الف: هدف تأسیس:

تولید علم و نظریه‌سازی در ابعاد علوم و معارف دفاع مقدس و انجام فعالیت‌های پژوهشی در راستای صیانت از میراث گران‌بهای حماسه عظیم مقاومت ملت ایران جهت درک همه ابعاد جنگ و دفاع مقدس برای مخاطبین خاص و عام و انتقال معارف دفاع مقدس به نسل جدید از طریق انتشار آن‌ها و برنامه‌های آموزشی.

ب: وظایف

ثبت و تدوین مبانی علمی، فرهنگی و حماسی دفاع مقدس، تهیه، تدوین و انتشار دایره‌المعارف دفاع مقدس، انـجام پژوهش‌های علـمی و کاربردی در خصوص دفاع مقدس ، ایجاد و اداره مرکز اسناد جمع‌آوری، ثبت، حفاظت و نگهداری اسناد و مدارک دفاع مقدس ، فعال‌سازی گروههای علمی و پژوهشی تخصصی ، ایجاد کتابخانه تخصصی دفاع مقدس و جمع‌آوری کتب و نشریات و محصولات صوتی، تصویری و فرهنگی ،تربیت پژوهشگر و نیروهای متخصص در زمینه علوم و معارف دفاع مقدس، بهره‌برداری مناسب از توانمندی‌های کلیه سازمانهای تحت پوشش نیروهای مسلح و سازمانهای کشوری درخصوص حفظ دستاوردهای هشت سال دفاع مقدس ،اعمال مدیریت برای بررسی و انتشار اسناد تاریخی و تحلیلی دفاع مقدس، پیگیری و کمک به مراکز آموزش عمومی، متوسطه و عالی ، بهره‌گیری از تجربیات فرماندهان هشت سال دفاع مقدس ، طراحی و راه‌اندازی پایگاه اینترنتی به منظور ایجاد ارتباط علمی با پژوهشگران و اندیشمندان ملی و فراملی، تامین اسناد و مدارک و انجام پژوهش‌های مورد نیاز موزه دفاع مقدس.

تشکیلات و ساختار

ارکان پژوهشگاه دارای هیئت امناء و دبیرخانه ان ، شورا و رئیس شورا و بازرس می باشد. مهم‌ترین وظایف هیئت‌امناء تعیین و تصویب خط‌مشی‌ها و سیاست های کلی پژوهشگاه در چارچوب سیاست‌های ستاد کل و بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و نظارت عالیه بر فعالیت‌های پژوهشگاه می‌توان نام برد.

این پژوهشگاه از نظر محتوایی دارای سه پژوهشکده و یک مدیریت می باشد که عبارتند از: پژوهشکده مدیریت و سیاست دفاعی دفاع مقدس ،پژوهشکده علوم نظامی و مهندسی دفاع مقدس ، پژوهشکده تاریخ، ادبیات و فرهنگ دفاع مقدس و مدیریت توسعه و پژوهش فضای مجازی (سایت) می باشد.

پژوهشکده مدیریت و سیاست دفاعی دفاع مقدس

پژوهشکده مدیریت و سیاست دفاعی با گروه­های تخصصی خود تلاش می‌نماید،هشت سال دفاع مقدس را از جنبه‌های مدیریت و فرماندهی و همچنین سایر جنبه‌های علوم انسانی و حقوق دفاع مقدس و ویژگی‌های روان‌شناختی و جامعه‌شناسی آن مورد مطالعه و بررسی قرار داده و ره توشه‌ای برای حفظ ارزش‌ها و فرهنگ مقاومت و ایثار و پایداری و نشر آن در جامعه ارائه نماید.

اهداف و راهبردهای پژوهشکده

1ـ تولید علم ونظریه سازی در ابعاد مدیریت وسیاست دفاعی دفاع مقدس

2ـ انجام فعالیت های پژوهشی درحوزه مدیریت وسیاست دفاعی دفاع مقدس

3ـ انتقال علوم و معارف دفاع مقدس به نسل جدید از طریق انتشار آن‌ها و برنامه‌های آموزشی

وظایف کلی پژوهشکده

نیازسنجی پژوهشی و تهیه لیست تحقیقات مورد نیاز متناسب با گروه‌های پژوهشی، برگزاری نشست‌های علمی تخصصی و همایش‌های پژوهشی، ایجاد تعامل علمی با سایر مراکز و سازمان‌های تحقیقی و پژوهشی و دانشگاهی، پیشنهاد تصویب درس‌های تخصصی رشته‌های مرتبط با دفاع مقدس در مراکز آموزش عمومی و عالی، پیشنهاد تصویب رشته‌های مرتبط با دفاع مقدس در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری، تهیه و تدوین سرفصل‌ها و کتاب‌های رشته‌های مصوب، هدایت پژوهش‌ها و تحقیقات دانشجویان، نخبگان و سربازان متقاضی کسر خدمت سربازی.

معرفی گروه‌های تخصصی پژوهشکده مدیریت و سیاست دفاعی دفاع مقدس

1ـ گروه تخصصی فرماندهی و مدیریت دفاع مقدس

وظیفه کلی: مطالعه و بررسی شیوه فرماندهی و مدیریت سپاه اسلام در دوران دفاع مقدس

2ـ گروه تخصصی امور حقوقی دفاع مقدس

وظیفه کلی: بررسی و پژوهش درخصوص مسائل حقوقی دفاع مقدس ازجمله نقض حقوق شهروندان،آزادگان، نقض حقوق بشر وعدم اجرای تعهدات سازمان‌های بین‌المللی و سازمان ملل و شورای امنیت در قبل، حین و بعد از دفاع مقدس را شامل می‌شود.

3ـ گروه تخصصی سیاست دفاعی:

وظایف کلی: بررسی و پژوهش درخصوص مسائل سیاسی و سیاست دفاعی در دوران هشت سال دفاع مقدس

4ـ گروه تخصصی روانشناسی دفاع مقدس:

وظیفه کلی: بررسی روان‌شناختی دفاع مقدس با تأکید بر اثرات روحیـروانی حادث‌شده برای رزمندگان، جانبازان و ایثارگران.

5ـ گروه تخصصی مدیریت منابع انسانی:

وظیفه کلی: بررسی نقش و اثرگذاری منابع انسانی در دفاع مقدس

6ـ گروه تخصصی جامعه‌شناسی دفاع مقدس:

وظیفه کلی: مطالعه و بررسی شرایط اجتماعی، فرایندها و پیامدهای دفاع مقدس از منظر جامعه شناختی 

پژوهشکده علوم نظامی و مهندسی دفاع مقدس

اهداف و راهبردهای پژوهشکده

الف‌ـ شناسایی منابع اطلاعات پژوهشی مرتبط (مقالات علمی، پایان نامه ها، رساله ها و کتب

ب‌ـ برگزاری نشست های علمی و همایش های پژوهشی

ج‌ـ ایجاد تعامل علمی با سایر گروه های پژوهشی

دـ تدوین سرفصل های درسی و منابع متون علمی

وظایف: برگزاری نشست‌های پژوهشی، تهیه و پیشنهاد آیین‌نامه‌های داخلی، تهیه برآورد نیازهای اداری و پشتیبانی پژوهشکده، برنامه‌ریزی و هدایت و نظارت بر عملکرد گروه های پژوهشی ، شناسایی منابع اطلاعاتی و تهیه فهرست موضوعات پژوهشی، برقراری تعامل برنامه‌ای و پژوهشی با معاونت پژوهشی و سایر پژوهشکده‌،نظارت علمی بر طرح های پژوهشی ،برنامه‌ریزی، هدایت، مشارکت در تدوین سرفصل‌های درسی و منابع و متون علمی، برنامه‌ریزی و نظارت بر تشکیل کارگروه‌های آموزشی، پژوهشی، مشارکت فعال در شورای پژوهشگاه و شورای راهبردی، همکاری با سازمان‌ها و نهادها و مراکز آموزشی وعلمی پژوهشی.

پژوهشکده تاریخ، ادبیات و فرهنگ دفاع مقدس

اهداف و راهبردهای پژوهشکده

1) دستیابی به ماهیت، اهداف و ابعاد علوم و معارف دفاع‌مقدس،

2) توسعه و انتقال علوم و معارف دفاع‌مقدس در مراکز آموزشی عمومی، متوسطه و عالی

3) جلوگیری از نابودی و تحریف تاریخ و میراث گران‌بهای دوران دفاع‌مقدس

4) تدوین منابع مرجع در حوزه تاریخ دفاع مقدس

گروه پژوهشی ادبیات دفاع مقدس

مأموریت:

1) توسعه و تعمیق پژوهش و آموزش، شناسایی، هدایت و حمایت از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های ادبی مرتبط با دفاع مقدس

2) توسعة آموزش و ترویج ادبیات دفاع مقدس در مراکز علمی و آموزشی

گروه پژوهشی اندیشه و مبانی دینی

مأموریت:

1) تبیین مبانی ارزشی و دینی دفاع مقدس

2) فرهنگ‌سازی و توسعه معارف دفاع مقدس از طریق پژوهش‌های بنیادی و کاربردی

3) بسترسازی برای ایجاد گفتمان در حوزة مبانی دینی و دفاع مقدس

4) پاسخ به شبهات دینی دربارة دفاع مقدس

گروه پژوهشی فرهنگ و هنر دفاع مقدس

مأموریت:

1) تبیین مبانی هنر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در همه شاخه های هنر

2) احیای ارزش‌های دفاع مقدس از طریق ایجاد درس و رشته‌های هنری دفاع مقدس

3) تربیت پژوهشگر، مدرس، تحلیل‌گر و منتقد برای حوزه هنر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس

گروه پژوهشی تاریخ دفاع مقدس

مأموریت:

1) بسترسازی برای جلوگیری از فراموشی و تحریف تاریخ دفاع مقدس

2) گسترش پژوهش‌های مرتبط با تاریخ دفاع مقدس

3) بسترسازی و مشارکت در آموزش و ترویج تاریخ دفاع مقدس در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی

4) تدوین تاریخ جامع دفاع مقدس و روزشمار دفاع مقدس و جنگ تحمیلی

گروه پژوهشی شهدا

مأموریت:

1) بسترسازی برای تبیین مبانی اعتقادی، اخلاقی و رفتاری شهدای دفاع مقدس

2) بسترسازی برای اسوه‌پردازی در ابعاد مختلف از شخصیت شهدای دفاع مقدس

معرفی زندگی و سیره شهدای شاخص ملی دفاع مقدس 

عملکرد پژوهشگاه

فعالیـت چشمگیری را در سال‌های اخیر انجام داده که با توجه به کمبودهای اساسـی در عرصـه ادبیات علمی و نظامی، انتظار می‌رود که ایـن رونـد همچنـان بـا حمایـت اندیشـمندان گرامی تداوم پیدا کند.

 

اقدامات پژوهشکده مدیریت و سیاست دفاعی دفاع مقدس

ـ اقدامات گروه تخصصی فرماندهی و مدیریت دفاع مقدس:

ـ تدوین سرفصل‌ها و کتاب دو واحد تخصصی کارشناسی فرماندهی و مدیریت دفاع مقدس، تدوین دیجیتالی کتاب مدیریت و رهبری، برقراری ارتباط و تعامل با مراکز علمی تحقیقی و دانشگاهی

ـ اقدامات گروه تخصصی امور حقوقی دفاع مقدس:

تدوین سرفصل‌های اختصاصی حقوق دفاع مقدس در درس 2 واحد تخصصی کارشناسی، تدوین و تالیف کتاب‌های رشته کارشناسی ارشد حقوق و دفاع مقدس مصوب وزارت علوم، برگزاری نشست‌ها و همایش‌های حقوقی مرتبط با دفاع مقدس در دانشگاه‌ها، برگزاری دوره‌های آشنایی با حقوق دفاع مقدس برای اساتید درس دفاع مقدس، هدایت پژوهش‌ها و پایان نامه‌های دانشجویی و نخبگان و سربازان متقاضی کسر خدمت سربازی، تدوین، ارزیابی و داوری مقالات مرتبط به منظور غنی‌سازی محتوی فصلنامه پژوهشگاه، تصویب نهایی سرفصل‌های 2 واحد تخصصی حقوق دفاع مقدس در کمیسیون شورای تحول وزارت علوم، تصویب دوره کارشناسی ارشد حقوق دفاع مقدس در کمیسیون شورای تحول وزارت علوم.

ـ اقدامات گروه تخصصی سیاست دفاعی:

ـ جانمایی مباحث سیاست دفاعی دوران دفاع مقدس در متون درسی دوره‌های کارشناسی، طراحی رشته کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دفاع مقدس، تدوین، ارزیابی و داوری مقالات مرتبط به منظور غنی‌سازی محتوی فصلنامه پژوهشگاه، تدوین نهایی و سیر مراحل تصویب سرفصل‌های 2 واحد تخصصی علوم سیاسی دفاع مقدس در کمیسیون شورای تحول وزارت علوم، تصویب سرفصل‌های رشته کارشناسی ارشد علوم سیاسی و دفاع مقدس در کمیته تخصصی وزارت علوم.

ـ اقدامات گروه تخصصی روانشناسی دفاع مقدس:

ـ معرفی و آموزش دانش‌ها و معارف تخصصی در زمینه دفاع مقدس از منظر روانشناسی، انجام پژوهش‌های کاربردی و بنیادی روان شناختی دفاع مقدس، تألیف کتاب روانشناسی و دفاع مقدس، شناسایی، جمع‌آوری و مستندسازی در سازمان‌های سپاه، ارتش و جهاد، تدوین، ارزیابی و داوری مقالات مرتبط به منظور غنی‌سازی محتوی فصلنامه، تدوین نهایی و تصویب سرفصل‌های 2 واحد تخصصی روانشناسی دفاع مقدس در شورای گسترش وزارت علوم، تدوین نهایی و تصویب گرایش کارشناسی ارشد روانشناسی دفاع مقدس در کمیسیون شورای تحول وزارت علوم

ـ اقدامات گروه تخصصی مدیریت منابع انسانی:

ـ تألیف کتاب مدیریت منابع انسانی در دفاع مقدس، طراحی، تدوین و تصویب برنامه تفصیلی گرایش مدیریت منابع انسانی دفاع مقدس، تدوین، ارزیابی و داوری مقالات مرتبط به‌منظور غنی‌سازی محتوی فصلنامه پژوهشکده، انجام کار مشترک و بین سازمانی با تأیید تفاهم‌نامه بین دو پژوهشکده علوم انسانی وزارت علوم و پژوهشکده دفاع مقدس به‌منظور تولید کتاب مدیریت منابع انسانی با رویکرد دفاع مقدس و تأمین محتوی دروس علوم انسانی بومی در دانشگاه‌ها

ـ اقدامات گروه تخصصی جامعه شناسی دفاع مقدس:

ـ معرفی و آموزش دانش‌ها و معارف تخصصی در زمینه دفاع مقدس از منظر جامعه شناختی، انجام پژوهش‌های کاربردی و بنیادی جامعه شناختی دفاع مقدس، شناسایی، جمع‌آوری و مستندسازی در سازمان‌های سپاه، ارتش و جهاد، تدوین نهایی و سیر مراحل تصویب سرفصل‌های 2 واحد تخصصی جامعه‌شناسی دفاع مقدس، تدوین نهایی و سیر مراحل دوره کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دفاع مقدس در کمیته تخصصی وزارت علوم. 

اقدامات پژوهشکده تاریخ، ادبیات و فرهنگ دفاع مقدس

ـ اهم اقدامات گروه پژوهشی ادبیات دفاع مقدس:

برگزاری 2 نشست هم‌اندیشی تخصصی «پژوهش در ادبیات دفاع مقدس»، بررسی کارشناسی و تأیید اولیه رشته کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی(گرایش ادبیات پایداری)، بررسی کارشناسی و تأیید اولیه رشته کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات فارسی (گرایش دفاع مقدس)، برگزاری 127 جلسه پژوهشی، بررسی تعداد 35 طرح پژوهشی و 29 مقاله پژوهشی، بررسی و ارزیابی محتوایی سه کتاب «ادبیات دفاع مقدس»، «شیوه‌نامه پژوهش و پایان نامه‌نویسی» و «آشنایی با ادبیات دفاع مقدس»، تعیین اولویت‌های نگارش و تألیف منابع درسی رشته ادبیات دفاع مقدس، پی‌گیری برای راه‌اندازی رشته کارشناسی ارشد ادبیات دفاع مقدس و ادبیات پایداری در یازده دانشگاه کشور، بررسی سر فصل درس‌های «ادبیات انقلاب اسلامی»، «مبانی معرفتی ادبیات دفاع مقدس» و «مطالعات تطبیقی ادبیات پایداری جهان با ادبیات دفاع مقدس»، انتشار 6 عنوان کتاب آموزشی (درس نامه) برای تدریس در مقطع کارشناسیارشد ادبیات.

ـ اهم اقدامات گروه پژوهشی اندیشه و مبانی دینی

تهیه و تدوین فهرست موضوعات برای پایان‌نامه‌های مقطع کارشناسی‌ارشد و مقطع دکتری حوزه‌های علمیه، نشست‌های تخصصی و مقالات پژوهشی و تخصصی مربوط به پژوهش‌های حوزه اندیشه و مبانی اسلامی دفاع مقدس، تدوین سرفصل‌های کتاب آشنایی با دفاع مقدس جهت حوزه‌های علمیه، انعقاد تفاهم‌نامه میان پژوهشگاه و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه در حوزه اسناد، آموزش و پژوهش،برگزاری نشست تخصصی در 4 دانشگاه و 8 نشست تخصصی در هشت مدرسه علمیه، تدوین سرفصل‌های درسی مقطع کارشناسی‌ و کارشناسی‌ارشد در حوزه مبانی دفاع در اندیشه اسلامی.

ـ اهم اقدامات گروه پژوهشی فرهنگ و هنر دفاع مقدس

تعیین فهرست موضوعات پژوهشی هنر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برای مراکز علمی و پژوهشی و پژوهشگران، تشکیل کارگروه مدخل‌یابی دایره‌المعارف موضوعی هنر دفاع مقدس، تدوین آیین‌نامه و شرح وظایف مجمع هنرمندان پژوهشگر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، تدوین سرفصل‌های دروس مقطع کارشناسی‌ارشد هنر، تدوین سرفصل‌های دکتری هنرهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با دو گرایش «مطالعات نظری و تجربیات تخصصی»، راهنمایی و داوری 14 مورد پروژه نخبگان، بررسی 13 مورد پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، بررسی 19 طرح پژوهشی مرتبط با حوزه فرهنگ و هنر دفاع مقدس.

ـ اهم اقدامات گروه پژوهشی تاریخ دفاع مقدس

تدوین سرفصل و شرح درس 2 واحدی تخصصی تاریخ دفاع مقدس ویژه رشته‌های کارشناسی تاریخ، تصویب درس 2 واحدی تخصصی تاریخ دفاع مقدس ویژه رشته‌های کارشناسی تاریخ، تدوین سرفصل درس های کارشناسی ارشد تاریخ دفاع مقدس، تصویب رشته کارشناسی‌ارشد تاریخ دفاع مقدس در وزارت علوم، تدوین سرفصل‌ها و شرح درس‌های کارشناسی دفاع مقدس، تصویب رشته کارشناسی دفاع مقدس، تألیف کتاب 2 واحدی آشنایی با دفاع مقدس، تهیه بانک منابع تاریخی دفاع مقدس، تدوین کتاب «بررسی متون تاریخ‌نگاری سیاسیـ نظامی جنگ ایران و عراق»، تدوین فاز صفر تاریخ جامع دفاع مقدس.

ـ اهم اقدامات گروه پژوهشی شهدا

برگزاری 9 هم‌اندیشی تخصصی، انجام 21 مصاحبه اختصاصی با همرزمان شهید صیادشیرازی، تهیه و انتشار ویژه‌نامه و انتشار کتاب «امیر سرافرازـ 1»، تهیه نرم‌افزار کیمیای عشق در رابطه با زندگی‌نامه شهید صیاد شیرازی، برگزاری دو جلسه آموزش سال دوم جنگ (دفع تجاوز) در مرکز آموزش 2 نزاجا.

پژوهش خبری// سیدقاسم سیدآقایی