به گزارش سرويس بين الملل
خبرگزاری صدا و سیما ، روزنامه راي اليوم نوشت: رهبران سعودی با بحران بی سابقهای مواجه شده اند که در صورت اثبات نقش ریاض در جنایت کشته شدن خاشقجی، ممکن است این موضوع به مسدود شدن داراییهای عربستان در آمریکا منجر شود و اوضاع سعودی پس از این ماجرا با گذشته کاملا متفاوت خواهد بود.
پایگاه اینترنتی رای الیوم در مقالهای به قلم عبد الباری عطوان نوشت: بیانیهای که دولت سعودی دیروز منتشر کرد و در آن تهدیدهای آمریکا را مبنی بر اعمال تحریمهای اقتصادی در صورت اثبات نقش سعودی در ربودن و کشتن جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی رد کرد؛ نشان از چند موضوع است؛ نخست این که تهدیدات جدی است. دوم این که عربستان درباره این تهدیدات نگران است. سوم این که عربستان تمایل «شدیدی» به مقابله با این تهدیدها دارد. از هشتاد سال پیش تاکنون، این نخستین بار است که «این دو متحد» به شکل متقابل و آشکارا یکدیگر را تهدید میکنند.
به نظر میرسد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در برابر اعمال فشارهای دولت پنهان آمریکا و نهادهای آن تسلیم و ناچار به عقب نشینی از مواضع گذشته خود شد؛ مواضعی که طی آن، از اهمیت این جنایت میکاست و خود را از هر گونه تحرکاتی علیه عربستان مبرا میکرد. وی در گفتگو با کانال «فاکس» گفت: «خاشقجی آمریکایی نیست و این جنایت در کشور آمریکا روی نداده است و یک قرارداد تسلیحاتی به ارزش بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار وجود دارد که نمیتوان از آن دست برداشت، زیرا این قرارداد به معنای تامین فرصتهای شغلی و ادامه شکوفایی اقتصاد آمریکا است.»
ترامپ لحن خود را تغییر داد و تهدید کرد در صورتی که مشخص شود خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول کشته شده است، «مجازات شدیدی» وجود خواهد داشت. وی ماهیت این مجازات را تعیین نکرد و در عین حال، گفت: جنایت قتل خاشقجی روی داده است و ترکیه «متحد» قدیمی و جدید ترامپ شواهد و ادله محکمی را در اختیار وی قرار داده است.
ترامپ بیش از چهار بار طی کمتر از دو هفته، به روش باج خواهانه و گستاخانه از عربستان انتقاد و از عباراتی استفاده کرد مبنی بر این که عربستان ثروت هنگفتی دارد و به شکل مجانی از حمایتهای ما برخوردار میشود؛ حمایتی که اگر نبود، ایران طی ۱۲ دقیقه آن را اشغال میکرد. همین فرد با نزدیک شدن موعد انتخابات میان دورهای کنگره آمریکا (سه هفته دیگر این انتخابات برگزار میشود)، در کمپین انتخاباتی حزب جمهوری خواه، از این روش باج خواهانه استفاده کرد.
به نظر میرسد وی در همین چارچوب، به این نتیجه رسیده است که بر اثر انتشار گسترده اخبار در رسانههای آمریکا در خصوص ربوده شدن خاشقجی، افکار عمومی آمریکا اکنون با شوک مواجه شده است. به همین علت ترامپ میخواهد از شوک ایجاد شده در افکار عمومی که با خشم همراه است، در راستای منافع انتخاباتی خود استفاده کند و همچون فرد قدرتمندی که در مجازات مسئولان این جنایت تردید نمیکند، دیده شود.
ترامپ، سعودیها را دوست ندارد و از عربها و مسلمان متنفر است؛ اما اشتیاق خود به ثروتهای سعودی و کشورهای حاشیه خلیج (فارس) را پنهان نمیکند و بر این باور است که باید بخش گستردهای از این ثروتها را به دست آورد، زیرا آمریکا حدود هشتاد سال است که از این ثروتها و حکومتهایی که بر چاههای نفت این کشورها تسلط دارند، حمایت میکند. وی در خصوص غارت قلدرمآبانه این اموال، چه در این مرحله و از طریق بهره برداری از این بحران یا در مرحلههای آینده تردید نخواهد کرد.
لاری کودلو، مشاور اقتصادی کاخ سفید که نژادپرستی آن در قبال عربها و مسلمانان کمتر از رئیس جمهور آمریکا نیست، هشدار داد ترامپ در خصوص این تهدیدها «بسیار بسیار جدی است.» این بدان معناست که درباره برخی اقدامات توافق شده است که در صورت اثبات دست داشتن سعودی در این جنایت، اجرایی شود. بعید نیست از جمله این اقدامات، بلوکه کردن اموال، سپردهها و سرمایه گذاریهای سعودی در آمریکا باشد که دستکم بیش از دو تریلیون دلار است. یعنی همان اتفاقی میافتد که سال ۱۹۷۹ زمان براندازی حکومت شاهنشاهی ایران و پیروزی انقلاب امام خمینی (ره)، برای داراییها و سپردههای ایران در بانکهای آمریکایی روی داد.
توییت نویسهای برجسته سعودی برخی از واکنشهای احتمالی سعودی را مطرح کردند و در بیانیه رسمی سعودیها آمده است که واکنشهای عربستان قاطعانهتر خواهد بود و از قدرت اقتصادی و مالی به عنوان سلاحی استفاده خواهد کرد. این توییت نویسان گفتند ممکن است عربستان برای خریداری تسلیحات، به روسیه و چین روی آورد و چه بسا، اقداماتی فراتر از آن انجام دهد و با ایران مصالحه کند و در برابر آمریکا و کشورهای غربی، با ایران ائتلاف تشکیل دهد.
اعزام شاهزاده خالد الفیصل مشاور پادشاه عربستان در راس یک هیئت به آنکارا برای گفتگو با همتای ترکیهای خود درباره نحوه همکاری به منظور یافتن راهی برای خروج از این بحران، بدین معناست که دولت عربستان از رویارویی با آنکارا اجتناب میکند و روش دیپلماتیک را ترجیح میدهد. گفته میشود شاهزاده خالد الفیصل خردمندترین و دوراندیشترین شاهزاده عربستان است. افزون بر این که وی شاعر، نقاش، از اصحاب فرهنگ و امیر منطقه مکه مکرمه است، با مسئولان ترکیهای و همچنین خاشقجی روابط دوستانه خوبی داشت؛ خاشقجی که مدیر مسئول روزنامه «الوطن» در ابهای عربستان بود و میخواست این روزنامه تصویر رسانهای جدیدی از عربستان باشد؛ اما این تمایل فقط به مدت کوتاهی محقق شد. اما خردمندی و عقل گرایی در حل بحرانی که به جنایت تقریبا قطعی مرتبط است، چه فایدهای دارد؟ آن هم در حالی که عاملان این جنایت، «تعدادی از طرفداران» (آل سعود) هستند و افکار عمومی داخلی و بین المللی، علیه «حکومتِ» متهم به اجرای این جنایت است.
رهبران سعودی با تنگنایی بی سابقه مواجه شده اند. همدلی با خاشقجی فراتر از همه مرزها است و در سطح سعودی، کشورهای عربی و غیر عربی با وی اعلام همبستگی میشود و اتهام قتل خاشقجی به دست عربستان، تقریبا ثابت شده است و دفاع از عربستان در سطح کمی و فقط توسط برخی افراد بسیار نزدیک به آن صورت میگیرد. بر این باور نیستیم که اعزام یک هیئت به آنکارا بتواند در این واقعیتها تغییرات زیادی ایجاد کند. همین موضوع درباره انتقادات شدیدی که در شبکههای اجتماعی علیه دشمنان سعودی مطرح شد، نیز صدق میکند. این حملات و انتقادها در گذشته نتایج کاملا عکس داده است و این جریان ادامه دارد و هر گونه همبستگی را از بین میبرد و دوستان یا دوستان باقی مانده را به دردسر میاندازد.
۱۳ روز از «ناپدید شدن» خاشقجی میگذرد و نیروهای امنیتی ترکیه تهدید کردند نوار تصویری از کشتن خاشجقی در کنسولگری در اختیار دارند و برخی سازمانهای رسانهای میگویند انتظار میرود هیئت سعودی که به ترکیه سفر کرده است، پیش از یورش به کنسولگری و منزل سرکنسولگر، انتشار نتایج تحقیقات، مطرح شدن اتهامات به شکل رسمی و تبدیل این موضوع به قضیهای بین المللی که ممکن است به مطالبه شخصیتهای بسیار بزرگ در حکومت سعودی منجر شود، جسد خاشقجی یا بقایای جسد او را تحویل دهد.
فقط دیروز یکشنبه، بورس و سهامهای سعودی به میزان ۳۳ میلیارد دلار خسارت داشت و دهها شرکت و شخصیتهای جهانی اقتصادی و رسانهای اعلام کردند در اعتراض به ناپدید شدن خاشقجی، در کنفرانس سرمایه گذاری جهانی که با عنوان «داووس صحرا» هفته آینده در ریاض برگزار خواهد شد، شرکت نمیکنند.
وزاری خارجه کشورهای انگلیس، آلمان و فرانسه با انتشار بیانیه ای، خواستار اجرای تحقیقات موثق برای آگاهی از واقعیت ماجرایی که در کنسولگری سعودی روی داد و همچنین تعیین مسئولان این ماجرا و محاکمه آنها شدند. در پی این موضوع، بر زخم عربستان نمک بیشتری پاشیده شد و چه بسا، دستیابی عربستان به قراردادهای تسلیحاتی را دشوارتر خواهد کرد که بر جنگ در یمن تاثیر منفی میگذارد.
قضیه جمال خاشقجی عربستان و مسئولان بلند پایه این کشور را ماهها و چه بسا سالهای آینده، درگیر خواهد کرد؛ به ویژه اگر آمریکا و کشورهای اروپایی پوشش امنیتی و حمایتی خود را از عربستان بردارند و نشانهها حاکی از این موضوع است.
در صورتی که نقش مسئولان سعودی در این جنایت ثابت شود، تغییرات گسترده و چه بسا ریشهای در داخل و خارج از عربستان روی خواهد داد و به منزله حادثهای بین دو مرحله کاملا متفاوت خواهد بود. اوضاع عربستان پس از این بحران دیگر مانند گذشته نخواهد بود. روزهای آینده همه چیز را مشخص خواهد کرد.