جزئیات موافقتنامه آشتی بین ترکیه و رژیم صهیونیستی

 به گزارش سرویس بین المللخبرگزاری صدا و سیما، به نقل از اسوشیتدپرس، اسرائیل و ترکیه از موافقتنامه آشتی فراگیر بین دو طرف خبر دادند که روابط دیپلماتیک بین آنکارا و تل آویو را پس از شش سال خصومت بین این دو قدرت خاورمیانه احیا خواهد کرد که زمانی متحدان نزدیک یکدیگر بودند.

این موافقتنامه با استقبال شدید سران ترکیه و اسرائیل روبرو شد که هر دو شاهد تنزل جایگاه بین المللی خودشان طی چند ماه اخیر بوده اند. اما اختلاف ها برسر علت اصلی شکاف بین اسرائیل و ترکیه یعنی محاصره نوار غزه توسط اسرائیل همچنان به قوت خود باقی است و هیچ نشانه ای از احیای روابط امنیتی بین تل آویو و آنکارا که زمانی روابطی محکم بود وجود ندارد. 

ترکیه روز دوشنبه همچنین با ابراز تاسف درمورد سرنگون کردن یک فروند هواپیمای روسی نزدیک مرز ترکیه با سوریه در سال گذشته تلاش کرد روابط تیره با روسیه را نیز بهبود بخشد.

موافقتنامه با اسرائیل شامل تبادل سفرا و پرداخت غرامت توسط اسرائیل به خانواده های اتباع ترکیه است که در حمله سال 2010 کماندوهای اسرائیلی به کشتی حامل کمک های بشردوستانه برای غزه کشته شدند. ترکیه همچنین اجازه پیدا خواهد کرد کمک های بشردوستانه را به غزه تحویل دهد.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در خلال سفر رسمی خود به رم پایتخت ایتالیا هنگام اعلام جزئیات این موافقتنامه گفت :« جهان دچار آشفتگی است. خاورمیانه با آشفتگی روبرو است. سیاست من ایجاد مراکز ثبات در منطقه ای بی ثبات و متلاطم است.»

بینعالی ییلدیریم نخست وزیر ترکیه نیز در سخنانی در آنکارا گفت با این موافقتنامه ، روند بازگشت روابط به حال عادی آغاز شده است.

روابط بین اسرائیل و ترکیه کمی پس از آنکه رجب طیب اردوغان در سال 2003 به عنوان نخست وزیر ترکیه انتخاب شد ، رو به تیرگی نهاد. اردوغان که دو سال قبل به عنوان رئیس جمهور ترکیه انتخاب شد ، از آن زمان تلاش کرده است روابطی نزدیک تر با کشورهای اسلامی در منطقه برقرار کند و کاری کند تا کشورش از اسرائیل فاصله بگیرد. روابط نزدیک اردوغان با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) که دشمن قسم خورده اسرائیل به شمار می رود باعث تیرگی بیشتر روابط تل آویو و آنکارا شد.

روابط ترکیه و اسرائیل در خلال جنگ سه هفته ای اسرائیل علیه حماس در سال 2008 و 2009 بیشتر تنزل یافت یعنی زمانی که اردوغان از اسرائیل برسر تلفات بالای فلسطینیان در این جنگ انتقاد کرد.

اسرائیل اعلام کرد این عملیات برای متوقف کردن حملات راکتی حماس ضروری بود و علت تلفات سنگین غیرنظامیان استفاده حماس از مناطق مسکونی به عنوان پوشش در جنگ بوده است.

خصومت بین تل آویو و آنکارا 31 ماه مه سال 2010 به اوج خود رسید یعنی زمانی که کماندوهای اسرائیلی به کشتی حامل کمک های بشردوستانه برای غزه ( معروف به ماوی مروه ) حمله کردند. در این حمله 9 تبعه ترکیه کشته و 12 فعال نیز زخمی شدند. در این عملیات اسرائیل هفت سرباز اسرائیلی زخمی شدند. پس از این حادثه ، ترکیه سفیر خود را از اسرائیل خارج کرد و روابط نظامی و اقتصادی با اسرائیل را نیز به شدت کاهش داد. روابط بین ترکیه و اسرائیل هرگز به طور کامل قطع نشد.

اسرائیل سپس به خاطر کشته شدن این فعالان ترکیه ای عذرخواهی و موافقت کرد به خانواده های آنها غرامت پرداخت کند. توافق اسرائیل برای پرداخت غرامت سال 2013 با میانجیگری آمریکا به دست آمد اما این توافق هرگز اجرا نشد زیرا ترکیه درخواست کرد محاصره غزه نیز لغو شود.

اسرائیل می گوید محاصره غزه که پس از به قدرت رسیدن حماس در این منطقه در سال 2007 اعمال شد ، برای جلوگیری از انتقال تسلیحات برای حماس ضروری است. اما منتقدان می گویند این اقدام که لطمه ای جدی به اقتصاد غزه وارد کرده نوعی مجازات جمعی است.

براساس موافقتنامه روز دوشنبه بین تل آویو و آنکارا قرار شد اسرائیل 20 میلیون دلار به عنوان غرامت به خانواده های قربانیان حمله کماندوهای اسرائیلی به کشتی حامل کمک های بشردوستانه برای غزه پرداخت کند. درعوض ترکیه نیز موافقت کرد هرگونه دعاوی حقوقی را در ارتباط با این حمله کنار بگذارد. پیش بینی مبادله سفرا بین دو طرف نیز طی چند هفته آینده انجام شود.

علاوه بر این اسرائیل موافقت کرد ترکیه کمک به غزه را ازطریق بندر اسرائیلی اشدود انجام دهد ، جایی که همه چیز پیش از ورود ، مورد بازرسی های امنیتی قرار می گیرد.

ترکیه اعلام کرد نخستین کشتی حامل بیش از 10 هزار تن کمک ازجمله مواد غذایی و البسه روز جمعه به طرف اسرائیل به حرکت درخواهد آمد.

ییلدیریم گفت این موافقتنامه که به ترکیه اجازه خواهد داد کمک های بشردوستانه را به غزه تحویل دهد و در سرمایه گذاری ها در بخش زیرساخت و همچنین ساختن ساختمان های مسکونی و بیمارستان و همچنین تامین کمبود برق و آب در غزه مشارکت کند که به معنی لغو جزئی محاصره غزه است.

وی افزود تحریم کلی علیه فلسطین و منطقه غزه قرار است در چارچوب این موافقتنامه تا حد زیادی لغو شود.

ییلدیریم تصریح کرد نخستین کشتی ترکیه ای حامل بیش از 10 هزار تن کمک روز جمعه از بندر اشدود اسرائیل به حرکت درخواهد آمد. 

این در حالی است که نتانیاهو گفت محاصره غزه همچنان به قوت خود باقی است.

وی همچنین محاصره غزه را یک مسئله امنیتی مهم نامید.

نتانیاهو پیش از این اظهارات با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در رم دیدار کرده بود.

کری نیز از این موافقتنامه استقبال کرد و به نتانیاهو تبریک گفت.

وزیر امور خارجه آمریکا با بیان اینکه واشنگتن سالها بود برای نزدیک شدن آنکارا و تل آویو به یکدیگر تلاش می کرد ، موافقتنامه به دست آمده را یک گام مثبیت نامید.

نتانیاهو گفت این موافقتنامه به تقویت اقتصاد اسرائیل کمک خواهد کرد زیرا بازار ترکیه را به روی صادرات گاز طبیعی اسرائیل بازخواهد کرد. ترکیه همچنین می تواند دروازه ای برای اسرائیل به روی بازار اروپایی باشد.

اردوغان تاکید کرد برغم این موافقتنامه ، ترکیه به مورد توجه قرار دادن آلام فلسطینیان و مقابله با اقدامات غیرقانونی اسرائیل در بیت المقدس و مسجدالاقصی ادامه خواهد داد.

وی همچنین از باراک اوباما رئیس  جمهور آمریکا به علت تلاش در جهت دستیابی به این موافقتنامه آشتی بین ترکیه و اسرائیل تشکر کرد.حماس هنوز به این موافقتنامه واکنش نشان نداده است.