سی و یکمین اجلاس سراسری نماز با حضور علما، دانشمندان و روحانیون همراه با پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی و سخنرانی رئیس جمهور در بجنورد برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سی و یکمین اجلاس سراسری نماز در استان خراسان شمالی برگزار شد. برای بررسی موضوعات این اجلاس، سید احمد زرهانی قائم مقام ستاد اقامه نماز کشور مهمان برنامه صف اول شبکه خبر بود.
سوال: حدود سه دهه از تشکیل ستاد اقامه نماز می‌گذرد، ۲۶ استان تا به حال میزبان این اجلاسیه بودند بیایم ابتدا از اجلاسیه سی و یکم و محور‌ها و موضوعاتی که حول محور این اجلاسیه بوده صحبت کنیم بفرمایید شکل برگزاری به چه نحو بوده چه تعداد آثار رسیده در چه قالب‌هایی و در چه سطحی برگزار شد؟
سید احمد زرهانی قائم مقام ستاد اقامه نماز کشور: اجلاس موضوعش در هیئت امنا همه ساله مطرح می‌شود، بعد از اینکه تصویب می‌شود روی استانی که میزبان است توافق می‌شود، سال گذشته زنجان بود، امسال خراسان شمالی، برای سال آینده هم یکی دو استان پیشنهاد کرده‌اند داریم روی آنها کار می‌کنیم، رسالت ما و نماز نسل نو موضوع اصلی اجلاس بود، نماز نسل نو همیشه به عنوان یکی از محور‌ها و موضوعات مهم در دستور کار ستاد اقامه نماز قرار دارد رسالت ما هم ما یعنی دولت، مردم، پدران، مادران، مدارس دانشگاه‌ها و همه کسانی که تاثیرگذار بر روند تکوین و شکل‌گیری شخصیت کودکان و نوجوانان هستند ما برای این موضوع هیئت علمی تشکیل دادیم فراخوان دادیم و متناسب با فراخوان نزدیک به یک هزار مقاله و یا نوشتار به دست ما رسید تعدادی رساله تعدادی کتاب تعدادی مقاله اینها در اختیار هیئت داوران قرار گرفت و در چند مرحله پالایش شدند و نهایتاً گزیده‌ای از اینها مورد تایید قرار گرفت که ما بر اساس این گزیده دو کار انجام خواهیم داد.
کار اول اینها را منتشر می‌کنیم و در دسترس اهل قلم و محققان و صاحب نظران قرار خواهیم داد و کار دوم به انضمام مجموعه دستاورد‌های ستاد اینها را مورد بررسی قرار بدهیم بر اساس اینها یک مجموعه چه باید کرد‌ها را استخراج می‌کنیم و برای ریاست جمهور می‌فرستیم اگر صلاح دیدند ایشان ابلاغ می‌کنند، اجلاس معمولا با پیام مقام معظم رهبری شروع می‌شود، اجلاس اول که بنده مجری آن بودم سال ۱۳۷۰ در مشهد برگزار شد رهبر معظم انقلاب پیام دادند تا امروز هر اجلاسی که برگزار شده مزین بوده به رهنمود‌های حکیمانه مقام معظم رهبری معمولاً در این پیام‌ها رهبر انقلاب روی چند موضوع تاکید می‌کنند یک موضوع فلسفه نماز آثار نماز اینکه چگونه نماز را برگزار می‌کنیم یک زمینه از مباحثی که ما در پیام‌های ایشان داریم به عنوان سرمشق مورد استفاده قرار می‌گیریم.
رهنمود‌هایی هستند از جنس چه باید کرد که در پیام‌های ایشان متبلور هست و ما معمولاً این پیام‌ها را در پایان هر اجلاس روی آنها کار می‌کنیم و متناسب با این سیاست گذاری و برنامه‌ریزی می‌کنیم.
سوال: اشاره فرمودید به تبلور پیام‌های که رهبر معظم انقلاب به اجلاسیه‌های مختلف ارائه می‌فرمایند و صادر می‌کنند و چراغ راهی است و دلیل راهی است برای حرکت شما و دستگاه‌های مسئول که تعداد آنها هم دو رقمی هست سوال و نکته مهم اینجا است که خطی که رهبر معظم انقلاب در این چند سال اخیر به ویژه به آن توجه بیشتری داشته‌اند و تاکید بسزایی داشتند پیرامون نماز نسل نو و توجه به نماز جوانان و نوجوانان هست بفرمایید مشخصا حالا هر سال این همه مقاله این همه پژوهش و این همه تحقیق به دسته شما می‌رسد بسیاری از اندیشمندان در این حوزه کار می‌کنند آیا این مقالات و پژوهش‌ها می‌رود و در یک گوشه‌ای خاک می‌خورد و یا نه حالت اجرا می‌گیرد از آنها مسیر روشنی مشخص می‌شود و بر مدار آن حرکت می‌کند راجع به این توضیح بفرمایید که چه اتفاقی می‌افتد؟
زرهانی: ما در امتداد اجلاس تهران ۲ سال پیش و در امتداد اجلاس زنجان مجموعه‌ای از راهکار‌ها را استخراج کرده‌ایم برای رئیس جمهور پیشین مرحوم شهید آیت الله دکتر رئیسی فرستادیم ایشان ابلاغ کردند به دستگاه‌ها ما هیچ کاری را رها نمی‌کنیم یعنی ما اجلاس را که برگزار می‌کنیم همزمان با برگزاری اجلاس یک زنجیره فعالیت‌ها انجام می‌شود قبل از آن یک سلسله فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی آموزشی اتفاق می‌افتد بعدش هم کارگروه‌هایی هستند که می‌نشینند و متناسب با مباحثی که در اجلاس مطرح شده راهکار راهبرد استخراج می‌کنند و اینها را اعلام می‌کنند.
ما امسال هم همه کار را خواهیم کرد هم در بیانات رئیس جمهور و هم در پیام رهبر معظم انقلاب و هم در سخنرانی وزیر آموزش و پرورش و هم در سایر سخنرانی‌ها نکاتی است از جنس فعالیت و اقدام منتهی به ایجاد تغییر و تحول ما اینها را رویش کار می‌کنیم بالا دست ما یعنی دولت اینها را ابلاغ می‌کند، چون ما قدرت امر و نهی به همه که نداریم ما می‌توانیم سیاست‌ها و برنامه‌ها را مدون کنیم و ابلاغ کنیم ضامن اجرا رئیس محترم هیئت دولت هست.
سوال: آیا قدرت نظارت یا پیگیری آن ابلاغیه‌ها و مصوبات را دارید که به فلان دستگاه اگر وظیفه‌ای محول شد رصد شود و در پیگیری شود که آن احکام را به درستی انجام داده باشد؟
زرهانی: بله خوشبختانه در سال ۱۳۸۲ این قدرت را مقام معظم رهبری به ما اعطا کردند در پیامی که دادند ما را موظف فرمودند که نظارت بر اجرای برنامه‌ها داشته باشیم الان بین ستاد اقامه نماز و هر دستگاه یک تفاهمنامه امضا می‌شود استاد قرائتی نماینده محترم رئیس جمهور وزیر محترم و یا رئیس سازمان این را امضا می‌کنند این می‌شود میثاق مشترک ستاد اقامه نماز و دستگاه در طول یک سال هم از طریق سامانه سجاده ما رصد می‌کنیم اقداماتی را که انجام می‌دهند بارگذاری می‌کنند قابل رویت است.
ما بررسی می‌کنیم اشکالات را بهشون منتقل می‌کنیم نظارت میدانی هم داریم یعنی کسانی را ما می‌فرستیم و می‌روند بررسی می‌کنند که حالا اگر ایرادی هم هست ایراد را برطرف می‌کنند و در نتیجه ما یک ارزشیابی مبتنی بر اسناد و مشاهدات داریم ما این را باز نتایجش را چند استفاده ازشون می‌کنیم یک به دفتر مقام معظم رهبری می‌دهیم دوم در اختیار ریاست جمهور قرار می‌دهیم دفتر رئیس جمهور محترم و سوم خود ما با دستگاه‌ها وارد تعامل می‌شویم برای رفع کاستی‌هایی که ما دریافت کرده‌ایم و متقاعدشان می‌کنیم که برای سال آینده این کاستی‌ها را برطرف کنند.
سوال: بسیار خوب در بحث حوزه فریضه نماز در نسل نو ۲ نهاد شاید وظیفه‌شان پررنگ‌تر باشد در قبال اون ابلاغیه‌هایی که مد نظر است یکی وزارت آموزش و پرورش و دیگری وزارت علوم و یا وزارت بهداشت هم به نوعی به دلیل اینکه اینها با نسل نو و جوانان و نوجوانان بیشتری در تعامل و ارتباط هستند قبل از اینکه وارد عملکرد این دستگاه‌ها بشویم، سوال من سوال آماری است ما برای اینکه یک برنامه‌ریزی داشته باشیم برای اینکه به آن هدف گذاری برسیم برای اینکه به آن اهداف عالیه حداقل ترغیب به نماز را در بین این عزیزان گسترش بدهیم این است که یک آماری داشته باشیم آیا، چون ما آمار مختلفی را در فضا‌های مختلف داریم می‌بینیم که هیچ کدام هم نمی‌شود به آن استناد کرد خود حضرت عالی برای ما بفرمایید آیا سرشماری دارید آیا آمارگیری دارید از میزان توجه یا اجرای فریضه نماز توسط جوانان و نوجوانان چند درصد آنها نمازخوان هستند؟
زرهانی: ببینید ما آمار داریم ولی این آمار‌ها خوشبینانه هستند خود ما، چون یک دستگاه کوچک چابک سیاستگذار هستیم این امکان را نداریم که ما بتوانیم یک گستره بسیار وسیع در پهنه مثلاً ۱۰۰ هزار مدرسه و چند هزار دانشگاه و دانشکده و مرکز علمی را ه صورت میدانی بررسی کنیم، اما یک سامانه‌ای را وزارت آموزش و پرورش به نام نورینو طراحی کرده و الان اطلاعات اونجا جمع آوری می‌شود، بر اساس اطلاعاتی که به ما داده‌اند در تمام مدارس مدارسی که یک جمعیتی دارند حالا بعضی از مدارس چند نفره بوشهر و کنار و روستا‌ها و اینها در این آمار نیست در اکثر قریب به اتفاق اینها نماز اقامه می‌شود حدود ۲۰ الی ۲۲ هزار نفر پیش نماز‌ها و امامان جماعت برادران روحانی هستند که با حمایت مرکز خدمات حوزه علمیه قم اینها وارد مدارس می‌شوند ستاد اقامه نماز امور تربیتی هم کمک می‌کنند.
سوال: در دانشگاه‌ها چطور؟
زرهانی: اول آموزش و پرورش را بگویم بقیه یا معلمان هستند یا معلمان و یا مدیران امور تربیتی در موارد کمتری که اندک هم هستند پدران و یا خود دانش آموزان واجد شرایط اینها پیش نماز و امام هستند و نماز اقامه می‌شود، اما خوب ما کمبود‌هایی داریم در تعدادی از مدارس دولتی حتی در تعدادی از پردیس‌های دانشگاه فرهنگیان هنوز به اندازه نیاز نمازخانه نداریم این کسری‌ها وجود دارد آموزش و پرورش هم واقف است ما هم کمک می‌کنیم که دولت محترم این کمبود‌ها را مرتفع کند خيران را هم ما به این سمت سوق می‌دهیم که کمک کنند که این اشکالات برطرف شود ما برای اینکه نماز را در آموزش و پرورش به ثمر برسانیم سال گذشته یعنی سال تحصیلی گذشته آخر سال تحصیلی گذشته اجلاسی را در مشهد مقدس برگزار کردیم مدیران کل آموزش و پرورش سراسر کشور معاونین پرورشی استانها و مدیران ستاد اقامه نماز همه افکار یافته‌ها و دستاورد‌های اجلاس‌های قبلی را روی هم گذاشتیم تبدیل شد به منشور اقامه نماز در مدارس کشور هم وزیر قبلی اعلام کرد هم وزیر جدید جناب آقای دکتر کاظمی ابلاغ کردند امروز معیار کار ما این منشور است ده‌ها مسئله متنوع در این منشور دیده شده من جمله همین فضای نمازخانه‌ها آموزش امامان جماعت ما الان در سراسر کشور برنامه داریم امامان جماعت مدارس امامان جماعات ادارات کارکنان ادارات همه اون‌هایی که متقاضی هستند و مهیا هستند از طریق مرکز تخصصی نماز حوزه علمیه قم ما استاد می‌فرستیم و آموزش می‌دهند معارف نماز را برای اینها تبیین می‌کنند این وضعیت آموزش و پرورش.
سوال: بله حالا باز در همین وضعیت آموزش و پرورش این سوال مطرح است از جنابعالی بپرسم که شما اقامه نماز جماعت را در مدارس انجام می‌دهید احیا می‌کنید و به هر حال دانش‌آموزان در آن بازده زمانی با همان کیفیتی که جناب عالی فرمودید مشارکت می‌کنند در صفوف نماز چقدر رفتید به این سمت که ببینید در منزل برای نماز مغرب و عشا و فردا صبح برای نماز صبحشان چقدر اینها تشویق شده‌اند و تمایل پیدا کرده‌اند که همین فریضه نماز را که در مدرسه با آن کیفیت و حالا بگوییم به نوعی اجبار که نه به هر شکلی جز برنامه‌های مدرسه دیده می‌شود همان را در خانه و در منزل هم پیاده کنند؟
زرهانی: سیاست ما رهنمود استاد قرائتی مستفاد از بیانات و رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب این است که ما بعد معرفتی اینها را تقویت کنیم به دنبال اکراه و اجبار نباشیم، چون اساساً یک نماز مبتنی بر اکراه و اجبار باطل است به درد نمی‌خورد، اما از مشوق‌ها استفاده می‌کنیم ما مطالعه‌ای را انجام دادیم به اتفاق همکارانمان در انجمن اولیا و مربیان یک مطالعه اجمالی به این نتیجه رسیدیم که مدرسان آموزش خانواده نیاز به برگزاری دوره‌های سطح بالای روش دعوت به اقامه نماز انتقال معارف نماز به خانواده‌ها را دارند از ابتدای این سال تحصیلی بلکه از اواخر تابستان ما این دوره‌ها را شروع کرده‌ایم در حدود ۶۰۰ نقطه ما این دوره‌ها را اجرا کرده‌ایم هدف ما این است که آهنگ تربیتی خانه و مدرسه را در قبال اقامه نماز همگن کنیم این حقیقت آنچه را ما انجام دادیم همین بوده.
سوال: بسیار خوب شاید نیاز به تقویت بیشتر هم در این حوزه احساس می‌شود و امیدواریم که شما در برنامه‌های پیش رو حتماً پیگیر این موضوع باشید آقای دکتر یکی از آمار‌هایی که ارائه شده بود از کسانی که به چه علتی نماز نمی‌خوانند چه در دانش آموزان و چه در سطح دانشگاه‌ها یکی از دلایلش این بود که ممکن است خطایی از آن مبلغ دینی و یا آن پیش نماز و یا آن رهبری این تعدادی که مثلاً دارند در مدرسه نماز می‌خوانند اون پیش نماز یا امام جماعت اون مدرسه و یا حتی برخی مساجد بعضاً این اتفاق می‌افتد شما چه کار کرده‌اید که مبلغان عزیز دینی ما که ملبس هستند به لباس پیامبر اعظم و خیلی از آنها حداقل خودشان مشرف هستند به معارف اسلامی اینها بتوانند هم خودشان عامل باشند و هم قدرت جاذبه بیشتری داشته باشند تا احیاناً خدای ناکرده درصد کمی دافعه داشته باشند؟
زرهانی: فرمود اسلام به ذات خود ندارد عیبی هر عیب که هست از مسلمانی ماست ببینید مردم به رفتار امثال بنده نگاه می‌کنند به ما گاهی اوقات می‌گویند که حرف و عملتان باید منطبق باشد حق هم با مردم است مقام معظم رهبری در رهنمود‌هایی که در همه سال‌ها داده‌اند حضرت امام در همه رهنمود‌هایی که در دهه اول دادند ما را موظف می‌کنند که بین گفتار و رفتارمان تناسب باشد فقط مبلغان دینی هم نیستند وزرا هم هستند استانداران هم هستند مدیران کل هم هستند سوال از یک مبلغ دینی تا یک امام جماعت انتظار بیشتری می‌رود دیگر که کمترین خطا را داشته باشد زرهانی ببینید به طور طبیعی هر کسی که این لباس امام صادق (ع) را بر تن می‌کند یکی از تکالیفی که برای خودش تعریف می‌کند تهذیب نفس است مراقبه است و نظارت بر اعمال و رفتارش است واقعیت این است که اکثراً هم مراعات می‌کنند بله یک دلیلی هم هستند در هر کسوتی که رعایت نمی‌کنند ولی علما اغلب تا آنجایی که من بالاخره از نوجوانی بلکه از نونهالی با اهل علم محشور بوده‌ام و به نوعی تعلق هم به این طایفه دارم اینها مراعات می‌کنند زندگی‌شان زاهدانه و ساده است همین جناب آقای قرائتی نه یک ریال حقوق می‌گیرد نه به نحوی به دنبال حفظ این موقعیت است با صدای رسا اعلام می‌کند هر کس کتاب‌های من را بخواهد چاپ کند به شرط اینکه قصد انتفاع نباشد این پی دی اف در اختیارش ما خیلی خود زندگی حضرت آقا است زندگی حضرت امام ساده زیستی از دست نرفته بله اندکی هم هستند.
سوال: خیلی محدود و کم هستند ما، چون این مصداق است؟
زرهانی: ببینید ما آموزش می‌دهیم ما امامان جماعت را برایشان دوره‌های آموزشی می‌گذاریم در سراسر کشور عرض کردم ما مرکز تخصصی قم مرکز تخصصی مشهد را داریم در اصفهان هم داریم راه‌اندازی می‌کنیم علمایی که توانایی علمی دارند ما اینها را جذب می‌کنیم برای خود اینها دوره‌های آموزش عالی می‌گذاریم این دوره‌ها را که سپری کردند تبدیل می‌شوند به مدرس و اون نکاتی که فقط هم اینها نیست کسی که وارد مدرسه می‌شود به عنوان امام جماعت اینطور نیست که فقط باید اهل رعایت موازین باشد باید روانشناسی کودک و نوجوان بلد باشد باید قدری علوم ارتباطات بلد باشد باید با فضای مجازی آشنایی داشته باشد باید شم مردم شناسی و جامعه شناسی ولو به صورت مختصر داشته باشد، چون کودک امروز و نوجوان امروز یک مربع مستطیلی در جیبش است با دو تا انگشت زدن وصل می‌شود به اقصی نقاط دنیا باهوش مصنوعی هر سوالی را که از او بخواهد مطرح کند پاسخ می‌گیرد لذا عالم دین وقتی وارد مدرسه می‌شود دانش آموز با او مواجه می‌شود باید آمادگی ذهنی باید داشته باشد ما اینها را در دوره‌های آموزشی کرده‌ایم.
سوال: ما بسیاری از این عزیزان را داریم و شاهد هستیم و دیدیم که چقدر جذب کرده‌اند جوانان و نوجوانان را و به عارف دینی و نماز آشنا کرده‌اند به هر حال مصداق این مداد علما افضل شهدا این عزیزان هستند و این جایگاه را باید قدر بشناسند راجع به همین گوشی که از جیبتان خارج کردید و با دو تا انگشت دست می‌بینیم که ممکن است هر دانش آموز و هر دانشجو و یا هر فرد دیگری به دنیای دیگری وصل شود ۳۰ سال الان از اقامه نماز و تشکیل آن می‌گذرد اقدامات خوبی هم تا حالا شده برای به روز رسانی این اقدامات ممکن است که الان یک شیوه نوینی را شما نیاز داشته باشید برای ترویج احکام دینی برای ترغیب جوان و نوجوان به سمت نماز در همان هوش مصنوعی که شما اشاره کردید که آن هم زاییده ذهن بارگذار کنندگان است آن پاسخ‌هایی که می‌دهد دانش آموز ممکن است با این پاسخ پاسخ‌های سمی و مسموم مواجه شود شما برای آموزش‌های به روز رسانی شده برای آموزش‌هایی که دانش آموز و دانشجوی ما برای رسانه‌های نوین بتواند دریافت کند و ترغیب شود به سمت نماز چه برنامه‌هایی را پیش رو دارید؟
زرهانی: ما در همان مرکز تخصصی قم و در حوزه روابط عمومی سازمان هم از شبکه‌های اجتماعی و هم از امکانات مرتبط با فناوری ارتباطات و اطلاعات استفاده می‌کنیم از بازی‌های رایانه ای با موضوع نماز را در واقع انیمیشن‌ها و پویانمایی و امثالهم که در دسترس هست.
سوال: در این حوزه چه اتفاقاتی افتاده؟
زرهانی: بله ما تولید داریم، این تولید‌ها در اختیار دانش آموزان قرار می‌گیرد و مورد استفاده قرار می‌گیرد الان هم در حال تولید هستیم با برخی از موسسات وارد تعامل شده‌ایم که برای ما تولید کنند منتها متخصصان عالی رتبه و توانمند در این حوزه باید به ما کمک کنند ما یک دستگاه سیاستگذار هدایتگر و ریل گذار هستیم.
سوال: اعلام نیازتان گفته‌اید به این عزیزان؟
زرهانی: بله ما با اینها در تماس هستیم موضوعات را منتقل می‌کنیم کمک هم می‌کنند، اما هنوز ما به آن مرحله از شکوفایی نرسیده‌ایم که بتوانیم حرف اول و یا در ردیف کسانی که جایگاه و پایگاه دارند ما کار ارائه کنیم هم سینماگران و هم هنرمندان و هم اصحاب تئاتر و هم شاعران و هم نویسندگان و هم صاحبان تخصص در حوزه شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی تا الان به ما کمک کرده‌اند، اما این کمک‌ها متناسب با نیاز نسل نو هست خیر ما نیاز به کمک داریم.
سوال: بسیار خوب یک مقدار بیایم بالاتر از سطح دانش آموزی بیایم برسیم به دانشگاه‌ها می‌خواهیم سراغ دستگاه‌ها و سازمان‌ها هم برویم وضعیت را در دانشگاه‌ها چطور می‌بینید چطور رصد کردید فکر می‌کنید که آیا در ترغیب دانشجو‌ها و قشر علمی و دانشگاهی ما به مقوله نماز موفق بوده‌ایم در این چند دهه؟
زرهانی: ببینید اگر خاطر شریفتان باشد سال پیش در چنین ایامی جناب رستمی و من در خدمت شما بودیم به اتفاق این سوال را آن زمان از جناب آقای رستمی پرسیدید ایشان فرمودند که درصد بالایی از دانشجو‌های ما در نماز جماعت شرکت می‌کنند آنچه من می‌توانم بگویم بر اساس مشاهدات و گزارش‌هایی که ما دریافت می‌کنیم بله چنین وضعیتی در دانشگاه فرهنگیان وجود دارد در دانشگاه‌هایی که رئیس دانشگاه، معاونان و متولیان امور دفتر مقام معظم رهبری در دانشگاه انسجام دارند، اتحاد دارند خودشان در صف اول نماز هستند چنین وضعیتی وجود دارد، اما در برخی از دانشگاه‌ها چنین خبری نیست در برخی از دانشگاه‌ها نماز اقامه می‌شود، اما نه آنچنان که باید باشد.
سوال: علت یابی کرده‌اید؟
زرهانی: علل روشن است اگر ما هم در وزارتخانه‌ها، ما با همه دولت‌ها از سال ۶۹ تا الان کار کرده‌ایم همه هم به ما در حوزه نماز کمک کرده‌اند آن جایی که وزیر و معاونان می‌روند در صف اول نماز جماعت در اداره در وزارتخانه در اداره کل مدیر کل در دانشگاه رئیس دانشگاه آنجا که می‌روند دیگران هم شروع شرکت می‌کنند آنجایی که بزرگان باید در سمینار هستند یا در جلسه هستند یا وقت نمی‌کنند یا کار دیگر اهم و فعل الاهم می‌کنند، شهید رجایی ما در محضر ایشان بودیم در مجلس اول همه ما شاگردان مقام معظم رهبری ایشان همان اول که نخست وزیر هم بودند هر کاری داشتند زمین می‌گذاشتند نماز را اقامه می‌کردند.
سوال: مثل نماز شهید رئیسی در هواپیما
زرهانی: بله از کاخ کرملین شهید رئیسی تا سیاه چادر‌ها در چهارمحال و بختیاری وقت اذان که می‌شد ایشان دست از کار می‌کشید نماز اقامه می‌کرد روسای جمهور ما از ابتدا تا انتها حالا آن اولی را کنار بگذاریم که طور دیگری بود روسای جمهور ما اهل اقامه نماز هستند وزرای ما اکثراً همینطور استانداران ما همینطور، مدیران کل ما همینطور، اما خوب در بین اینها کسانی هم هستند که آنچنان که باید و شاید وقعی نمی‌گذارند و این برای ما و کارکنان مشهود است و به ما کارکنانشان منتقل می‌کنند به هر حال فراموش نکنیم اولین و مهمترین سبقه حکمرانی اسلامی اقامه نماز است به استناد آیه‌ای که حضرت آقا در اولین اجلاس ستاد اقامه نماز به ما تعلیم داد اگر کسی لباس حکمرانی اسلامی بر تن بکند، اما پیشگام اقامه نماز نباشد فی تامل.
سوال: آقای دکتر پیام مقام معظم انقلاب را به اجلاس سی و یکم دیدیم و شنیدیم حضرت آقا به دو نکته بسیار مهم اشاره کردند ضمن تقدیر از زحمات سه دهه اخیر حجت الاسلام و مسلمین قرائتی که در مقدمه پیامشان بود حضرت آقا به دو موضوع تاکید فراوان دارند اقامه نماز اول وقت و حضور و توجه قلبی، برای این دو چشم بینا برای این دو چراغ روشن مسیر شما چه برنامه‌هایی پیش رو خواهید داشت؟
زرهانی: ما در اقامه نماز سه اشکال داریم یکی اینکه نماز را بعضاً اول وقت نمی‌خوانیم به تاخیر می‌اندازیم دوم به جماعت نمی‌خوانیم گاهی اوقات و سوم گاهی اوقات به مسجد نمی‌رویم و فرادی در دفتر یا در منزل می‌خوانیم این سه ایراد به سبک اقامه نماز ما وارد است حالا چه باید کرد. بخشی از آن فقهی است بخشی تعلیمی است آن بخش فقهی از عهده من خارج است که بگویم چه باید کرد چگونه احکام را ما بیان کنیم که الزامات را برای نماز اول وقت نماز جماعت و نماز در مسجد به سبکی که در صدر اسلام بوده و در جهان اسلام هم الان متداول است از عهده من خارج است، اما تعلیمی و تربیتی اش را من می‌توانم بگویم. ما این را باید از مدرسه از پیش دبستانی شروع کنیم و آموزه‌های ما به گونه‌ای باشد که وجدان کودک و نوجوان و جوان ما متقاعد شود که نماز اول وقت چه برکاتی دارد نماز در مسجد چه برکاتی دارد و نماز به جماعت چه برکاتی دارد ما اینها را باید از طریق تعلیم و تربیت به کمک آموزش و پرورش به کمک آموزش عالی داده باشیم ما به آموزش و پرورش طرحی دادیم طرح پیوند مدرسه و خانه و مسجد، الان چند هزار مدرسه ارتباطشان با مدرسه برقرار شده امام جماعت به عنوان شخص اول مسجد نقش بسیار مهمی دارد اگر مهربان باشد، اگر کار بلد باشد و اگر اهل جذب کودک و نوجوان باشد از مشوق‌ها بتواند استفاده کند او می‌تواند زمینه را برای حضور نسل نو در مساجد، نماز اول وقت و نماز جماعت فراهم کند پدر‌ها و مادر‌ها بسیار موثر هستند ما از بچه‌هایی که نماز می‌خوانند و بچه‌ها که نماز نمی‌خوانند سوال کردیم نماز را کجا شما فرا گرفتید نگفتند در مدرسه، نگفتند در مسجد اغلب گفتند در خانه، گفتیم در خانه از چه کسی از پدر یا مادر، گفتند از مادر ببینید خود ما هم که به گذشته نگاه می‌کنیم مادرمان را می‌بینیم که نماز را به ما تعلیم داده ما باید روی مادر‌ها روی پدر‌ها روی خانه‌ها سرمایه‌گذاری کنیم.
سوال: ما در این راه گاهی متاسفانه هر چند هم اندک باشد و نخواهیم همه را متهم کنیم و به خود ما هم به سیاه‌نمایی متهم شویم ولی همین پدر و مادر‌هایی که شما به آن اشاره فرمودید بنا به دلایلی خودشان متاسفانه تارک الصلاه هستند شما در ستاد اقامه نماز چه کار کردید که بتوانید این پدر و مادران را به سمت نماز ترغیب کنید. متاسفانه ما در برخی از مساجد می‌بینیم تعداد صفوف نماز جماعت روز به روز برخی مساجد خیلی خوب و بعضی جا‌ها کمتر و متاسفانه میانگین سنی در صفوف جماعت هم خیلی بالا است یعنی عزیزانی که به هر حال عمری را گذرانده‌اند و الان در محضر پروردگار زانو می‌زنند و به فریضه نماز می‌پردازند، چه کار کنیم این اتفاق نیفتد.
زرهانی: بعضی از مردم ممکن است به دلایل اقتصادی به دلایل اعتراض به برخی از رفتار‌های امثال ما به دین نگرش منفی پیدا کرده باشند این احتمالش است و انکار ناپذیر هم است، اما خیلی از مردم هم هستند که فطرت توحیدی دارند، نگاه سازنده دارند و هم به اصل دین هم به مروجان دین خوشبین هستند. کارنامه ما در معرض نگاه مردم است ما به اندازه‌ای که سرمایه‌گذاری می‌کنیم و اخلاص در عملمان است مردم اقبال نشان می‌دهند. یکی از مهمترین کار‌ها این است که ما با مردم با صداقت صحبت کنیم اگر ایرادی به ما وارد است ایراد را بپذیریم نقد منطقی را در مقابلش تمکین داشته باشیم سال‌های سال است مقام معظم رهبری به هر مناسبت تریبون را به دانشجو‌ها می‌دهد دانشجو‌ها صحبت‌هایی را می‌کنند که شاید جرات نکنند جلوی رئیس دانشگاه صحبت کنند ولی جلوی مقام معظم رهبری صحبت می‌کنند هیچ خطری هم آنها را تهدید نمی‌کند این سنت را امام پایه گذاری کردند مقام معظم رهبری استمرار دادند ما باید فضا را به گونه‌ای باز کنیم که امکان گفت‌و‌گو با مردم فراهم شود اگر این ارتباط دوجانبه را تقویت کنیم مردم از ما انتقاد می‌کنند و ما را زیر سوال ببرند، نقد کنند ابهامات برطرف می‌شود، اما از حیث تعلیم و تربیت که بنده معلم هستم و می‌توانم در این زمینه در حد خودم اظهار نظری داشته باشم کار ما مثل کار کشاورزان است کاشت، داشت و برداشت ما به چه اندازه سرمایه‌گذاری می‌کنیم ببینید کودک و نوجوان باز ما از بچه‌ها سوال کردیم شما چرا نماز می‌خوانید شما چرا نماز نمی‌خوانید، اوایل تاسیس ستاد اقامه نماز یک مقدار بنده هم در این کار نقش داشتم یکی از استادان دانشگاه این سوال را پرسیدند جامعه آماری هم قابل اعتنا بود هم بی‌نماز‌ها، هم نمازخوان‌ها اینها در یک جمله مشترک بودند آنهایی که می‌گفتند ما نماز می‌خوانیم می‌گفتند چرایی و فلسفه نماز را می‌دانیم آنهایی که نماز نمی‌خواندند می‌گفتند ما فلسفه نماز را نمی‌دانیم، نمی‌دانیم چرا باید نماز بخوانیم و نماز چه فایده‌ای برای ما دارد آن کاری که ما می‌توانیم بکنیم چالش‌های اقتصادی، چالش‌های دوگانگی بین گفتار و رفتار سر جای خودش، اما اگر ما به عنوان دستگاه تعلیم و تربیت به عنوان دانشگاه، به عنوان حوزه، فلسفه نماز را تبیین کنیم آثار نماز را این باور در دانش آموز در دانشجو، در نوجوان و جوان ایجاد بشود که نماز قدرت بازدارندگی دارد انسان نمازخوان دست از پا خطا نمی‌کند، دچار لغزش شد برمی‌گردد، خداوند نماز را دوست دارد مثل نهر آبی است که ما پنج بار در آن شنا می‌کنیم و بعد از این طهارت اگر آلودگی هم در وجود ما باشد آن برطرف می‌شود ما باید آن ابعاد معرفتی را تقویت کنیم انسان‌ها تابع معرفت هستند دستگاه معرفتی ما اقتضا می‌کند که صبح زود از خواب بلند شویم با آب سرد ولو وضو بگیریم نماز اقامه کنیم و از این نماز هم لذت ببریم این معرفت را ما باید ایجاد کنیم.
سوال: در بخشی از فرمایش شما من یاد این آیه قرآن کریم هم افتادم که ویلن للمصلین وای بر نمازگزارانی که نماز را به درستی احیا نمی‌کنند و خود آن هم می‌تواند خیلی راهنمای بدی باشد و اگر من که خودم مبلغ هستم قطعاً حرف من را کسی که دنبال روی من است نخواهد شنید.
زرهانی: آقای دکتر پزشکیان در اجلاس بجنورد روی این موضوع به نحو دیگری تاکید کردند که نماز را نباید خواند، باید اقامه کرد و اقامه نماز مساوی است با اقامه عدل، رسیدگی به امور مردم، استقرار در صراط مستقیم، دروغ نگفتن، در راه کج حرکت نکردن. اقامه نماز یک مجموعه تعلیمات یک مجموعه الزامات دارد وقتی کسی نماز را اقامه می‌کند خودش را در محضر خدا می‌بیند دچار ارتشا نمی‌شود دچار اختلاس، هیبت و زد و بند نمی‌شود یک وقت حضرت امام فرمودند بروید در زندان‌ها آمار بگیرید ببینید کسانی که جرائم سنگین دارند آیا اهل اقامه نماز هستند رئیس سازمان زندان‌ها در قم چند سال پیش به بنده گفتند یعنی در یک جلسه شورای اقامه نماز استان ما در هر استان شورای اقامه نماز داریم به ریاست استاندار که سیاست گذاری و برنامه‌ریزی به عهده آنها است ایشان زمانی معاون قوه قضاییه هم بودند فرمودند من شخصاً رفتم در زندان‌های قم این آمار را گرفتم دیدم اکثریت قریب به اتفاق مجرمانی که جرائم خشن مرتکب شده‌اند و نظم جامعه را به هم ریختند افراد تارک الصلاه هستند بلکه برخی از اینها اقامه نماز که هیچ، اذکار نماز را هم بلد نیستند.
سوال: یکی از دستگاه‌هایی که خیلی تاثیرگذار است برای همین اقامه نماز اشاره فرمودید آقای رئیس جمهور به آن تاکید داشتند وزارت راه است که هم در نمازخانه‌های بین راهی، ترمینال‌ها، فرودگاه‌ها، راه آهن و اماکن مختلف نقش آفرین است مخصوصاً نمازخانه‌های بین راهی متاسفانه با صحنه‌های ناصواب و خوب مواجه می‌شویم در برخی جا‌ها خوب نمازخانه‌ها در شأن یک نمازگزار است، اما نمازخانه‌های بین راهی اگر یک ساختمان فیزیکی هم ساخته شده به امان خدا رها شده یا نظافت و بهداشتی که اولویت دین ما است را ندارد یا بعضا می‌بینیم در برخی از نمازخانه‌های بین راهی یا بعضی از نهاد‌های خدمت رسان آنطور که شایسته و بایسته باید باشد این نمازخانه شأنیت نمازگزار را ندارد. شما چه برنامه‌ای برای اصلاح این امور دارید؟
زرهانی: ما در کشور حدود ۸۰ هزار مسجد داریم این ۸۰ هزار مسجد به صورت‌های مختلف اداره می‌شوند و یک سازمان معینی که متولی امور مساجد باشد و صفر تا ۱۰۰ کار را تمشیت کند ما نداریم ۱۴،۱۵ تا بلکه ۱۶، ۱۷ سازمان و نهاد در سازماندهی امور مساجد دخیل هستند یکی هم خود امور مساجد است.
سوال: خیلی از مردم از امور مساجد گله دارند مساجدی که فقط برای یک نوبت نماز باز می‌شوند در بقیه طول روز بسته است و کوچک‌ترین خدمتی به اهالی محل و مسافران و رهگذران متاسفانه نمی‌دهد یعنی سازه به این عظمت که مسجد بیان شده خیلی کارکرد‌های دیگری هم می‌تواند داشته باشد و به مردم خدمت رسانی کند ولی در یک بازه زمانی ختم یا عزا باز است و یا نهایتاً نماز‌های یومیه.
زرهانی: این انتقاد وارد است تعدادی از مساجد ما مطلقا صبح باز نمی‌شود یا تعدادی به مدت کمی باز می‌شود در ظهر و مغرب و تعدادی هم هر ۵ نوبت باز است سامان دارد، تعدادشان هم کم نیست جاذبه دارند برنامه دارند برای جامعه آورده دارند.
سوال: از این ۸۰ هزار مسجد چند درصدشان به این صورت هستند؟
زرهانی: ببینید انقلاب مشروطه ریشه‌اش در مسجد بود انقلاب اسلامی ریشه‌اش در مجلس بود، دفاع مقدس هم ریشه‌اش در مجلس بود آمار‌ها متعدد است ولی کمتر از نیمی از مساجد ما فعال هستند.
سوال: شما برنامه دارید که اینها را منسجم‌تر کنید؟
زرهانی: ما در امور مساجد مستقیماً مداخله نمی‌کنیم.
سوال: شما تذکری داده‌اید؟
زرهانی: بله ما تشریک مساعی داریم در تمام صحنه‌ها با متولیان امور مسجد ما همراهی داریم مجموعه خیرین مسجد ساز را ما داریم به توسعه و تجهیز مساجد کمک می‌کنیم بالاخص در مناطق محروم، اما اینکه خود ما یک سازمان مداخله گر در امور مساجد باشیم نیستیم. ببینید توقعی از شورای عالی انقلاب فرهنگی است برای ساماندهی امور مساجد کار کند یک طرحی را تهیه کردند برای ما فرستادند خیلی رویایی و آرمانی بود ما نقد کردیم و برایشان فرستادیم یک روز باید شورای انقلاب فرهنگی درباره سیاست‌ها و برنامه‌های کلان اقامه نماز که ما در چارچوب یک اساسنامه ۲ سال پیش این را ارائه کرده‌ایم و فعلاً بلاتکلیف باقی مانده و یک روز برای امور مساجد باید سیاست گذاری کند گر این کار اتفاق بیفتد مشکلات حل می‌شود از جمله مساجد بین راهی به برکت رهنمون‌های ولی امر مسلمین و با همت استاد قرائتی نزدیک به ۲۰۰۰ نمازخانه و مسجد در سال‌های اخیر در جاده‌های مواصلاتی ساخته شده است.
سوال: ساخته شده ولی کیفیت مناسبی ندارد.
زرهانی: اینها نیز سه دسته هستند یک دسته بسیار درست اداره می‌شوند متولی دارند یک دسته نصفه و نیمه و یک دسته رها هستند اگر برای امور مساجد متولی باشد بله ما در آیین نامه‌ای که در سال گذشته هیئت دولت تصویب کرد یک وظیفه برای راهداری ما تعیین کردیم ولی وظیفه‌ای که روی کاغذ باشد کارگشا نیست امکانات می‌خواهد، بودجه می‌خواهد، طرح و برنامه می‌خواهد اینها باید فراهم شود من تشکر می‌کنم از صدا و سیما ما تقاضا داریم این راهی را که شروع کرده ظهر‌ها وارد مدرسه می‌شود، شب‌ها وارد مسجد می‌شود با نمازگزاران صحبت می‌کند ارزیابی ما نشان می‌دهد مثبت‌ترین کار صدا و سیما همین کارش بوده در یکی دو سال اخیر این را ادامه بدهد. تشکر می‌کنم از شما و همه مردمی که به ما کمک می‌کنند و ما را نقد می‌کنند معایب ما را به ما منتقل می‌کنند و ما استقبال می‌کنیم از رهنمود‌هایی که عزیزان به ما ارائه خواهند نمود.
سوال: ما در آستانه ماه‌های رجب، شعبان و رمضان هستیم برای سه ماه عزیز که پیش روی ما است چه برنامه‌ای دارید؟
زرهانی: هم دوره‌های آموزشی و هم اعزام اساتید به مدارس و دانشگاه‌ها را داریم و هم از طریق انتشارات مسابقاتی را برگزار می‌کنیم ما ۱۴ جلد کتاب نماز در سیره معصومین را منتشر کرده‌ایم، متناسب با اینها کتاب‌های متعددی برای کودکان و نوجوانان تعدادی از این کتاب‌ها را به مسابقه می‌گذاریم جشنواره فجر تا فجر را داریم و تمام اینها زمینه را مساعد می‌کنند برای ان‌شاءالله استقبال مؤمنان از این تالیفات و تحقیقات و شرکت در این جشنواره‌ها و برنامه‌های فرهنگی و آموزشی که در پیش رو داریم.