در ۲۴ مهر ۵۷ ده‌ها نفر از اراذل و اوباش به دستور وابستگان رژیم به مسجد جامع کرمان حمله و علاوه بر قلع و قم مردم، مسجد را ویران و آتش زدند.
مردم برای بزرگداشت چهلم شهدای ۱۷ شهریور تهران و سالگرد شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی فرزند امام خمینی (ره) در مسجد جامع گرد هم آمدند. اما در همین هنگام مأموران امنیتی رژیم شاه با استفاده از اراذل و اوباش نقشه‌های شومی در سر داشتند و حدود ۳۰۰ نفر از اراذل و اوباش به دستور وابستگان رژیم با شعار «جاوید شاه» به سمت مردم حاضر در مسجد حمله کردند.
مسجد جامع کرمان در سال‌های مبارزه مردم با رژیم پهلوی به دلیل اوج گرفتن حرکت انقلاب و گرایش اقشار مختلف به‌خصوص جوانان به امور مذهبی، روز‌ها و شب‌های پررونق و شلوغی را پشت سر می‌گذاشت.
این مسجد به عنوان سنگر مبارزه با رژیم پهلوی در کرمان شناخته می‌شد و بسیاری از تجمعات و مراسمات مهم در این مکان برگزار می‌شد.
در این میان یکی از حوادث بسیار تلخ انقلاب اسلامی که سرفصل تازه‌ای را در مبارزات مردم گشود و به نهضت اسلامی شتاب بخشید، رویداد ۲۴ مهر ۱۳۵۷ است که طی آن مسجد جامع کرمان مورد حمله رژیم پهلوی قرار گرفت.
با حمله این افراد به مسجد جامع کرمان، مردم در‌های مسجد را بستند، اما آن‌ها با شکاندن در‌ها و آتش زدن دوچرخه‌ها و موتور سیکلت‌ها راه خود را به درون مسجد باز کرده و شروع به ضرب و شتم مردم کردند.
روایت به آتش کشیدن مسجد جامع/ ۲۴ مهر نماد حق طلبی کرمانی‌ها
مهاجمان بعد از ورود به مسجد به پشت بام رفتند و وسایلی مانند آجر و سنگ که گویا از شب قبل مهیا کرده بودند را به سمت مردم حاضر در صحن مسجد، پرتاب کردند.
یدالله علوی از شاهدان این واقعه به مهر گفت: ما در داخل مسجد بودیم که خبر آمد یک دسته از کولی‌ها و مأموران انتظامی با در دست داشتن عکس شاه در خیابان حضور دارند و در حال سر دادن شعار «جاوید شاه» هستند و به نظر می‌آید قصد حمله به مسجد دارند.
وی ادامه داد: وقتی دیدیم که اراذل به سمت مسجد در حالت حرکت هستند، تصمیم گرفته شد که در‌های مسجد را ببندیم. به شخصه شاهد بودم که یکی از افسران راهنمایی به عنوان اولین نفر گاز اشک آور داخل شبستان پرتاب کرد.
علوی بیان کرد: اراذل و اوباش وقتی به در مسجد رسیدند اول موتور‌های دم در را آتش زدند و بعد از ورود به داخل مسجد موتور‌های داخل محوطه را هم آتش زدند و مردم را مورد ضرب و شتم قرار دادند.
وی گفت: اراذل مردم را مورد ضرب و شتم قرار دادند و این درگیری که از حدود ۱۰ صبح شروع شده بود تا سه بعدازظهر ادامه پیدا کرد.
اراذل که به مسجد رسیدند با وارد کردن ضربه‌های متعدد، قاب در‌ها را شکستند و دو نفر از طریق سوراخ‌هایی که در در‌ها ایجاد کرده بودند وارد مسجد شدند و شب بند‌ها و در‌ها را باز کردند
ابوطالب مطهری هم از دیگر شاهدان ۲۴ مهر کرمان گفت: من در اتاق صوت مسجد جامع بودم که به ما اطلاع دادند اراذل در حال حرکت به سمت مسجد هستند و باید در‌های ورودی مسجد را ببندیم.
وی ادامه داد: اراذل که به مسجد رسیدند با وارد کردن ضربه‌های متعدد، قاب در‌ها را شکستند و دو نفر از طریق سوراخ‌هایی که در در‌ها ایجاد کرده بودند وارد مسجد شدند و شب بند‌ها و در‌ها را باز کردند. آن‌ها اقدام به ضرب و شتم مردم و آتش زدن موتور‌ها شدند و کل مسجد جامع داشت در آتش می‌سوخت.
شاه با تمام قوا برای خاموش کردن چراغ مسجد آمده بود
یکی دیگر از شاهدان این واقعه که حالا در بازار کرمان مغازه دارد به مهر گفت: آن روز، روز وحشت بود؛ شاه با تمام قوا آمده بود تا چراغ مسجد جامع را خاموش کند. اراذل گاز اشک آور و تیر به شبستان پرتاب می‌کردند.
روایت به آتش کشیدن مسجد جامع/ ۲۴ مهر نماد حق طلبی کرمانی‌ها
وی گفت: تا مدت هفت روز کسی جرأت نزدیک شدن به مسجد جامع را نداشت، اما در روز هفتم همکاران فرهنگی مسجد را باز کردند و روی یک بنر نوشتند «کتاب قرآن را مسجد کرمان را خلق مسلمان را شاه به آتش کشید».
حجت الاسلام محمد ربانی از دیگر شاهدان واقعه ۲۴ مهر مسجد جامع کرمان گفت: اراذل و اوباش از سمت میدان مشتاق در حالی که چوب، چماق و آهن در دست داشتند و شعار جاوید شاه سر می‌دادند به سمت مسجد جامع کرمان حمله ور شدند.
وی با اشاره به حمایت مأموران رژیم شاه از این افراد افزود: مزدوران رژیم شاه قاب‌های در مسجد را شکاندند و از طریق راه پله‌های مسجد به پشت بام رفتند و مردم حاضر در صحن مسجد را به خاک و خون کشیدند. به سرعت در فضای شهر پیچید که شاه مسجد جامع کرمان و قرآن را به آتش کشیده است.
واکنش امام خمینی (ره) به واقعه مسجد جامع کرمان
امام خمینی (ره) در واکنش به این حادثه در پیامی حادثه ۲۴ مهر را ناشی از سردرگمی شاه و اطرافیانش دانستند و فرمودند «ملت عزیز ما با پیام دلاورانه و نثار خون فرزندانش نام ارجمند خود را در تاریخ و صف اول مجاهدان اسلام ثبت کرد».
امام خمینی در پیامی که به ملت ایران صادر کردند این واقعه را نتیجه حمله‌های جنون آمیز رژیم شاهنشاهی دانستند که با کشتار‌های پیاپی و آتش زدن مغازه‌های مؤمنین مبارز، می‌خواهند ملت غیور ایران را خسته کنند تا دست از نهضت اسلامی خود بردارند.
روایت به آتش کشیدن مسجد جامع/ ۲۴ مهر نماد حق طلبی کرمانی‌ها
این نحو جنایات از کسانی که از ادامه حکومت ظالمانه خود مأیوس هستند و نفس‌های آخر خود را می‌کشند، امری است که قبلًا پیش بینی آن را کرده بودم
در بخشی از این پیام آمده است «اوضاع جاری در ایران موجب نگرانی شدید این جانب است. خوف آن دارم که شدت فشار عصبی بر شاه و بستگانش حمله‌های جنون آمیز آنان را تشدید کرده و ملت ایران را بیش از پیش به خاک و خون کشد. کشتار دسته جمعی کرمان و آتش زدن مسجد و مقدسات مسلمین و ضرب و شتم مرد و زن بی دفاع در آن، و کشتار بی رحمانه همدان و بعضی از شهرستان‌های دیگر در شرق و غرب، شمال و جنوب ایران که نام بردن یکایک شهر‌ها از عهده خارج است، نمونه‌ای از این جنون است. این نحو جنایات از کسانی که از ادامه حکومت ظالمانه خود مأیوس هستند و نفس‌های آخر خود را می‌کشند، امری است که قبلًا پیش بینی آن را کرده بودم.» (منبع: صحیفه امام؛ ج ۴، ص ۱۵۴ - ۱۵۸)
امام خمینی (ره) همچنین در سخنرانی دیگر خود در ۴ آبان ۱۳۵۷ در جمع ایرانیان مقیم فرانسه با محکوم کردن اقدامات وحشیانه رژیم پهلوی فرمودند: «در کرمان آن فضاحت را در آوردند در مسجد ریختند مردم را یک دسته‌ای خفه شأن کردند و به واسطه گاز‌ها یک دسته‌ای را کشتند.
بچه، زن و مرد و بزرگ را، مسجد را، همه چیزش را آتش زدند، معبد مسلمان‌ها را، بعد هم ریختند توی بازار و بازار را به آتش زدند و غارت کردند حالا تازه می‌گویند که بناست بفرستیم، تحقیق کنند که کی چنین کاری را کرده است، کی بفرستد که تحقیق کند؟ … آن ظالمی که این کار را کردند و اعلی حضرت می‌خواهند او را مجازات کنند؟! … باید به داد ملت رسید، باید هر کس در هر جا هست، کمک کند به این ملت والّا این مرد (شاه) اساس همه چیز را خواهد برد، حالا بعد از اینکه در کرمان آن فضاحت‌ها را کردند و به اسم نمی‌دانم کولی و کذا … کولی‌تر از خودشان هیچکس نیست…» (منبع صحیفه امام؛ ج ۴، ص ۱۶۱ – ۱۷۱)
بیشتر بخوانید: آزاد سازی پاوه به روایت دکتر چمران + فیلم
در این واقعه تعداد زیادی از مردم مجروح شدند و تعدادی هم به شهادت رسیدند. همچنین قسمتی از وسایل و ساختمان مسجد جامع آتش گرفت و چند جلد از قرآن‌های داخل مسجد هم سوخت.
حادثه ۲۴ مهر ۵۷ مسجد کرمان یکی از سه حادثه مهم سال ۵۷ در کشور به شمار می‌رود که در نهایت منجر به پیروزی انقلاب شد و اینگونه مردم کرمان در ۲۴ مهرماه و قبل از پیروزی شکوهمند انقلاب سهم خود را در پیروزی انقلاب به تثبیت رساندند.
منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مهر نیوز