استاد دانشگاه نیس:
توقف پذيره نويسي آرامکو از ترس ارائه آمار
استاد دانشگاه نیس فرانسه، تاکید کرد علت توقف پذیره نویسی سهام شرکت ملی نفت عربستان سعودی «آرامکو» نگرانی مقامات سعودی از مجبور شدن به شفافیت، انتشار آمار و ارقام مربوط به فعالیت این شرکت است.
به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما به نقل از شبکه تلویزیونی الجزیره، استاد اقتصاد سیاسی در دانشگاه نیس فرانسه، تاکید کرد علت توقف پذیره نویسی سهام شرکت ملی نفت عربستان سعودی «آرامکو» نگرانی مقامات سعودی از مجبور شدن به شفافیت، انتشار آمار و ارقام مربوط به فعالیت این شرکت است.
یونس بلفلاح گفت: علت اصلی دخالت شاه سعودی برای متوقف کردن اجرای طرح پذیره نویسی سهام شرکت آرامکو ترس از این است که این اقدام مستلزم شفافیت و انتشار اطلاعات و آمار مربوط به فعالیت این شرکت باشد و چنین اقدامی می تواند عاملان فساد در این شرکت و اقتصاد سعودی را به تنگنا بیاندازد.
بلفلاح افزود: اگر سهام این شرکت در بازارهای مالی عرضه شود، دولت سعودی مجبور به شفافیت بیشتر و انتشار همه گزارش ها و آمار مربوط به این شرکت خواهد شد. چنین اقدامی مانع ادامه سودآوری این شرکت برای حاکمان سعودی خواهد شد. سهام یک شرکت، چه در بورس لندن و چه در بورس نیویورک عرضه شود، باید به مقررات مربوط به حسابداری شرکت پایبند باشد.
در همين رابطه، الخلیج آنلاین نوشت با لغو پذیره نویسی برای واگذاری بخشی از سهام آرامکوی عربستان عملاً طرح موسوم به چشم انداز 2030 سعودی نیز لغو خواهد شد.
به نوشته اين پايگاه خبري، پس از آنکه محمد بن سلمان در عربستان سعودی به ولیعهدی رسید فوراً قدرت را به دست گرفت. این شاهزاده جوان بلافاصله دست به اقداماتی زد که در این کشور بی سابقه بود. وی از اجرای طرحی اقتصادی تحت عنوان چشم انداز 2030 عربستان خبر داد و بدون آنکه جزئیات و محتویات این طرح را مشخص کند تبلیغات گسترده ای درخصوص موفقیت آمیز بودن این طرح به راه انداخت. اما پس از آنکه شاه این کشور مشکلات پیش رو را لمس کرد این طرح در مسیر فروپاشی قرار گرفت.
رسانه های سعودی و نزدیک به رژیم این کشور، شاهزاده جوان 33 ساله را به عنوان منجی و مردی حکیم معرفی کردند که درصورت پایان منابع نفتی با طرح چشم اندازش این کشور را نجات خواهد داد. اما با مداخله شاه سعودی در موضوع واگذاری شرکت نفتی آرامکو و متوقف کردن آن، این تصوّر فروپاشید.
مداخله شاه سعودی و متوقف کردن پذیره نویسی برای آرامکو سیلی سختی به چشم انداز 2030 و رؤیاهای این شاهزاده بود. وی می خواست این بزرگترین غول نفتی جهان را به صندوق سرمایه گذاری حاکمیتی تبدیل کند. وی قصد داشت فقط 5 درصد از این شرکت را به ارزش 100 میلیارد دلار به بخش خصوصی واگذار کند (ارزش این شرکت دوهزار میلیارد دلار است).
براساس طرح بن سلمان قرار بود پذیره نویسی برای واگذای سهام این شرکت از ابتدای سال 2018 آغاز شود. اما پس از چندین بار به تعویق افتادن این برنامه بالاخره به صورت کامل ملغی اعلام شد.
گفته می شود شاه سعودی پس از مشورت با تعدادی از اعضای خاندان حکومتی و کارشناسان اقتصادی طرح پسرش را لغو کرده است زیرا آن را به نفع عربستان سعودی نمی داند.
عصام الزامل کارشناس اقتصادی و سیاسی یکی از نخستین افرادی که درباره این طرح ابراز تردید کرد در توئیتی در این خصوص گفته بود: سهام آرامکو هیچگاه واگذار نخواهد شد. وی نوشته بود: اگر آرامکو حق انحصاری استخراج نفت در عربستان سعودی را نداشت محال بود ارزش آن به دو هزار میلیارد دلار برسد.
وی که از نظر مجله فوربس یکی از شخصیت های مهم در عربستان سعودی به شمار می رود و جوایز بسیاری از سلمان بن عبدالعزیز شاه سعودی دریافت کرده است توسط مقامات سعودی بازداشت شد و به زندان افتاد.
در بخش دیگری از این یادداشت آمده است: در عرصه بین المللی ابراز تردید درخصوص چشم انداز 2030 عربستان از شبکه سی ان ان آمریکا آغاز شد. این شبکه اعلام کرد چنین طرحی با تردید های بسیاری مواجه است. در گزارش سی ان ان آمده بود: سرمایه گذاران افزون بر اینکه درخصوص تعیین ارزش شرکت آرامکوی سعودی تردید دارند در خصوص طرح اولیه پذیره نویسی پنج درصد از سهام آن نیز مشکوک هستند. به گفته سی ان ان، ریاض براساس شاخص مراکز مالی جهانی «Z / Yen Group» که مرکز آن در لندن است و برپایه تحقیقات تخصصی در بازار گزارش تهیه می کند، یک پله از جایگاه قبلی خود سقوط کرده است. برپایه گزارش بانک جهانی ریاض اگر می خواهد با بحران فقر ناشی از ادامه کاهش بهای نفت که در افق مشاهده می شود مواجه نشود نیاز دارد که به سرعت اقتصاد خود را متنوع سازد. بسیاری از خارجیان معتقدند عربستان همچنان درهای بسته ای دارد. این درحالیست که برخی اصلاحات نظیر اجازه رانندگی به زنان در عربستان در صدر اخبار رسانه های جهان قرار گرفته بود اما طولی نکشید که زنان مدافع تغییر در این کشور که از مدتها پیش خواستار لغو ممنوعیت رانندگی زنان بوده اند به زندان افتادند.
این شبکه آمریکائی به نقل از کارشناسان اقتصادی گفته است: هیچ کس در جائی سرمایه گذاری نمی کند مگر آنکه به اشخاصی که در آنجا کار می کنند و نهادهای حاکم بر کشور مورد نظر اعتماد داشته باشند. اگرچه عربستان سعودی کشور ثروتمندی است اما این احساس وجود دارد که سرمایه گذاری در این کشور تضمینی ندارد زیرا حکومتی بسیار خودکامه دارد.
کارشناسان و منابع مرتبط با صنعت نفت نیز در گفتگو با رویترز همین مطلب را عنوان کرده اند. آنها افزوده اند عقب نشینی تدریجی برای واگذاری آرامکو از چند ماه پیش آغاز شده است و این مسئله دو علت دارد: نخست تردید درخصوص اظهارات محمد بن سلمان است که سال 2016 گفته بود ارزش این شرکت دوهزار میلیارد دلار است و دوم نگرانی از خطرات حقوقی و الزامات افشای دقیق اطلاعات مربوط به این شرکت برای عرضه در یک بورس خارجی است.
روزنامه فایننشال تایمز انگلیس نیز اعلام کرده بود به تعویق افتادن پذیره نویسی آرامکو منجر به ایجاد مشکل مالی شدید برای عربستان سعودی خواهد شد. سه منبع مختلف نیز به رویترز گفته بودند آرامکو از ماه آوریل گذشته به تعهدات مالی خود به برخی بانکها درخصوص اجرای این طرح عمل نکرده است.
فایننشال تایمز نوشته است: تعویق در فروش بخش اندکی از سهام آرامکو پرسش های مهمی را درخصوص نحوه مدیریت مالی در حکومت عربستان سعودی مطرح کرده است. این مسئله همچنین پرسش هایی را درخصوص طرح های عربستان برای متنوع سازی منابع درآمدی اش به وجود آورده است.
این روزنامه افزود: عربستان سعودی اکنون نیاز دارد که بهای نفت خام برنت حداقل به 70 دلار برای هر بشکه برسد تا بتواند بودجه خود را تنظیم کند. این کشور پول کافی برای تامین هزینه طرح های عظیم ندارد. برخی طرح های مربوط به چشم انداز 2030 در واقع هیچ گاه منابع مالی لازم را نخواهند یافت. اندیشه ایجاد شهر بزرگی در صحرای شمالی عربستان (طرح نیوم) با هزینه 500 میلیارد دلار در واقع نوعی خیالپردازی بود. برخی از این گونه طرح ها در واقع صرفاً تبلیغاتی و برای جلب توریسم بودند.
براساس نتایج یک تحقیق که به تازگی در انگلیس منتشر شده است چشم انداز 2030 ولیعهد سعودی محکوم به شکست است زیرا نهادهای مختلف در عربستان سعودی در امور یکدیگر مداخله می کنند و این افزون بر مرکزیت گرائی شدید حکومت است.
براساس این تحقیق که توسط موسسه کارنگی تحت عنوان «ناکامی اداره منطقه ای در عربستان سعودی» منتشر شده است: میان آنچه حکومت سعودی از چشم انداز 2030 انتظار دارد و امکانات و ساختار ناتوان نهادهای حکومتی این کشور نظیر وزارت امور شهرداری ها و روستاها برای تحقق این گونه انتظارات تناقض وجود دارد.