کاهش ارزش ریال عربستان

فروش اوراق قرضه و بهادار عربستان سعودی نیز به همین علت به کمترین میزان از دو سال پیش تاکنون رسیده است. سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی از این نگران هستند که مبادا پیامدهای این اقدام آنچنان شدید باشد که سرمایه گذاری های خارجی در عربستان سعودی را به شدت کاهش دهد. حجم معاملات در بازار تحویل آتی جایی که در آن بانک ها نیز می آیند تا برای نیاز های سرمایه گذاری خود منابع و سرمایه گذارانی پیدا کنند حاکی از آن است که بسیاری از نهاد ها و موسسات بزرگ به علت ترس از خروج سرمایه ها ناشی از تهدید آمریکا علیه عربستان سعودی حاضر نیستند در انجام معاملات ریسک پذیری باشند.

 

در بازار تحویل آتی، انواع کالاها را می‌توان هر روز در فرابورس داد و ستد کرد. در این بازارها، خریدار و فروشنده برای تحویل آتی کمیت و کیفیت مشخصی از یک کالا، با یکدیگر به توافق می‌رسند. وقتی قیمت آتی دادوستد، نوسان داشته باشد، معامله‌گران با مخاطره اعتباری روبرو خواهند بود؛ زیرا ارزش موجودی آنها ممکن است بطور چشمگیری تغییر یابد. جمال خاشقجی، در دوم اکتبر امسال در استانبول بعد از ورود به کنسولگری کشورش در این شهر ناپدید شد. به نوشته روزنامه صباح چاپ ترکیه صداهایی که توسط ساعت اپل وی ضبط شده است این فرضیه را مطرح می کند که او شکنجه و به قتل رسیده است.

با این حال؛ میزان افت ارزش ریال عربستان سعودی در معاملات امروز به حد سال دو هزار و چهارده نبود. در این سال با توجه به اینکه قیمت نفت در بازار جهانی به شدت کاهش یافته بود ارزش ریال عربستان سعودی در برابر دیگر ارزهای معتبر جهان به شدت کاهش یافت. قیمت نفت در بازار جهانی نیز در معاملات امروز تغییر چندانی نداشت. هرچند که میزان افزایشی قیمتی که نفت در معاملات نفتی امروز داشت تا حدودی قابل توجه بود. علت اینکه قیمت نفت در معاملات امروز نوسان چندانی نداشت به باور بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان بازار نفت و انرژی این است که عربستان سعودی صادرات نفت خود را کاهش نخواهد داد زیرا در این صورت، منابع تامین بودجه خود را به خطر می اندازند و از میزان درآمدهای ارزی اش کاسته خواهد شد. آن هم در شرایطی که این کشور از نظر اقتصادی و مالی در وضع خوبی بسر نمی برد.

 

اما به باور برخی دیگر از کارشناسان مسائل اقتصادی و مالی مانند کریسجانیس کروستینس از موسسه ارزشیابی اعتبار مالی فیچ ریتینگز [Fitch Rating]،که به همراه"استاندارد اند پورز گلوبال ریتینگ"(SP Global Ratings)و مودیز [Moody's]، یکی از سه موسسه معتبر جهان در بررسی چشم انداز اقتصادی کشورها و توان مالی آنها در عمل به ‏تعهدات مالی شان است، این موضوع را نباید دست کم گرفت. زیرا ممکن است برخی از برنامه های اصلاحی که مقامات عربستان سعودی روند آن را آغاز کرده اند به خطر اندازد.  چون اگر در نگرش سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی به چشم انداز سیاسی و اقتصادی عربستان سعودی تغییری صورت گیرد این نگرش کوتاه مدت نخواهد بود و حالت پایداری پیدا خواهد کرد و در نتیجه اجرای برخی از ابتکارات سند چشم انداز 2030را به خطر خواهد انداخت. «چشم انداز 2030»،در واقع برنامه گسترده ای است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، برای اصلاح ساختار اقتصادی واجتماعی این کشور و ‏قطع وابستگی اقتصاد آن ‏به درآمدهای نفتی از سال 2016 به اجرا گذاشته است.

کریسجانیس کروستینس و دیگر تحلیگران بر این باورند که جریان سرمایه گذاری های خارجی در عربستان سعودی اکنون مدتی است که خیلی کمرنگ شده است. علت این کاهش جریان سرمایه گذاری ها نیز ضعف بخش خصوصی و بلاتکلیفی در زمینه قوانین و مقررات ناظر بر فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری در عربستان سعودی است. بسیاری از روزنامه ها و رسانه های ارتباط جمعی، کارفرمایان و سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی و روسای بانک ها از جمله جیمی دیمون رئیس بانک جی پی مورگان آمریکا دعوت مقامات عربستان سعودی برای شرکت در کنفرانس بزرگی درباره سرمایه گذاری در عربستان سعودی موسوم به داووس بیابان که قرار است هفته آینده برگزار شود رد کرده اند.

ارزش کل شاخص سهام بورس عربستان سعودی(تداول) نیز در معاملات روز گذشته و امروز در مجموع هفت ممیز دو دهم درصد کاهش یافت. این در حالی است که ارزش کل سهام این بورس در معاملات هفته گذشته دو درصد افزایش یافته بود. با این حال برخی کارگزاران بورس و سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی می گویند اکنون که ارزش شاخص سهام در بورس عربستان سعودی به شدت کاهش یافته است بسیاری از سرمایه گذاران نهادی و به ویژه سرمایه گذاران خارجی تلاش می کنند این فرصت را برای خرید ارزان قیمت سهام شرکت های مهم در عربستان سعودی غنیمت بشمارند. زیرا آنها بر این باورند این مسئله گذارا خواهد بود و ارزش کل شاخص سهام بورس عربستان سعودی دوباره افزایش خواهد یافت.

در این میان؛ برخی از بانکداران، تحلیلگران و کارشناسان بازار سرمایه و ارز استدلال می کنند که ماجرای جمال خاشقجی این تاثیر را در نهایت در عربستان سعودی بر جای خواهد گذاشت که در این کشور مخاطره سیاسی همیشه وجود دارد. همچنان که در سه سال گذشته موارد این چنینی دیگری روی داده است. این وضع برای عربستان سعودی دشوار است زیرا در این مقطع زمانی این کشور در جنگ با یمن نیز بسر می برد. قطر را تحریم کرده است و دهها کارمند ارشد و تاجر را به ظن دست داشتن در فساد مالی در زندان بسر می برند. بسیاری از مدافعان حقوق بشر و به ویژه مدافعان حقوق زنان در این کشور زندانی هستند و تنش سیاسی این کشور با کانادا و آلمان نیز افزایش یافته است. 

جیسون تووی از شرکت کارگزاری و خدمات سرمایه گذاری کپیتال اکونومیسک در همین رابطه می گوید: «تحول سیاسی عربستان سعودی در حال تبدیل شدن به یک خطر اقتصادی است که شکل بسیار جدی به خود خواهد گرفت.»