تولد نوزاد ترکیبی از احساسات شادی، ترس و اضطراب در مادر است، به طوری که از هر ۱۰ مادر یک نفر دچار افسردگی میشود.
این علائم شامل احساس نارضایتی، تمایل به بغض یا گریه است که اغلب در زمان خاصی از روز تشدید میشود.
همچنین زود رنجی و عصبانی شدن سریع از رفتار همسر، کودک و یا دیگران، احساس خستگی مفرط و نداشتن انرژی، بی خوابی و شب بیداری، از دست دادن اشتها و یا فراموش کردن زمان غذا خوردن را نیز میتوان از نشانههای این اختلال دانست.
لذت نبردن از داشتن یا در آغوش گرفتن کودک، تمایل نداشتن به رابطه جنسی، داشتن افکار منفی و احساس گناه، احساس نگرانی برای سلامت کودک، اجتناب از ارتباط با دیگران حتی دوستان و اقوام، پرهیز از رفتن به مکانهای شلوغ و احساس نا امیدی شدید از بهبودی از دیگر علایم این مشکل محسوب میشود.
نشانههای بالینی
علامتهای بالینی مادر نیز شامل نبض تند، تپش قلب، تنگی نفس، تعریق و ترس از حمله قلبی و یا غش کردن است.
افسردگی پس از زایمان اغلب یک تا دو ماه پس از زایمان آغاز میشود و علائم آن دست کم دو هفته طول میکشد.
افسردگیهای دوران بارداری و پس از زایمان بسته به شدت و میزان آن نیاز به شناسایی، پیگیری و درمان دارد.
طیف درمان این اختلال از مشاوره کارشناس سلامت روان تا ویزیت روانپزشک و دارو درمانی متفاوت است.
تشخیص و درمان به موقع افسردگی پس از زایمان به مدیریت علائم و ارتباط عاطفی مادر و کودک کمک میکند و در صورت بی توجهی و درمان نشدن ممکن است برای ماهها یا بیشتر باقی بماند.
برخی مادران بعد از تولد نوزاد، نوع شدید و طولانی مدتی از افسردگی را تجربه میکنند؛
بنابراین در صورت مشاهده احساس بی ارزش بودن زندگی و داشتن افکار خودکشی در مادر، بایستی در اسرع وقت مداخله و اقدام پزشکی انجام شود.
عوامل مستعد کننده برای افسردگی بارداری
موارد زیر از جمله عوامل مستعدکننده برای ابتلا به افسردگی بارداری است که موجب میشود فرد در معرض خطر بیشتری قرار گیرد.
• مادران بارداری که سابقه قبلی ابتلا به مشکلات سلامت روانی مانند افسردگی یا اضطراب را داشته اند.
• مادرانی که حمایت کافی از طرف خانواده یا دوستان را ندارند.
• مادرانی که حادثه پر تنشی نظیر مرگ یکی از عزیزان، پایان یک رابطه عاطفی و یا از دست دادن شغل را تجربه کرده اند.
• بعضی بیماریها مانند کم کاری تیروئید هم میتواند باعث شروع افسردگی در دوران بارداری و پس از زایمان شود.
توصیههایی برای پیشگیری یا مدیریت افسردگی:
• تلاش کنید با سایر مادران باردار و یا کسانی که به تازگی صاحب فرزند شده اند، ارتباط دوستی داشته و از تجربیاتشان استفاده کنید.
• داشتن یک دوست و هم صحبت صمیمی میتواند از شروع افسردگی جلوگیری کند.
• اگر احساس افسردگی دارید، از مراقبان سلامت، کارشناسان سلامت روان و پزشک خود درخواست مشاوره و کمک کنید.
این خدمات به صورت رایگان ارئه میشود.
• به همراه همسر یا یکی از دوستان یا اقوام نزدیک خود، در کلاسهای آمادگی برای زایمان شرکت کنید.
• در صورت تجویز داروهای ضد افسردگی، دارو را بدون نظر پزشک معالج خود قطع نکنید.
حدود هفتاد درصد مادران بارداری که داروهای ضد افسردگی برای دوره حاملگی را خودسرانه قطع میکنند، دچار بازگشت افسردگی میشوند.
• انجام کارهای خانه و نگهداری از نوزاد با همراهی خانواده، بسیار کمک کننده است.
افسردگی پس از زایمان میتواند بر نحوه مراقبت از کودک و رشد جسمانی و سلامت روانی او در آینده تاثیر منفی بگذارد.
پس لازم است از وقوع افسردگی در دوران بارداری و پس از زایمان جلوگیری و در صورت وقوع تا حد امکان دوره این بیماری کوتاه شود.