کارشناس مسائل شمال آفریقا: به خاطر فضای خاص مصر همواره نظامیان بر سر قدرت بودند و هنگامی که نظام‌های فردی قدرت و قوت می‌گیرند، اجازه نمی‌دهند رقیبان شان وارد صحنه شوند و با ترفند‌های مختلف و بهانه‌های مختلف آن را از سر راه خودشان کنار می‌زنند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه جهان امروز با موضوع مصر با سیسی تا ۲۰۳۰ و با حضور مهمان تلفنی جناب آقای عبدالرضا بنی علی، کارشناس محترم مسائل شمال آفریقا برگزار شد.
سؤال: بد نیست نقطه شروع گفتگو را سال ۲۰۱۴ قرار بدهیم که بعد از انقلاب در مصر شاهد اقدام نظامیان و ثابت کردن دولت محمد مرسی بودیم که به قدرت رسیدن عبدالفتاح از سیسی منجر شد که قبل از این رئیس ستاد مشترک ارتش این کشور بود. از آن سال تا الان مجموعاً به لحاظ سیاسی و اقتصادی چه بر مصر گذشته است که حالا آقای سیسی برای سومین بار پی در پی کاندیدای انتخابات شده است؟
بنی علی: درخصوص موضوع مصر من فکر می‌کنم که شاید بهتر باشد به یک مرحله عقب‌تر برگردیم و دوران جمهوریت در مصر را مورد بررسی قرار بدهیم. خب از سالی که نظام پادشاهی مصر ساقط شد و نظام جمهوریت جای آن را گرفت، همواره نظامیان بعنوان رئیس جمهور و رئیس حکومت در مصر حکومت کردند جز یک دوره کوتاه که دوره بعد از انقلاب و دوره آقای مرسی بود که یکسال بیشتر حکومت ایشان به طول نینجامید. مصر بخاطر شرایط خاصی که دارد و فضای خاصی که بر این کشور حاکم است تاکنون نتوانسته از یک دموکراسی کامل مردم سالارانه برخوردار باشد. بعد از اتفاقاتی هم که در سال ۲۰۱۱ افتاد، انقلابی که شد و انتخاباتی که صورت گرفت، بعد از آن با انتخابات جدیدی که برگزار شد، آقای سیسی که در زمان آقای مرسی به سمت وزیر دفاع دولت ایشان را برعهده داشت، قدرت را دست گرفت و با شعار تغییر و تحول در اقتصاد و ایجاد امنیت بر سر کار آمد. خب ایشان تا حدود زیادی در ایجاد امنیت در کشور موفق بود، دوره اول را توانست به پایان برساند، یک اصلاحات اقتصادی هم انجام داد به رغم اینکه در آن زمان هم ارزش پول ملی کاهش پیدا کرد، ولی آمار‌ها نشان می‌داد که توانسته است یک تحول اندکی را ایجاد کند. دوره دوم ایشان که شروع شد، طبق قانون اساسی و تغییراتی که در سال ۲۰۱۴ صورت گرفته بود در قانون اساسی مصر، رئیس جمهور نمی‌توانست بیش از دو دوره شخصی را که کاندیدای ریاست جمهوری و نامزد ریاست جمهوری می‌شد در این پست باقی بماند. ایشان با ایجاد تغییراتی در قانون اساسی که اگرچه به ظاهر با همه پرسی همراه بود، این مدت را به شش سال تغییر داد و این امکان را هم فراهم کرد که برای خودش بتواند یک دوره دیگر هم کاندید شود، نامزد شود و الان هم بر همان اساس دومرتبه نامزد شده است و به نظر نمی‌آید رقیب جدی در این مسیر داشته باشد.
سؤال: من دقیقاً سؤال بعدی ام در همین خصوص است، چه میزان انتخابات در مصر واقعی و رقابتی است، من نتایج سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ را که مرور می‌کردم آقای سیسی آنجا رأی آورده بود در یکی ۹۷ درصد و در یکی ۹۶ درصد ایشان آراء را به خودش اختصاص داده است و رقیب او یکبار دو درصد و خورده‌ای و یکبار سه درصد و خورده‌ای رأی آورده است. حالا با توجه به تجربه سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ فکر می‌کنید انتخابات پیشرو چه وضعیتی داشته باشد؟
بنی علی: خب جنابعالی بهتر می‌دانید که در نظام‌هایی که فرد و یک حکومت فردی و نظام فردی حاکم است، انتخابات بیشتر جنبه سوری دارد و کمتر می‌شود به این انتخابات بعنوان یک انتخابات رقابتی نگاه کرد و انتظار داشت یک انتخابات رقابتی برگزار شود. همانطور که گفتم بخاطر آن فضای خاصی که بر مصر حاکم است و شرایط خاصی که دارد همواره این نظامیان بودند که بر سر قدرت بودند و هنگامی هم که این نظام‌های فردی قدرت و قوت می‌گیرند، اجازه نمی‌دهند رقیبان شان وارد صحنه شود و اگر رقیب جدی وجود داشته باشد، با ترفند‌های مختلف و بهانه‌های مختلف آن را از سر راه خودشان کنار می‌زنند. درخصوص مصر هم همین موضوع و همین قضیه کاملاً صادق است که به هر حال آقای سیسی دوست ندارد که رقیب جدی را درکنار خودش و در انتخابات ببیند برای همین هم انتظار نمی‌رود انتخابات مصر پرشور برگزار شود و رقبا بیایند وارد صحنه شوند و ما در آینده شاهد یک رقابت جدی بین نامزد‌ها باشیم.
سؤال: اخیراً به رغم شرایط نامناسب اقتصادی در مصر که در گزارش داشتیم، شاهد هستیم برخی کشور‌های نزدیک به حکومت مصر که سال‌ها هم پیمان این کشور بودند، شرط گذاری‌هایی برای مصر کرده اند، ازجمله امریکا و حتی عربستان برای اینکه کمک‌های مالی و اقتصادی شان را ادامه بدهند. تحلیل شما در اینباره چیست؟
بنی علی: ببینید خب می‌دانیم جهان تغییر کرده است و تحولاتی که در سطح جهانی حاصل شده است، خیلی از رویکرد‌ها و موضع گیری‌ها و اقداماتی را که دولت‌ها و حکومت‌ها انجام می‌دهند را تحت تأثیر قرار داده است. امریکایی‌ها از قدیم الایام دموکرات‌ها آن موقعی که بر سر کار می‌آمدند با این ژست دفاع از حقوق بشر همواره با حکومت‌های فردی و نظام حکومت فردی مشکل داشتند و مسائل حقوق بشر را بیشتر مورد توجه قرار می‌دادند و از همین اهرم استفاده می‌کردند برای فشار به حکومت‌هایی که شاید همسو نبودند یا اگر هم همسو هستند به هر حال بخاطر اینکه آن؟ دفاع از حقوق بشر این‌ها دچار خدشه نشود، مجبور بودند که اگر کمک‌هایی به یک کشور، یک حکومت انجام می‌دهند، در این زمان‌هایی که حقوق بشر در این کشور‌ها زیر سؤال است، برخورد کنند که مردم جهان باور کنند امریکایی‌ها طرفدار حقوق بشر هستند و بخاطر حقوق بشر دارند الان به حکومت مثلاً سیسی فشار وارد می‌کنند. به همین جهت هم الان می‌بینیم که در کنگره و در (قطع صدا) دولت مصر و گفته اند که ما اگر حقوق بشر در مصر و در همین وضعیت فعلی باقی بماند این‌ها را کاهش خواهیم داد.