کمیته نما در مناطق از موضوعاتی بود که میتوان آن را به عنوان رویکرد آشتی با حرفه و دانشگاه در شهرداری تهران به شمار آورد.
وی در ادامه به شبکه مدیریت شهری در حوزه معماری اشاره کرد و گفت: تهران از شبکه ناظر گسترده‌ای برخوردار است و قانون شهرداری نیز نقطه قوتی در این حوزه به شمار می‌رود و هرچند ضعف‌هایی دارد، اما در حوزه کنترل ساخت و ساز حاوی مواد محکمی است.
دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اظهار داشت:، اما اینکه چرا چنین اتفاقاتی می‌افتد این است که که موضوع کیفیت اصولا در دستور کار نیست و تمام زنجیر‌ها و فرایند‌هایی که منجر به محصول می‌شود بر مبنای کمی است و طراحی این شبکه اینگونه اتفاق افتاده است.
امیر فرجامی با بیان اینکه قانون وجود دارد، اما اگر اتفاق خوبی رخ نمی‌دهد دلیل بر عدم کنترل است نیست گفت: فرایند صدور پروانه کمترین توجه به کیفیت را داشته و در طول زمان کمترین تغییرات را نیز داشته است.
وی گفت: یکی از مشکلات موجود این است که کمیته نما در انتهای این فرایند قرار گرفته و در واقع کاری نمی‌تواند بکند.
دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اظهار داشت: پیشنهاد می‌کنم که شورا‌های معماری مناطق با کمیته‌های نما‌ها ترکیب شود.
وی همچنین اظهار داشت: تایید نقشه‌های بی خاصیت مرحله اول را باید حذف کرد چراکه همه می‌دانیم تنها برای دریافت عوارض صدور پروانه تهیه می‌شوند و این کار بیهوده‌ای است و باید حذف شود.
وی همچنین اظهار داشت: باید از ظرفیت ساختمان‌های تکثیر شونده در شهر همچون بانک‌ها برای الگو سازی استفاده شود.
مدیریت یکپارچه؛ راهکار حل چالش‌های تهران
مهدی چمران: امروز اگر بخواهیم بر چالش‌هایی همچون مشکلات شهرسازی و مواردی نظیر آن فائق آییم ناگزیر به ایجاد مدیریت یکپارچه شهری هستیم.
چمران رییس سابق شورای شهر تهران در همایش تهران، ۴ دهه معماری و طراحی شهری گفت: مدیریت شهری در کشور جایگاه درستی ندارد و بهتر بگوییم این جایگاه به درستی تبیین نشده است. امروز شورای شهر، شورای شهر نیست بلکه شورای شهرداری است و بخش عمده‌ی مشکلات از همین جا ناشی می‌شود یعنی جایی که ما نمی‌توانیم برای تمامی مسائل شهر تصمیم گیری کنیم.
وی ادامه داد: اتفاقا از اولین اقداماتی که در بدو کار شورای دوم در دستور قرار دادیم همین موضوع بود و در این راستا تعاملاتی با وزارت نیرو داشتیم و برای آب و برق تهران و ساماندهی آن برنامه ۵ ساله هم نوشتیم که البته الزام قانونی برای آن‌ها نبود.
چمران در ادامه افزود: اگر مدیریت شهری به همین وضع بخواهد ادامه پیدا کند قطعا به جایی نمی‌رسیم و ناگزیر به ایجاد مدیریت یکپارچه و هماهنگ هستیم.
ریس سابق شورای شهر تهران گفت: امروز اگر بخواهیم بر چالش‌هایی نظیر حریم تهران فائق آییم باید مدیریت یکپارچه شکل گیرد. در حال حاضر محدوده داخلی شهر تهران نسبت به خودش کوچکتر از محدوده‌ی خیلی از شهر هاست، امروز متوسط رشد جمعیت شهر تهران از متوسط رشد جمعیت کشور کمتر است، امروز مساحت تهران حتی از ۷۰۰ کیلومتر مربعی که در طرح جامع بوده کمتر شده، اما آنچه موجبات بروز مشکلات است رشد بادکنکی شهر‌های اطراف تهران است که متصل شده اند و امروز شاهد چالش‌های فراوان در حوزه حریم هستیم. چرا که در این موضوع شاهد تصمیمات جزیره‌ای هستیم. امروز اگر میبینیم مشکلات مرتضی گرد بر تهران هم سایه می‌افکند در سایه تصمیم گیری‌های جزیره‌ای است.
چمران در ادامه با اشاره به مجادله مستمر مدیریت شهری با دولت در راستای تحقق یکپارچگی مدیریت شهری افزود: ما تلاش‌های فراوانی هم در راستای تحقق مدیریت یکپارچه صورت دادیم، در دولت هشتم این مهم تصویب شد، اما در دولت نهم رد شد، دولت نهم آن را به فراموشی سپرد و دولت دهم به مجلس نفرستاد و امروز بعد از سال‌ها سندی در این راستا به مجلس ارسال شده است.
مهدی چمران گفت: موضوع بعدی در مدیریت شهری ایجاد درآمد‌های پایدار است که اگر این درآمد‌ها نباشد بسیاری از طرح‌های مغفول می‌ماند.
وی افزود: در زمانی که ما شورای شهر بودیم بسیار سفت و سخت‌تر سیستم‌تر بر صدور پروانه‌ها نظارت داشتیم و لحظه‌ای این روند را چک می‌کردیم، همه شورا‌های معماری مناطق را رصد می‌کردیم و حتی با تلفن جلوی تخلفات را می‌گرفتیم، اما باز اجرا می‌شد، چون شهردار منطقه باید درامد داشته باشد، اگر هم درامد نداشت نمی‌توانست پروژه‌ها را اجرا کند؛ لذا درآمد‌های پایدار باید برای شهر ایجاد شود و در مجلس شورای اسلامی تصیب گردد.
چمران در ادامه و در پاسخ این سوال که آیا چارچوب تقنینی بر مدیریت شهری تهران حاکم است گفت: قانون شهرداری ما خوب است و ما تلاش کردیم عوض نشود. کاستی دارد، ولی اگر این کاستی‌ها اصلاح می‌شد مشکلات بیشتری به وجود می‌آمد.
به عنوان مثال پیشنهاد داده بودند که حق رای رییس شورای شهر در کمیسیون ماده ۵ حذف شود که البته به اجرا درآمد اتفاقا در آن دوره تنها عضوی از شورا که تخصص معماری و شهر سازی داشت بنده حقیر بودم آیا این به صلاح بود! پیشنهاد دادند عضویت عضو شورای شهر در کمیسیون ماده ۱۰۰ لغو شود که ما جلویش را گرفتیم، در کنار اصلاح قانون شهرداری چندین و چند اشکال دیگر می‌خواستند وارد کنند و لذا نگذاشتیم قانون سال ۱۳۳۵ آنگونه که پیشنهاد دادند اصلاح شود. این قانون خوب است و اگر خوب اجرا شود قانون خوب و محکمی است.
چمران در خصوص سیاسی بودن مدیریت شهری نیز گفت: قطعا افراد دارای تفکر سیاسی هستند، اما آنچه باید از آن پرهیز شود سیاسی کاری است. ما همیشه اصرار فراوان داشتیم کار در مدیریت شهری سیاسی نباشد و حتی نطق‌های سیاسی را حذف می‌کردیم. این بزرگترین آسیب است.
همایش تهران، ۴ دهه معماری و طراحی شهری عصر امروز به کار خود پایان می‌دهد.
باید بستر دخلات مردم در تدوین قوانین شهری فراهم شود
رییس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران: امروز ما در نقطه‌ای ایستاده ایم که با استفاده از ظرفیت دیده بان‌های شهری و تقویت شفافیت در آستانه تحقق واقعی حق بر شهر هستیم.
میزگرد تخصصی تهران و مردم در همایش تهران ۴ دهه معماری و طراحی شهری با حضور محمد سالاری، مروارید قاسمی اصفهانی، گیتی اعتماد، حسین ایمانی جاجرمی و سعید سادات نیا برگزار شد.
در ابتدای پنل مروارید قاسمی گفت: اساسا یکی از چالش‌های ما شناسایی موانع تحقق مشارکت شهروندی در دستیابی به مطالبات آنان است و تشخیص حق خصوص و عمومی که باید در این زمینه فعالیت راهگشا داشته باشیم.
وی ادامه داد: در ۴ دهه انقلاب اسلامی همواره تحقق نظرات مدیریتی بر مطالبات شهروندی مقدم بوده است و باید پرسید چرا؟ اگر هم متخصصین ازاین مهم یاد کردند آنان را محکوم به کاستی در رویکرد‌های نظری کردند.
قاسمی افزود: سوال اصلی این است که چه رابطه‌ای بین شهر و شهروند و شهرداری برقرار است و اصولا در این سال‌ها شهروندان چه مشارکتی در تحقق پایداری اقتصادی داشتند و به ازای این مشارکت چه وظایفی بر عهده مدیریت بوده است؟
در ادامه محمد سالاری به عنوان دومین سخنران پنل با اشاره به اینکه ۴۰ سال پیش در چنین روز‌هایی انقلاب اسلامی مبتنی بر مطالبات واقعی مردم شکل گرفت و اگر به اهداف متعالی انقلاب اسلامی که کاملا با جنبش مردم واقع گردید نگاه کنیم بعد از ۴۰ سال می‌خواهیم بگوییم در حوزه معماری چه وضعیتی داریم؟ گفت: انقلابی که مبتنی بر مطالبات مردم و اهداف متعالی صورت پذیرفت و در تقابل با فساد، رانت، تحکم، تصمیمات از بالا به پاین تجلی پیدا کرد. حال ما می‌خواهیم بگوییم در چنین فضایی در فرایند تدوین، تصویب و نظارت و اجرای این معماری و طراحی شهر‌ها و تاثیر آن در فضا‌های شهری به چه میزان تایر گذار بوده است؟
سالاری افزود: اگر امروز با شهروند طلبکار مواجه هستیم نتیجه همین تصمیماتی است که در حوزه معماری گرفته شده است. امروز فضا‌های شهری به جولانگاه سودا گری تبدیل شده است و نتوانستیم شهروندان را به شهروند مطالبه گر تبدیل کردیم.
رییس کمیسیون شهر سازی و معماری شورا گفت: انقلاب اسلامی در راستای تحقق حق به شهر ایجاد شده در زمانی که حق مردم در راستای تحقق رویکرد‌های حاکم بر طرح‌های شهری پایمال می‌شد و اینچنین مردم انقلاب کردند.
وی اظهار داشت: حال باید پرسید در جمهوری اسلامی چه کار کردیم. مردم، نمایندگان و حرفه‌مندان در فرایند تهیه طرح‌های توسعه شهر به چه میزان موثر در تصمیمات بودند.
سالاری افزود: وقتی با همکاری اقای حناچی در شورای عالی شهر سازی طرح تفصیلی را رصد می‌کردیم بندی را در طرح تفصیلی نیافتیم که مغایرتی با طرح جامع نداشته باشد. اینکار را شهرسازان و معماران ما انجام دادند و در اصل نهاد‌های متولی نظیر کمیسیون ماده ۵، شورای عالی شهرسازی، شورای شهر و شهرداری و اینگونه بود که بند بند طرح‌های تفصیلی مبتنی بر منافع اقلیت تدوین گشت. در این راستا بخشی از معماران شدند پیمانکاران گروه سودا گر و در اصل خود معماری ما عاملی شد تا شهر را از دست مردم بگیریم.
رییس کمیسیون شهر سازی و معماری شورا گفت: نمونه بارز این مهم مصوبه برج باغ‌ها بود که در پیوست سوم طرح جامع قرار گرفت.
سالاری گفت: قطعا حق به شهر، حق فردی نیست بلکه یک حق جمعی است و باید همه جمع جامعه شهری از آن سود برند. دسترسی به امکانات و فرصت‌های زندگی شهری که در طرح‌های توسعه شهری تدوین می‌شود یکی از مطالبات حق به شهر است.
وی در ادامه در تشریح حق به شهر گفت: حق به شهر با رویکرد مبارزه آحاد جامعه در مقابل آنان که شهر را جولانگاه خود قرار دادند ایجاد شده است. حال باید سوال پرسید که در دهه چهارم انقلاب در بازپس دادن حقوق مرد چقدر موفق بودیم؟ در حالی که باغات را از آنان گرفتیم، باغات به هم پیوسته را از بین بردیم، در طراحی طرح‌های جامع به گونه‌ای عمل کردیم که شهر‌ها بر پایه خودرو محوری توسعه یابد بدون در نظر گرفتن سند توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی و در کل با عدم انجام تکالیف طرح‌های توسعه شهری و صرفا اعلام پهنه‌های طرح تفصیلی بدون توجه به حقوق مکتسبه باعث شدیم فضای مشوش ابهام آلود در تصمیم گیری‌ها و تصمیم سازی‌ها ایجاد شود.
رییس کمیسیون شهر سازی و معماری گفت: اتفاقاتی که در دوره گذشته شاهد بودیم نتیجه همین طرح‌های شهری بوده، با ابلاغ طرح‌های شهری همه دستورالعمل‌ها و بخش‌ها نامه‌ها را کنار گذاشتیم لذا باید گفتکارنامه خوبی در حوزه طرح‌های شهری نداشتیم.
وی افزود: با این وجود در شورای پنجم شاهد بروز و ظهور دیده بان‌های شهری بودیم و شاهد تحقق نظر خواهی از مردم از طریق همین نشست‌ها.
محمد سالاری اظهار داشت: بر اساس تقویت همین دیده بان‌های شهری بود در دوره گذشته بالاخره شهرداری را ملزم کردیم کیمته نما را به عنوان حق عمومی شهر در راستای تحقق حق عمومی بر شهر ایجاد کند. به دنبال این مطالبه گری مصوبه برج باغ‌ها را با همراهی شورای عالی شهر سازی و با لایحه شهرداری لغو کردیم به تصویب برسانیم. امروزه دیگر خبری از ساختمان‌های ۱۳ طبقه در باغات نخواهد بود و ساخت و ساز در عرصه باغات در تراکم محد. د و تنها در ۳ طبقه خواهد بود.
سالاری گفت: امروز باید بپذیریم که دیده بان‌های شهری و شبکه‌های اجتماعی بر مدیریت شهری حکم میکنند.
سالاری در ادامه سخنان خود گفت: امروز نیاز ما به طرح‌های غلتان و منعطف است ومی بایست طرح تفصیلی را ببریم به سمت طرح‌های توسعه محلی یا همان اکشن پلان ها.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا گفت: امروز تنها راهکار که می‌تواند مشکلات کشور را در همه حوزه‌ها حل کند شفافیت و نظارت همگانی است و باید بستر لازم را به عنوان یک مطالبه گر هموار کنیم.
وی افزود: ما در استانه یک تحول خوب هستیم که این نتیجه همین دیده بان شهری است. ما طرحی را ارائه دادیم که کل اطلاعات و تمامی پرونده‌های شهرداری انتشار عمومی پیدا کند.
سالاری در ادامه گفت: امروز نیاز به تغییر قوانین وجود دارد. امروز اگر فردی در سطح شهر طرح تفصیلی را رعایت نکند ایا مردم کوچه و محله می‌تواند بروند دادخواهی کنند؟ در صورتی که مصادیق عینی ان در نقاط جهان وجود دارد و حتما می‌بایست در این حوزه اتفاقتی بیافتد.
سالاری افزود: باید بخشی از تصمیمات را با پرسمان محلی انجام دهیم و باید نمایندگان و نخبگان جامعه محلی بیایند نظر بدهند. باید فضا و بستری را فراهم کنیم تا مردم در تدوین قوانین شهری دخالت کنند.
وی اظهار داشت: امروز ساختمان مجلس شورای اسلامی که می‌بایست نشانی از هویت جمهوری اسلامی باشد هیچ تناسبی با فضای شهری ندارد. همینطور ساختمان وزارت راه و شهر سازی و ساختمان‌های دیگر و این بدان دلیل است که از نخبگان نظرخواهی نشده است.
سالاری در خاتمه گفت: ایجاد دغدغه و روحیه مطالبه گری وظیفه ما است و اینگونه می‌شود امیدوار بود مشکلات حل شود.
گیتی اعتماد، یکی از کارشناسان حوزه معماری در ادامه این پنل عنوان داشت: شهر تهران در قیاس با یک شهر مطلوب شهر مناسبی نیست.
وی تصریح کرد: شهر‌های مطلوب در دنیا دارای ویژگی‌هایی همچون هوای سالم به دور از آلودگی هوا و آلودگی صوتی و بدون ترافیک و دارای خدمات مناسب هستند و این در حالی است که ما شاهد مشکلات تهران همچون آلودگی صوت و هوا، ترافیک وحشتناک که ساعت‌ها وقت و انرژی را از بین می‌برد و عدم توزیع مناسب خدمات شهری و عدم دسترسی به فضای باز و سبز هستیم.
کارشناس حوزه معماری اظهار داشت: مردم در شهر دارای حقوقی هستند به نحوی که باید فضای مطلوب برای زندگی داشته باشند و از خدمات در دسترس و امنیت برخوردار باشند.
وی ادامه داد: همانگونه که مردم حق بر شهر دارند شهر نیز حقی بر مردم دارد و باید این حقوق حتما برآورده شود.
اعتماد تصریح کرد: آلودگی هوا عامل مهمش خود مردم هستند که با خودرو‌های تک سرنشین و دودزا به سفر‌های تفننی می‌روند و با این استدلال میتوان گفت که هوای پاک را خودمان از بین می‌بریم.
وی ادامه داد: آلودگی بصری را نیز خودمان با ساختن این ساختمان‌های بی قواره به وجود می‌آوریم و سوداگری و سودجویی را خود مردم شهر انجام می‌دهند.
گیتی اعتماد در ادامه سخنانش تاکید کرد: با این وجود هنوز امیدی برای حل این مشکلات وجود دارد و مهمترین راه حل آن ایجاد شفافیت برای ممانعت از وقوع تخلفات است.
این متخصص حوزه معماری تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان مغایرت‌ها در ساخت و ساز‌ها با طرح‌های جامع و تفصیلی هزاران مورد بوده است که عمده آن‌ها در منطقه ۱ رخ داده است.
وی تاکید کرد: مهمترین راه حل فرهنگ سازی است و باید از مهد کودک‌ها آغاز شود تا با کمک تک تک ما و مسئولین بتوانیم تهران را به یک فضای مناسب برای زندگی برگردانیم.
حسین ایمانی جاجرمی، فعال حوزه علوم اجتماعی در ادامه این پنل به موضوع خوانش انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: در دهه فجر در خصوص آمار و اطلاعات صحبت شده، اما چیزی که کمتر مورد سوال قرار گرفته است اینکه ما چقدراخلاقی‌تر شدیم و چقدر مروت و جوانمردی در میان ایرانی‌ها افزایش یافته است.
وی با تاکید بر اینکه پاسخ به این سوالات کار راحتی نیست اظهار داشت: بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که در بحث اعتماد ما در حد زیادی افت کرده ایم و باور به راستگویی خیلی کم شده است.
این فعال حوزه اجتماعی گفت: باید بررسی کنیم که معماری و شهرسازی چقدر در این وضعیت نقش داشته و قبل انقلاب چه بوده و بعد از انقلاب چه کرده ایم.
وی اظهار داشت: در شهر تهران در دوره قاجار وقتی ایرانی‌ها از غربی‌ها شکست خوردند به دنبال پیدا کردن خود رفتند و راه حل را در غربی شدن دیدند.
حسین ایمانی گفت: به لحاظ شهری هم آرمان ما شهری اروپایی بود که پاریسی را طراحی و شانزه لیزه‌ای داشته باشد. اما این ارمان در دوره پهلوی دوم تغییر کرد و به شهر آمریکایی شدن گام برداشتیم.
ایمانی افزود: یکی از مشکلات اساسی معماری و شهرسازی در این است که هیچ آرمانی را نداریم.
وی اظهار داشت: موضوع دیگری که در ایجاد یک شهر اهمیت دارد، ایجاد فضا‌هایی است که مردم بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند. بررسی‌های علمی از مناطق بحران زده نشان می‌دهد که مناطقی از شهر که مردم آن با هم ارتباط دارند از تاب آوری بالاتری برخوردارند و این در حالی است که ما ۱۹ هکتار فضای سبزی که قرار بود عمومی و رایگان باشد تبدیل مگامال‌هایی کرده ایم که اگر پول نداشته باشید، جرات ورود به آن‌ها را ندارید.
ایمانی با تاکید بر اینکه باید حق اعتراض در قانون دیده شود ادامه داد: فضا‌های شهری خیلی می‌تواند به این مسئله کند.
وی گفت: ما باید از خودمان شروع کنیم. شهرداری یک ساختمان ضد مردمی دارد این در حالی است که شهرداری نزدیک‌ترین جا به مردم است.
سعید سادات نیا کارشناس دیگری که در این پنل سخن می‌گفت: اظهار داشت: روابط بین شهر و شهروند حقی متقابل است.
وی اظهار داشت: به نظر من اداره شهر نیاز به مالیات دارد که در گرو ارائه خدمات درست و دریافت عوارض درست است.
وی دلیل افزایش جمعیت تهران را خدمات جاذبی که در این شهر ارائه می‌شود، دانست.
کارشناس حوزه معماری خاطرنشان کرد: شهرداری ما توانسته است در این چهاردهه فاصله بین جنوب و شمال شهر را از بین ببرد و وحتی چهره‌های خانه‌ها هم زیاد تفاوتی با هم ندارند، ولی باید این سوال را پرسید که این کار کیفیت را هم به همراه داشته است؟
رویکرد توسعه شهر‌ها باید هویت ساز باشد
معاون عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور گفت: باید به سمت توسعه شهر‌هایی پیش برویم که هویت دارند.
مهدی جمالی نژاد در همایش تهران چهار دهه معماری و طرح‌های شهری سخنان خود را با طرح یک سوال آغاز کرد و گفت: چرا برغم اینکه در دهه‌های گذشته مدیران خوبی در شهر‌ها مشغول به کار بوده اند، اما مشکلات کلان شهر‌های ما حل نشده و مشکلات ترافیکی و آلودگی هوا بر سر جای خود باقی است و پیچیدگی مشکلات کلانشهر‌ها غیر قابل حل است. اگر ما بتوانیم در معاونت عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور و البته سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کل کشور کار‌های خود را به درستی انجام دهیم بسیاری از مشکلات کلان شهر‌ها به ویژه تهران برطرف می‌شود.
وی با بیان اینکه اخیرا بحث افزایش جمعیت به جد مورد بررسی قرار گرفته است و جز سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری محسوب می‌شود، عنوان کرد: مسئله اینجاست که همه به بند‌های اولیه این ابلاغ را مطالعه میکنند، اما به بند‌های بعدی آن توجهی نمی‌کنند، اگرچه بحث افزایش جمعیت بسیار مهم است و در دو دهه آینده کشور ما به سمت پیری و میانسالی می‌رود، اما باید به توزیع متوازن جمعیت نیز توجه داشته باشیم، امروز ۱۲۷۹ شهرداری در ۳۱ مرکز استان فعالیت میکنند این در حالیست که بیشتر جمعیت به سمت مراکز استانها در حال مهاجرت هستند اگر نظام شهری سالمی نداشته باشیم زحمات مدیران شهری به بار نخواهد نشست.
معاون عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور با بیان اینکه نظام شهری کشور در قبل از سال ۱۳۰۰ بسیار متناسب بوده است، گفت: من آن دوره را به یک نظامی کهکشانی تشبیه می‌کنم، زیرا در نقاط مختلف کشور به صورت منظومه‌ای جمعیت به صورت متوازن وجود داشته و در واقع پراکنش جمعیت به صورت متوازن بوده است، اما پس از اصلاحات ارضی از سال ۱۳۳۰ تا سال ۱۳۹۰ جمعیت شهرنشینی دو و نیم برابر و تعداد شهر‌ها ۶ برابر شده است؛ بسیاری از روستا‌ها به شهر مهاجرت کرده اند و برخی دیگر خالی از سکنه شده اند.
وی ادامه داد: بر این اساس دو سوم جمعیت شهری در کلانشهر‌ها مستقر شدند و شهرنشینی به صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است، شاخص‌های ضریب تمرکز در جلسات شهری و روستایی دستخوش تغییر شده، این در حالی است که قبل از سال ۱۳۰۰ نظام شهری ایرانی حالت تعادلی داشته است، اما متاسفانه هر چه جلوتر می‌رویم این بی نظمی‌ها بیشتر می‌شود.
جمالی نژاد با بیان اینکه به دنبال مهاجرت از روستا‌های کوچک به شهر‌ها و کلانشهر‌ها اقدامات و خدمات شهری ارائه شده هیچ مشکلی را حل نمی‌کند، عنوان کرد: تلاش‌ها را نباید به گونه‌ای پیش ببریم که تهران را آباد کنیم و به سایر کلان شهر‌ها و روستا‌ها توجهی نداشته باشیم، نباید تمام امکانات و اختیارات در حوزه کلان شهر‌ها خرج شود، باید به روستا‌ها توجه داشته باشیم.
جمالی نژاد با بیان اینکه به سمت توسعه شهر‌هایی پیش می‌رویم که هویت ندارند و بسیاری از شهر‌های قدیمی امروز دچار خدشه شده اند، گفت: اقداماتی که در طول دهه گذشته انجام داده ایم از جمله توسعه بی قاعده، فروش بی‌ضابطه، عدم تدوین قوانین و مقررات شهرسازی مناسب و فعال سازی طرح جامع و تفصیلی تهران را به کوهی از مشکلات تبدیل کرده است که اگر این شیوه تداوم پیدا کند با کوچکترین بحرانی فاجعه جهانی رخ می‌دهد.
رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کل کشور با اشاره به بیانات اخیر مقام معظم رهبری تحت عنوان گام دوم انقلاب عنوان کرد: با یک حرکت جدید و نگاه متفاوت میتوان بیانات ایشان را اجرایی کرد، اما باید برای کلان شهر‌های خود یک برنامه ریزی مدون داشته باشیم در واقع برای سایر کلانشهر‌ها از جمله تهران باید یک معماری جدید تحت عنوان معماری ایرانی و اسلامی ترسیم کنیم، این اقدامات می‌تواند گامی در جهت آغاز دهه پنجم انقلاب باشد.
وی عدم یکپارچگی مدیریت شهری را یکی دیگر از مشکلات کلانشهر‌ها دانست و گفت:: ایجاد ساز و کاری برای مشارکت پایدار تنها نباید در حد شعار باقی بماند و باید در این زمینه اقدامات مناسبی را انجام دهیم، در دهه ۶۰ و اوایل انقلاب امکانات مناسبی وجود نداشت، امروز زیرساخت‌ها و امکانات وجود دارد، ولی اعتماد مردم به مسئولین کمتر شده است و همین عدم اعتماد مشکلات زیادی را در حوزه توسعه شهر‌ها به وجود آورده است.
این همایش عصر امروز پایان می‌یابد.
ایجاد پاتوق‌های شهری را به دست مردم بسپاریم
متخصص حوزه معماری در همایش چهاردهه معماری و طرح‌های شهری گفت: فضا‌های عمومی که توسط دولت درست شده صمیمیت لازم برای شهروندان را ندارد.
فرهاد احمدی متخصص حوزه معماری در همایش تهران، چهار دهه معماری و طرح‌های شهری با اشاره به فعالیت‌های مدیریت شهری طی سال‌های گذشته، پاتوق‌هایی را که از سوی مردم ایجاد شده است، موفق‌تر دانست.
فرهاد احمدی با معرفی پاتوق‌های شهری گفت: صحبت در مورد عرصه‌های عمومی مهم است که البته موفقیت‌هایی کسب کردیم. مهمترین قسمت بخشی است که به شهروند فرصت می‌دهد و از این طریق شهر معاصر شکل می‌گیرد.
این متخصص حوزه معماری افزود: طی سفری که با آقای ملک مدنی در زمان شهرداری ایشان داشتیم، بازدید از مرکزی داشتیم که کشتارگاه به فضای عمومی و پاتوق شهری تبدیل شده بود.
وی ادامه داد: این بازدید اثر خوبی بر تهران داشت و اتفاقات خوبی زیر نظر مدیریت شهری برای ایجاد پاتوق‌های مناسب پس از این بازدید رخ داد.
احمدی تصریح کرد: فضا‌های پاتوق شهری انواع مختلف دارد که میتوان به پارک ها، مسیر‌های شهری، فضا‌های فرهنگی و... اشاره کرد. در تهران تعداد زیادی پاتوق شهری به وجود آمده است که باید به نحوه ایجاد آن‌ها توجه داشت.
این متخصص حوزه معماری با اشاره به تعداد پاتوق‌های شهری عنوان کرد: اگر بخواهیم موزه ها، مراکز فرهنگی و رستوران‌ها را به سایر پاتوق‌ها اضافه کنیم میتوان به ۴۰۰ نقطه در تهران برسیم.
احمدی با تاکید بر این که امروزه میدان راه‌ها جز پاتوق‌های شهری نیست، بیان کرد: فضا‌های عمومی آنچه توسط دولت درست شده صمیمیت لازم برای شهروندان را ندارد.
وی با اشاره به تاریخ پاتوق‌های شهری اظهار کرد: چنان چه بخواهیم به تاریخ نگاه کنیم در می‌یابیم بیرون نشینی و هم نشینی داخل خانه در دوران قاجار وجود داشته است و حتی مناسک مذهبی در خانه‌ها برگزار می‌شده است و در گذشته پاتوق به این صورت در شهر وجود نداشته است.
احمدی با مقایسه پاتوق‌هایی که توسط مدیریت شهری و یا مردم ایجاد می‌شود، گفت: میتوان گفت: پاتوق‌هایی که توسط مدیریت فرهنگی ایجاد شده خیلی گران قیمت است، اما خانه‌هایی که توسط مردم ایجاد شده است با هزینه کمتر می‌تواند پاتوق‌هایی باشد که علاوه بر فضا‌های مناسب می‌تواند اطلاعات تاریخی و فرهنگی نیز در اختیار قرار می‌دهد.
وی در مقایسه زندان قصر و کافه لوانته گفت: کاری که در کافه نادری و لوانته انجام شده بسیار صمیمی‌تر از پاتوق‌هایی است که توسط مراکز دولتی ایجاد می‌شود.
احمدی با معرفی برخی پاتوق‌ها همچون کافه رضایی و باغ فردوس بیان کرد: باغ فردوس بنا بود به موزه سینمایی تبدیل شود، اما موفق نبوده و در مقابل در این مکان، قسمت‌هایی الحاقی توسط مردم ایجاد شده است که موفق بوده است.
این متخصص حوزه معماری افزود: نمونه‌های منفی مدیریت شهری این است که به یکسری فضا‌ها توجه نکرده است. متاسفانه برخی ساختمان‌ها در شهر وجود دارد که استفاده نمی‌شود.
احمدی با تاکید بر این که پروژه‌ها را باید به دو قسمت تبدیل کرد، گفت: پاتوق‌های شهری اصولا از سوی مدیریت شهری انجام می‌شود و یا آنکه مردم در آن دخیل هستند و فضا‌های تاریخی را بازیابی میکنند که دومی موفق‌تر است.
وی افزود: مردم تهران به هوشمندی رسیدند که ریشه‌های تاریخی خود را حفظ کنند چرا که با انسان ارتباط دارد. مردم برخی فضا‌ها را فارغ از سیاست‌ها امروزه به پاتوق‌هایی ایجاد کردند.
احمدی با تاکید بر فضا‌هایی که از سوی مردم ایجاد می‌شود، اظهار کرد: ساختمان‌های زیادی از سوی هنرمندان ما به صورت خودجوش تبدیل به مراکزی جهت پاتوق کردند.
وی با انتقاد از ساخت و ساز‌های بی رویه سال‌های گذشته گفت: ما با تغییر قوانین بدون قاعده ساخت و ساز بی محابا مواجه هستیم؛ بدلیل اینکه نظام مدیریت شهری متکی بر خود است فضا‌های شهر را تخریب کردند و متاسفانه بسیاری مراکز را از دست دادیم.
احمدی تصریح کرد: ارزش‌های شهر تهران در کافه‌ها و مکان‌هایی است که توسط مردم مداخله و حفظ شده است از این رو مدیریت شهری نیز باید احساس مسئولیت کند.
وی با اشاره به یکی از پاتوق‌های موفق که از سوی مدیریت شهری ایجاد شده، عنوان کرد: خانه هنرمندان توسط مدیریت شهری ایجاد شد که البته مورد استقبال مردم قرار گرفت و از کار‌های خوب مدیریت شهری است، اما برای ساخت باغ کتاب تهران ده برابر هزینه کرد که ایجاد این مکان بدین صورت ضرورتی نداشت.
این متخصص حوزه معماری با اشاره به بازیایی یکی از فضا‌های قدیمی گفت: نواده‌های قاجار فضایی در میدان اعدام که بیغوله بوده را مرمت کردند. این فضا مندرس بود، اما این روز‌ها خیلی ارزشمند است.
احمدی ادامه داد: کافه رومنس نیز از دیگر پاتوق‌ها است و میبینیم که طبقه اجتماعی شهری را ندارد و زیر پوست شهر اتفاق می‌افتد و از نظر معماری معاصر خیلی ارزشمند بوده که باید ادامه داشته باشد.
معاون سابق مسکن وساختمان وزارت راه و شهر سازی گفت: ما در مسیر درستی قرار گرفته ایم و امروز به این دیدگاه که معماری به مثابه یک راه حل در جامعه باشد نزدیک شده ایم.
مظاهریان در ابتدای سخنان خود گفت: ما نمی‌توانیم از ۴ دهه معماری صحبت کنیم، اما به نقطه‌ای که سراغاز تحولات بوده اشاره‌ای نکنیم، انقلاب اسلامی ما سراغازی بود تحولات گسترده‌ای که در همه حوزه‌های رخ داد.
وی ادامه داد: یکی از این حوزه‌ها معماری است مقوله‌ای که متاثیر از فرهنگ و تبلور اندیشه‌ها و سبک زندگی و مجموعه باور‌های ساکنین است و خانه و فضا‌های شهری نیز متاثر از این عوامل است.
مظاهریان افزود: آنچه که انقلاب را در بعد ایدئولوژیک متمایز می‌کند بازگشت به خویشتن و در منش، مقابله با غرب بود که البته از یک دهه قبل از انقلاب زمینه‌های آن در کشور بود. در همه ابعاد نیز اینچنین بود؛ اقتصاد وسیاست و آموزش و معماری همه بر پایه بازگشت به خویشتن بود.
مظاهریان ادامه داد: در مورد معماری بد نیست به این نکته توجه کنیم که ما در شرایطی قرار داشتیم و قرار گرفتیم که به نوعی به دنیا‌های زیستی غرب که آن را تجربه کرده بودند پرتاب شدیم. یعین سبک پست مدرنیسم را اجرا می‌کریدم، اما مفهوم آن را درک نمی‌کردیم، ساختمان‌هایی با کلاه فرنگی می‌ساختیم، اما بعد در می‌یافتیم کار عبثی است.
وی افزود:در این میان ۴ گروه معماران وجود داشتند، تاریخ نگاران، اصولگرایان، فقه گرایان و سنت گرایان که شاید در ظاهر همه بر یک اصل استوار بودند، اما با هم توافقی نداشتند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه افزود: با این وجود و به رغم چنین شرایطی من فکر می‌کنم امروز در مسیر درستی حرکت می‌کنیم چرا که امروز فهم معماری در خانواده ایرانی گسترش پیدا کرده و اتفاق دیگری که ناشی از پدیده انقلاب بود این است که معماران وارد بخش‌های اجتماعی شدند. در حالی که تا قبل از انقلاب معماری یک مقوله تیپیکال روشنفکرانه بود، ولی امروز همه دغدغه‌های روز داریم و به دنبال راه حلی از طریق معماری هستیم. این‌ها تجارب زیستی ما در ۴ دهه گذشته است.
مظاهریان اظهار داشت: امروز به معماری به مثابه مقول‌ای نگریسته می‌شود که از طریق آن راه حل‌های جامعه را میتوان یافت و از همین نقطه است که میتوان همچنان امیدوار باقی ماند، امروزه اگر می‌خواهیم حال شهرمان خوب باشد باید به خانه‌های مردم و فضایی که در آن هستیم توجه کنیم.
برگزاری همایش با هدف ترسیم آینده بهتر برای معماری دهه پنجم انقلاب
رئیس همایش تهران، چهار دهه معماری و طرح‌های شهری با بیان اینکه این همایش با هدف ایجاد فرصت بازخوانی تجربیات حوزه معماری در طول چهار دهه گذشته فراهم شده است، گفت: تلاش ما این است تا پس از برگزاری این همایش نقطه‌ای را برای شروع دهه پنجم انقلاب اسلامی تداعی کرده باشیم و چشم انداز بهتری را برای تهران ترسیم کنیم.
علی اعطا در دومین روز از همایش تهران چهار دهه معماری و طرح‌های شهری با بیان اینکه اولین روز همایش در دو محور «تهران و مردم» و «تهران و مدیریت شهری» برگزار شد، عنوان کرد: در نشست اول به بحث فضا‌های شهری و طرح‌های توسعه شهری پرداخته و تجارب متعددی نیز ارائه شد.
وی ادامه داد: در این نشست مهدی چمران رئیس ۳ دوره شورای شهر تهران، محسن هاشمی رئیس فعلی شورای شهر تهران، فرزانه صادق مالواجرد معاون وزیر راه و شهرسازی و دبیر فعلی شورای عالی معماری و شهرسازی و امیر فرجامی دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی، مهدی جمالی نژاد معاون عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور، محمد سالاری رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، سعید سادات نیا معمار و شهرساز، گیتی اعتماد مدیر عامل موسسه تهران، مطالعات کلانشهر، ایمان جاجرمی جامعه شناس و سهراب مشهودی دبیر گروه شهرسازی و عضو شورای مدیریت جامعه مهندسان مشاور ایران و جمعی از متخصصین حوزه معماری در جلسه حضور داشته و نقطه نظرات خود را درباره مباحث حوزه معماری و شهرسازی مطرح کردند.
رئیس همایش تهران چهار دهه معماری و طرح‌های شهری با بیان اینکه دومین روز از این همایش با دو محور «تهران و معماری» و «تهران و آینده» با سخنرانی افتتاحیه دکتر مظاهریان متمرکز بر سیر تحولات معماری در چهار دهه اخیر برگزار می‌شود، گفت: همچنین در نشست دوم سخنرانان به ارائه چشم اندازی از آینده تهران می‌پردازند.
رئیس همایش تهران، چهار دهه معماری و طرح‌های شهری با بیان اینکه این همایش با هدف ایجاد فرصت بازخوانی تجربیات حوزه معماری در طول چهار دهه گذشته فراهم شده است، گفت: تلاش ما این است تا پس از برگزاری این همایش نقطه‌ای را برای شروع دهه پنجم انقلاب اسلامی تداعی کرده باشیم و چشم انداز بهتری را برای تهران ترسیم کنیم.
علی اعطا در دومین روز از همایش تهران چهار دهه معماری و طرح‌های شهری با بیان اینکه اولین روز همایش در دو محور «تهران و مردم» و «تهران و مدیریت شهری» برگزار شد، عنوان کرد: در نشست اول به بحث فضا‌های شهری و طرح‌های توسعه شهری پرداخته و تجارب متعددی نیز ارائه شد.
وی ادامه داد: در این نشست مهدی چمران رئیس ۳ دوره شورای شهر تهران، محسن هاشمی رئیس فعلی شورای شهر تهران، فرزانه صادق مالواجرد معاون وزیر راه و شهرسازی و دبیر فعلی شورای عالی معماری و شهرسازی و امیر فرجامی دبیر اسبق شورای عالی معماری و شهرسازی، مهدی جمالی نژاد معاون عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور، محمد سالاری رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، سعید سادات نیا معمار و شهرساز، گیتی اعتماد مدیر عامل موسسه تهران، مطالعات کلانشهر، ایمان جاجرمی جامعه شناس و سهراب مشهودی دبیر گروه شهرسازی و عضو شورای مدیریت جامعه مهندسان مشاور ایران و جمعی از متخصصین حوزه معماری در جلسه حضور داشته و نقطه نظرات خود را درباره مباحث حوزه معماری و شهرسازی مطرح کردند.
رئیس همایش تهران چهار دهه معماری و طرح‌های شهری با بیان اینکه دومین روز از این همایش با دو محور «تهران و معماری» و «تهران و آینده» با سخنرانی افتتاحیه دکتر مظاهریان متمرکز بر سیر تحولات معماری در چهار دهه اخیر برگزار می‌شود، گفت: همچنین در نشست دوم سخنرانان به ارائه چشم اندازی از آینده تهران می‌پردازند.
تاییدیه معماری در ابتدای مراحل صدور پروانه قرار گیرد
امیر فرجامی: ایجاد کمیته نما در مناطق از موضوعاتی بود که میتوان آن را به عنوان رویکرد آشتی با حرفه و دانشگاه در شهرداری تهران به شمار آورد.
امیر فرجامی دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در همایش تهران چهار دهه معماری و طرح‌های شهری گفت: ایجاد کمیته نما در مناطق از موضوعاتی بود که میتوان آن را به عنوان رویکرد آشتی با حرفه و دانشگاه در شهرداری تهران به شمار آورد.
وی در ادامه به شبکه مدیریت شهری در حوزه معماری اشاره کرد و گفت: تهران از شبکه ناظر گسترده‌ای برخوردار است و قانون شهرداری نیز نقطه قوتی در این حوزه به شمار می‌رود و هرچند ضعف‌هایی دارد، اما در حوزه کنترل ساخت و ساز حاوی مواد محکمی است.
دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اظهار داشت:، اما اینکه چرا چنین اتفاقاتی می‌افتد این است که که موضوع کیفیت اصولا در دستور کار نیست و تمام زنجیر‌ها و فرایند‌هایی که منجر به محصول می‌شود بر مبنای کمی است و طراحی این شبکه اینگونه اتفاق افتاده است.
امیر فرجامی با بیان اینکه قانون وجود دارد، اما اگر اتفاق خوبی رخ نمی‌دهد دلیل بر عدم کنترل است نیست گفت: فرایند صدور پروانه کمترین توجه به کیفیت را داشته و در طول زمان کمترین تغییرات را نیز داشته است.
وی گفت: یکی از مشکلات موجود این است که کمیته نما در انتهای این فرایند قرار گرفته و در واقع کاری نمی‌تواند بکند.
دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اظهار داشت: پیشنهاد می‌کنم که شورا‌های معماری مناطق با کمیته‌های نما‌ها ترکیب شود.
وی همچنین اظهار داشت: تایید نقشه‌های بی خاصیت مرحله اول را باید حذف کرد چراکه همه می‌دانیم تنها برای دریافت عوارض صدور پروانه تهیه می‌شوند و این کار بیهوده‌ای است و باید حذف شود.
وی همچنین اظهار داشت: باید از ظرفیت ساختمان‌های تکثیر شونده در شهر همچون بانک‌ها برای الگو سازی استفاده شود.
مدیریت یکپارچه؛ راهکار حل چالش‌های تهران
مهدی چمران: امروز اگر بخواهیم بر چالش‌هایی همچون مشکلات شهرسازی و مواردی نظیر آن فائق آییم ناگزیر به ایجاد مدیریت یکپارچه شهری هستیم.
چمران رییس سابق شورای شهر تهران در همایش تهران، ۴ دهه معماری و طراحی شهری گفت: مدیریت شهری در کشور جایگاه درستی ندارد و بهتر بگوییم این جایگاه به درستی تبیین نشده است. امروز شورای شهر، شورای شهر نیست بلکه شورای شهرداری است و بخش عمده‌ی مشکلات از همین جا ناشی می‌شود یعنی جایی که ما نمی‌توانیم برای تمامی مسائل شهر تصمیم گیری کنیم.
وی ادامه داد: اتفاقا از اولین اقداماتی که در بدو کار شورای دوم در دستور قرار دادیم همین موضوع بود و در این راستا تعاملاتی با وزارت نیرو داشتیم و برای آب و برق تهران و ساماندهی آن برنامه ۵ ساله هم نوشتیم که البته الزام قانونی برای آن‌ها نبود.
چمران در ادامه افزود: اگر مدیریت شهری به همین وضع بخواهد ادامه پیدا کند قطعا به جایی نمی‌رسیم و ناگزیر به ایجاد مدیریت یکپارچه و هماهنگ هستیم.
ریس سابق شورای شهر تهران گفت: امروز اگر بخواهیم بر چالش‌هایی نظیر حریم تهران فائق آییم باید مدیریت یکپارچه شکل گیرد. در حال حاضر محدوده داخلی شهر تهران نسبت به خودش کوچکتر از محدوده‌ی خیلی از شهر هاست، امروز متوسط رشد جمعیت شهر تهران از متوسط رشد جمعیت کشور کمتر است، امروز مساحت تهران حتی از ۷۰۰ کیلومتر مربعی که در طرح جامع بوده کمتر شده، اما آنچه موجبات بروز مشکلات است رشد بادکنکی شهر‌های اطراف تهران است که متصل شده اند و امروز شاهد چالش‌های فراوان در حوزه حریم هستیم. چرا که در این موضوع شاهد تصمیمات جزیره‌ای هستیم. امروز اگر میبینیم مشکلات مرتضی گرد بر تهران هم سایه می‌افکند در سایه تصمیم گیری‌های جزیره‌ای است.
چمران در ادامه با اشاره به مجادله مستمر مدیریت شهری با دولت در راستای تحقق یکپارچگی مدیریت شهری افزود: ما تلاش‌های فراوانی هم در راستای تحقق مدیریت یکپارچه صورت دادیم، در دولت هشتم این مهم تصویب شد، اما در دولت نهم رد شد، دولت نهم آن را به فراموشی سپرد و دولت دهم به مجلس نفرستاد و امروز بعد از سال‌ها سندی در این راستا به مجلس ارسال شده است.
مهدی چمران گفت: موضوع بعدی در مدیریت شهری ایجاد درآمد‌های پایدار است که اگر این درآمد‌ها نباشد بسیاری از طرح‌های مغفول می‌ماند.
وی افزود: در زمانی که ما شورای شهر بودیم بسیار سفت و سخت‌تر سیستم‌تر بر صدور پروانه‌ها نظارت داشتیم و لحظه‌ای این روند را چک می‌کردیم، همه شورا‌های معماری مناطق را رصد می‌کردیم و حتی با تلفن جلوی تخلفات را می‌گرفتیم، اما باز اجرا می‌شد، چون شهردار منطقه باید درامد داشته باشد، اگر هم درامد نداشت نمی‌توانست پروژه‌ها را اجرا کند؛ لذا درآمد‌های پایدار باید برای شهر ایجاد شود و در مجلس شورای اسلامی تصیب گردد.
چمران در ادامه و در پاسخ این سوال که آیا چارچوب تقنینی بر مدیریت شهری تهران حاکم است گفت: قانون شهرداری ما خوب است و ما تلاش کردیم عوض نشود. کاستی دارد، ولی اگر این کاستی‌ها اصلاح می‌شد مشکلات بیشتری به وجود می‌آمد.
به عنوان مثال پیشنهاد داده بودند که حق رای رییس شورای شهر در کمیسیون ماده ۵ حذف شود که البته به اجرا درآمد اتفاقا در آن دوره تنها عضوی از شورا که تخصص معماری و شهر سازی داشت بنده حقیر بودم آیا این به صلاح بود! پیشنهاد دادند عضویت عضو شورای شهر در کمیسیون ماده ۱۰۰ لغو شود که ما جلویش را گرفتیم، در کنار اصلاح قانون شهرداری چندین و چند اشکال دیگر می‌خواستند وارد کنند و لذا نگذاشتیم قانون سال ۱۳۳۵ آنگونه که پیشنهاد دادند اصلاح شود. این قانون خوب است و اگر خوب اجرا شود قانون خوب و محکمی است.
چمران در خصوص سیاسی بودن مدیریت شهری نیز گفت: قطعا افراد دارای تفکر سیاسی هستند، اما آنچه باید از آن پرهیز شود سیاسی کاری است. ما همیشه اصرار فراوان داشتیم کار در مدیریت شهری سیاسی نباشد و حتی نطق‌های سیاسی را حذف می‌کردیم. این بزرگترین آسیب است.
همایش تهران، ۴ دهه معماری و طراحی شهری عصر امروز به کار خود پایان می‌دهد.
باید بستر دخلات مردم در تدوین قوانین شهری فراهم شود
رییس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران: امروز ما در نقطه‌ای ایستاده ایم که با استفاده از ظرفیت دیده بان‌های شهری و تقویت شفافیت در آستانه تحقق واقعی حق بر شهر هستیم.
میزگرد تخصصی تهران و مردم در همایش تهران ۴ دهه معماری و طراحی شهری با حضور محمد سالاری، مروارید قاسمی اصفهانی، گیتی اعتماد، حسین ایمانی جاجرمی و سعید سادات نیا برگزار شد.
در ابتدای پنل مروارید قاسمی گفت: اساسا یکی از چالش‌های ما شناسایی موانع تحقق مشارکت شهروندی در دستیابی به مطالبات آنان است و تشخیص حق خصوص و عمومی که باید در این زمینه فعالیت راهگشا داشته باشیم.
وی ادامه داد: در ۴ دهه انقلاب اسلامی همواره تحقق نظرات مدیریتی بر مطالبات شهروندی مقدم بوده است و باید پرسید چرا؟ اگر هم متخصصین ازاین مهم یاد کردند آنان را محکوم به کاستی در رویکرد‌های نظری کردند.
قاسمی افزود: سوال اصلی این است که چه رابطه‌ای بین شهر و شهروند و شهرداری برقرار است و اصولا در این سال‌ها شهروندان چه مشارکتی در تحقق پایداری اقتصادی داشتند و به ازای این مشارکت چه وظایفی بر عهده مدیریت بوده است؟
در ادامه محمد سالاری به عنوان دومین سخنران پنل با اشاره به اینکه ۴۰ سال پیش در چنین روز‌هایی انقلاب اسلامی مبتنی بر مطالبات واقعی مردم شکل گرفت و اگر به اهداف متعالی انقلاب اسلامی که کاملا با جنبش مردم واقع گردید نگاه کنیم بعد از ۴۰ سال می‌خواهیم بگوییم در حوزه معماری چه وضعیتی داریم؟ گفت: انقلابی که مبتنی بر مطالبات مردم و اهداف متعالی صورت پذیرفت و در تقابل با فساد، رانت، تحکم، تصمیمات از بالا به پاین تجلی پیدا کرد. حال ما می‌خواهیم بگوییم در چنین فضایی در فرایند تدوین، تصویب و نظارت و اجرای این معماری و طراحی شهر‌ها و تاثیر آن در فضا‌های شهری به چه میزان تایر گذار بوده است؟
سالاری افزود: اگر امروز با شهروند طلبکار مواجه هستیم نتیجه همین تصمیماتی است که در حوزه معماری گرفته شده است. امروز فضا‌های شهری به جولانگاه سودا گری تبدیل شده است و نتوانستیم شهروندان را به شهروند مطالبه گر تبدیل کردیم.
رییس کمیسیون شهر سازی و معماری شورا گفت: انقلاب اسلامی در راستای تحقق حق به شهر ایجاد شده در زمانی که حق مردم در راستای تحقق رویکرد‌های حاکم بر طرح‌های شهری پایمال می‌شد و اینچنین مردم انقلاب کردند.
وی اظهار داشت: حال باید پرسید در جمهوری اسلامی چه کار کردیم. مردم، نمایندگان و حرفه‌مندان در فرایند تهیه طرح‌های توسعه شهر به چه میزان موثر در تصمیمات بودند.
سالاری افزود: وقتی با همکاری اقای حناچی در شورای عالی شهر سازی طرح تفصیلی را رصد می‌کردیم بندی را در طرح تفصیلی نیافتیم که مغایرتی با طرح جامع نداشته باشد. اینکار را شهرسازان و معماران ما انجام دادند و در اصل نهاد‌های متولی نظیر کمیسیون ماده ۵، شورای عالی شهرسازی، شورای شهر و شهرداری و اینگونه بود که بند بند طرح‌های تفصیلی مبتنی بر منافع اقلیت تدوین گشت. در این راستا بخشی از معماران شدند پیمانکاران گروه سودا گر و در اصل خود معماری ما عاملی شد تا شهر را از دست مردم بگیریم.
رییس کمیسیون شهر سازی و معماری شورا گفت: نمونه بارز این مهم مصوبه برج باغ‌ها بود که در پیوست سوم طرح جامع قرار گرفت.
سالاری گفت: قطعا حق به شهر، حق فردی نیست بلکه یک حق جمعی است و باید همه جمع جامعه شهری از آن سود برند. دسترسی به امکانات و فرصت‌های زندگی شهری که در طرح‌های توسعه شهری تدوین می‌شود یکی از مطالبات حق به شهر است.
وی در ادامه در تشریح حق به شهر گفت: حق به شهر با رویکرد مبارزه آحاد جامعه در مقابل آنان که شهر را جولانگاه خود قرار دادند ایجاد شده است. حال باید سوال پرسید که در دهه چهارم انقلاب در بازپس دادن حقوق مرد چقدر موفق بودیم؟ در حالی که باغات را از آنان گرفتیم، باغات به هم پیوسته را از بین بردیم، در طراحی طرح‌های جامع به گونه‌ای عمل کردیم که شهر‌ها بر پایه خودرو محوری توسعه یابد بدون در نظر گرفتن سند توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی و در کل با عدم انجام تکالیف طرح‌های توسعه شهری و صرفا اعلام پهنه‌های طرح تفصیلی بدون توجه به حقوق مکتسبه باعث شدیم فضای مشوش ابهام آلود در تصمیم گیری‌ها و تصمیم سازی‌ها ایجاد شود.
رییس کمیسیون شهر سازی و معماری گفت: اتفاقاتی که در دوره گذشته شاهد بودیم نتیجه همین طرح‌های شهری بوده، با ابلاغ طرح‌های شهری همه دستورالعمل‌ها و بخش‌ها نامه‌ها را کنار گذاشتیم لذا باید گفتکارنامه خوبی در حوزه طرح‌های شهری نداشتیم.
وی افزود: با این وجود در شورای پنجم شاهد بروز و ظهور دیده بان‌های شهری بودیم و شاهد تحقق نظر خواهی از مردم از طریق همین نشست‌ها.
محمد سالاری اظهار داشت: بر اساس تقویت همین دیده بان‌های شهری بود در دوره گذشته بالاخره شهرداری را ملزم کردیم کیمته نما را به عنوان حق عمومی شهر در راستای تحقق حق عمومی بر شهر ایجاد کند. به دنبال این مطالبه گری مصوبه برج باغ‌ها را با همراهی شورای عالی شهر سازی و با لایحه شهرداری لغو کردیم به تصویب برسانیم. امروزه دیگر خبری از ساختمان‌های ۱۳ طبقه در باغات نخواهد بود و ساخت و ساز در عرصه باغات در تراکم محد. د و تنها در ۳ طبقه خواهد بود.
سالاری گفت: امروز باید بپذیریم که دیده بان‌های شهری و شبکه‌های اجتماعی بر مدیریت شهری حکم میکنند.
سالاری در ادامه سخنان خود گفت: امروز نیاز ما به طرح‌های غلتان و منعطف است ومی بایست طرح تفصیلی را ببریم به سمت طرح‌های توسعه محلی یا همان اکشن پلان ها.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا گفت: امروز تنها راهکار که می‌تواند مشکلات کشور را در همه حوزه‌ها حل کند شفافیت و نظارت همگانی است و باید بستر لازم را به عنوان یک مطالبه گر هموار کنیم.
وی افزود: ما در استانه یک تحول خوب هستیم که این نتیجه همین دیده بان شهری است. ما طرحی را ارائه دادیم که کل اطلاعات و تمامی پرونده‌های شهرداری انتشار عمومی پیدا کند.
سالاری در ادامه گفت: امروز نیاز به تغییر قوانین وجود دارد. امروز اگر فردی در سطح شهر طرح تفصیلی را رعایت نکند ایا مردم کوچه و محله می‌تواند بروند دادخواهی کنند؟ در صورتی که مصادیق عینی ان در نقاط جهان وجود دارد و حتما می‌بایست در این حوزه اتفاقتی بیافتد.
سالاری افزود: باید بخشی از تصمیمات را با پرسمان محلی انجام دهیم و باید نمایندگان و نخبگان جامعه محلی بیایند نظر بدهند. باید فضا و بستری را فراهم کنیم تا مردم در تدوین قوانین شهری دخالت کنند.
وی اظهار داشت: امروز ساختمان مجلس شورای اسلامی که می‌بایست نشانی از هویت جمهوری اسلامی باشد هیچ تناسبی با فضای شهری ندارد. همینطور ساختمان وزارت راه و شهر سازی و ساختمان‌های دیگر و این بدان دلیل است که از نخبگان نظرخواهی نشده است.
سالاری در خاتمه گفت: ایجاد دغدغه و روحیه مطالبه گری وظیفه ما است و اینگونه می‌شود امیدوار بود مشکلات حل شود.
گیتی اعتماد، یکی از کارشناسان حوزه معماری در ادامه این پنل عنوان داشت: شهر تهران در قیاس با یک شهر مطلوب شهر مناسبی نیست.
وی تصریح کرد: شهر‌های مطلوب در دنیا دارای ویژگی‌هایی همچون هوای سالم به دور از آلودگی هوا و آلودگی صوتی و بدون ترافیک و دارای خدمات مناسب هستند و این در حالی است که ما شاهد مشکلات تهران همچون آلودگی صوت و هوا، ترافیک وحشتناک که ساعت‌ها وقت و انرژی را از بین می‌برد و عدم توزیع مناسب خدمات شهری و عدم دسترسی به فضای باز و سبز هستیم.
کارشناس حوزه معماری اظهار داشت: مردم در شهر دارای حقوقی هستند به نحوی که باید فضای مطلوب برای زندگی داشته باشند و از خدمات در دسترس و امنیت برخوردار باشند.
وی ادامه داد: همانگونه که مردم حق بر شهر دارند شهر نیز حقی بر مردم دارد و باید این حقوق حتما برآورده شود.
اعتماد تصریح کرد: آلودگی هوا عامل مهمش خود مردم هستند که با خودرو‌های تک سرنشین و دودزا به سفر‌های تفننی می‌روند و با این استدلال میتوان گفت که هوای پاک را خودمان از بین می‌بریم.
وی ادامه داد: آلودگی بصری را نیز خودمان با ساختن این ساختمان‌های بی قواره به وجود می‌آوریم و سوداگری و سودجویی را خود مردم شهر انجام می‌دهند.
گیتی اعتماد در ادامه سخنانش تاکید کرد: با این وجود هنوز امیدی برای حل این مشکلات وجود دارد و مهمترین راه حل آن ایجاد شفافیت برای ممانعت از وقوع تخلفات است.
این متخصص حوزه معماری تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان مغایرت‌ها در ساخت و ساز‌ها با طرح‌های جامع و تفصیلی هزاران مورد بوده است که عمده آن‌ها در منطقه ۱ رخ داده است.
وی تاکید کرد: مهمترین راه حل فرهنگ سازی است و باید از مهد کودک‌ها آغاز شود تا با کمک تک تک ما و مسئولین بتوانیم تهران را به یک فضای مناسب برای زندگی برگردانیم.
حسین ایمانی جاجرمی، فعال حوزه علوم اجتماعی در ادامه این پنل به موضوع خوانش انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: در دهه فجر در خصوص آمار و اطلاعات صحبت شده، اما چیزی که کمتر مورد سوال قرار گرفته است اینکه ما چقدراخلاقی‌تر شدیم و چقدر مروت و جوانمردی در میان ایرانی‌ها افزایش یافته است.
وی با تاکید بر اینکه پاسخ به این سوالات کار راحتی نیست اظهار داشت: بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که در بحث اعتماد ما در حد زیادی افت کرده ایم و باور به راستگویی خیلی کم شده است.
این فعال حوزه اجتماعی گفت: باید بررسی کنیم که معماری و شهرسازی چقدر در این وضعیت نقش داشته و قبل انقلاب چه بوده و بعد از انقلاب چه کرده ایم.
وی اظهار داشت: در شهر تهران در دوره قاجار وقتی ایرانی‌ها از غربی‌ها شکست خوردند به دنبال پیدا کردن خود رفتند و راه حل را در غربی شدن دیدند.
حسین ایمانی گفت: به لحاظ شهری هم آرمان ما شهری اروپایی بود که پاریسی را طراحی و شانزه لیزه‌ای داشته باشد. اما این ارمان در دوره پهلوی دوم تغییر کرد و به شهر آمریکایی شدن گام برداشتیم.
ایمانی افزود: یکی از مشکلات اساسی معماری و شهرسازی در این است که هیچ آرمانی را نداریم.
وی اظهار داشت: موضوع دیگری که در ایجاد یک شهر اهمیت دارد، ایجاد فضا‌هایی است که مردم بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند. بررسی‌های علمی از مناطق بحران زده نشان می‌دهد که مناطقی از شهر که مردم آن با هم ارتباط دارند از تاب آوری بالاتری برخوردارند و این در حالی است که ما ۱۹ هکتار فضای سبزی که قرار بود عمومی و رایگان باشد تبدیل مگامال‌هایی کرده ایم که اگر پول نداشته باشید، جرات ورود به آن‌ها را ندارید.
ایمانی با تاکید بر اینکه باید حق اعتراض در قانون دیده شود ادامه داد: فضا‌های شهری خیلی می‌تواند به این مسئله کند.
وی گفت: ما باید از خودمان شروع کنیم. شهرداری یک ساختمان ضد مردمی دارد این در حالی است که شهرداری نزدیک‌ترین جا به مردم است.
سعید سادات نیا کارشناس دیگری که در این پنل سخن می‌گفت: اظهار داشت: روابط بین شهر و شهروند حقی متقابل است.
وی اظهار داشت: به نظر من اداره شهر نیاز به مالیات دارد که در گرو ارائه خدمات درست و دریافت عوارض درست است.
وی دلیل افزایش جمعیت تهران را خدمات جاذبی که در این شهر ارائه می‌شود، دانست.
کارشناس حوزه معماری خاطرنشان کرد: شهرداری ما توانسته است در این چهاردهه فاصله بین جنوب و شمال شهر را از بین ببرد و وحتی چهره‌های خانه‌ها هم زیاد تفاوتی با هم ندارند، ولی باید این سوال را پرسید که این کار کیفیت را هم به همراه داشته است؟
رویکرد توسعه شهر‌ها باید هویت ساز باشد
معاون عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور گفت: باید به سمت توسعه شهر‌هایی پیش برویم که هویت دارند.
مهدی جمالی نژاد در همایش تهران چهار دهه معماری و طرح‌های شهری سخنان خود را با طرح یک سوال آغاز کرد و گفت: چرا برغم اینکه در دهه‌های گذشته مدیران خوبی در شهر‌ها مشغول به کار بوده اند، اما مشکلات کلان شهر‌های ما حل نشده و مشکلات ترافیکی و آلودگی هوا بر سر جای خود باقی است و پیچیدگی مشکلات کلانشهر‌ها غیر قابل حل است. اگر ما بتوانیم در معاونت عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور و البته سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کل کشور کار‌های خود را به درستی انجام دهیم بسیاری از مشکلات کلان شهر‌ها به ویژه تهران برطرف می‌شود.
وی با بیان اینکه اخیرا بحث افزایش جمعیت به جد مورد بررسی قرار گرفته است و جز سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری محسوب می‌شود، عنوان کرد: مسئله اینجاست که همه به بند‌های اولیه این ابلاغ را مطالعه میکنند، اما به بند‌های بعدی آن توجهی نمی‌کنند، اگرچه بحث افزایش جمعیت بسیار مهم است و در دو دهه آینده کشور ما به سمت پیری و میانسالی می‌رود، اما باید به توزیع متوازن جمعیت نیز توجه داشته باشیم، امروز ۱۲۷۹ شهرداری در ۳۱ مرکز استان فعالیت میکنند این در حالیست که بیشتر جمعیت به سمت مراکز استانها در حال مهاجرت هستند اگر نظام شهری سالمی نداشته باشیم زحمات مدیران شهری به بار نخواهد نشست.
معاون عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور با بیان اینکه نظام شهری کشور در قبل از سال ۱۳۰۰ بسیار متناسب بوده است، گفت: من آن دوره را به یک نظامی کهکشانی تشبیه می‌کنم، زیرا در نقاط مختلف کشور به صورت منظومه‌ای جمعیت به صورت متوازن وجود داشته و در واقع پراکنش جمعیت به صورت متوازن بوده است، اما پس از اصلاحات ارضی از سال ۱۳۳۰ تا سال ۱۳۹۰ جمعیت شهرنشینی دو و نیم برابر و تعداد شهر‌ها ۶ برابر شده است؛ بسیاری از روستا‌ها به شهر مهاجرت کرده اند و برخی دیگر خالی از سکنه شده اند.
وی ادامه داد: بر این اساس دو سوم جمعیت شهری در کلانشهر‌ها مستقر شدند و شهرنشینی به صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است، شاخص‌های ضریب تمرکز در جلسات شهری و روستایی دستخوش تغییر شده، این در حالی است که قبل از سال ۱۳۰۰ نظام شهری ایرانی حالت تعادلی داشته است، اما متاسفانه هر چه جلوتر می‌رویم این بی نظمی‌ها بیشتر می‌شود.
جمالی نژاد با بیان اینکه به دنبال مهاجرت از روستا‌های کوچک به شهر‌ها و کلانشهر‌ها اقدامات و خدمات شهری ارائه شده هیچ مشکلی را حل نمی‌کند، عنوان کرد: تلاش‌ها را نباید به گونه‌ای پیش ببریم که تهران را آباد کنیم و به سایر کلان شهر‌ها و روستا‌ها توجهی نداشته باشیم، نباید تمام امکانات و اختیارات در حوزه کلان شهر‌ها خرج شود، باید به روستا‌ها توجه داشته باشیم.
جمالی نژاد با بیان اینکه به سمت توسعه شهر‌هایی پیش می‌رویم که هویت ندارند و بسیاری از شهر‌های قدیمی امروز دچار خدشه شده اند، گفت: اقداماتی که در طول دهه گذشته انجام داده ایم از جمله توسعه بی قاعده، فروش بی‌ضابطه، عدم تدوین قوانین و مقررات شهرسازی مناسب و فعال سازی طرح جامع و تفصیلی تهران را به کوهی از مشکلات تبدیل کرده است که اگر این شیوه تداوم پیدا کند با کوچکترین بحرانی فاجعه جهانی رخ می‌دهد.
رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کل کشور با اشاره به بیانات اخیر مقام معظم رهبری تحت عنوان گام دوم انقلاب عنوان کرد: با یک حرکت جدید و نگاه متفاوت میتوان بیانات ایشان را اجرایی کرد، اما باید برای کلان شهر‌های خود یک برنامه ریزی مدون داشته باشیم در واقع برای سایر کلانشهر‌ها از جمله تهران باید یک معماری جدید تحت عنوان معماری ایرانی و اسلامی ترسیم کنیم، این اقدامات می‌تواند گامی در جهت آغاز دهه پنجم انقلاب باشد.
وی عدم یکپارچگی مدیریت شهری را یکی دیگر از مشکلات کلانشهر‌ها دانست و گفت:: ایجاد ساز و کاری برای مشارکت پایدار تنها نباید در حد شعار باقی بماند و باید در این زمینه اقدامات مناسبی را انجام دهیم، در دهه ۶۰ و اوایل انقلاب امکانات مناسبی وجود نداشت، امروز زیرساخت‌ها و امکانات وجود دارد، ولی اعتماد مردم به مسئولین کمتر شده است و همین عدم اعتماد مشکلات زیادی را در حوزه توسعه شهر‌ها به وجود آورده است.
این همایش عصر امروز پایان می‌یابد.
ایجاد پاتوق‌های شهری را به دست مردم بسپاریم
متخصص حوزه معماری در همایش چهاردهه معماری و طرح‌های شهری گفت: فضا‌های عمومی که توسط دولت درست شده صمیمیت لازم برای شهروندان را ندارد.
فرهاد احمدی متخصص حوزه معماری در همایش تهران، چهار دهه معماری و طرح‌های شهری با اشاره به فعالیت‌های مدیریت شهری طی سال‌های گذشته، پاتوق‌هایی را که از سوی مردم ایجاد شده است، موفق‌تر دانست.
فرهاد احمدی با معرفی پاتوق‌های شهری گفت: صحبت در مورد عرصه‌های عمومی مهم است که البته موفقیت‌هایی کسب کردیم. مهمترین قسمت بخشی است که به شهروند فرصت می‌دهد و از این طریق شهر معاصر شکل می‌گیرد.
این متخصص حوزه معماری افزود: طی سفری که با آقای ملک مدنی در زمان شهرداری ایشان داشتیم، بازدید از مرکزی داشتیم که کشتارگاه به فضای عمومی و پاتوق شهری تبدیل شده بود.
وی ادامه داد: این بازدید اثر خوبی بر تهران داشت و اتفاقات خوبی زیر نظر مدیریت شهری برای ایجاد پاتوق‌های مناسب پس از این بازدید رخ داد.
احمدی تصریح کرد: فضا‌های پاتوق شهری انواع مختلف دارد که میتوان به پارک ها، مسیر‌های شهری، فضا‌های فرهنگی و... اشاره کرد. در تهران تعداد زیادی پاتوق شهری به وجود آمده است که باید به نحوه ایجاد آن‌ها توجه داشت.
این متخصص حوزه معماری با اشاره به تعداد پاتوق‌های شهری عنوان کرد: اگر بخواهیم موزه ها، مراکز فرهنگی و رستوران‌ها را به سایر پاتوق‌ها اضافه کنیم میتوان به ۴۰۰ نقطه در تهران برسیم.
احمدی با تاکید بر این که امروزه میدان راه‌ها جز پاتوق‌های شهری نیست، بیان کرد: فضا‌های عمومی آنچه توسط دولت درست شده صمیمیت لازم برای شهروندان را ندارد.
وی با اشاره به تاریخ پاتوق‌های شهری اظهار کرد: چنان چه بخواهیم به تاریخ نگاه کنیم در می‌یابیم بیرون نشینی و هم نشینی داخل خانه در دوران قاجار وجود داشته است و حتی مناسک مذهبی در خانه‌ها برگزار می‌شده است و در گذشته پاتوق به این صورت در شهر وجود نداشته است.
احمدی با مقایسه پاتوق‌هایی که توسط مدیریت شهری و یا مردم ایجاد می‌شود، گفت: میتوان گفت: پاتوق‌هایی که توسط مدیریت فرهنگی ایجاد شده خیلی گران قیمت است، اما خانه‌هایی که توسط مردم ایجاد شده است با هزینه کمتر می‌تواند پاتوق‌هایی باشد که علاوه بر فضا‌های مناسب می‌تواند اطلاعات تاریخی و فرهنگی نیز در اختیار قرار می‌دهد.
وی در مقایسه زندان قصر و کافه لوانته گفت: کاری که در کافه نادری و لوانته انجام شده بسیار صمیمی‌تر از پاتوق‌هایی است که توسط مراکز دولتی ایجاد می‌شود.
احمدی با معرفی برخی پاتوق‌ها همچون کافه رضایی و باغ فردوس بیان کرد: باغ فردوس بنا بود به موزه سینمایی تبدیل شود، اما موفق نبوده و در مقابل در این مکان، قسمت‌هایی الحاقی توسط مردم ایجاد شده است که موفق بوده است.
این متخصص حوزه معماری افزود: نمونه‌های منفی مدیریت شهری این است که به یکسری فضا‌ها توجه نکرده است. متاسفانه برخی ساختمان‌ها در شهر وجود دارد که استفاده نمی‌شود.
احمدی با تاکید بر این که پروژه‌ها را باید به دو قسمت تبدیل کرد، گفت: پاتوق‌های شهری اصولا از سوی مدیریت شهری انجام می‌شود و یا آنکه مردم در آن دخیل هستند و فضا‌های تاریخی را بازیابی میکنند که دومی موفق‌تر است.
وی افزود: مردم تهران به هوشمندی رسیدند که ریشه‌های تاریخی خود را حفظ کنند چرا که با انسان ارتباط دارد. مردم برخی فضا‌ها را فارغ از سیاست‌ها امروزه به پاتوق‌هایی ایجاد کردند.
احمدی با تاکید بر فضا‌هایی که از سوی مردم ایجاد می‌شود، اظهار کرد: ساختمان‌های زیادی از سوی هنرمندان ما به صورت خودجوش تبدیل به مراکزی جهت پاتوق کردند.
وی با انتقاد از ساخت و ساز‌های بی رویه سال‌های گذشته گفت: ما با تغییر قوانین بدون قاعده ساخت و ساز بی محابا مواجه هستیم؛ بدلیل اینکه نظام مدیریت شهری متکی بر خود است فضا‌های شهر را تخریب کردند و متاسفانه بسیاری مراکز را از دست دادیم.
احمدی تصریح کرد: ارزش‌های شهر تهران در کافه‌ها و مکان‌هایی است که توسط مردم مداخله و حفظ شده است از این رو مدیریت شهری نیز باید احساس مسئولیت کند.
وی با اشاره به یکی از پاتوق‌های موفق که از سوی مدیریت شهری ایجاد شده، عنوان کرد: خانه هنرمندان توسط مدیریت شهری ایجاد شد که البته مورد استقبال مردم قرار گرفت و از کار‌های خوب مدیریت شهری است، اما برای ساخت باغ کتاب تهران ده برابر هزینه کرد که ایجاد این مکان بدین صورت ضرورتی نداشت.
این متخصص حوزه معماری با اشاره به بازیایی یکی از فضا‌های قدیمی گفت: نواده‌های قاجار فضایی در میدان اعدام که بیغوله بوده را مرمت کردند. این فضا مندرس بود، اما این روز‌ها خیلی ارزشمند است.
احمدی ادامه داد: کافه رومنس نیز از دیگر پاتوق‌ها است و میبینیم که طبقه اجتماعی شهری را ندارد و زیر پوست شهر اتفاق می‌افتد و از نظر معماری معاصر خیلی ارزشمند بوده که باید ادامه داشته باشد.
نظر شما