مطالعه جدید دانشمندان نشان میدهد ضخامت لایههای شبکیه میتواند به پیشبینی خطر ابتلا به بیماریهای چشمی، عصبی، قلبی و ریوی کمک کند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سلولهای بنیادی، شبکیه چشم انسان یک بافت چند لایه است که پنجرهای منحصر به فرد به سلامت ارائه میدهد بنابراین محققان میتوانند ژنهای بیشتری را شناسایی کنند که به توسعه درمانهای بیماری چشم کمک میکند. همچنین کاوش بیشتر در رابطه بین ضخامت شبکیه و بیماری میتواند به چشم پزشکان کمک کند تا با سایر متخصصان برای پیشگیری بهتر از بیماری و شخصی سازی درمان همکاری کنند. با ترکیب تصویربرداری شبکیه، ژنتیک و کلان داده ها، محققان دانشکده پزشکی هاروارد دریافتهاند که میتوانند تخمین بزنند که یک فرد چقدر احتمال دارد که در آینده به بیماریهای مختلف مبتلا شود. آنها ارتباط قابل توجهی بین نازک شدن لایههای مختلف شبکیه و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای چشمی، قلبی، ریوی، عصبی و ژنهای مرتبط با ضخامت لایه شبکیه را یافتند. یافتههای آنها در Science Translational Medicine منتشر شده است.
به گفته پزشکانای ام دی (AMD) علت اصلی نابینایی قانونی در جهان صنعتی است. AMD یک بیماری چند عاملی است که یک تعامل پیچیده بین افزایش سن، عوامل خطر محیطی و حساسیت ژنتیکی را در بر میگیرد. التهاب مزمن، رسوب چربی و اختلال در نگهداری ترکیبات خارج سلولی به شدت در AMD دخیل هستند. با این حال، فعل و انفعالات دقیق رویدادهای آسیب شناسانه این بیماری هنوز روشن نیست. اگرچه پیشرفتهای عمدهای در درمان AMD وجود دارد، هنوز هیچ درمان مؤثری برای جلوگیری از انحطاط غیرقابل برگشت گیرنده نوری پیشرونده، که منجر به از دست دادن بینایی مرکزی میشود، در دسترس نیست. پیشرفت قانع کننده در تصویربرداری شبکیه با وضوح بالا، ساختار اصلاح شده AMD را در داخل بدن فعال کرده است. از این رو، تطبیق درمان با ساختارها و مراحل خاص ممکن است در آینده کلیدی برای جلوگیری از کاهش بینایی باشد.
سیده مریم ذکاوت، محقق فوق دکتری در موسسه Broad، گفت: ما نشان دادیم که تصاویر شبکیه را میتوان برای پیش بینی خطر آینده بیماریهای چشمی ااستفاده کرد. او افزود: این به طور بالقوه میتواند به پیشگیری از بیماری کمک کند. اگر از تصویر شبکیه فردی متوجه شویم که در آینده در معرض خطر بالای ابتلا به گلوکوم یا بیماری قلبی عروقی است، میتوانیم آنها را برای غربالگری بعدی یا درمان پیشگیرانه ارجاع دهیم. شبکیه به دلیل موقعیت آن در پشت ساختارهای شفاف چشم، تجسم و تصویربرداری غیرتهاجمی آن آسان است و تصویربرداری شبکیه در حال حاضر یک روش معمول در چشم پزشکی است. این مطالعه جدید احتمالات پزشکی پیشگیرانه و گفتگوی متقابل بین چشم پزشکی و سایر زمینههای پزشکی را آشکار میکند. مطالعات قبلی ارتباط بین سلامت شبکیه و شرایط سلامتی مانند پیری، بیماریهای قلبی، دیابت، فشار خون بالا و بیماریهای عصبی مانند زوال عقل، سکته مغزی و ام اس را نشان دادهاند.
نازلی زبردست، نویسنده ارشد این مقاله میگوید: واقعاً هیجان انگیز است که بتوانیم ببینیم این تصاویر، که بدون نیاز به انجام هر نوع روش تهاجمی به دست میآیند، با بسیاری از شرایط هم در سطح ژنتیکی و هم در سطح همه گیریها مرتبط هستند. او میافزاید هر لایه شبکیه از انواع مختلفی از سلولها با ساختارها و عملکردهای متنوع تشکیل شده است، و ما نشان میدهیم که ضخامت این لایههای مختلف با شرایط متفاوتی مرتبط است.
محققان میگویند این مطالعه همچنین بینشی در مورد ژنها و مسیرهای زیستی تعیین کننده سلامت شبکیه ارائه میدهد که میتواند برای توسعه درمانهای آینده مورد استفاده قرار گیرد.