تلاش وافر دانشگاه‌ها برای حل مشکلات کشور

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ منصور غلامی در مراسم آغاز رسمی سال تحصیلی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور با خوش آمدگویی به ریاست جمهوری و هیئت همراه، به دانشجویان ورودی سال جدید در دانشگاه‌های سراسر کشور، آغاز سال تحصیلی جدید را تبریک گفت و افزود: از میزبانی دانشگاه تهران نیز تشکر می‌کنم و دانشگاه تهران بنا به فرموده مقام معظم رهبری نماد آموزش عالی کشور است.

وی با اشاره به تقارن زمانی سال تحصیلی جدید با ایام شهادت اباعبدالله الحسین (ع) گفت: اباعبدالله الحسین همواره صدرنشین، تاریخ حماسه ظلم ستیزی و دعوت به آزادی و سعادت انسان ارج نهاده و از درگاه حق توفیق حرکت راستین در مسیر آن امام همام و یاران صدیقش را از خداوند بزرگ مسئلت داریم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه نظام آموزش عالی کشور بنا به شواهد موجود همواره نهادی تغییر آفرین و اثرگذار و متعهد به آرمان‌های دینی و ملی بوده است، افزود: نقش آفرینی این نهاد در تحقق انقلاب اسلامی در ایام جنگ تحمیلی و در فرآیند توسعه و پیشرفت کشور در دوره بعد از جنگ تا به امروز سهمی قابل توجه دارد.

غلامی گفت: استمرار این نقش آفرینی در گروی بالندگی و حفظ جایگاه و موقعیت نهاد دانشگاه و نهاد علمی این کشور قرار دارد و قرار گرفتن دانشگاه‌ها در مرز‌های دانش و داشتن رقابت و تعامل سازنده با نهاد‌های علمی جهان و شریک شدن دانش جهانی، عزم مسیر‌های جدی این مجموعه علمی کشور است.

وی افزود: نهاد علمی دانشگاه مسئول انتقال سنت‌های فکری، ارزش‌های اجتماعی و فرهنگ ملی و دینی است.

وزیر علوم گفت: دانشگاه فقط مرکز تولید دانش فنی و مادی نیست، بلکه مرکز بی بدیل برای تفکر و تولید دانش و بینش نیز هست، بر همین مبنا جدای از اینکه نهادی علمی است، نهادی اجتماعی و فرهنگی است که با کار ویژه جامعه پذیری و فرهنگ پذیری عمل می‌کند.

غلامی افزود: ​مهمترین کار ویژه دانشگاه تولید انسان آگاه، فرهیخته، انسانی که طلایه دار و پیشاهنگ معرفت و فرهنگ است.

وزیر علوم گفت: دانشگاه به عنوان بخش عاقلی نظام همواره مدافع عقلانیت و سیاست‌های بخردانه و مدبرانه بوده است، ایجاد فضایی آرام و بدون تنش در دانشگاه‌ها شرط اساسی برای توسعه علمی است.

وی افزود: نهاد دانشگاه علوم خود را در برابر همه تحرکات و هجمه‌های خارج از دانشگاه نشان داده است، چنانچه که در تلاطم و اعتراضات دی ماه سال قبل با تدبیر و درایت لازم از هر نوع موج آفرینی نابخردانه پرهیز داشت و در فضایی آرام مطالبات اقتصادی و اجتماعی و بعضاً فرهنگی مطرح شده را مورد تحلیل مداقعانه عاقلانه قرار داده است.

غلامی گفت:​ در مواردی نیز گزارشی حاصل از این بررسی‌ها و تحلیل‌ها در اختیار ریاست جمهور و مدیران ارشد دولتی و غیردولتی قرار گرفته است.

وی افزود:​ چنانچه که امروز وزارت علوم نظارت خود را در سطوح چندگانه بین المللی ملی و محلی تعریف می‌کند و در قبال محیط اجتماعی، خود را حساس و مسئول می‌داند، دانشگاه امروز به عنوان نهادی که دارای والاترین سطح اعتماد اجتماعی درمیان مردم است حفظ وحدت ملی و توسعه کشور را بعنوان آرمان حقیقی خود درنظر دارد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه به گزارشی از عملکرد وزارتخانه اش و نهاد‌های زیرمجموعه اش پرداخت و گفت: در سال ۲۰۱۷ در بین ۲۵ کشور برتر تولیدکننده دنیا، کشور ایران با رشد نسبی ۸ و ۹ دهم درصد، رتبه اول رشد نسبی علم در دنیا را به خود اختصاص داده است و کشور‌های روسیه و چین به ترتیب با رشد نسبی ۶ و ۶ دهم و ۳ و ۴ دهم در رتبه‌های دوم و سوم قرار داشته اند، این نشان از تلاش بی وقفه استادان و دانشجویان و محققان ما در عرصه‌های علمی دنیا دارد.

وی با اشاره به جایگاه کسب شده افزود: رقابت علمی کشور، دیگر در بین کشور‌های درحال توسعه نیست، بلکه این رقابت‌ها را با کشور‌های توسعه یافته دنیا انجام می‌دهد.

غلامی گفت: رشد علمی کشور براساس مقالات علمی ثبت شده پایگاه‌های معتبر جهانی WOS طی سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ صعودی بوده است به گونه‌ای که در سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۲ رشد ۳۴ درصدی را تجربه کرده است،​ در منطقه رتبه اول رشد علمی را داشته ایم و در بین کشور‌های غیرعدم تعهد بعد از هند قرار داریم.

وی با بیان اینکه اعلام داشتند باید دستاورد‌ها و داشته هایمان را نیز ذکر کنیم، افزود: این روز‌ها فضای نقد و انتقاد بسیار است این نقد‌ها سازنده و بجاست، اما نباید از دستاورد‌های امیدبخش و حاصل تلاش استادان و دانشجویان مان غفلت کنیم تا خدایی نکرده امیدواری، تضعیف و ناامیدی تقویت شود.

وزیر علوم با بیان اینکه تغییر جایگاه‌های دانشگاه‌های کشور در نظام‌های معتبر بین المللی نشان دهنده رشد تک تک دانشگاه‌ها در حوزه‌های علم و فناوری بوده است، گفت: در سال ۲۰۱۸ تعداد ۱۸ دانشگاه از دانشگاه‌های کشور در رتبه بندی تایمز و بیش از ۲۲ دانشگاه در رتبه بندی‌های لاین دِیم حضور داشتند.

وی افزود: دانشگاه‌هایی از شهرستان‌ها و مراکز استان‌ها در این رتبه بندی حضور داشتند که نشان دهنده حضور اساتید جوان و پرتلاش و صاحب دانش در این دانشگاه هاست و به لحاظ دستاورد‌های فناورانه و دانش بنیان نیز شاخص نوآوری جهانی با شروع دولت تدبیر و امید روند تصاعدی داشته است و امروزه ما در رده ۷۵ در ارزیابی‌هایی که سال ۹۶ انجام شده است قرار داریم.

غلامی گفت: این رشد مرهون توجه به حوزه فناوری و نوآوری در مراکز آموزشی و پژوهشی و نیز حضور شرکت‌های دانش بنیان در کنار دانشگاه‌ها و مراکز علمی است که ما در موضوع رشد شرکت‌های دانش بنیان حرکت جهشی بسیار خوبی را شاهد هستیم.

وی افزود: در حال حاضر ۴۳ پارک علم و فناوری در کشور داریم که عموماً حامی شرکت‌های نوپا و ایده‌های جدید استادان و دانشجویان هستند.

وزیر علوم با اشاره بر اینکه امروزه بر این باور هستیم که دانشگاه نمی‌تواند دیگر دانشگاه دهه پیش باشد، گفت: دانشگاه مانند هر نهادی دیگر باید در حفظ موقعیت ممتاز خود را پیوسته با بازنگری جدی در ساختار و برنامه‌های آموزشی و پژوهشی خود تضمین کند.

وی افزود: برقراری تعادل لازم بین نیاز‌ها و منابع و شرایط محیطی و پایداری درخور توجه است، آمایش آموزش عالی و ضرورت همراهی و توجه با مجموعه عناصر نظام در این راستا نیل به توازن لازم فرآیند توسعه نظامند و پایدار کیفی نظام‌های آموزشی کشور را دارد.

غلامی گفت: ساماندهی و بررسی و بازنگری در آموزش عالی کشور جزو برنامه‌های جدی وزارت علوم است تا منجر به حمایت از مراکز علمی توانمند و مأموریت یافته شود و هم افزایی کردن امکانات پراکنده در سطح کشور اتفاق بیفتد، در جهانِ ارتباطیِ جدید، بی تردید دیپلماسی علمی از ارکان کلیدی و مراودات تعاملات بین المللی است که در تولید و حفظ سرمایه اجتماعی بین المللی نقش بسزایی دارد؛ این مهم هم در گرو سعی و تلاش خستگی ناپذیر عالمان دانشگاهی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی است.

وزیر علوم افزود:​ امروزه بخش بزرگی از دانشجویان دانشگاه‌های کشور را دانشجویان تحصیلات تکمیلی تشکیل می‌دهند که ضمن تلاش برای تحقیقات به روز در فرآیند و تجربه اندوزی از مراکز علمی جهان نیز تلاش وافری را نیز داشته اند که مورد حمایت دانشگاه‌ها و وزارت علوم نیز قرار گرفته است.

وی گفت: دانشگاه‌ نسبت به شرایط زمانه کاستی‌ها، تهدید‌ها، قوت‌ها و فرصت‌های پیشروی خود را می‌شناسد، دانشگاه سختی‌های کار دولت را و الزام‌های حاکم بر شرایط تحریم را می‌داند و بر این باور است که در این شرایط هیچ فرصتی را نباید از دست داد، در شرایط تحریم با سعی و تلاش مجدانه باید دل در گرو نیل به خوداتکایی، رفع وابستگی و استقلال علمی کشور داشت.

غلامی بر استفاده از نیرو‌های بومی و داخلی نیز تأکید کرد و افزود: از نیرو‌های داخلی (صنعتی، اقتصادی و...) باید حمایت شود و آن‌ها را وجه همت خود قرار دهیم.

وزیر علوم گفت: دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر در این خصوص تلاش وافری برای توجه به حل مسائل و مشکلات کشور در زمینه‌های مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بحث‌های زیست محیطی که اشاره کردم داشته است؛ جا دارد در فرصت مناسبی درباره عملکرد این بخش‌ها نیز توضیحاتی را در آینده ارائه کنم.

وی افزود:​ تقویت رویکرد دانشگاه بعنوان دانشگاه اجتماعی به مصائب دانشگاه حساس به مسائل و مشکلات ملی و پیرامونی این باور را تقویت خواهد کرد که دانشگاه بعنوان نهادی زنده نسبت به مسائل و رنج‌های محیط پیرامون خود حساس باشد لذا ایجاد فضایی برای بحث و گفتگو علمی پیرامون مسائل و آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی در قالب برنامه‌هایی نظیر کرسی‌های آزاداندیشی، کارگاه‌های آموزشی دوره‌های آموزشی برای گشودن فضا‌ها و فرصتی در عرصه عمومی دانشگاه جهت بحث و تبادل نظر و گفتگو‌های علمی پیرامون مسائل اجتماعی کشور در برنامه‌های جاری دانشگاه‌های ایران قرار دارد.